Tài chính công - Chương 1: Tổng quát về tài chính công potx

1
CHƯƠNG
01
© KQ-2023-Public Finance
KQ-2023 Tài chính công
TỔNG QUÁT VỀ
TÀI CHÍNH CÔNG
4/3/2013
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
2 - 01
Tóm tắt
Lý giải sự có mặt của chính phủ
trong nền kinh tế
Các câu hỏi:
- Tại sao phải có mặt?
- Quan niệm thời đại về sự có mặt?
2
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
3 - 01
Tóm tắt
Thất bại thị trường  thị trường
kém hiệu quả.
Vậy chính phủ có mặt có làm thị
trường hiệu quả hơn !!!
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
4 - 01
Tóm tắt
Mô hình nào để can thiệp

Kinh tế tư nhân  thất bại thị trường
Kinh tế Nhà nước  thất bại chính
phủ
Kinh tế hỗn hợp  hàng hóa tư nhân
– hàng hóa công  PSP/PPP
Quy mô thỏa hiệp đến đâu?
3
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
5 - 01
Tóm tắt
Những điểm chính mà tài chính
công đại diện cho chính phủ trong
nền kinh tế là gì?
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
6 - 01
Tổng quát về tài chính công
1.1 Cơ sở kinh tế của sự can thiệp công
1.2 Quy mô can thiệp công
1.3 Nội dung cơ bản của tài chính công
Nội dung Chương 01
4
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
7 - 01
1.1.1 Tại sao cần chính phủ?
1.1.2 Hiệu quả thị trường và thất
bại thị trường
1.1.3 Điểm lại công cụ nghiên cứu

– Kinh tế học phúc lợi
1.1 Cơ sở kinh tế của sự can thiệp công
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
8 - 01
Tiếp cận thực tiễn:
- Nhìn từ góc độ chi tiêu: chi tiêu ngày
càng tăng
- Nhìn từ vai trò của chính phủ: vai trò
ngày càng nhiều (đối nội – đối ngoại)
- Nhìn từ quy mô bộ máy chính phủ:
ngày càng chuyên nghiệp
1.1.1 Tại sao cần chính phủ?
5
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
9 - 01
i/ Lý giải từ cái đang tồn tại
Ai cũng tìm cho mình được câu trả lời!!!
ii/ Lý giải khác:
Thị trường thất bại  Chính phủ hạn chế thất
bại của thị trường !!!
Ngay cả khi thị trường không thất bại cũng có
lý do có mặt của chính phủ
Có làm được điều đó không?
Các lý do này đã thoả mãn chưa?
Các lý giải khác
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
10 - 01

Điều này như minh chứng hợp lý cho sự có mặt
của chính phủ
. Cân bằng thị trường  thị trường hiệu quả
. Mất cân bằng thị trường  thất bại thị trường
- Trường hợp 1: cầu vượt cung
- Trường hợp 2: cung vượt cầu
1.1.2 Thị trường hiệu quả và thất bại thị trườ
ng
6
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
11 - 01
Trường hợp thị trường cân bằng
Thị trường hiệu quả (ôn tập)
Điều kiện gì?
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
12 - 01
Trường hợp 1: cầu vượt cung
Thị trường không hiệu quả (ôn tập)
Khi nào xuất
hiện?
7
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
13 - 01
Trường hợp 2: cung vượt cầu
Thị trường không hiệu quả (ôn tập)
Khi nào xuất
hiện?

CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
14 - 01
Thất bại thị trường là những trường hợp làm
mất cân bằng thị trường.

Biểu hiện: Tình trạng thị trường không thể
cung cấp tối ưu một số hàng hoá – dịch vụ
hay không thể giải quyết tối ưu các vấn đề xã
hội.
Thất bại thị trường
8
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
15 - 01
i/ Độc quyền
ii/ Hàng hoá công
iii/ Ngoại tác
iv/ Thất bại thông tin
Các trường hợp chính của thất bại thị trường
Thất bại truyền thống
Không có hiệu quả Pareto
v/ Thị trường không hoàn hảo
vi/ Thất nghiệp, lạm phát,…
(chu kỳ kinh tế)
Thất bại mới
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
16 - 01
Độc quyền là thất bại của thị trường cạnh tranh

- Hiện tượng một số ngành có ít người cung: ôtô,
máy photocoppy, mobile.
- Hiện tượng độc quyền tự nhiên: hiệu quả tăng do
quy mô: Microsoft, AT&T…
i/ Thất bại thị trường - Độc quyền (ôn tập)
9
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
17 - 01
Giả định chi phí biên
cố định ở tất cả các
mức sản lượng
Nhà độc quyền sản xuất
ở Q
ĐQ
< Q
CT

Tại Q
ĐQ
P
ĐQ
>MC 
mất mát phúc lợi do hạn
chế sản lượng độc quyền
tạo ra.
Độc quyền – Ôn tập
Thu nhập biên
(MR)
D

D
Sản lượng (Q)
Giá (P)
Q
ĐQ
A
C
B
Q
CT
MC=ATC
P
ĐQ
P
CT
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
ATC
MC
MR
D
P
ĐQ
P
CT
Q
ĐQ
Q
CT
Q

TB
Giả định chi phí biên giảm khi
Q tăng (lợi nhuận tăng theo
quy mô)  MC < ATC  giá
được định = MC tại Q
CT
, công
ty có thể bị lỗ
Q
TB
là sản lượng  công ty
hoà vốn (ATC = thu nhập trung
bình trên 1 sản phẩm)
Sản lượng hiệu quả tại Q
CT
Q
TB
Nhưng nhà độc quyền hạn chế
sản lượng tới Q
ĐQ
 mất mát
phúc lợi do hạn chế sản lượng
độc quyền tạo ra.
Độc quyền – Ôn tập
D
18 - 01
10
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
19 - 01

Một số hàng hoá không thể do thị trường cung cấp hoặc
nếu để thị trường cung cấp sẽ không đầy đủ: VD quốc
phòng…
Tại sao hàng hoá công lại là thất bại thị trường
- Hàng hoá công có MB > MC do vậy về mặt xã hội là
loại hàng hoá cần thiết được cung cấp.
- Nhưng do thuộc tính của nó nên dẫn đến tình trạng
người ăn theo (free rider)
 Kết cục là tư nhân không đầu tư, nên hàng hoá công
không tồn tại: giải pháp thị trường thất bại vì thị
trường đã làm cho không có loại hàng hoá này.
ii/ Thất bại thị trường - Hàng hoá công
(ôn tập)
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
20 - 01
Trong thị trường tư nhân
 thông tin không hoàn
hảo. VD thị trường thuốc
chữa bệnh.
Trong thị trường hàng công
cộng. VD: dự báo thời tiết
iii/ Thất bại thị trường - Thất bại thông tin
(ôn tập)
Chính phủ
tham gia
bảo vệ
người tiêu
dùng
11

CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
21 - 01
Ngoại tác tích cực: hoạt động của một hãng
ảnh hưởng tốt đến người khác nhưng không
được đền bù (không được thưởng).
Ngoại tác tiêu cực: hoạt động của một hãng
ảnh hưởng xấu đến người khác nhưng
không phải bồi thường (không bị phạt).
iv/ Thất bại thị trường - Ngoại tác (ôn tập)
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
22 - 01
Ngoại tác tích cực:
Sửa nhà phố cổ
Nhà trường thân thiện
Ngoại tác tiêu cực:
Tăng phí ô tô vào thành phố
Tiêu chuẩn hoá ô nhiễm xe hơi
Tăng phí nước sạch
Thảo luận về chính phủ giải quyết ngoại tác
12
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
23 - 01
Khi thị trường tư nhân không bảo đảm cung
cấp hàng hoá – dịch vụ đầy đủ  thất bại
thị trường hay thị trường không hoàn hảo.
Đây là loại thị trường quá ít người cung
hoặc quá ít người cầu.

v/ Thất bại thị trường – Thị trường không hoàn hảo
(ôn tập)
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
24 - 01
Thị trường bảo hiểm: Khi các ngành kinh doanh
có rủi ro cao  tư nhân không cung ứng bảo
hiểm: BH nông nghiệp, y tế…
Thị trường vốn: nhiều người vay nhưng ngân
hàng không muốn cho vay  Ngân hàng CSXH
Thị trường phụ trợ: Các chương trình nông thôn:
nhiều lĩnh vực không ai muốn làm  Chính phủ
phải làm.
Thảo luận về thị trường không hoàn hảo
13
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
25 - 01
Thất nghiệp công nhân và máy móc  cầu giảm
 thất bại thị trường.
Lạm phát tăng, lợi ích bị thay đổi  thất bại thị
trường.
Mất cân bằng  hiện tượng chu kỳ kinh tê.́
vi/ Thất bại thị trường – Chu kỳ kinh tế
(ôn tập)
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
26 - 01
Chỉ đáng tiếc là chính phủ cũng xuất hiện các
khiếm khuyết  thất bại của chính phủ.

Thêm lý do có mặt của chính phủ
Khi nền kinh tế không đạt hiệu quả Pareto thì thất
bại thị trường  Sự có mặt của chính phủ như
một sự thật hiển nhiên của nền kinh tế hỗn hợp.
Nhưng ngay cả khi thị trường đạt hiệu quả Pareto
thì chính phủ cũng cần có mặt.
14
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
27 - 01
Lập luận mới: ngay khi thị trường đạt hiệu quả
Pareto vẫn cần có mặt chính phủ
1/ Phân phối lại: trong kinh tế thị trường  Phân
phối lại do bất bình đẳng  Chính phủ phân phối
lại.
2/ Hàng khuyến dụng: do các cá nhân không
hành động vì mục tiêu tốt của mình
- Thuốc lá (không khuyến dụng)
- Mũ bảo hiểm
- Đi học
- …
Phân phối lại và hàng khuyến dụng
Chính phủ yêu
cầu thực hiện
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
28 - 01
- Thông tin của chính phủ bị hạn chế
- Hiệu lực kiểm soát đối với tư nhân kém
- Hiệu lực bộ máy yếu

- Các quá trình chính trị áp đặt
Vụ cúp điện ở Mỹ 2003???
Vậy lý do thất bại của chính phủ là gì?
15
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
29 - 01
Tình trạng: Mất điện 8
bang + Canada/50 triệu
người tiêu dùng bị ảnh
hưởng.
Nguyên nhân: Hỏng
lưới điện  kích hoạt
hệ thống mất điện.
Vụ cúp điện ở Mỹ 2003
Yay K Rosengard
Chương trình Fulbright 2006-2007
Tp. HCM
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
30 - 01
Thất bại của chính phủ – Giám sát
- Các quy định không thích hợp/lỗi thời
- Không tuân thủ quy định/Thiếu cưỡng chế
- Kiểm soát cước phí: tính giá điện thấp
Vụ cúp điện ở Mỹ 2003 - Tại sao?
Thất bại thị trường – Bản chất công nghệ
- Không cạnh tranh: độc quyền
- Thị trường không hoàn hảo: thiếu giám sát/đầu
tư không đầy đủ

16
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
31 - 01
Kinh tế học phúc lợi nghiên cứu ước muốn xã hội
về những trạng thái kinh tế thay thế nhau
Công cụ xác thực (so sánh) (positive tools)
Công cụ thực chứng (normative tools)
Hộp Edgedworth (Edgedworth Box)
Đường bàng quan (Indifference Curve)
Đường kết giao (Contract Curve)
Hiệu quả Pareto (Pareto Efficient)
1.1.3 Điểm lại công cụ nghiên cứu
– Kinh tế học phúc lợi
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
32 - 01
a/ Hộp Edgedworth
Số lượng hàng cho A
B
Q
B
.
Số lượng hàng cho B
.
.
.
A
C
D

E
.
Q
A
• Xem Kinh tế học David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbusch Tập 1 trang 366. NXB GD-ĐH
KTQD 1992
17
CHNG CHNG 11 TTNG NG QUQUT VT V T TI I CHCHNH CễNGNH CễNG
â KQ 2023 Public Finance
33 - 01
Francis Ysidro Edgeworth
(1845 1926)
Hp Edgeworth l mt cỏch i din phõn
phi khỏc nhau ca ngun lc
. Edgeworth
thc hin trỡnh by trong cun sỏch ni ting
ca ụng, toỏn hc siờu linh hc: Mt bi tiu
lun v vic ỏp dng toỏn hc vo cỏc khoa
hc o c, nm 1881. Bn gc ca Hp
Edgeworth ó c phỏt trin vo hp s
quen thuc hin nay ca Pareto
vo nm 1906
v c ph bin trong mt gii trỡnh sau ú
bi Bowley
. Cỏc phiờn bn hin i ca s
ny l thng c gi l hp Edgeworth-
Bowley.
Tham kho v Francis Ysidro Edgedworth
CHNG CHNG 11 TTNG NG QUQUT VT V T TI I CHCHNH CễNGNH CễNG
â KQ 2023 Public Finance

34 - 01
Hp Edgedworth
PA2
PA1
Trửụứng hoùc
Trửụứng hoùc
P
Coõng vieõn
Coõng vieõn
x y
u
v
Xột hai phng ỏn xó hi cung cp Trng hc v Cụng viờn trong
iu kin ngun lc hn ch. Hp Edgedworth mụ t nhng cỏch cung
cp Trng hc v cụng viờn mi phng ỏn.
18
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
35 - 01
Tham khảo về Lý thuyết về các đường cong bàng quan
(được phát triển bởi Francis Ysidro Edgeworth
, Vilfredo Pareto đầu thế kỷ 20)
Hình 1: Một ví dụ về sự
bàng quan được thể hiện
với ba đại diện các đường
cong
Hình 2: Ba đường bàng
quan dạng thẳng mô tả
hàng hóa X và Y là sản
phẩm thay thế hoàn hảo.

Hình 3: Những
đường bàng quan
hình khuỷu tay trước
sự bổ sung hoàn hảo
giữa X và Y.
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
36 - 01
Tham khảo về Bản đồ đường bàng quan
• Một đường cong bàng quan mô tả
một tập hợp các sở thích cá nhân
và do đó có thể khác nhau từ
người sang người. Mỗi điểm trên
bản đồ đại diện cho cùng một độ
cao. Nếu bạn di chuyển một
đường cong bàng quan theo
hướng đông bắc, bạn sẽ là người
leo một gò của tiện ích. Gò càng
cao thì tiện ích càng lớn
• Sự không đạt thoả mãn không có
nghĩa là bạn sẽ không bao giờ đạt đến
đỉnh “G", hay một “điểm hạnh
phúc"là tốt nhất có thể.
19
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QQT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CƠNGNH CƠNG
© KQ – 2023 Public Finance
37 - 01
PA1
PA2
Trường học

Công viên
Trường học
Công viên
Đường bàng quan là tập hợp những điểm kết hợp Trường học và
Công viên tạo ra một độ hữu dụng xã hội bằng nhau
.
CÁC ĐƯỜNG BÀNG QUAN THEO PHƯƠNG ÁN 1
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QQT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CƠNGNH CƠNG
© KQ – 2023 Public Finance
38 - 01
PA1
PA2
Trường học
Trường học
Công viên
Công viên
CÁC ĐƯỜNG BÀNG QUAN THEO PHƯƠNG ÁN 2
20
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QQT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CƠNGNH CƠNG
© KQ – 2023 Public Finance
39 - 01
PA1
PA2
Trường học
Trường học
1
2
3
Công viên
Công viên

x y
v
u
CÁC ĐƯỜNG BÀNG QUAN THEO HAI PHƯƠNG ÁN
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QQT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CƠNGNH CƠNG
© KQ – 2023 Public Finance
40 - 01
PA1
PA2
Trường học
Trường học
c/ Đường kết giao
Công viên
Công viên
21
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
41 - 01
d/ Hiệu quả Pareto phân phối
1
2
3
Vilfredo (1848 – 1923)
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
42 - 01
Hiệu quả Pareto phân phối
• Một cách phân phối khiến cho không ai được
nhiều hơn mà không làm cho người khác bị
tổn thất

⇒
⇒⇒
⇒
Tối đa hoá mức độ phúc lợi của
mại người
Nếu phân phối không đạt hiệu quả Pareto thì đó là
lãng phí: vẫn có thể gia tăng phúc lợi cho người
này mà không làm tổn hại ai.
PA1
PA2
1
2
3
Hoàn thiện Pareto: Cách
thức tái phân phối nguồn
lực làm cho ít nhất một
người được nhiều hơn
nhưng không làm bất cứ
người nào khác tổn thất
22
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
43 - 01
• Khi nhà sản xuất và người tiêu dùng chấp nhận hành động
như những cá nhân cạnh tranh trong môi trường cạnh tranh
hoàn hảo, tức là chấp nhận một mức giá cho trước với những
điều kiện xác định, thì phân phối nguồn lực đạt hiệu quả
Pareto sẽ nảy sinh
• Điều kiện cần thiết để đạt hiệu quả Pareto:
c

t
tc
PAII
tc
PAI
tc
P
P
MRTMRSMRS ===
• MRS (marginal rate of substitution) Tỷ lệ (mà một cá nhân) đổi mặt hàng này
lấy mặt hàng khác;
• MRT (marginal rate of transformation) Tỷ lệ (mà nền kinh tế) đổi sản phẩm này
lấy sản phẩm khác;
• P: Giá cả của mặt hàng
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
44 - 01
c
t
tc
MC
MC
MRT =
Định nghĩa MRT
• MRT
tc
: Tỷ lệ nền kinh tế đổi Trường học lấy Công viên: nền
kinh tế phải chuyển một phần đầu tư vào xây dựng Trường
học sang xây dựng Công viên.
• MC

t
: Chi phí tăng thêm để xây thêm trường học.
• MC
c
: Chi phí tăng thêm để xây thêm công viên.
• :
23
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
45 - 01
: Tỷ lệ mà tại đó Trường học được chuyển đổi
thành Công viên phải bằng tỷ lệ mà mỗi người dân sẵn
sàng thay Trường học bằng Công viên.
VD: Giả sử MRS
tc
= 1/3 và MRT
tc
= 2/3.



MRS
tc
= 1/3: người dân
hài lòng với việc thay 3 CV để có thêm 1 TH và MRT
tc
= 2/3: nền
kinh tế có thề ngừng làm 3 CV để xây thêm 2 TH.
Luôn có thể xảy ra những trường hợp: vẫn có thể làm dân chúng
hài lòng hơn mà không ai buồn cả → khi đó chỉ là quá trình hoàn

thiện Pareto thôi chứ chưa đạt hiệu quả Pareto.
Chỉ đến khi MRT cân bằng với MRS thì quá trình trao đổi mới
ngừng diễn ra, tức là không còn các bước hoàn thiện Pareto nữa.
Điều kiện cần thiết để đạt hiệu quả Pareto
tctc
MRTMRS =
46 - 01
Mọi điểm trên đường PPF (The production possibilities frontier) đều là
tỷ lệ thay thế biên (The marginal rate of transformation - MRT).
TH
CV
5
85
6
24
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
47 - 01
1.2.1 Can thiệp như thế nào?
1.2.2 Quy mô can thiệp?
1.2.3 Can thiệp đến đâu là đủ?
1.2 Quy mô can thiệp công
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
48 - 01
- Can thiệp qua cơ chế giá gắn với thuế và trợ cấp
- Trao quyền cho cá nhân hay công ty cung ứng
- Tự cung ứng hàng hoá – dịch vụ công
- Tài trợ cho khu vực tư
- Tự sản xuất hàng hóa tư

1.2.1 Can thiệp như thế nào?
Trực tiếp: chính phủ

đối
tượng cần can thiệp
Gián tiếp: chính phủ

trung
gian

đối tượng cần can thiệp
Cách
can
thiệp
Mô
hình
can
thiệp
25
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
49 - 01
- Tác động trực tiếp: Chính phủ cung cấp BHYT
cho những người không được BHYT.
- Tác động gián tiếp: khi chính phủ tài trợ BHYT
 người ta sẽ bỏ BHYT tư nhân để hưởng BHYT
chính phủ.
Tranh luận  lựa chọn mô hình khác nhau:
Mỹ: BHYT do tư nhân cung cấp
Canada: Tổng Công ty BHYT thuộc CP

Anh: Chăm sóc y tế không mất tiền
Việt Nam: BHYT do ngân sách tài trợ
Tác động của can thiệp – Ví dụ
CHƯƠNG CHƯƠNG 11 –– TTỔỔNG NG QUÁQUÁT VT VỀ TÀỀ TÀI I CHÍCHÍNH CÔNGNH CÔNG
© KQ – 2023 Public Finance
50 - 01
Quy mô can thiệp phụ thuộc vào thước đo
Vấn đề đo lường






Thước đo phổ biến:
- Chi tiêu của chính phủ/GDP;
- Đầu tư công/GDP
- NSNN/GDP
- DNNN
- Các quỹ NN…






Thước đo trong phân cấp giữa TW và ĐP
- Các chính sách được và không được chấp thuận
- Các khoản chuyển giao
Chung quy lại là:

- CP lấy từ nền kinh tế
- CP đưa vào nền kinh tế
1.2.2 Quy mô can thiệp