Báo cáo " Đấu tranh phòng chống tội mua bán phụ nữ và trẻ em ở nước ta trong giai đoạn hiện nay" potx

nghiên cứu - trao đổi
54


Tạp chí luật học số 3/2004






TS. Trơng Quang Vinh *
hiu hi ngh v hi tho khoa hc
phm vi khu vc v quc t trong nhng
nm gn õy ó khng nh vn mua bỏn
ph n v tr em - mt hỡnh thc nụ l hin i
ang ngy cng gia tng mt cỏch ỏng k
nhiu quc gia trờn th gii trong ú cú Vit
Nam. õy khụng cũn l vn riờng bit ca
mi nc m nú ó mang tớnh ton cu, thu hỳt
s quan tõm ca nhiu chớnh ph, nhiu t chc
quc t v t chc phi chớnh ph trờn th gii.
Hin tng xó hi tiờu cc ny liờn quan n
nhiu vn trc ht l vn di dõn, vn
chuyn dch lao ng trờn th trng quc t v
trong mi quc gia theo hng t cỏc nc
nghốo sang cỏc nc phỏt trin, t nụng thụn ra
cỏc thnh ph v cỏc khu cụng nghip. Hin
tng ny cng liờn quan n s phõn cụng lao

ng gii khụng bỡnh ng. Hu nh mi
ni, ph n u khú tỡm vic lm hn so vi
nam gii, h thng l ngun nhõn cụng r
mt cỏc khu sn xut khụng chớnh quy, lao
ng mang tớnh dch v. Mua bỏn ph n v
tr em thng gn lin vi cỏc hnh vi xut,
nhp cnh trỏi phộp, mi dõm, lm dng tỡnh
dc v búc lt lao ng, trong ú mua bỏn ph
n v tr em nhm mc ớch mi dõm chim t
l ỏng k.
Vit Nam, cựng vi s tng trng
khụng ngng v kinh t, s n nh v chớnh tr,
an ninh quc phũng, mc sng ca ngi dõn
c nõng cao, cỏc hot ng xó hi t thin
c m rng v phỏt trin do s tỏc ng tớch
cc ca cụng cuc i mi c ch qun lớ kinh
t v chớnh sỏch m ca thỡ mt s t nn xó hi
ó phỏt sinh, phỏt trin do tỏc ng tiờu cc ca
nú trong ú cú t nn mua bỏn ph n v tr
em. Nhỡn mt cỏch tng quan cú th núi rng
hin tng ny Vit Nam cha phi l cn
bnh trm kha, cha phi l im núng nh
mt s nc khỏc trong khu vc v trờn th
gii. Tuy nhiờn, nú vn l vn bc xỳc, nhc
nhi v ỏng quan tõm, lo õu ca ton xó hi.
Cho n nay, cha cú s liu chớnh xỏc v
s ti phm mua bỏn ph n v tr em Vit
Nam cng nh nhng nn nhõn ca nú. Tuy
nhiờn, qua mt s cuc iu tra xó hi hc
mt s vựng trng im, qua cụng tỏc xột x,

qua d lun qun chỳng v cỏc phng tin
thụng tin i chỳng mi ngi u thy tớnh
phc tp v mc nghiờm trng ca vn
. Hin tng ny ó v ang din ra c
trong v qua biờn gii vi nhng hỡnh thc
quy mụ khỏc nhau.
trong nc, nn nhõn ca hnh vi mua
bỏn ph n v tr em thng l nhng i
tng m trc ú c di chuyn t nụng thụn
ra thnh ph, t thnh ph vo cỏc t im lm
N

* Ging viờn chớnh Khoa lut hỡnh s
Trng i hc lut H Ni


nghiên cứu - trao đổi
Tạp chí luật học số 3/2004 55

gỏi mi dõm, phc v trong cỏc nh hng,
khỏch sn khu vc biờn gii, hnh vi mua
bỏn ph n v tr em c din ra ch yu 3
tuyn chớnh. Tuyn biờn gii Vit Nam - Trung
Quc bao gm cỏc tnh Lng Sn, Lo Cai, H
Giang v Qung Ninh. Tuyn biờn gii Vit
Nam - Lo bao gm cỏc tnh Ngh An, H
Tnh v Khỏnh Ho. Tuyn biờn gii Vit
Nam - Campuchia bao gm cỏc tnh An
Giang, Tõy Ninh, Sụng Bộ v Kiờn Giang.
Theo s liu ca Cc phũng chng t nn xó

hi thuc B lao ng, thng binh v xó hi
thỡ s nn nhõn l ph n v tr em b mua bỏn
trong nc chim khong 30% tng s ph n
v tr em Vit Nam b mua bỏn.
Nn nhõn ca cỏc v mua bỏn ny phn ln
l nhng ph n v tr em cú hon cnh khú
khn, khụng cú vic lm hoc vic lm khụng
n nh, gia ỡnh trc tr. Mt s khỏc li do b
ộp buc bỏn bi chớnh cha m mỡnh hỏm tin.
Bờn cnh ú cng cú mt b phn b bn bố
thm chớ ngi thõn d d, la di i kim s
giu sang nhng vựng t ha Song im
chung nht rt d nhn thy cỏc nn nhõn l
trỡnh vn hoỏ thp, kộm hiu bit v ớt cú
nng lc lm ch v t bo v mỡnh.
Theo cỏc bỏo cỏo ca Cc cnh sỏt hỡnh s
B cụng an v thc trng tỡnh hỡnh mua bỏn
ph n v tr em thỡ t nm 1997 n nm
2002 ó phỏt hin 1.595 trng hp ph n v
tr em b mua bỏn, trong s ú ch yu l b bỏn
sang Trung Quc, Campuchia v mt s nc
khỏc trong khu vc.
Cng theo kt qu iu tra mi õy ca B
lao ng, thng binh v xó hi thỡ nn nhõn
ca loi ti phm ny ó c phỏt hin v x lớ
cũn khỏc rt xa vi thc t. Cng ng ý vi
quan im trờn, Vin kim sỏt nhõn dõn ti cao
cho rng s nn nhõn cng nh s v phm ti
ca loi ti phm ny ó c phỏt hin v x lớ
ch l 1/3. S cũn li vỡ nhiu nguyờn nhõn khỏc

nhau m chỳng ta cha phỏt hin v x lớ c.
Trong s 704 i tng l nn nhõn c
iu tra thỡ t l phõn theo tui c xỏc nh
nh sau: Di 16 tui chim 6,25%; t 16 - 17
tui chim 6,25%; t 18 - 25 tui chim 57,1%;
t 26 tui tr lờn chim 30,4%.
Nh vy, nu xột theo nhúm tui thỡ nn
nhõn tui t 18 n 25 tui chim t l
cao nht (57,1%). Con s ny cng hon ton
phự hp vi con s v tui ca gỏi mi dõm
theo iu tra ca Cc phũng chng t nn xó
hi. iu ny mt ln na khng nh hot
ng mua bỏn ph n v tr em ch yu nhm
mc ớch mi dõm.
Mt vn khỏc c t ra nghiờn cu l
s lng nn nhõn cú ngun gc xut thõn c
phõn b theo cỏc vựng nh th no? Kt qu
iu tra cho thy, s nn nhõn cú ngun gc
xut thõn tp trung ch yu nụng thụn chim
75,14% (trờn phm vi ton quc). Thc trng
phõn b ny cng phự hp vi kt qu iu tra
ca mt s tnh c th l:
Qung Ninh s nn nhõn xut thõn t nụng
thụn l 81,48%; Long An 60%; ng Thỏp
80,67%; Kiờn Giang 69,23%; Nam nh
97,53%; Lng Sn 75,7%; An Giang 65,83%.
Theo s liu ca Tng cc cnh sỏt nhõn
dõn thỡ cú khong 70,64% nn nhõn l ph n
khụng ngh nghip v khong 22,15% ang
lm cỏc cụng vic nh lm hp ng ngn hn

cho cỏc cụng ti, xớ nghip, tip viờn, mua bỏn
nh, sinh viờn s cũn li cú cụng vic tm n
nh. Cng theo kt qu iu tra ny cho thy,


nghiên cứu - trao đổi
56


Tạp chí luật học số 3/2004

s nn nhõn ca t nn mua bỏn ph n v tr
em cú trỡnh vn hoỏ, chuyờn mụn thng l
rt thp. C th: Khụng bit ch chim
19,03%; cú trỡnh tiu hc 43,47%; cú trỡnh
trung hc c s 29,83%; cú trỡnh trung
hc ph thụng 6,53% v cú trỡnh i hc,
cao ng 1,14%.
Nu so sỏnh gia 2 min: Min Nam v
min Bc thỡ cú th nhn thy s nn nhõn
min Nam cú t l khụng bit ch khỏ cao:
30,9%; trong khi t l ny min Bc l 2,39%.
Tng t nh vy, nu xem xột gia khu vc
ụ th v nụng thụn thỡ t l ngi khụng bit
ch nụng thụn cao hn ụ th rt nhiu, th
t t l ny l 28,94% v 4,26%. T trỡnh
vn hoỏ thp v s kộm hiu bit nh vy ó
dn n tỡnh trng h d b bn ti phm la
o, d d. õy chớnh l mt trong nhng
nguyờn nhõn sõu xa khin h tr thnh nn

nhõn ca t nn mua bỏn ph n v tr em
nhm mc ớch mi dõm.
nõng cao hiu qu u tranh phũng
chng ti mua bỏn ph n v tr em trong giai
on hin nay ũi hi khụng ch nõng cao
cụng tỏc iu tra, truy t, xột x m cũn phi
ch ra nhng nguyờn nhõn v iu kin phm
ti ca loi ti phm ny, t ú tỡm ra nhng
gii phỏp cú tớnh kh thi nhm u tranh
phũng chng ti mua bỏn ph n v tr em
mt cỏch cú hiu qu.
Qua nghiờn cu tỡnh hỡnh ti phm ca ti
mua bỏn ph n v tr em nc ta trong thi
gian qua, chỳng tụi thy ni lờn mt s nguyờn
nhõn v iu kin phm ti ch yu sau õy:
Th nht, trong nhng nm qua, tỡnh hỡnh
khu vc v th gii cú nhiu bin ng ln v
chớnh tr, kinh t - xó hi. Xu th ton cu hoỏ
trờn nhiu lnh vc ang din ra mnh m.
trong nc, nn kinh t ó t c s tng
trng ỏng k, s giao lu quc t v vn hoỏ
- xó hi v nhiu mt khỏc cng ngy cng phỏt
trin ó kộo theo s gia tng, nhiu loi ti
phm trong ú cú ti mua bỏn ph n v tr em.
Th hai, iu kin chớnh tr - xó hi v
quan im v u tranh phũng chng t nn
mi dõm ca cỏc quc gia trong khu vc cũn
cú s khỏc nhau, nhu cu v gỏi mi dõm thỡ
ngy mt gia tng cho nờn trong thi gian gn
õy cỏc nc ny ó hỡnh thnh th trng

mi dõm liờn quc gia v phỏt trin khỏ mnh
m nh Thỏi Lan, Trung Quc, Campuchia v
mt s nc khỏc Do ú, cú th núi õy l
mt trong nhng nguyờn nhõn quan trng lm
phỏt sinh v phỏt trin cỏc t chc ti phm
mua bỏn ph n v tr em nhm mc ớch mi
dõm xuyờn quc gia.
Th ba, s khú khn v kinh t, s lc hu
v nhn thc ca mt b phn dõn c, c bit
l s ph n v tr em cỏc vựng nụng thụn,
vựng sõu, vựng xa ó b bn ti phm buụn
ngi li dng mt cỏch trit nhm thc
hin hnh vi phm ti ca mỡnh thụng qua cỏc
th on ht sc tinh vi nh dch v nhn con
nuụi, dch v hụn nhõn, dch v tỡm vic lm
hoc tham quan du lch Thc t ny cng l
mt trong nhng nguyờn nhõn ca tỡnh hỡnh ti
phm mua bỏn ph n v tr em.
Th t, vic mua bỏn ph n v tr em
cng nh kinh doanh trờn thõn xỏc ca h cú
th thu c siờu li nhun, ch thua li nhun
thu c t buụn bỏn v khớ v mua bỏn ma tuý
bt hp phỏp vỡ nn nhõn ca loi ti phm ny
cú th mua i bỏn li nhiu ln m ri ro li
thp v nu cú b phỏt hin thỡ hỡnh pht ỏp


nghiên cứu - trao đổi
Tạp chí luật học số 3/2004 57

dng i vi ngi phm ti cng khụng
nghiờm khc bng cỏc ti phm v ma tuý hoc
buụn lu. õy cng l lớ do gúp phn thỳc y
ti mua bỏn ph n v tr em phỏt trin nhanh
trong nhng nm gn õy.
Th nm, cụng tỏc tuyờn truyn, ph bin,
giỏo dc phỏp lut nhm nõng cao nhn thc
cho ngi dõn nht l cỏc vựng sõu, vựng xa
cha tht tt. Cỏc phng thc, th on hot
ng ca bn ti phm buụn ngi cng cha
c cỏc c quan cú trỏch nhim thụng tin kp
thi n tng gia ỡnh, cng ng dõn c
mi ngi cnh giỏc cng nh ch ng trong
u tranh phũng chng loi ti phm ny.
Th sỏu, vic thiu c s phỏp lớ trong hp
tỏc u tranh phũng chng ti mua bỏn ph n
v tr em vi cỏc nc ó gõy khú khn cho
vic phi hp gia cụng an Vit Nam vi cnh
sỏt cỏc nc trong vic iu tra, thu thp chng
c cng nh truy bt i tng phm ti.
Th by, vic t chc tỏi ho nhp cng
ng cho nhng nn nhõn ca ti mua bỏn ph
n v tr em lm cha tht tt. Nhiu nn nhõn
ca loi ti phm ny khi tr v sc kho b
gim sỳt, b bnh tt v khụng cú vic lm, li
b gia ỡnh v xó hi xa lỏnh. Sn cú tõm lớ mc
cm vi quỏ kh ca mỡnh, cng thờm nhng
khú khn trc mt, do ú h d b bn ti
phm li dng thờm mt ln na hoc chớnh h
li l ngi ch ng tr thnh nn nhõn ca

hnh vi phm ti ny.
Trc din bin phc tp ca ti mua bỏn
ph n v tr em Vit Nam hin nay c v s
v phm ti, quy mụ phm ti cng nh s
ngi tham gia thc hin hnh vi phm ti,
chỳng tụi cho rng u tranh phũng chng
loi ti phm ny mt cỏch cú hiu qu, chỳng
ta cn phi thc hin ng b nhiu bin phỏp
m trc ht l mt s bin phỏp sau õy:
Th nht, cn phỏt trin kinh t, m rng
chng trỡnh dy ngh, to vic lm, tng thu
nhp cho nhõn dõn nhm mc ớch xoỏ úi
gim nghốo, thu hp khong cỏch chờnh lch
giu nghốo gia cỏc tnh, gia nụng thụn v
thnh ph hn ch v tin ti xoỏ b t nn
phỏt sinh t ti ỏc mua bỏn ph n v tr em.
S mt cõn bng trong nn kinh t, s chờnh
lch v giu nghốo, vn hoỏ l nhng nguyờn
nhõn khỏch quan ch yu ca loi ti phm ny.
Do ú, hn ch v tin ti loi tr ti mua
bỏn ph n v tr em khi i sng xó hi thỡ
phỏt trin kinh t, xoỏ úi gim nghốo l vic
lm quan trng nht.
Th hai, cn tng cng cụng tỏc tuyờn
truyn, giỏo dc phỏp lut v u tranh phũng
chng ti mua bỏn ph n v tr em cho ngi
dõn. Thụng tin v ph bin mt cỏch kp thi
nhng th on ca bn ti phm buụn ngi,
nguy c tr thnh nn nhõn v hu qu do hnh
vi mua bỏn ph n v tr em gõy ra n tng

ngi dõn, tng gia ỡnh v ton xó hi
tng kh nng t bo v mỡnh ca ngi ph
n ng thi ch cho h thy cỏc bin phỏp
bo v quyn li hp phỏp ca h mt khi h
tr thnh nn nhõn b em bỏn. Qun lớ cht
ch h khu, lm tt cụng tỏc khai bỏo tm trỳ,
tm vng v c bit l qun lớ cht ch cụng
tỏc xut nhp cnh.
Th ba, mi ngi dõn cn tham gia phỏt
hin, ngn chn tỡnh trng mua bỏn ph n v
tr em ngay ti cng ng ng thi liờn kt vi
cỏc a phng trong u tranh phũng chng ti
phm. Vn ng, hng dn ph n tham gia
vo vic bo v biờn gii, kim soỏt a bn,


nghiên cứu - trao đổi
58


Tạp chí luật học số 3/2004

phỏt ng ph n c bit l cỏc gia ỡnh nn
nhõn v bn thõn nn nhõn t giỏc ti phm
nhm giỳp cỏc c quan bo v phỏp lut phỏt
hin, iu tra v x lớ kp thi, chớnh xỏc loi ti
phm buụn ngi.
Th t, nghiờm tr bn ti phm buụn
ngi chớnh l biu hin sc mnh ca lut
phỏp. Do ú, lc lng cụng an nhõn dõn cn

phi hp cht ch vi b i biờn phũng, lc
lng hi quan, vin kim sỏt nhõn dõn, to ỏn
nhõn dõn v cỏc c quan hu quan nhm lm
tt hn na cụng tỏc iu tra, truy t, xột x
loi ti phm ny.
Th nm, trong nhng nm qua, Vit
Nam s ph n v tr em b bỏn ra nc ngoi
chim khong 70% s ph n v tr em b
mua bỏn. Mt trong nhng nguyờn nhõn ca
tỡnh trng ny l s hp tỏc quc t ca Vit
Nam cũn nhiu bt cp. Do ú, gúp phn
u tranh phũng chng ti mua bỏn ph n v
tr em cú hiu qu thỡ cn thit phi thit lp
s hp tỏc quc t v khu vc gia Vit Nam
vi cỏc nc cú chung ng biờn gii v cỏc
nc thuc khu vc sụng Mờ Kụng, c bit
thụng qua 2 kờnh hp tỏc l INTERPOL v
ASEANPOL trong vic trao i thụng tin
cng nh tỡnh hỡnh ti phm ca loi ti phm
ny mt cỏch thng xuyờn nhm t c
hiu qu cao nht trong hot ng truy quột ti
phm, trong gii cu v phúng thớch nhng
ngi ph n b bỏn sang nc khỏc. B cụng
an cn sm xõy dng ỏn v xut vi Nh
nc nhm kớ kt hip nh tng tr phỏp lớ
v dn ti phm vi cỏc nc trong khu
vc ụng Nam (hin ti, khu vc ny Vit
Nam mi kớ vi Lo nm 1998) .
Th sỏu, nhng ph n v tr em b mua
bỏn dự di bt kỡ lớ do no cng u l nn

nhõn ca loi ti phm ny. Vỡ vy, giỳp h tỏi
ho nhp cng ng l trỏch nhim ca ton xó
hi, trong ú vai trũ ca hi ph n l rt quan
trng. cụng tỏc ny t hiu qu, theo chỳng
tụi cn phi quan tõm mt s vn sau õy:
- Xoỏ b tõm trng mc cm, lo lng ca
nhng nn nhõn khi tr v. Gia ỡnh v xó hi
cn cú thỏi bao dung, thụng cm, trỏnh cú
thỏi nh kin, khinh r hay diu ct;
- Cn sm giỳp h tip cn vi cỏc dch v
y t, giỏo dc, tớn dng nh khỏm cha bnh
min phớ, xột nhim HIV/AIDS kp thi, a h
vo cỏc lp hc tỡnh thng, xoỏ mự ch
nõng cao trỡnh vn húa, trỡnh hiu bit, h
tr ngun vn ban u giỳp h to dng
cuc sng nhm trỏnh nguy c ri vo tỡnh
trng b la, b bỏn tr li;
- Cn cú chớnh sỏch u ói trong dy ngh,
to vic lm. Bi vỡ, gii quyt vic lm l mt
trong nhng yu t quan trng quyt nh cụng
tỏc tỏi ho nhp cng ng ca nhng nn nhõn
ny. Cú vic lm, cú thu nhp sng s gúp
phn lm gim tỡnh trng ph n vỡ lớ do kinh t
m b la, b bỏn.
Cuc u tranh phũng chng loi ti phm
mua bỏn ph n v tr em l nhim v y khú
khn v lõu di khụng ch ca riờng mt quc
gia no trong ú cú Vit Nam. Chỳng tụi cho
rng xõy dng v phỏt trin kinh t - xó hi
nhm khụng ngng nõng cao cuc sng vt

cht v tinh thn ca ngi dõn, ỏp dng ng
b cỏc bin phỏp phũng chng, sn sng liờn
kt vi cỏc nc trong khu vc v trờn th gii
trong cuc u tranh khụng ngng bo v
quyn ph n v tr em thỡ loi ti phm ny tt
yu s gim dn v tin ti b loi tr ra khi
i sng xó hi./.