Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá thường xuyên ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện đại từ tỉnh thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN DẠ THẢO

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA,
ĐÁNH GIÁ THƯỜNG XUYÊN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẠI TỪ - TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN DẠ THẢO

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA,
ĐÁNH GIÁ THƯỜNG XUYÊN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẠI TỪ - TỈNH THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ THÙY LINH

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




LỜI CAM ĐOAN
Luận văn “Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá thường xuyên ở
các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên” được
thực hiện đến tháng 8/2015. Luận văn được sử dụng những thông tin từ
nhiều nguồn khác nhau. Các thông tin này đã được chỉ rõ nguồn gốc. Tôi
xin cam đoan rằng đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi. Các số liệu
và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hồn tồn trung thực và chưa
được sử dụng trong cơng trình nghiên cứu nào. Các tài liệu tham khảo được
trích dẫn rõ ràng.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2015
Tác giả luận văn

Trần Dạ Thảo

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
i




LỜI CẢM ƠN
Bằng tất cả niềm đam mê, nhiệt huyết nghiên cứu khoa học, bằng những
tình cảm chân thành nhất, tơi xin bày tỏ sự kính trọng và biết ơn sâu sắc tới các

Thầy giáo, Cô giáo khoa Tâm lý giáo dục, trường Đại học Sư phạm Thái
Nguyên. Tôi cũng xin gửi lời cám ơn tới TS. Lê Thùy Linh - người đã động
viên, khơi dậy ở tôi sự nỗ lực trong q trình nghiên cứu và hồn thành luận
văn này.
Đồng thời, tôi xin bày tỏ sự cám ơn đến gia đình, bạn bè, người thân,
những người ln bên tơi, động viên và khuyến khích tơi trong q trình thực
hiện luận văn tốt nghiệp của mình.
Do thời gian nghiên cứu chưa nhiều và chưa có kinh nghiệm, mặc dù bản
thân đã có nhiều cố gắng, song khơng tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Tơi
rất mong nhận được sự chỉ dẫn và góp ý chân thành của các các Thầy, Cô, các
anh chị em đồng nghiệp.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2015
Tác giả

Trần Dạ Thảo

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
ii




MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................. vi

MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 4
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4
8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5
Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM
TRA, ĐÁNH GIÁ THƯỜNG XUYÊN Ở TIỂU HỌC ................................... 6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 6
1.1.1. Ngoài nước ............................................................................................ 6
1.1.2. Trong nước ............................................................................................ 9
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài ................................................................. 12
1.2.1. Quản lý ................................................................................................ 12
1.2.2. Quản lý giáo dục .................................................................................. 14
1.2.3. Kiểm tra - đánh giá .............................................................................. 15
1.2.4. Kiểm tra - đánh giá thường xuyên ....................................................... 19
1.2.5. Quản lý kiểm tra - đánh giá thường xuyên ở tiểu học ......................... 20
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
iii




1.3. Kiểm tra đánh giá thường xuyên ở trường tiểu học ................................... 21
1.3.1.Trường Tiểu học, giáo viên và học sinh tiểu học ................................. 21
1.3.2. Vị trí của kiểm tra, đánh giá thường xuyên trong quá trình dạy
học tiểu học ........................................................................................................ 25

1.3.3. Mục đích, ý nghĩa của kiểm tra, đánh giá thường xuyên .................... 25
1.3.4. Nội dung đánh giá thường xuyên ở tiểu học ....................................... 27
1.3.5. Hình thức, phương pháp và quy trình đánh giá thường xuyên ở
tiểu học............................................................................................................... 28
1.3.6. So sánh KT, ĐG tổng kết và KT, ĐG thường xuyên .......................... 33
1.3.7. Yêu cầu của việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên kết quả học
tập của học sinh ................................................................................................. 35
1.4. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá thường xuyên ở tiểu học ................ 35
1.4.1. Những điểm mới thông tư số 30/2014/TT - BGDĐT ......................... 35
1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá thường xuyên ở
tiểu học............................................................................................................... 37
1.4.3. Vai trò của hiệu trưởng trong quản lý hoạt động kiểm tra, đánh
giá thường xuyên ở tiểu học .............................................................................. 38
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá
thường xuyên ở trường tiểu học ........................................................................ 40
1.5.1. Năng lực quản lý của nhà quản lý ....................................................... 40
1.5.2. Năng lực đánh giá của giáo viên ......................................................... 41
1.5.3. Chế độ, chính sách về quản lý hoạt động KT, ĐG .............................. 42
1.5.4. Nhận thức của xã hội và của cha mẹ học sinh..................................... 43
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA,
ĐÁNH GIÁ THƯỜNG XUYÊN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẠI TỪ - TỈNH THÁI NGUYÊN .................... 46
2.1. Đặc điểm các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh
Thái Nguyên ..................................................................................................... 46
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
iv

2.1.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội .................................................................... 46
2.1.2. Đặc điểm các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh
Thái Nguyên ...................................................................................................... 47
2.2. Một số vấn đề chung về khảo sát thực trạng .............................................. 52
2.2.1. Mục đích khảo sát ................................................................................ 52
2.2.2. Đối tượng khảo sát............................................................................... 53
2.2.3. Nội dung khảo sát ................................................................................ 53
2.2.4. Phương pháp khảo sát .......................................................................... 53
2.3. Kết quả khảo sát thực trạng ........................................................................ 54
2.3.1. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thường xuyên kết quả học tập ở các
trường tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ........................................................ 54
2.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá
học sinh tiểu học ................................................................................................ 69
2.3.4. Đánh giá chung .................................................................................... 70
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................. 72
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA,
ĐÁNH GIÁ THƯỜNG XUYÊN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẠI TỪ - TỈNH THÁI NGUYÊN .................... 73
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................................. 73
3.1.1. Đảm bảo tính khoa học ........................................................................ 73
3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn ........................................................................ 73
3.1.3. Đảm bảo tính hệ thống, tồn diện ........................................................ 74
3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa và tính khả thi .................................................. 75
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra - đánh giá thường xuyên kết
quả học tập ở trường tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên........ 76
3.2.1. Nâng cao nhận thức của giáo viên và cán bộ quản lý về kiểm tra
đánh giá thường xuyên kết quả học tập ............................................................. 76
3.2.2. Bồi dưỡng kỹ năng kiểm tra đánh giá thường xuyên kết quả học
tập cho giáo viên tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên ....... 78
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

v




3.2.3. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong hoạt
động kiểm tra đánh giá thường xuyên ............................................................... 80
3.2.4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động kiểm tra đánh
giá thường xuyên ............................................................................................... 81
3.2.5. Tăng cường cơ sở vật chất phục vụ hoạt động kiểm tra đánh giá
thường xuyên ..................................................................................................... 83
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 84
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ................... 86
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ........................................................................ 86
3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ........................................................................ 86
3.4.3. Tiến hành khảo nghiệm ....................................................................... 86
3.4.4. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp đề xuất ....................................................................................................... 87
Điểm trung bình chung ...................................................................................... 89
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .................................................................................. 96
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 97
1. Kết luận .......................................................................................................... 97
2. Khuyến nghị................................................................................................... 97
2.1. Với cán bộ quản lý nhà trường ............................................................... 98
2.2. Với GVCN .............................................................................................. 98
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 99
PHỤ LỤC 1

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Ký hiệu

STT

Chữ, từ viết tắt

1

CBQL

Cán bộ quản lý

2

CNH

Cơng nghiệp hóa

3

ĐG

Đánh giá

4

GD & ĐT

Giáo dục và đào tạo

5

GV

Giáo viên

6

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

7

HĐH

Hiện đại hóa

8

HS

Học sinh

9

KT

Kiểm tra

10

KT, ĐG

Kiểm tra, đánh giá

11

KT, ĐG TX

Kiểm tra, đánh giá thường xuyên

12

QLGD

Quản lý giáo dục

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
iv




DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang
Bảng 1.1: So sánh sự khác biệt giữa KT, ĐG tổng kết và KT, ĐG thường
xuyên ................................................................................................. 33
Bảng 1.2: Điểm mới trong thông tư số 30/2014/TT - BGDĐT ........................ 36
Bảng 2.1. Nhận thức của CBQL, GV về khái niệm kiểm tra đánh giá
thường xuyên ..................................................................................... 54
Bảng 2.2. Nhận thức của CBQL, GV về ý nghĩa của kiểm tra đánh giá
thường xuyên ..................................................................................... 58
Bảng 2.3. Thực trạng sử dụng các phương pháp đánh giá của GV trong
kiểm tra đánh giá thường xuyên ........................................................ 61
Bảng 2.4. Thực trạng sử dụng các hình thức đánh giá của GV......................... 64
Bảng 2.5. Thực trạng tổ chức và chỉ đạo của CBQL trong kiểm tra đánh
giá thường xuyên ............................................................................... 67
Bảng 2.6: Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động kiểm tra, đánh
giá học sinh tiểu học .......................................................................... 69
Bảng 3.1. Khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp ................................. 88
Bảng 3.2. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp .................................... 89

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
v




DANH MỤC CÁC HÌNH
Sơ đồ 1.1: Sơ đồ mơ tả quá trình kiểm tra ......................................................... 16
Sơ đồ 1.2: Hai yếu tố trong đánh giá giáo dục .................................................. 17
Sơ đồ 1.3: Quy trình kiểm tra, đánh giá thường xuyên ..................................... 20
Sơ đồ 1.4: Nội dung của kiểm tra, đánh giá thường xuyên ............................... 27
Biểu đồ 2.1. Nhận thức của GV về khái niệm của kiểm tra, đánh giá

thường xuyên ..................................................................................... 55
Biểu đồ 2.2. Thực trạng của GV về mức độ thực hiện nội dung kiểm tra,
đánh giá thường xuyên ...................................................................... 60
Biểu đồ 2.3. Thực trạng lập kế hoạch quản lý của CBQL trong kiểm tra,
đánh giá thường xuyên ...................................................................... 66
Biểu đồ 2.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá công tác KT, ĐG thường
xuyên của CBQL ............................................................................... 68
Biểu đồ 3.1. Tỷ lệ đánh giá tính cần thiết và khả thi của các biện pháp ........... 91
Biểu đồ 3.2. Tỷ lệ đánh giá mức độ cần thiết của các biện pháp ...................... 92
Biểu đồ 3.3. Tỷ lệ đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp ......................... 93

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
vi




MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Ngày nay, sự phát triển của khoa học kỹ thuật cùng với sự xuất hiện
của nền kinh tế tri thức đã tạo ra những ảnh hưởng to lớn đối với nền giáo dục
toàn cầu. Các quốc gia trên thế giới đang đứng trước những thách thức to lớn là
làm thế nào để nâng cao được chất lượng giáo dục ở tất cả các cấp học, bậc
học. Và đó cũng là mục tiêu của giáo dục Việt Nam trong thời kỳ hội nhập và
phát triển.
Nghị quyết Đại hội XI của Đảng cũng đã khẳng định cần phải “Phát
triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung
vào việc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục quốc dân”, đây được xem
là một trong các nhiệm vụ trọng tâm và là giải pháp đột phá trong chiến lược
phát triển đất nước. Vì vậy, giáo dục cần phải đổi mới đồng bộ từ mục tiêu,

nội dung, phương pháp đến kiểm tra, đánh giá. Hơn hết, muốn đổi mới căn
bản, tồn diện thì “mắt xích” quan trọng nhất là đổi mới cách thức kiểm tra,
đánh giá học sinh. Đó cũng là 1 trong 9 nhiệm vụ giải pháp đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dục và đào tạo được nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa
XI xác định.
1.2. Kiểm tra, đánh giá là bộ phận không thể tách rời của quá trình dạy
học. Kết quả của kiểm tra, đánh giá là cơ sở thực tiễn để điều chỉnh hoạt động
dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh, nó cũng là động lực để thúc
đẩy sự đổi mới quá trình dạy và học. Đổi mới kiểm tra, đánh giá sẽ là động lực
thúc đẩy phương pháp dạy học, cách thức tổ chức hoạt động dạy học có sự đổi
mới cho đồng bộ.
Triết lý “đánh giá vì sự tiến bộ của người học” đã ảnh hưởng đến xu
hướng đánh giá hiện nay. Để thực hiện được triết lý trên thì đánh giá thường
xuyên rất được coi trọng. Quá trình đó sẽ nhắm đến mục tiêu xa hơn đối với
người học, đó là ni dưỡng hứng thú học đường, tạo sự tự giác trong học tập
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
1




và quan trọng hơn là gieo vào lòng học sinh sự tự tin, niềm tin - người khác
làm được mình cũng sẽ làm được. Điều này vô cùng quan trọng để hướng tới
thành công của mỗi học sinh trong tương lai.
1.3. Học kỳ I năm học 2014-2015, học sinh tiểu học trong cả nước được
đánh giá, xét khen thưởng theo Thông tư 30/2014/TT-BGDĐT (ban hành ngày
28-8-2014). Như vậy học sinh tiểu học sẽ khơng cịn các danh hiệu học sinh
giỏi, tiên tiến,... theo khuôn mẫu như trước đây, thay vào đó là những lời khen
tặng, nhận xét dựa trên sự tiến bộ của học sinh. Cũng theo quy định tại Thông
tư 30, khi đánh giá sự tiến bộ của học sinh, các giáo viên không so sánh học

sinh này với học sinh khác, không tạo áp lực cho học sinh và các bậc phụ
huynh. Với sự thay đổi này, hàng tuần, hàng tháng, giáo viên ghi nhận xét vào
sổ theo dõi chất lượng giáo dục về mức độ hoàn thành nội dung học tập từng
môn học và các hoạt động giáo dục khác của học sinh. Cách đánh giá mới
không chỉ chú trọng tới năng lực học tập của HS, mà còn định hướng cho các
em trong việc phát triển và hình thành nhân cách một cách tồn diện.
1.4. Trong những năm qua, đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học trên
địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên luôn quan tâm đến xu hướng đổi mới
của giáo dục hiện nay và tập trung vào xây dựng các biện pháp quản lý nhằm
nâng cao chất lượng dạy học nói chung và chất lượng kiểm tra, đánh giá nói
riêng. Tuy nhiên, quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá thường xuyên bằng nhận
xét có sự khác biệt lớn so với quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá trước đây.
Vì vậy, cần thiết phải có những nghiên cứu lý luận và thực tiễn để đề xuất các
biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá thường xuyên ở các trường tiểu
học trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên.
Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên chúng tôi chọn “Quản lý
hoạt động kiểm tra, đánh giá thường xuyên ở các trường tiểu học trên địa
bàn huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt
nghiệp của mình.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
2




2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề quản lý hoạt động kiểm
tra đánh giá thường xuyên ở trường tiểu học, từ đó đề xuất các biện pháp quản
lý hoạt động kiểm tra, đánh giá thường xuyên ở các trường tiểu học trên địa bàn
huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên nhằm nâng cao chất lượng hoạt động kiểm

tra, đánh giá, góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các trường tiểu học trên
địa bàn.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá ở trường tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá thường xuyên ở các
trường tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên.
4. Giả thuyết khoa học
Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá thường xuyên góp phần quan trọng
vào việc thực hiện mục tiêu dạy học ở trường tiểu học. Tuy nhiên, vẫn cịn có
những tồn tại, bất cập ảnh hưởng đến hiệu quả của hoạt động này. Nếu đề xuất
áp dụng một số biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá thường xuyên
và theo một quy trình thống nhất sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở
các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá
thường xuyên ở trường tiểu học.
5.2. Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá thường
xuyên ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá
thường xuyên ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh
Thái Nguyên.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
3




6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

- Nội dung: Đề tài nghiên cứu hoạt động kiểm tra đánh giá học sinh
thường xuyên kết quả học tập của học sinh của giáo viên chủ nhiệm lớp ở
trường tiểu học. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá
thường xuyên của hiệu trưởng trường tiểu học.
- Thời gian: Các số liệu thu thập trong năm học 2014 - 2015
- Khách thể khảo sát: Trường Tiểu học Yên Lãng, Trường Tiểu học Thị
Trấn Đại Từ, Trường Tiểu học Phú Xuyên, Trường Tiểu học Bản Ngoại,
Trường Tiểu học Hùng Sơn.
7. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này, chúng tơi sử dụng và phối hợp các nhóm phương
pháp nghiên cứu sau đây:
7.1.Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Để có cơ sở lý luận, làm nền tảng cho việc nghiên cứu đề tài chúng tôi đã
hệ thống, thu thập, phân tích, tổng hợp, khái qt hóa các tài liệu khoa học để
xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra: Điều tra bằng phiếu hỏi đối tượng cán
bộ quản lý và giáo viên của một số trường tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên để mô tả thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
7.2.2. Phương pháp quan sát: Chúng tôi quan sát hoạt động dạy học,
hoạt động kiểm tra, đánh giá của giáo viên một số trường tiểu học trên địa bàn
huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên để thu thập thông tin về thực trạng của vấn đề
nghiên cứu.
7.2.3. Phương pháp phỏng vấn: Chúng tơi trao đổi, trị chuyện với cán
bộ quản lý và giáo viên của một số trường tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên để tìm hiểu về thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
4

7.2.4. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Nghiên cứu giáo
án của giáo viên, sổ đánh giá, vở học sinh ở một số trường tiểu học để thu
thông tin về thực trạng.
7.2.5. Phương pháp chuyên gia: Hỏi ý kiến chuyên gia, các đồng
nghiệp, các nhà quản lý để xác định tính khả thi và tính hiệu quả của các
biện pháp đề xuất.
7.3. Phương pháp bổ trợ
Sử dụng toán thống kê để xử lý số liệu, định lượng kết quả nghiên cứu,
cụ thể hóa bằng các sơ đồ bảng biểu.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo,
phụ lục, nội dung luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận của quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá thường
xuyên ở trường tiểu học
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá thường
xuyên ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá thường xuyên
ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
5




Chương 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA,
ĐÁNH GIÁ THƯỜNG XUYÊN Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Ngoài nước

Từ rất lâu, trên thế giới khoa học kiểm tra, đánh giá đã ra đời. Có thể kể
đến như nhà giáo dục lỗi lạc J.A.Komensky (1592 - 1670), trong tác phẩm “Lý
luận dạy học”, ông nêu rất rõ vai trò cũng như ý nghĩa của kiểm tra, đánh giá.
Ông cho rằng, đánh giá kết quả học tập của học sinh cần căn cứ vào sự tự đánh
giá của bản thân mỗi học sinh. Từ giữa thập niên 80 của thế kỉ XX đã có một
cuộc cách mạng về kiểm tra, đánh giá với những thay đổi căn bản về triết lí,
quan điểm, phương pháp và các hoạt động cụ thể.
Cũng ngay từ thế kỷ XIX, có rất nhiều nhà giáo dục đã đưa ra các hình
thức kiểm tra đánh giá trong dạy học. Năm 1845, O.W.Caldwell và S.A.Courtis
đã đưa ra hình thức kiểm tra đảm bảo tính khách quan thơng qua các bài trắc
nghiệm (test) vẫn được áp dụng hiện nay. Nhà giáo dục E. Beeby cũng cho
rằng hoạt động kiểm tra, đánh giá trong giáo dục chính là một q trình thu
thập và lý giải có hệ thống các chứng cứ. Điều này cho thấy, để đánh giá khách
quan trong giáo dục, thì chứng cứ trong đánh giá cần phải được thu thập một
cách thường xuyên và có hệ thống.
Có thể điểm một vài các cơng trình nghiên cứu trên thế giới, đó là Paul
Black và Dyland William (1998), họ đã xuất bản một bản phân tích gộp của hơn
250 nghiên cứu về thực hiện đánh giá lớp học có tên là “Inside the Black Box”.
[9, tr7]. Họ đã tìm ra bằng chứng vững chắc chứng minh rằng đánh giá quá trình
là thành phần thiết yếu của lớp học và rằng sự phát triển của nó có thể tăng các
tiêu chuẩn thành tích, tạo ảnh hưởng lớn. Những kết quả nghiên cứu khác đã chỉ
ra như, năm 2004, Ruiz - Primo và Furtak đã xác định hiệu quả của chiến lược
đánh giá quá trình - gợi ý, nhận biết và sử dụng thơng tin trong lớp khoa học và
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
6




phát hiện ra rằng chất lượng thực hiện đánh giá q trình của giáo viên có liên hệ

tích cực với mức học tập của học sinh. Năm 2006 - Robert Marzano kết luận
rằng đánh giá quá trình lớp học là một cách hiệu quả để lên kế hoạch và áp dụng
can thiệp giảng dạy, nhằm lấp lỗ hổng trong kết quả học tập. Năm 2007, Wiliam
Thompson phát hiện ra rằng đánh giá quá trình tạo nên những tiến bộ lớn hơn
trong thành tích học tập của học sinh so với việc giảm sĩ số hay tăng kiến thức
nội dung của giáo viên và chỉ với chi phí nhỏ [16, tr9]. TS Eduardo C.Cascallar
(Đại học Leu ven - Bỉ) cũng đã từng nhận định về đánh giá: “Đánh giá để cải
tiến việc học và đưa ra các quyết định giáo dục tốt hơn”.
Trong lí luận giáo dục hiện đại, Bloom B.S đã phân chia các thang bậc
trong giáo dục như: Biết, hiểu, áp dụng, phân tích, tổng hợp, đánh giá. Trong
đó, mức độ “đánh giá” được xem là mức độ cao nhất, thể hiện sự nhận thức của
người học trong mục tiêu dạy học.
Về kiểm tra, đánh giá, các nước trên thế giới không chỉ đạt được những
thành tựu mới về lý luận mà đã thành công trong việc triển khai thực tiễn ở các
trường học. Việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập hoàn toàn giao cho GV và
HS chủ động, phương pháp đánh giá được sử dụng đa dạng, sáng tạo và linh
hoạt. Xu hướng đánh giá mới của thế giới là đánh giá dựa theo năng lực
(Competence base assessment), tức là “đánh giá khả năng tiềm ẩn của HS dựa
trên kết quả đầu ra cuối một giai đoạn học tập, là quá trình tìm kiếm minh
chứng về việc HS đã thực hiện thành công các sản phẩm đó” và đánh giá bằng
nhận xét. ĐG năng lực nhằm giúp GV có thơng tin kết quả học tập của HS để
điều chỉnh hoạt động giảng dạy; giúp HS điều chỉnh hoạt động học tập từ đó
GV và nhà trường xác nhận, xếp hạng kết quả học tập [10].
Sự phối hợp giữa nhà trường và phụ huynh trong việc ĐG HS bằng nhận
xét cũng được các nhà trường trên thế giới quan tâm. Chẳng hạn, ở một số
trường tiểu học ở Hoa Kỳ, việc họp phụ huynh là công việc đầu năm thực sự có
ý nghĩa. Trong cuộc họp GV chủ nhiệm giới thiệu rất kỹ chương trình học tập
trong năm, mục tiêu cuối năm, cách trao đổi giữa bố mẹ và GV, cách chấm
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
7

điểm bẳng nhận xét. Ngoài đánh giá thường xuyên trên lớp, hầu hết các quốc
gia đều đánh giá HS thông qua các kỳ thi như: tuyển sinh đầu cấp học, thi tốt
nghiệp các cấp và tuyển sinh đại học.
Thuật ngữ kiểm tra, đánh giá ngày càng được các nhà khoa học trên thế
giới nghiên cứu, bổ sung và hoàn thiện dần làm phong phú và sâu sắc hơn bản
chất cũng như tiếp cận chúng ở nhiều khía cạnh khác nhau. Các nhà khoa học
cũng xem đó là một chuyên ngành cần tiếp tục được nghiên cứu sáng tỏ cả về
mặt lý luận cũng như thực tiễn.
Quản lí trong hoạt động kiểm tra, đánh giá là quá trình lập kế hoạch, tổ
chức, lãnh đạo và kiểm tra công việc của các thành viên trong tổ chức, sử dụng
các nguồn lực sẵn có để đạt được các mục tiêu đặt ra. Quản lý sẽ điều khiển
cơng việc và hướng q trình kiển tra, đánh giá đi đúng hướng với kế hoạch đề
ra. Đồng thời, quản lý kiểm sốt được q trình kiểm tra, đánh giá. Trong kiểm
tra, đánh giá quản lí đóng vai trị quan trọng, góp phần chủ yếu quyết định hiệu
quả của quá trình này.
Một vấn đề cũng hết sức quan trọng thuộc về trách nhiệm của Đảng và
Nhà nước cấp trên về quản lí, đó là cần có chính sách, chế độ tốt hơn, hợp lý
hơn trong công tác kiểm tra, đánh giá. Thực tế cho thấy nếu quá trình kiểm tra,
đánh giá cơng bằng, hợp lý sẽ khuyến khích được tinh thần học tập của học
sinh, tạo lịng tin vào học tập cho học sinh.
Tóm lại, trong hơn 3 thập kỷ qua, kiểm tra, đánh giá đối với giáo dục phổ
thơng quốc tế đã có những bước tiến rất lớn cả về lý luận và thực tiễn. Xu
hướng kiểm tra, đánh giá mới nhất của thế giới hiện nay là đánh giá học sinh
qua lời nhận xét (đánh giá thường xuyên) và đánh giá dựa theo năng lực học
sinh. Những xu hướng mới trong kiểm tra, đánh giá sẽ mang lại những thay đổi
không nhỏ trong nền giáo dục phổ thơng thế giới. Chính bởi những thay đổi của

xu hướng kiểm tra, đánh giá thì lẽ đương nhiên hoạt động quản lí kiểm tra,
đánh giá sẽ phải có những thay đổi cho phù hợp với xu hướng của thời đại.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
8




1.1.2. Trong nước
Thời phong kiến, lịch sử hình thành của kiểm tra, đánh giá được hình
thành khá sớm thơng qua hình thức khoa cử. Từ thế kỷ 11 đến thế kỷ 13, dưới
thời nhà Lý, thường có ba kỳ thi để tuyển chọn người tài: Hương, Hội, Đình
(thi Hương để chọn tú tài, thi Hội để chọn Thái học sinh và thi Đình để chọn
Trạng nguyên).
Đất nước ta chuyển mình trong công cuô ̣c đổ i mới sâu sắc và toàn diên:
̣
từ một nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấ p sang nền kinh tế nhiề u thành
phần vận hành theo cơ chế thi ̣ trường có sự quản lý của nhà nước. Từ sau Đa ̣i
hội Đảng toàn quốc lầ n thứ VI (1986), Đa ̣i hội đã đưa đấ t nước ta tiế n hành
công cuô ̣c đổ i mới toàn diê ̣n nhằm mu ̣c tiêu dân giàu, nước ma ̣nh, xã hô ̣i công
bằng, dân chủ, văn minh đất nước ta đã không ngừng đổ i mới và phát triể n. Ta ̣i
Đại hội Đại biểu toàn quố c lầ n thứ VIII của Đảng Cô ̣ng Sản Việt Nam quyế t
đinh
̣ đẩ y ma ̣nh CNH-HĐH. Nghi ̣ quyết TW 2 Khóa VIII xác định: “Muố n tiế n
hành CNH-HĐH thắ ng lơ ̣i phải phát triể n ma ̣nh giáo dục - đào ta ̣o, phát huy
nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triể n nhanh và bề n vững”. Bởi
vâ ̣y, “Giáo du ̣c và đào ta ̣o là quố c sách hàng đầ u. Nhà nước và xã hô ̣i phát triể n
giáo dục nhằ m nâng cao dân trí, đào ta ̣o nhân lực, bồ i dưỡng nhân tài” (Điề u 35
Hiế n pháp nước CHXHCN Viê ̣t Nam). “Mục tiêu giáo du ̣c là đào ta ̣o con người
Viê ̣t Nam phát triể n tồn diêṇ có đa ̣o đức tri thức, sức khỏe thẩm mỹ và nghề

nghiệp, trung thành với lý tưởng đô ̣c lập dân tô ̣c và chủ nghĩa xã hô ̣i; hiǹ h
thành và bồi dưỡng nhân cách phẩ m chấ t và năng lực công dân, đáp ứng yêu
cầ u xây dựng và bảo vê ̣ Tổ quố c” (Điề u 2 Luâ ̣t Giáo du ̣c của nước CHXHCN
Viê ̣t Nam 2005).
Hiện nay, trong đường lối, quan điểm của Đảng và Nhà nước về
GD&ĐT nhấn mạnh việc xây dựng tốt các nhiệm vụ xây dựng chiến lược, quy
hoạch và kế hoạch phát triển giáo dục. Trong đó, cơng tác quản lý, kiểm tra,
đánh giá học sinh được xem là vấn đề rất quan trọng. Tại mục 4, số 38/2005
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
9