Đề cương chi tiết môn vật lý đh mở

 
 !"#"$% &'()*+,-"+#.*./'

0123456
(Dùng cho ôn tập Thi tuyển sinh đầu vào hệ Vừa làm Vừa học)
.789%":&:;<.=%>9%":&'?%'"(@'(=A">"(@':B>C.D*
-%":&:;<.=%
 9%":&:;<.=%
1. Phương trình dao động điều hòa:
cos( )x A t
ω ϕ
= +
2. Vận tốc của dao động điều hòa:
'
t
v x Asin( t )
= = ω ω + ϕ
3. Gia tốc của dao động điều hòa:
( )
2
t
a v Acos t
′
= = −ω ω + ϕ
=
2
x−ω
Vận tốc và gia tốc của vật dao động điều hòa biến thiên theo qui luật hàm số cosin hoặc sin theo
thời gian ↔ v
max
= A.ω; a

max
= |ω
2
.A|
4. Phương trình độc lập với thời gian:
2
2 2
2
v
x A+ =
ω
.
"(@'(=A"
1. Phương trình dao động của con lắc lò xo:
( )
x Acos t
= ω +ϕ
với
k
m
ω =

Trong đó: k là độ cứng của lò xo; m là khối lượng vật.
2. Chu kì dao động của con lắc lò xo:
m
T 2
k
= π
3. Cơ năng của con lắc lò xo:
2 2 2

1 1
W kA m A
2 2
= = ω
4. Chu kì dao động của con lắc lò xo dao động theo phương thẳng đứng:
l
T 2
g
∆
= π
với
l
∆
là độ dãn
của lò xo khi vật ở vị trí cân bằng.
 "(@':B
1. Phương trình dao động con lắc đơn. Biểu thức tọa độ:

( )
0
S S cos t
= ω +ϕ
cm
Và
( )
0
cos t
α = α ω +ϕ
rad
Với

0 0
S l= α
(cm)
2. Chu kỳ và tần số của con lắc đơn:
l 1 1 g
T 2 f (Hz)
g T 2 l
= π = =
π
(s) ;
(α
0
<10
0
)
Với: l: chiều dài lắc (m); g: gia tốc trọng trường nơi lắc dao động (m/s
2
).
Giá trị của S
0
, α
0
và ϕ do các
điều kiện ban đầu của
dao động xác định
3. Năng lượng dao động lắc đơn:
Chọn gốc thế năng của vật khi ở vị trí thấp nhất: (w
t
= 0)
Biểu thức:

( )
0
W mgl 1 cos= − α
Sự biến đổi cơ năng:
d t
W 0 W W∆ = → ∆ = ∆
 C.D*E-%":&:;<.=%'F*.GB'FH7IJ8
•
Một vật tham gia đồng thời 2 dao động cùng phương và cùng tần số có phương trình:
( )
1 1 1
x A sin t
= ω + ϕ
và
( )
2 2 2
x A sin t
= ω +ϕ
Biên độ dao động tổng hợp:
( )
2 2 2
1 2 1 2 2 1
A A A 2A A cos
= + + ϕ −ϕ
Pha ban đầu:
1 1 2 2
1 1 2 2
A sin A sin
tan
A cos A cos

ϕ + ϕ
ϕ =
ϕ + ϕ
Phương trình của dao động tổng hợp là
( )
x Acos t
= ω + ϕ
với A và ϕ cho bởi hai biểu thức trên.
.7KL'B
1. Sóng cơ là quá trình lan truyền dao động cơ trong môi trường vật chất
2. Các đại lượng đặc trưng của sóng:
a. Chu kì T và tần số f của sóng cũng là chu kì và tần số của dao động điều hòa được truyền đi.
b. Vận tốc truyền sóng (v): là quãng đường sóng di chuyển được trong một đơn vị thời gian:
d
v
t
=
c. Bước sóng (λ) của sóng: là khoảng cách giữa 2 điểm gần nhau nhất, dao động cùng pha.
Bước sóng (λ) cũng là quãng đường truyền của sóng trong một chu kì:
v
v.T
f
λ = =
.
3. Phương trình truyền sóng:
Giả sử tại điểm 0 có dao động điều hòa tuân theo phương trình:
0
x Acos t= ω
. Dao động này
được truyền trên mặt nước tạo thành sóng. Phương trình truyền sóng tại điểm M cách 0 một đoạn

là d sẽ là:
M
d d
x Acos t Acos t 2
v
   
= ω − = ω − π
 ÷  ÷
λ
   
4. Độ lệch pha giữa hai điểm M,N bất kì trong môi trường truyền sóng cách O lần lượt là d
M
và d
N
là
:
M N
2 d d
2 d
π −
π
∆ϕ = =
λ λ
•
Hai điểm M và N dao động cùng pha:
2
2
d
k d k
π

ϕ π λ
λ
∆ = = ⇔ =
( với k=0,1,2 )
•
Hai điểm M và N dao động ngược pha:
2
(2 1) (2 1)
2
d
k d k
π λ
ϕ π
λ
∆ = + = ⇔ = +
•
Hai điểm M và N dao động vuông pha:
2
(2 1) (2 1)
2 4
d
k d k
π π λ
ϕ
λ
∆ = + = ⇔ = +
5. Sóng dừng: là sự giao thoa giữa sóng tới và sóng phản xạ, ở đó xuất hiện những điểm dao động với
biên độ cực đại gọi là bụng sóng xen kẽ những điểm không dao động gọi là nút sóng.
•
Sóng dừng trên một sợi dây có 2 đầu cố định:

2
l k
λ
=
Trong đó: l là chiểu dài sợi dây,
λ
là bước sóng, k là số bụng sóng, số nút sóng = k + 1
•
Sóng dừng trên một sợi dây có một đầu cố định và một đầu tự do:
2 4
k
λ λ
λ
= +

.789=:;MA"%N'.;<
1. Định nghĩa: Dòng điện xoay chiều là dòng điện có cường độ biến thiên tuần hoàn với thời gian theo
qui luật hàm cosin hay sin:
0
cos( )i I t
ω ϕ
= +
, trong đó
0
, ,I
ω ϕ
là những hằng số.
2. Các đại lương đặc trưng của dòng điện xoay chiều;
•
Giá trị tức thời: Điện áp tức thời u, cường độ dòng điện tức thời i.

•
Giá trị cực đại: Điện áp cực đại U
0
, cường dòng điện cực đại I
0
.
•
Giá trị hiệu dụng:
0
2
U
U
=
;
0
2
I
I
=
•
Chu kì:
2
T
π
ω
=
; Tần số:
1
2
f

T
ω
π
= =
; Tần số góc:
2
2 f
T
π
ω π
= =
•
Pha ban đầu:
ϕ
; pha :
t
α ω ϕ
= +
R
L
C
A B
3. Mạch R-L-C mắc nối tiêp:
 Xét mạch R, L, C mắc nối tiếp như hình vẽ:
Đặt vào hai đầu đoạn mạch một điện áp:
0
cos( )
u
u U t
ω ϕ

= +
thì cường độ dòng điện chạy trong
mạch có biểu thức:
0
cos( )
i
i I t
ω ϕ
= +
: với:
•
Cường độ dòng điện cực đại:
0
0
U
I
Z
=
•
Tổng trở:
2 2
( )
L C
Z R Z Z
= + −
Trong đó:
L
Z L
ω
=

: Cảm kháng của dòng điện

1
C
Z
C
ω
=
: Dung kháng của dòng điện
•
Độ lệch pha
ϕ
giữa u và i:
tan
L C
Z Z
R
ϕ
−
=
•
Công suất tiêu thụ:
2
cosP UI I R
ϕ
= =
•
Hệ số công suất:
cos
R

Z
ϕ
=
 Dùng giản đồ véctơ:
AB R L C
U U U U
= + +
uuuur uuur uuur uuur
a. Dùng giản đồ vectơ xác định
AB
U
uuuur
: Từ
AB R L C
U U U U
= + +
uuuur uuur uuur uuur
ta có giản đồ bên:
( )
2
2
AB R L C
U U U U= + −
Độ lệch pha giữa
AB
U I
uuuur r
và
là góc ϕ. Ta có
O

ϕ
C
U
uuur
I
r
R
U
uuur
AB
U
uuuur
L
U
uuur
L C
U U−
uuur uuur
L C L C
U U Z Z
tan
R R
− −
ϕ = =
b. Định luật Ôm trong mạch R-L-C
Từ:
( ) ( )
2 2
2 2 2 2
AB R L C L C

U U U U I R I Z Z= − − = + −
( )
( )
2
2
AB
AB L C
2
2
L C
U
U I. R Z Z I
R Z Z
= + − ↔ =
+ −
 Hiện tượng cộng hưởng dòng điện trong mạch R-L-C.
Từ biểu thức
( )
AB
2
2
L C
U
I
R Z Z
=
+ −

Nếu Z
L

= Z
C
hay
1
LC
ω
=
thì trong mạch xảy ra hiện tượng cộng hưởng dòng điện. Khi đó:
max
U
I I
R
= =
- Dòng điện cùng pha với điện áp:
0
ϕ
=
- Tổng trở toàn mạch có giá trị bé nhất:
min
Z Z R
= =
- Công suất tiêu thụ có giá trị lớn nhất:
2
max
U
P P
R
= =
- Hệ số công suất :
cos 1

R R
Z R
= = =
Chú ý: Nếu đoạn mạch không đủ 3 phần tử R, L, C thì phần tử thiếu có giá trị = 0
.78KLO.IO
1. Định nghĩa: Khoảng vân là khoảng cách giữa hai vân sáng hoặc hai vân tối liên tiếp.
2. Công thức:
D
i
a
λ
=
Trong đó: i là khoảng vân,
λ
là bước sóng, a là khoảng cách giữa hai nguồn kết hợp. D là
khoảng cách từ hai nguồn kết hợp đến màn quan sát.
3. Vị trí vân sáng bậc k:

s
D
x k ki
a
λ
= =

( 0, 1, 2 )k
= ± ±
k gọi là bậc giao thoa, k=0 ứng với vân sáng trung tâm (x = 0); k=1: vân sáng bậc 1(x=i); k=2: vân
sáng bậc 2 (x = 2i),
4. Vị trí vân tối:

1 1
2 2
t
D
x k k
a
λ
   
= + = +
 ÷  ÷
   

( 0, 1, 2 )k
= ± ±
Đối với vân tối không có khái niệm bậc giao thoa, k=0: ứng với vân tối thứ nhất, k=1: vân tối thứ 2,
5. Vị trí vân sáng – vân tối trong miền giao thoa bề rộng L:
•
Lập tỉ số:
2
L
n
i
=
Gọi N
max
= phẩn nguyên của n:
•
Số vân sáng:
max

2 1
s
N N= +
•
Số vân tối:
- Nếu phần thập phân của n < 0,5 thì N
T
= 2N
max
- Nếu phần thập phân của
0,5n
≥
thì N
T
= 2(N
max
+ 1)
P5QRST3456
.7U89T1
V!;U89T0Q
9%":&'B8
Dao động cơ là chuyển động có giới hạn trong không gian, lặp lại nhiều lần quanh một vị trí cân
bằng xác định.
9%":&H7."!8
Dao động tuần hoàn là trạng thái dao động của vật được lặp lại như cũ sau những khoảng thời gian
bằng nhau.
VD: con lắc đồng hồ.
Dao động tuần hoàn đơn giản nhất là dao động điều hòa
9 %":&:;< .=%
UW..X%8Dao động điều hòa là dao động trong đó li độ của vật là một hàm số cosin

(hay sin) của thời gian.
E.GBHY.8
Phương trình dao động điều hòa :

cos( )x A t
ω ϕ
= +
Trong đó: x là li độ dao động (cm).
A là biên độ dao động (cm)
ω là tần số góc (rad/s).
(ωt + ϕ) là pha dao động ( rad)
ϕ là pha ban đầu (rad)
ZO'-#*.GBHY.9 H.G[\*8

cos( )x A t
ω ϕ
= +
(1)

sin( )x A t
ω ϕ
= +
(2)

1 2
cos( ) cos( )x A t A t
ω ϕ ω ϕ
= + + +
(3)

1 2
sin( ) sin( )x A t A t
ω ϕ ω ϕ
= + + +
(3’)

1 2
sin( ) cos( )x A t A t
ω ϕ ω ϕ
= + + +
(3’’)