Cây bá bệnh có chữa được bá bệnh không? pptx

Cây bá bệnh có chữa được bá
bệnh không?

Cây bá bệnh có chữa được bá bệnh không?
Gần đây, một số thông tin đại chúng cho thấy nhiều người, nhất là vùng gần biên
giới Campuchia đổ xô nhau tìm kiếm, mua bán một loại dược liệu từ Campuchia
được cho là có tác dụng “tráng dương, cường thận” có tên là cây bá bệnh. Sự thật
ra sao?
Mô tả:
Bá bệnh tên khoa học là Eurycoma longifolia, họ Thanh thất (Simaroubaceae). Còn
gọi là cây mật nhân hay hậu phác nam.
Người ta cho rằng cây này có thể trị được nhiều bệnh cho nên đặ
t tên là cây bá
bệnh.
Giống cây này sinh trưởng và phát triển tự nhiên ở Malaysia. Là loại cây mọc
hoang trong những cánh rừng thưa vùng Đông Nam Á. Tại Việt Nam, bá bệnh có
mặt trong vườn quốc gia Bái Tử Long, một số rừng ở Tây nguyên. Bá bệnh đã
được các nhà khoa học Đại học Dược Hà Nội tìm thấy tại Việt Nam từ năm 2006.
Bộ phận dùng là rễ, vỏ thân và quả được dùng để làm thuốc.

Cây bá bệnh
Rễ cây bá bệnh
có vị đắng, tính mát, được dùng chữa nhiều thứ bệnh như người
mỏi mệt, lười hoạt động, thiếu máu, ăn uống không tiêu, no hơi, đầy bụng, tức
ngực, nghẹn, khó thở, gân xương yếu mỏi, chân tay tê nhức, nôn mửa, tiêu chảy,
kiết lỵ, cảm mạo, say rượu và tẩy giun, làm thuốc bổ, chữa trị ăn uống không tiêu.
Tại Campuchia, người ta dùng rễ trị ngộ độc và say r
ượu, trị giun. Có thể dùng
dưới dạng sắc thuốc, băm nhỏ đem tẩm rượu hoặc sao vàng, tán bột làm viên uống
ngày 8 - 16g chia 3 lần sau khi ăn. Nếu ngâm rượu thì liều lượng như sau: 20g rễ
mật nhân, 10 trái chuối sứ (khô) nướng vàng, ngâm với 1 lít rượu loại ngon, ngâm

khoảng 7 ngày là lấy ra dùng được, ngày dùng 3 lần, mỗi lần 1 ly nhỏ (độ 30ml).
Vỏ thân bá bệnh dùng làm thuốc bổ, trị ăn uống không tiêu. Trong vỏ chứa một
chất đắng gọi là quasin, có hydroxyxeton, bsitorol, camopesterol, hai chất đắng là
urycomalacton (chiếm tỉ lệ cao nhất) và 2,6 dimetoxybenzoquinon (một sắc tố màu
vàng). Vỏ dùng trị những trường hợp ăn uống không tiêu, đau mỏi lưng. Vỏ phơi
khô tán bột ngâm rượu hay làm thành viên uống. Ngày dùng 4 - 6g.
Quả mật nhân dùng chữa lỵ, tiêu chảy; lá dùng nấu nước tắm trị ghẻ, lở ngứa.
Tác dụng cường dương, bổ thận
Tại các nước
Đông Nam Á như Indonesia, Brunei, Thái Lan, Campuchia, Lào… bá
bệnh (gọi là Tongkat ali) được dùng giúp nam giới tăng cường chức năng sinh lý
và sức khoẻ tình dục, bổ sung năng lượng cho cơ thể, giúp giảm stress, mệt mỏi,
tăng cường miễn dịch, ngăn ngừa khối u và phòng chống lão hóa.
Qua nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới đã cho thấy cây Eurycoma
Longifolia có chứa một số hoạt chất chính như: các hợp chất quassinoid, triterpen,
các alcaloid loại canthin, các alcaloid carbolin… Những hoạt chất này có nhiều tác
dụng nhưng tác dụng nổi bật nhất của bá bệnh là kích thích tăng tiế
t testosterone
nội sinh. Những kết quả nghiên cứu cho thấy rễ dược thảo này có khả năng làm
tăng cường ham muốn tình dục, làm tăng số lượng, kích thước và khả năng di
chuyển của tinh trùng, tăng cường độ cương cứng của dương vật, thêm chất lượng
cho quá trình quan hệ tình dục và rút ngắn thời gian phục hồi giữa hai lần giao hợp.
Ngoài ra, nó còn giúp tăng cường chức năng sinh lý nam giới, hạ
n chế quá trình
mãn dục nam tự nhiên.
Theo Viện nghiên cứu Forest (Malaysia), Tongkat Ali (tên gọi tại Malaysia của cây
bá bệnh) có chứa các enzym chống oxy hóa superoxide dismutase. Các chất này có
tác dụng tiêu hủy các gốc tự do có thể gây tổn hại cho những tế bào sống khác.
Bên cạnh tác dụng giúp tăng cường sinh lực nam giới, chất quassinoids tìm thấy
trong bá bệnh có hiệu quả giảm sốt tốt.

Eurycoma longifolia cũng có khả năng làm ấm cơ thể nhờ làm tăng nhịp tim, đẩy
nhanh t
ốc độ lưu thông máu trong cơ thể. Cây bá bệnh còn chứa anxiolytic tác
dụng giảm lo lắng, tăng cường hoạt động trí óc. Việc dùng thảo dược bá bệnh dạng
viên bổ sung đem lại tác dụng tương tự như các thuốc chống lo âu, căng thẳng
Các bước nghiên cứu ban đầu cho thấy cây bá bệnh của Việt Nam có tác dụng cao
hơn so với xuất xứ từ các nước khác. Như vậy, việc tìm thấy cây mậ
t nhân (bá
bệnh) tại Việt Nam là một tín hiệu khả quan cho nền Đông dược Việt Nam, với
triển vọng to lớn về ứng dụng cây thuốc quý này góp phần bảo vệ sức khỏe.
Tuy cây bá bệnh được một số nước cho rằng có tác dụng cường dương và điều trị
mãn dục nam nhưng ở VN chưa có báo cáo khoa học nào tương tự về loại cây này.
Theo các nhà dược học thì “mỗi loạ
i thảo dược khi phân bố ở những điều kiện thổ
nhưỡng khác nhau thì tính chất hóa học của nó cũng khác nhau. Mặc khác, thời
gian thu hái, điều kiện phơi sấy, chế biến cũng quyết định rất nhiều đến các tính
chất chữa bệnh của loại thảo dược đó. Trường hợp cây bá bệnh cũng không là
ngoại lệ”.
Các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo rằng, dùng rễ
cây bá bệnh ở liều cao sẽ gây tác
dụng phụ. Hiện tượng thường gặp nhất là mất ngủ kéo dài trong nhiều ngày nên có
nguy cơ làm giảm hưng phấn tình dục. Ngoài ra, nó còn làm gia tăng thân nhiệt,
gây bồn chồn lo lắng, làm giảm tính kiên nhẫn và có khi gây nóng nảy tức giận. Vì
thế những người làm nghề lái xe không nên uống các chế phẩm từ cây bá bệnh này
hoặc chỉ sử dụng ở liều thật thấp. Lời khuyên của các chuyên gia là nên uống liều
thấp và dùng dài ngày vẫn tốt hơn là dùng liều mạnh trong một ngày. Riêng phụ nữ
có thai thì không nên dùng.
Tuy mang tiếng là cây bá bệnh nh
ưng những tác dụng trị bệnh của nó không nhiều,
chỉ là một số bệnh thường gặp được trị theo kinh nghiệm dân gian. Tuy nhiên, tác

dụng “nổi bật” mà hiện nay các nhà sản xuất đang nhắm đến là tác dụng “cường
dương, bổ thận” và đặc biệt là chứng mãn dục nam.
Toa thuốc ngâm rượu đang được phổ biến trong dân gian:
Tần Thủy Hoàng tửu: rễ bá bệnh 50g, hồng sâm 20g, đương quy 20g, hà thủ
ô 20g,
dâm dương hoắc 30g, nhục thung dung 30g, chuối hột chín sấy khô 30g, đỗ trọng
30g, câu kỷ tử 20g, táo tầu 20 trái. Ngâm với 10 - 15 lít rượu gạo. Cứ 2 - 3 ngày
quấy 1 lần. Sau 10 - 15 ngày có thể dùng được. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 20 -
50ml, uống lúc ăn hoặc sau khi ăn.
Tác dụng: bổ thận, tráng dương, tăng nội tiết tố nam, bồi bổ cơ thể, trị đau lưng,
nhức mỏi, rối loạn tiêu hóa, kém ăn, m
ất ngủ…
Lưu ý: phụ nữ đang mang thai không được dùng.
Lương y HOÀNG DUY TÂN