Tổ chức hạnh toán lưu chuyển hàng hóa XK tại Cty rau quả VN

Lời mở đầu
Ngày nay trên thế giới không có bất kỳ nớc nào có đủ tiềm lực kinh tế để cã thĨ tù
cung tù cÊp. Do vËy, nhu cÇu cđa dân chúng trong nớc cũng nh nhu cầu phát triển
kinh tế xà hội của nớc đó cũng không đợc đáp ứng đầy đủ. Chính nguyên nhân này đÃ
dẫn đến các hoạt động trao đổi buôn bán giữa các quốc gia với nhau nhằm bù đắp
những gì mà mình thiếu hụt và phát triển những thế mạnh mà mình có. Vì vậy, xuất
khẩu đà trở thành một hoạt động thơng mại cực kỳ quan trọng đối với mỗi quốc gia
trên thế giới. Nó cho phép các quốc gia khai thác đợc lợi thế của mình trong phân
công lao động quốc tế, tạo nguồn thu ngoại tệ quan trọng cho đất nớc.
Đối với Việt Nam, hoạt động xuất khẩu có ý nghĩa chiến lợc trong sự nghiệp xây
dựng và phát triển kinh tế, tạo tiền đề vững chắc để công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nớc. Từ đặc điểm nền kinh tế là một nớc nông nghiệp và có tiềm năng lớn về sản xuất
các loại rau quả nhiệt đới, Việt Nam đà xác định đây là nguồn lợi có giá trị to lớn của
đất nớc, có thể đáp ứng nhu cầu thiết yếu ngày càng phát triển cua ngời tiêu dùng. Do
vậy, phát triển sản xuất rau quả gắn với công nghiệp chế biến, phục vụ tiêu dùng và
xuất khẩu đà trở thành một trong những mục tiêu phát triển của nền kinh tế đất nớc.
Thời gian qua, ngành rau quả tuy đà có những bớc phảt triển đáng kể nhng tốc độ
còn chậm, cha tơng xứng với tiềm năng của đất nớc, trình đọ sản xuất, năng suất, sản
lợng, chất lợng còn thấp, cha đáp ứng đợc nhu cầu của thị trờng trong và ngoài nớc.
Vậy làm thế nào để phát huy đợc lợi thế và khắc phục các hạn chế để đẩy mạnh sản
xuất và xuất khẩu mặt hàng rau quả Việt Nam?
Bằng những nhận thức của mình sau gần 4 năm học đại học và đợt thực tập tìm
hiểu tại Tổng công ty rau quả Việt Nam, em mong muốn đóng góp một phần kiến
thức nhỏ bé của mình nhằm tìm ra một giải pháp tốt hơn cho hoạt động xuất khẩu rau
quả ở nớc ta và đó cũng chính là lý do em quyết định chọn đề tài: Tổ chức hạch toán
lu chuyển hàng hoá xuất khẩu tại Tổng công ty rau quả Việt Nam.

1


Với thời gian hoạt động thực tế còn ít, tài liệu tổng kết và thống kê kinh tế cha đầy

đủ, kinh nghiệm công tác và sự hiểu biết bản thân cha nhiều nên bài viết không khỏi
thiếu sót. Em mong rằng sẽ nhận đợc sự đóng góp ý kiến của thầy cô và các bạn.
Qua đây em xin cảm ơn thầy giáo Đậu Ngọc Châu, cùng các bác, các cô chú làm
việc tại Tổng công ty rau quả Việt Nam đà giúp em hoàn thành chuyên đề này.
Kết cấu đề tài gồm những phần chính sau:
Phần thứ nhất: Những lý luận chung về hạch toán lu chuyển hàng hoá xuất
khẩu.
Phần thø hai: T×nh h×nh kinh doanh nhËp khÈu cđa Tỉng công ty rau quả
Việt Nam.
Phần thứ ba: Một số ý kiến nhằm hoàn thiện quá trình lu chuyển hàng hoá
xuất khẩu tại Tổng công ty rau quả Việt Nam.

phần I

2


Những vấn đề chung về hạch toán lu chuyển hàng
hoá xuất nhập khẩu
I. Đặc điểm hoạt động lu chuyển hàng ho¸ xt khÈu trong
c¸c doanh nghiƯp cã nghiƯp vơ xt khÈu
1. Lu chun hµng hãa xt khÈu
Xt nhËp khÈu hµng hoá là hoạt động kinh doanh giữa hai hay nhiều quốc gia.
Đây là một phần của lĩnh vực lu thông hàng hoá, là chiếc cầu nối liền giữa sản xuất
và tiêu dùng với chức năng lu thông hàng hoá giữa trong vµ ngoµi níc. Ngµy nay,
trong nỊn kinh tÕ më, xuất nhập khẩu là hoạt đông kinh tế quốc tế cơ bản của một
quốc gia, mở ra những giao dịch quốc tế và tạo nguồn thu chi ngoại tệ chủ yếu cho
mỗi nớc.
Trong hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu, quá trình lu chuyển hàng hóa xuất
khẩu là một khâu rất quan trọng vì đây là quá trình bán hàng hoá ra nớc ngoài và thu

ngoại tệ về trong nớc. Quá trình lu chuyển hàng xuất khẩu đợc bắt đầu từ khâu tổ
chức nguồn hàng và kết thúc bằng việc bán hàng ra nớc ngoài. Nguồn hàng chủ yếu
để xuất khẩu là do thu mua trong nớc ở các địa phơng có mặt hàng xuất khẩu. Thu
mua, khai thác hàng xuất khẩu là khâu quan trọng nhất trong hoạt động kinh doanh
xuất nhập khẩu vì có nguồn hàng thu mua thì mới có nguồn hàng để xuất khẩu. Do
đó, để quá trình xuất khẩu hàng hoá đợc tiến hành thuận lợi và có hiệu quả cao đòi
hỏi doanh nghiệp phải nghiên cứu kỹ nguồn hàng, mặt hàng cần thu mua ®Ĩ xt
khÈu, tõ ®ã lùa chän ngn hµng vµ tỉ chức quá trình thu mua sao cho chất lợng hàng
là cao nhất với chi phí hợp lý nhất.
Tiếp sau quá trình mua hàng là quá trình xuất khẩu hàng ra nớc ngoài. Để tổ chức
tốt khâu này, doanh nghiệp cần phải tìm hiểu kỹ thị trờng xuất khẩu. Dựa vào kết quả
nghiên cứu, doanh nghiệp cần phải xác định đợc mặt hàng định kinh doanh là gì,

3


phẩm chất, quy cách, nhÃn hiệu hàng hoá đó nh thế nào và số lợng hàng xuất khẩu để
đạt đợc mục đích tối đa là bao nhiêu.
Doanh nghiệp tiến hành bán hàng hoá ra nớc ngoài thông qua các phơng thức giao
dịch. Doanh nghiệp có thể lựa chọn các phơng thøc giao dichk trùc tiÕp, giao dÞch
trung gian hay giao dịch qua th từ điện tín. Việc lựa chọn phơng thức giao dịch nào là
tuỳ thuộc vào nội dung và mức độ quan trọng của công việc. Đối tợng giao dịch phải
là những khách hàng phù hợp với lĩnh vực kinh doanh của đơn vị, có khả năng về tài
chính và có cơ sở vật chất đảm bảo uy tín trong kinh doanh.
Ngoµi ra, mét sè doanh nghiƯp cịng cã thể xuất khẩu hộ hàng hoá cho một số dơn
vị đợc Nhà nớc cấp giấy phép xuất nhập khẩu nhng cha có đủ điều kiện để ký kết hợp
đồng kinh tế với nớc ngoài.
2. Vai trò của xuất khẩu hàng ho¸ víi viƯc ph¸t triĨn kinh tÕ ë níc ta.
Xt khẩu là hoạt động tích cực trong doanh nghiệp, là phơng tiện thúc đẩy nền
sản xuất trong nớc ngày càng phát triển. Trong điều kiện nền kinh tế nớc ta hiện nay,

xuất khẩu là nhiệm vụ chiến lợc, là phơng tiện quyết định để tạo ra tiền đề vật chất
xây dựng và phát triển kinh tế. Mặt khác, xuất khẩu là phơng tiện giúp nền sản xuất
nớc ta tham gia vào sự phân công lao động quốc tế. Do đó, xuất khẩu đóng vai trò hết
sức quan trọng. Điều này đợc thể hiện:
Xuất khẩu nhằm tạo nguồn ngoại tệ chủ yếu đáp ứng nhu cầu nhập khẩu phục vụ
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc.
Xuất khẩu góp phần vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát
triển, đặc biệt là ngành sản xuất, chế biến hµng xt khÈu.
Xt khÈu lµ mét mịi nhän quan träng của kinh tế đối ngoại, là một trong ba chơng trình kinh tế lớn do Đại hội Đảng VI đà vạch ra.
Xuất khẩu góp phần tích cực vào việc giải quyết việc làm cho ngời lao động và cải
thiện đời sống ngời dân.
Do tầm quan trọng của xuất khẩu mà phơng hớng phát triển kinh tế đối ngoại của
Việt Nam trong giai đoạn hiện nay là tiếp tục mở rộng hoạt động ngoại thơng theo h4


ớng đa phơng hoá, đa dạng hoá, tích cực hội nhËp vµo kinh tÕ khu vùc vµ kinh tÕ thÕ
giíi. Đây là một chủ trơng hoàn toàn đúng đắn và phù hợp với xu thế phát triển cuủa
thời đại. Không một quốc gia nào trên thế giới có thể tăng trởng kinh tế mà không
chú trọng tới hoạt động xuất khẩu hàng hoá, sản xuất ra không những đủ tiêu dùng
trong nớc mà còn xuất sang nớc khác. Đó mới là một nền kinh tế vững mạnh.
3. Sự cần thiết và nhiệm vụ của kế toán lu chuyển hàng xuất khẩu
Xuất phát từ ý nghĩa và tầm quan trọng của hoạt động xuất khẩu nên việc hoàn
thiện kế toán lu chuyển hàng hóa xuất khẩu là một yêu cầu cấp bách đối với các
doanh nghiệp có nghiệp vụ kinh doanh xuất khẩu. Phạm vi hoạt động xuất khẩu rất
lớn, nó vợt qua biên giới của một quốc gia, do đó sự cạnh tranh của các doanh nghiệp
trên thị trờng quốc tế là rất khó khăn và phức tạp. Rất nhiều doanh nghiệp gặp bất lợi
trong khâu tổ chức kinh doanh cũng nh trong khâu tổ chức hạch toán kinh tế, trong
đó có bộ phận lu chuyển hàng hoá xuất khẩu.
Muốn đứng vững trong kinh doanh, đảm bảo đợc vị trí của mình trên thơng trờng
đòi hỏi doanh nghiệp phải sử dụng kế toán, một trong những công cụ quản lý kinh tế

hiệu quả để đảm bảo phản ánh và kiểm tra toàn diện tình hình sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp. Kế toán mang lại những số liệu phản ánh một cách đầy đủ, kịp
thời, chính xác và có hệ thống, là cơ sở để chủ doanh nghiệp đa ra những quyết định
kinh doanh một cách hữu hiệu.
Chính vì vậy, hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu nói chung và hoạt động xuất
khẩu nói riêng muốn phát triển đợc thì các doanh nghiệp cần thiết phải hoàn thiện tổ
chức kế toán lu chuyển hàng hoá xuất khẩu.
Kế toán xuất khẩu hàng hoá cần phải làm tốt những nhiệm vụ sau:
- Phản ánh và giám đốc tình hình thực hiện kế hoạch về chỉ tiêu thu mua hàng
xuất khẩu và xuất khẩu hàng hoá. Đây là nhiệm vụ cơ bản và quan trọng nhất trong
kế toán lu chuyển hàng hoá xuất nhËp khÈu.

5


- Phản ánh và giám đốc công nợ và tình hình thanh toán công nợ. Trong tình hình
hiện nay, các đơn vị kinh doanh đều không thể tránh khỏi tình trạng chiếm dụng vốn
và bị chiếm dụng vốn. Nếu doanh nghiệp bị chiếm dụng vốn quá nhiều sẽ ảnh hởng
đến kết quả hoatj động kinh doanh của đơn vị. Vì vậy, bộ phận kế toán phải làm tốt
nhiệm vụ của mình, góp phần quản lý chặt chẽ vật t, tiền vốn hàng hoá của đơn vị.
- Phản ánh chi tiết, tổng hợp các khoản chi phí phát sinh trong kinh doanh.
- Thực hiện nghiêm túc kế toán ngoại tệ của các chỉ tiêu để cung cấp thông tin
chính xác cho hoạt động xuất khẩu.
II. Tổ chức hạch toán kế toán quá trình mua hàng xuất
khẩu
Lu chuyển hàng hoá xuất khẩu là một quá trình tơng đối dài, khoảng từ 3 đến 5
tháng và trải qua hai giai đoạn khép kín: giai đoạn thu mua sản phẩm, hàng hoá trong
nớc và giai đoạn bán ra nớc ngoài theo hợp đồng kinh tÕ ®· ký. Trong nghiƯp vơ xt
khÈu, sù vËn ®éng của hàng hoá và tiền tệ có khoảng cách lớn về thời gian, địa điểm.
Để quá trình thu mua hàng hoá đợc tiến hành thuận lợi, có hiệu quả và tránh đợc rủi

ro, doanh nghiệp phải ký kết hợp đồng thu mua hàng hoá xuất khẩu (hay hợp đồng
nội).
1. Phơng thøc mua hµng xt khÈu
Doanh nghiƯp cã nghiƯp vơ xt khẩu căn cứ vào hợp đồng kinh tế đà ký kết tổ
chức thu mua hàng xuất khẩu theo đúng quy cách, số lợng, chất lợng. Hiện nay có
các phơng thức mua hàng chủ yếu sau:
a. Phơng thức thu mua trực tiếp:
Theo phơng thức này, doang nghiệp xuất khẩu cử cán bộ nghiệp vụ của mình
xuống tận các địa phơng có nguồn tài nguyên, hàng hoá xuất khẩu để ký hợp đồng
mua bán. Tuỳ theo từng loại hàng thu mua mà hàng hoá có thể chuyển về doanh
nghiệp ngay sau khi nhận hàng và thanh toán hoặc trả tiền trớc còn hµng sÏ vỊ sau

6


một thời gian. Cán bộ mua hàng phải có trách nhiệm kiểm tra chất lợng, quy cách
hàng hoá.
b. Phơng thức chuyển hàng:
Theo phơng thức này, bên mua và bên bán phải ký hợp đồng kinh tế trong đó quy
định rõ loại hàng, số lợng, chủng loại, quy cách, phơng thức thanh toán, gía cả, địa
điểm giao nhận. Địa điểm giao nhận do bên mua quy định. Định kỳ, căn cứ vào hợp
đồng kinh tế, ben cung cấp chuyển hàng cho bên mua theo kế hoạch và giao hàng tại
địa điểm đà ký trong hợp đồng.
c. Mua hàng theo phơng thức khoán:
Doanh nghiệp lập hợp đồng khoán với cán bộ thu mua trong đó quy định rõ số lợng, chủng loại, giá cả, địa điểm giao nhận ... Doanh gnhiệp ứng tiền cho cán bộ thu
mua và cán bộ thu mua chịu trách nhiệm mua hàng, tổ chức vận chuyển, bảo quản.
Căn cứ vào số lợng, chất lợng hàng hoá đà nhập kho và khoán đà quy định trong hợp
đồng, doanh nghiệp tiến hành thanh toán tiền mua hàng cho cán bộ thu mua.
Ngoài ra, doanh nghiệp có thể thuê ngoài gia công hàng xuất khẩu hoặc tự tổ chức
gia công để tăng lợng hàng xuất khẩu. Tuỳ thuộc vào đặc điểm loại hình kinh doanh

của doanh nghiệp và đặc tính của hàng hoá để doanh nghiệp lựa chọn phơng thức
mua hàng cho phù hợp.
2. Phơng thức thanh toán trong quá trình mua hàng xuất khẩu
Kết thúc quá trình mua tạo nguồn hàng xuất khẩu, doanh nghiệp phải thanh toán
tiền hàng cho bên cung cấp. Hiện nay các doanh nghiệp thờng sử dụng hai hình thức
thanh toánlà thanh toán trực tiếp và thanh toán không trực tiếp.
- Thanh toán trực tiếp: là thanh toán bằng tiền mặt trực tiếp giữa ngời mua và ngời bán. Khi nhận hàng hoá, vật t thì bên mua xuất tiền trực tiếp cho bên bán.
- Thanh toán không trực tiếp: là phơng thức thanh toán đợc thực hiện bằng cách
chuyển tiền từ tài khoản của doanh nghiệp hoặc bù trừ giữa các đơn vị thông qua cơ
quan trung gian là ngân hàng. Hiện nay có nhiều phơng thức mua hàng không dùng
7


đến tiền mặt. Tuỳ vào mức độ tin cậy, tín nhiệm lẫn nhau giữa các tổ chức kinh tế mà
lựa chọn hình thức thanh toán và phải ghi rõ trong hợp đồng.
- Thanh toán chờ chấp nhận: là phơng thức thanh toán áp dụng giữa các cơ quan
tín nhiệm với nhau và giao dịch buôn bán thờng xuyên. Theo phơng thức này, ngời
bán nhờ ngân hàng thu hộ tiền hàng ở ngời mua, ngời bán chỉ đợc thanh toán khi đợc
sự chấp nhận của ngời mua.
- Thanh toán bằng uỷ nhiƯm chi: nhiƯm chi lµ chøng tõ chi cđa chủ tài khoản
nhờ ngân hàng phục vụ mình trích một số tiền nhất định để trả lÃi cho ngời cung cấp
hàng hoá, dịch vụ.
- Thanh toán bằng Séc: Séc là chứng từ thanh toán do chủ tài khoản trên mẫu in
sẵn đặc biệt của ngân hàng, yêu cầu ngân hàng trích tiền trên tài khoản của mình trả
cho ngời đợc hởng lợi trên tờ Séc. Séc chỉ đợc phát hành tại tài khoản ngân hàng có
số d.
- Thanh toán bù trừ: là hình thức thanh toán áp dụng trong điều kiện hai bên có
quan hệ mua bán hàng hoá lẫn nhau. Theo hình thức này, hai bên phải tiến hành đối
chiếu giữa số tiền đợc thanh toán và số tiền phải thanh toán. Các bên tham gia thanh
toán bù trừ chỉ phải trả chênh lệch sau khi đà bù trừ.

- Thanh toán theo kế hoạch: theo hình thức này, căn cứ vào hợp đồng kinh tế, bên
bán định kỳ chuyển cho bên mua hàng hoá và bên mua định kỳ chuyển cho bên bán
tiền hàng theo kế hoạch. Cuối kỳ, hai bên điều chỉnh thanh toán theo số thực tế.
3. Hệ thống tài khoản sử dụng để hạch toán thu mua hàng xuất khẩu
a. Theo phơng pháp kê khai thờng xuyên (KKTX)
Phơng pháp KKTX là phơng pháp theo dõi và phản ánh thờng xuyên, liên tục, có
hệ thống tình hình nhập, xuất, tồn kho vật t, hàng hoá trên sổ kế toán và trên các tài
khoản kế toán hàng tồn kho, nên giá trị vật t, hàng hóa có thể đợc xác định ở bất kỳ
thời điểm nào trong kỳ kế toán. Cuối kỳ kế toán, căn cứ vào số liệu kiểm kê thức tế
vật t, hàng hoá tồn kho, so sánh, đối chiếu với số liệu hàng hóa tông kho trªn sỉ kÕ

8


toán và hai số liệu này phải phù hợp nhau. Nếu có chênh lệch phải tìm nguyên nhân
và biện pháp xử lý kịp thời.
Phơng pháp này thờng đợc áp dụng cho các đơn vị sản xuất avà đơn vị thơng mại
kinh doanh các mặt hàng có giá trị lớn.
Các tài khoản sử dụng để hạch toán quá trình mua hàng xuất khẩu theo phơng pháp
KKTX bao gồm:
- TK 151 Hàng mua đang đi đờng: Tài khoản này dùng để phản ánh giá trị của
loại hàng hoá, vật t mua ngoài đà thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp nhng cha
nhập kho, còn đang trên đờng vận chuyển, ở bến cảng, bến bÃi hoặc đà về đến doanh
nghiệp nhng đang chờ kiểm nghiệm nhập kho.
TK 151 có kết cấu:
Bên Nợ: Giá trị hàng hoá, vật t đang đi trên đờng.
Bên Có: Giá trị hàng hoá, vật t đang đi trên đờng đà về nhập kho hoặc đà chuyển
giao thẳng cho khách.
Số d bên Nợ: Giá trị vật t, hàng hoá đà mua nhng còn đang đi trên đờng (cha về
nhập kho của đơn vị).

- TK 156 Hàng hoá: Tìa khoản này dùng để phản ánh giá trị hiện có và tình
hình biến động của các loại hàng hoá của doanh nghiệp tại các kho hàng, quầy hàng.
TK156 có kết cấu nh sau:
Bên Nợ: Phản ánh các nghiệp vụ làm tăng gia thực tế hàng hoá tại kho, quầy (chi
tiết từng kho, quầy, nhóm thứ hàng hoá)
Bên Có:
+ Trị giá thực tế hàng hoá xuất kho, giao đại lý, ký gửi, thuê ngoài gia công chế
biến hoặc xuất sử dụng cho sản xuất, kinh doanh.
+ Chi phí thu mua phân bổ cho hàng hoá tiêu thụ trong kỳ.
+ Khoản giảm giá, bớt giá mua hàng đợc hởng.
+ Trị giá hàng hoá phát hiện bị thiếu hụ, h hỏng, mất, trả lại ngời bán.
Tài khoản 156 có hai tài khoản cấp hai: TK 1561 vµ TK1562.
9


- TK 157 Hàng gửi bán: Tài khoản này phản ánh giá trị mua của hàng gửi bán
ký gửi đại lý cha đợc chấp nhận. Tài khoản này đợc mở chi tiết theo từng loại, từng
lần gửi hàng, từ khi gửi đến khi đợc chấp nhận thanh toán.
TK 157 có kết cấu nh sau:
Bên Nợ: Giá trị sản phẩm, hàng hoá gửi bán đại lý hoặc đà thực hiện với khách
hàng nhng cha đợc chấp nhận.
Bên Có:
+ Giá trị sản phẩm, hàng hoá đà đợc khách hàng chấp nhận thanh toán hoặc thanh
toán.
+ Giá trị hàng bị từ chối, trả lại.
D nợ: Giá trị hàng gửi bán cha đợc chấp nhận.
- TK 632 Giá vốn hàng bán: Tài khoản này đợc dùng để theo dõi trị giá vốn
của hàng hoá xuất bán trong kỳ bao gồm cả chi phí thu mua của hàng tiêu thụ và chi
phí thu mua phân bổ cho hàng tiêu thụ.
TK 632 có kết cấu:

Bên Nợ: Trị giá vốn của thành phẩm đà cung cấp theo hoá đơn.
Bên Có:
+ Kết chuyển trị giá vốn của hàng hoá đà tiêu thụ trong kỳ vào tài khoản xác định
kết quả kinh doanh.
+ Trị giá của hàng đà tiêu thụ bị trả lại trong kỳ.
Tài khoản này cuối kỳ không có số d.
-Các tài khoản thanh toán nh TK 111, 112, 331, 311...
Ngoài ra, đối với các doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phơng pháp khấu trừ còn
sử dụng TK 133 Thuế GTGT đợc khấu trừ. Tài khoản này dùng để phản ánh số
thuế GTGT đầu vào đợc khấu trừ, đợc hoàn lại.
TK 133 có kết cấu:
Bên Nợ: Tập hợp số thuế GTGT đầu vào đợc ph¸t sinh trong kú.

10


Bên Có: Phản ánh các nghiệp vụ làm giảm số thuế GTGT đầu vào đợc khấu trừ
(đà khấu trừ, trả lại hàng mua, đợc hoàn lại...)
Số d bên Nợ: Phản ánh số thuế GTGT đầu vào còn đợc khấu trừ hay đà đợc chấp
nhận hoàn lại nhng cha nhận đợc.
TK 133 đợc chi tiết thành:
+ TK 133 Thuế GTGT đợc khấu trừ của hàng hoá, dịch vụ.
+ TK 133 Thuế GTGT đợc khấu trừ của TSCĐ.
b. Theo phơng pháp kiểm kê định kỳ (KKĐK)
Phơng pháp kiểm kê định kỳ là phơng pháp hạch toán căn cứ vào kết quả kiểm kê
thực tế để phản ánh giá trị tồn kho cuối kỳ của vật t, hàng hóa trên sổ kế toán tổng
hợp và từ đó tính ra giá trị của hàng hoá, vật t đà xuất trong kỳ theo công thức:

Trị giá hàng xuất khẩu
trong kỳ

=

Tổng trị giá hàng
nhập trong kỳ

+
(-)

Chê nh lệch trị giá tồn
kho đ ầu kỳ và cuối kỳ

Theo phơng pháp này, mọi biến động của vật t, hàng hoá (nhập, xuất kho) không
theo dõi, phản ánh trên các tài khoản kế toán hàng tồn kho, mà đợc theo dõi trên một
tài khoản kế toán riêng (tài khoản mua hàng).
Công tác kiểm tra hàng hoá, vật t đợc tiến hành cuối mỗi kỳ kế toán để xác định
giá vật t, hàng hoá tồn kho. Đồng thời căn cứ vào trị giá vật t, hàng hoá tồn kho trong
kỳ để ghi sổ kế toán cho tài khoản 611 Mua hàng. Vì vậy, khi áp dụng phơng pháp
kiểm kê định kỳ, các tài khoản tồn kho chỉ sử dụng ở đầu kỳ kế toán (kết chuyển số
d đầu kỳ) và cuối kỳ kế toán (kết chuyển sổ d cuối kỳ).
Phơng pháp kiểm kê định kỳ thờng đợc áp dụng ở các đơn vị có nhiều chủng loại
vật t, hàng hoá hoặc xuất bán thờng xuyên. Ưu điểm của phơng pháp này là đơn giản,
giảm nhẹ khối lợng công việc hạch toán nhng độ chính xác về giá trị vật t, hàng hoá
xuất dùng hoặc xuất bán bị ảnh hởng của chất lợng công tác quản lý tại kho, quÇy,
bÕn b·i...
11


Theo phơng pháp này, các tài khoản sử dụng cho quá trình thu mua hàng hóa bao
gồm:

- TK 151 Hàng mua đi đờng: Tài khoản này có kết cấu:
Bên Nợ: Kết chuyển trị giá thực tế của hàng hoá, vật t đang đi đờng cuối kỳ.
Bên Có: Kết chuyển trị giá thực tế của hàng hoá, vật t đang đi đờng đầu kỳ.
Số d bên Nợ: Trị giá hàng hoá, vật t đang đi trên đờng.
- TK 156 Hàng hoá:
Bên Nợ: Kết chuyển trị giá thực tế của hàng hoá tồn kho cuối kỳ.
Bên Có: Kết chuyển trị giá thực tế của hàng hoá tồn kho đầu kỳ.
Số d bên Nợ: Trị giá hàng hoá tồn kho.
- TK 611 Mua hàng: Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá nguyên vật liệu,
vật t, hàng hoá mua vào trong kỳ trên nguyên tắc trị giá thực tế (giá gốc) gồm giá
mua và các chi phí thu mua. Tài khoản này có kết cấu:
Bên Nợ:
+ Trị giá thực tế vật t, hàng hoá tồn kho đầu kỳ.
+ Trị giá thực tế vật t, hàng hoá mua vào trong kỳ hoặc hàng bán bị trả lại.
Bên Có:
+ Trị giá thực tế vật t, hàng hoá tồn kho cuối kỳ.
+ Trị giá thực tế vật t, hàng hoá xuất trong kỳ.
+ Trị giá thực tế vật t, hàng hoá trả lại cho ngời bán hoặc đợc giảm giá.
TK 611 cuối kỳ không có số d.
TK 611 có hai tài khoản cÊp hai:
+ TK 6111: Mua nguyªn vËt liƯu.
+ TK 6112: Mua hàng hoá.
Ngoài ra còn sử dụng các tài khoản nh TK 111, 112, 331, 133...
4. Hạch toán tổng hợp nghiƯp vơ mua hµng xt khÈu

12


a. Kế toán nghiệp vụ mua hàng xuất khẩu theo phơng pháp KKTX (ở doanh
nghiệp tính thuế GTGT theo phơng pháp khấu trừ)

Phơng pháp tính giá hàng mua nhập kho:
Hàng hoá mua về nhập kho đợc tính theo giá thực tế. Giá này đợc xác định tuỳ
theo từng nguồn nhập:
- §èi víi hµng hãa mua ngoµi:
GÝa thùc tÕ
hµng nhËp kho

=

GÝa mua ghi trê n hoá đ ơn
( kể cả thuế nhập khẩu)

Gía thực tế
hàng nhập kho

=

Gía xuất kho đ ể
gia công, chế biến

+

+

Chi phí
thu mua

Chi phí gia
công chế biến

- Đối với hàng hoá gia công chế biến xong nhập kho:

TK 311, 111, 112...

TK 1561

TK 154

Thuê ngoài gia
công chế biến

Mua hàng hoá
TK 1331
TK 151

VAT được khấu trừ
TK 1381

Hàng đi mua hàng xuất
Sơ đồ 1.1: Sơ đồ quá trình đường kỳ trước khẩu theo phơng pháp KKTX
TK 3881

Hàng trừ)
(Tính thuế VAT theo phơng pháp khấuthiếu so
với hoá đơn
Hàng thừa so với hoá đơn

TK 128,222
Nhận lại vốn liên doanh

13


Đối với doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phơng pháp trực tiếp thì trong giá
mua bao gồm cả thuế VAT đầu vào. Cụ thể:
- Khi mua hàng nhập kho:
Nợ TK 156 ( 1561 ): Trị giá thanh toán của hàng nhập kho (nếu có)
Nợ TK 153 ( 1532 ): Trị giá bao bì tính riêng nhập kho (nếu có)
Có tài khoản liên quan ( 331, 311, 111, 112... ): số tiền phải trả, đà trả cho ngời
bán theo giá thanh toán.
- Các khoản chi phí thu mua thực tế phát sinh:
Nỵ TK 156 ( 1562 ): TËp hỵp chi phÝ thu mua
Cã TK liªn quan ( 331, 111, 112... )
- Các khoản giảm giá hàng mua, hàng mua trả lại:
Nợ tài khoản liên quan ( 331, 111, 112... ): Tổng số giảm giá hàng mua, hàng
mua trả lại tính tiền gi¸ thanh to¸n.
14


Có TK 156 ( 1561 ): Số giảm giá hàng mua, trị giá hàng mua của hàng trả lại
(gồm cả VAT đầu vào).
- Chiết khấu thanh toán đợc hởng: hạch toán giống doanh nghiệp tính thuế VAT
theo phwơng pháp khấu trừ.
b. Kế toán nghiệp vụ mua hàng xuất khẩu theo phơng pháp KKĐK.
Sơ đồ 1.2: Kế toán nghiệp vụ mua hàng và xác định giá vốn hàng bán theo phơng pháp KKĐK
TK 156,157,151
TK 6112
Kết chuyển giá vốn của

TK 151,156,157

Kết chuyển giá vốn của

hàng tồn cuối kỳ
TK 632

hàng tồn
Trị giá vốn hàng
tiêu thụ trong kỳ

TK 331,111,112

Trị giá hàng mua vào trong kỳ

TK 331,111,112

Các khoản giảm giá, hàng
mua trả lại người bán
TK 1331

Thuế VAT đầu vào

VAT của
hàng trả lại

5. Hạch toán chi tiết hàng hoá tồn kho và hệ thống sổ chi tiết tổng hợp phản ánh
quá trình mua hàng xuất khẩu
Hạch toán chi tiết hàng tồn kho

15

Hµng tån kho trong doanh nghiƯp xt nhËp khÈu lµ một phần rất quan trọng, vì
đảm bảo luôn có hàng xuất khẩu và đảm bảo gối vụ đối với những sản phẩm thu
hoạch theo mùa. Theo dõi tình hình biến động của hàng hoá trong kho một cách
chính xác và kịp thời luôn la một đòi hỏi cấp bách đối với những ngời làm công tác
kế toán. Trong thực tế hiện nay, ngời ta thờng áp dụng ba phơng pháp hạch toán chi
tiết là: phơng pháp thẻ song song, phơng pháp sổ số d và phơng pháp sổ đối chiếu
luân chuyển.
a. Phơng pháp thẻ song song:
Phơng pháp này đợc mô tả nh sau:
- Tại kho hàng ngày, căn cứ vào chøng tõ nhËp - xuÊt kho, thñ kho ghi sè lợng
thực nhập thực xuất vào các thẻ kho có liên quan, và sau mỗi nghiệp vụ hoặc mỗi
ngày tính ra số tồn kho trên thẻ. Mõi chứng từ đợc ghi vào thẻ kho trên một dòng.
Thủ kho thờng xuyên phải đối chiếu số tồn kho ghi trên thẻ kho với số hàng hoá thực
tế còn lại trong kho để đảm bảo sự luôn khớp nhau giữa sổ sách và hiện vật. Hàng
ngày và định kỳ, sau khi ghi thẻ kho, thđ khi chun toµn bé chøng tõ nhËp – xt
kho về phòng kế toán.
- Tại phòng kế toán : kế toán mở một thẻ kế toán chi tiết cho từng danh điểm vật
liệu tơng ứng với thẻ kho, thẻ này theo dõi cả về số lợng và giá cả hàng hoá. Hàng
ngày hoặc định kỳ, khi nhận đợc chứng từ của thủ kho chuyển đến kế toán tiến hành
kiểm tra, đối chiếu, ghi giá và tính thành tiền sau đó vào thẻ chi tiết.
Cuối tháng, kế toán tiến hanh cộng thẻ để tình ra tổng nhập và tổng xuất, số tồn
Thẻ kho
kho của từng danh điểm, số lợng ghi trên thẻ chi tiết phải đúng với số lợng ghi trên
Chứng từ kế toán
thẻ kho. Sau đó kế toán lập bảng tổng hợp nhập xuất tồn kho để đối chiếu với
- Phiếu nhập kho
số lợng của kế toán tổng hợp.
- Phiếu xuất kho
Đây là phơng pháp đơn giản, chi làm nhng thờng mất nhiều công sức vì thờng ghi

Sổ dễ tiết
Bảng tổng
hợp chi
chép trùng lặp nên khó áp dụng trong điều kiện sản xuất lớn.
song song
tiết kho
Ghi chú:
Sơ đồ 1.3: Sơ đồ kế toán theo phơng pháp thẻ song song
Ghi hàng ngày
: Ghi cuối kỳ
: Đối chiếu

16


Sổ tổng hợp

b. Phơng pháp sổ đối chiếu luân chuyển:
Đây là phơng pháp đợc hình thành trên cơ sở cải tiến phơng pháp thẻ song song:
- Tại kho: Giống phơng pháp thẻ song song
- Tại phòng kế toán: ngoài thẻ kế toán chi tiết, kế toán còn mở một quyển sổ đối
chiếu luân chuyển. Sổ đối chiếu luân chuyển không ghi theo chứng từ nhập, xuất mà
chỉ ghi một lần vào cuối tháng. Cuối tháng, lấy số liệu của sổ này để dối chiếu với thủ
kho và kế toán tổng hợp.
Phơng pháp này giảm nhẹ công việc ghi chép tính toán, nhng công việc đều dồn
vào cuối tháng nên việc hạch toán và lập báo cáo tháng thờng chậm trễ.

Chứng từ nhập
Bảng kê nhập
Sơ đồ 1.4: Sơ đồ kế toán theo phơng pháp sổ đối chiếu luân chuyển

Thẻ kho

Chứng từ xuất

Sổ đối chiếu
luân chuyển

Bảng kê xuất

Sổ kế toán 17
tổng hợp


c. Phơng pháp sổ d:
- Tại kho: Về cơ bản là giống hai phơng pháp trên, nhng hàng ngày hoặc định kỳ,
thủ kho tập hợp, phân loại chứng từ và lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ (phiÕu nhËp 1
b¶n, phiÕu xuất 1 bản) đính kèm vào các tập phiếu xuất nhập để gửi cho kế toán.
Ngoài ra, cuối tháng thủ kho còn phải lập một sổ số d. Sổ số d này đợc thủ kho ghi số
lợng và kết toán kiểm tra tính toán.
- Tại phòng kế toán: Khi nhận đợc chứng từ, giấy giao nhận, kế toán sẽ tiến hành
kiểm tra, đối chiếu và tính thành tiền. Sau đó, căn cứ vào phiếu giao nhận chứng từ,
kế toán ghi vào bảng kê luỹ kế nhập xuất tồn đợc mở cho từng kho. Đây là cơ
sở để đối chiếu với thẻ kho và kế toán tổng hợp.
Song song với quá trình vào sổ kế toán chi tiết thì kế toán tiến hành phản ánh các
nghiệp vụ thu mua hàng xuất khẩu vào sổ kế toán tổng hợp, bao gåm: sỉ nhËt ký, sỉ
c¸i, sỉ kÕ to¸n tỉng hợp khác.

18

Sơ đồ 1.5: Sơ đồ kế toán theo phơng pháp sỉ sè d
Chøng tõ
nhËp

PhiÕu giao nhËn
chøng tõ nhËp

B¶ng l kÕ nhập
(tiền)

Thẻ (sổ)
kho

Sổ số dư

Bảng luỹ kế
nhập - xuất- tồn

Chứng từ
xuất

Phiếu giao nhận
chứng từ xuất

Bảng luỹ kế xuất
(tiền)

Sổ kế
toán

tổng hợp

6. Hệ thống sổ sách kế toán phản ánh nghiệp vụ mua hàng xuất khẩu
Hình thức sổ kế toán Nhật Ký chung có quy trình hạch toán nh sau:
Sơ đồ 1.6: Sơ ®å tr×nh tù ghi sỉ theo h×nh thøc sỉ NhËt ký chung
Nhật ký
mua hàng
Chứng từ
nhập

Sổ chi tiết

Nhật ký
chung

Sổ cái
TK 151, 156,
6112

Bảng cân
đối tài
khoản

Báo cáo tài
chính

Bảng tổng
hợp chi tiết

19

III. Tổ chức hạch toán quá trình bán hàng xuất khẩu
1. Ký kết hợp đồng xuất khẩu và trình tự thực hiện hợp đồng xuất khẩu
Sau khi thoả thuận, hai bên sẽ cùng nhau ký kết và thực hiện hợp đồng mua bán
ngoại thơng (hợp đồng ngoại). Nội dung cơ bản của hợp đồng ngoại là những điều
kiện mua bán mà các bên đà thoả thuận nh giới thiệu tên, địa chỉ của các bên tham
gia ký kết hợp đồng, tên mặt hàng, giá cả, điều kiện về thanh toán, điều kiện về bảo
hành, bảo hiểm, những quy định về khiếu nại, phạt và bồi thờng thiệt hại...
Sau đó doanh nghiệp bắt đầu tổ chức thực hiện hợp đồng xuất khẩu. Đây là công
việc phức tạp gồm nhiều thủ tục bắt buộc theo quy định của Nhà nớc và quốc tế.
Trình tự thực hiện hợp đồng xuất khẩu bao gồm các vấn đề nh xin giấy phép xuất
khẩu, chuẩn bị hàng xuất khẩu, kiểm tra chất lợng hàng xuất khẩu, thuê tàu, mua bảo
hiểm, làm thủ tục hải quan, giao hàng và thanh toán.
2. Các phơng thức xuất khẩu hàng hoá
Gồm xuất khẩu theo Nghi định th và xuất khẩu ngoài Nghị định th:
- Xuất khẩu theo Nghị định th: là việc thực hiện xuất khẩu theo hợp đồng của
Chính phủ ta ký kết với các nớc khác những Nghị định th hay hiệp định trao đổi về
hàng hoá. Theo cách này, Nhà nớc cấp vốn, vật t và các điều kiện cần thiết khác để
doanh nghiệp thay mặt Nhà nớc ký hợp đồng cụ thể, chịu trách nhiệm thực hiện các
hợp đồng đó theo yêu cầu của chế độ hạch toán. Đối với số ngoại tệ thu đợc phải nộp
vào quỹ tập trung của Nhà nớc thông qua tài khoản của Bộ Thơng mại và sau này đợc
Bộ Thơng mại thanh toán lại bằng tiền Việt Nam tơng ứng với số ngoại tệ đà nộp theo
tỷ giá khoán quy định cho từng mặt hàng.
Trờng hợp xuất khẩu trả nợ theo Nghị định th hay Hiệp định thì sau khi nớc bạn
nhận đợc hàng, đơn vị sẽ nhận đợc tiền do Bộ Thơng mại chuyển trả bằng tiền Việt
Nam ứng với số ngoại tệ ghi trong hợp đồng xuất khẩu trả nợ theo tỷ giá quy định của
Nhà nớc.
- Xuất khẩu ngoài Nghị định th:

20


Theo hình thức này, các đơn vị kinh doanh xuất nhập khẩu đợc quyền tự do tự
chủ trong hoạt động xuất khẩu của mình: tự tìm bạn hàng, thu mua tạo nguồn hàng và
ký kết hợp đồng xuất khẩu. Các đơn vị có hợp đồng xuất khẩu tự cân đối về tài chính
và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với ngân sách Nhà nớc và chủ động về hàng hoá, giá
cả, thị trờng trong phạm vi Nhà nớc và Bộ thơng mại cho phép. Đối với số ngoại tệ
thu đợc, đơn vị có thể bán ra ngoài.
3. Các hình thức xuất khẩu hàng hoá
- Phơng thức xuất khẩu trực tiếp:
Xuất khẩu trực tiếp là một hình thức mà các đơn vị kinh doanh xuất nhập khẩu có
đủ điều kiện để đàm phán, ký kết hợp đồng kinh tế với nớc ngoài, đợc Bộ Thơng mại
cấp giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu, trực tiếp ký kết hợp đồng mua bán và
thanh toán với nớc ngoài.
Theo hình thức này, các đơn vị ngoại thơng đặt mua sản phẩm của các đơn vị
trong nớc. Sau đó xuất khẩu những mặt hàng này ra nớc ngoài với danh nghĩa là hàng
của đơn vị mình.
- Phơng thức xuất khẩu uỷ thác:
Là phơng thức áp dụng đối với một số đơn vị đợc Nhà níc cÊp giÊy phÐp xt
nhËp khÈu nhng cha cã ®đ điều kiện để trực tiếp đàm phán ký kết hợp ®ång kinh tÕ
víi níc ngoµi, hay cha thĨ trùc tiÕp lu thông hàng hoá giữa trong nớc và ngoài nớc
nên phải uỷ thác cho các đơn vị khác có chức năng xuất nhập khẩu làm hộ. Đối với
phơng thức này đơn vị giao là đơn vị đợc tính doanh số còn đơn vị nhận uỷ thác là
đơn vị làm đại lý và đợc hởng hoa hồng theo tỷ lệ thoả thuận giữa đôi bên ký kết hợp
đồng uỷ thác xuất khẩu. Trong trờng hợp này, thông thờng các chi phí, thuế xuất
khẩu, đơn vị giao uỷ thác xuất khẩu phải chịu và chuyển trả đơn vị nhận uỷ thác nếu
họ nộp hộ hoặc chi hộ.
4. Cách xác định giá bán hàng xuất khẩu và phơng thức thanh toán hhàng xuất
khẩu

a. Cách xác định giá bán hàng xuất khẩu:
21


Giá bán hàng xuất khẩu là giá thực tế ghi trên hợp đồng bán hàng, bán theo giá
nào thì ghi theo giá đó và đợc quy đổi ra tiền Việt Nam. HiƯn nay, c¸c doanh nghiƯp
xt khÈu hay ¸p dơng giá FOB và giá CIF đối với giá hàng xuất khẩu.
- Giá FOB (Free on board): là giá giao hàng tính đến khi xếp hàng xong lên tàu ở
cảng xuất. Giá này đợc tính bằng giá trị thực tế hàng hoá ghi trên hoá đơn. Theo điều
kiện FOB thì khi hàng hoá đà qua lan can tàu tại cảng bốc hàng quy định thì ngời bán
hoàn thành nghĩa vụ giao hàng của mình, mọi chi phí, rủi ro ngời mua phải chịu.
Giá FOB = Giá bán ghi trên hoá đơn.
- Giá CIF (cost, insurance and Freight): Giá này bao gồm cả giá FOB cộng thêm
chi phí bảo hiểm và cớc phí vận tải.
Theo điều kiện CIF, ngời bán phải có trách nhiệm đối với hàng hoá cho đến tận
cảng dỡ hàng quy định. Theo điều kiện này, ngời bán phải làm thủ tục hải quan, thuê
tàu, phải mau phí bảo hiểm hàng hoá và chịu mọi rủi ro trong quá trình vận chuyển.
Giá CIF = Trị giá hàng hoá + phí bảo hiểm + cớc phí thuê tàu vận chuyển
Các đơn vị nhập khẩu của ta hiện nay thờng sử dụng giá FOB làm giá xuất khẩu
hàng hoá vì khi sử dụng giá này, các đơn vị không phải làm thủ tục thuê tàu và làm
bảo hiểm. Điều này giảm đợc chi phí xuất khẩu, tránh đợc rủi ro cho doanh nghiệp.
b. Các phơng thức thanh toán:
Quá trình kinh doanh xt khÈu sÏ kÕt thóc khi quan hƯ thanh to¸n trong đó
khách hàng (ngời trả, ngời mua, ngời nhập khẩu) yêu cầu ngân hàng phục vụ mình
chuyển một số tiền nhất định cho ngời hởng lợi (ngời bán, ngời xuất khẩu)ở một thời
điểm nhất định. Ngân hàng chuyển tiền phải thông qua đại lý của mình ở nớc ngời hởng lợi để thực hiện nghiệp vụ chuyển tiền.
- Phơng thức nhờ thu (Collection):
Là phơng pháp mà ngời bán sau khi đà hoàn thành nghĩa vụ giao hàng sẽ ký phát
hối phiếu đòi tiền ngời mua, nhờ ngân hàng thu số tiền ghi trên hối phiếu đó. Theo
phơng thức này, ngân hàng chỉ đóng vai trò là ngời trung gian thu tiền hộ chứ không

có trách nhiệm trả tiền hộ cho ngêi mua. Cã hai lo¹i nhê thu:
22


+ Nhờ thu phiếu trơn (Clean Collection): là phơng pháp mà ngời bán nhờ ngân
hàng thu hộ tiền hối phiếu ở giữa ngời mua nhng không kèm theo điều kiện gì.
+ Nhờ thu kèm chứng từ: là phơng thức mà ngời bán sau khi hoàn thành nghĩa vụ
giao hàng lập một bộ chứng từ thanh toán nhờ thu và nhờ ngân hàng thu hộ tiền hối
phiếu đó với điều kiện là ngời mua trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền thì ngân hàng mới
trao toàn bộ chứng từ gửi cho ngời mua để họ nhận hàng.
- Phơng thức th tín dụng (Letter of credit L/C):
Đợc coi là phơng thức thông dụng nhất. Thực chất đây là một số thoả thuận trong
đó có một ngân hàng (ngân hàng mở th tÝn dơng) sÏ tr¶ tiỊn cho ngêi thø ba (ngêi bán
hàng) hoặc trả cho bất kỳ một ngời nào khác theo yêu cầu của ngơì thứ ba đó (ngời hởng lợi) khi ngời hởng lợi xuất trình cho ngân hàng mọt bộ chứng từ phù hợp với mọi
quy định đề ra trong L/C.
Phơng thức này đợc sử dụgn rộng rÃi vì nó đảm bảo quyền lợi cho bên bán và bên
mua. Bên bán yên tâm khi xuất hàng sẽ thu tiền về, còn bên mua cúng yên tâm sẽ
không phải trả tiền trớc khi nhận hàng.
5. Các chứng từ xuất nhập khẩu liên quan đến quá trình xuất khẩu
Trong các nghiƯp vơ xt khÈu cã c¸c chøng tõ sau:
Bé chøng từ gửi cho nớc nhập khẩu gồm:
- Vận đơn (Bill of Lading): là giấy chứng nhận của đơn vị vận tải về loại hàng
hoá, số lợng, nơi đi, nơi đến.
- Hoá đơn thơng mại (Conmecial Invoice): la chứng từ cơ bản của khâu công tác
thanh toán. Nó yêu cầu ngời mua phải trả số tiền hàng ghi trên hoá đơn.
- Bảng kê đóng gói (Packing List): là bảng kê khai tất cả hàng hoá đựng trong
một kiện hàng.
- Giấy chứng nhËn xuÊt xø (Certificate of Origin): lµ chøng tõ do cơ quan có
thẩm quyền cấp để xác nhận nơi sản xuất ra hàng hoá.

23


- GiÊy chøng nhËn phÈm chÊt (Certificate of Quality): lµ chứng từ xác nhận phẩm
chất hàng hoá thực giao và chứng minh phẩm chất hàng hoá phù hợp với điều khoản
trong hợp đồng.
- Giấy chứng nhận số lợng (Certificate of Quantity): là chứng từ xác nhận số lợng
của hàng hoá thực giao.
- Giấy chứng nhận bảo hiểm (Insurance Certificate): xác nhận lô hàng nào đà đợc
bảo hiểm theo hợp đồng bảo hiểm dài hạn.
- Giấy chứng nhận kiểm định.
Ngoài bộ chứng từ trên, doanh nghiệp còn sử dụng các chứng từ khác nh phiếu
nhập kho, hoá đơn kiêm phiếu xuất kho, bảng kê tính thuế, các chứng từ vận chuyển,
bốc dỡ hàng...
6. Hệ thống tài khoản sử dụng để hạch toán nghiệp vụ xuất khẩu hàng hoá
Ngoài những tài khoản đà đợc liệt kê, trong quá trình mua và bán hàng xuất khẩu
còn sử dụng một soó tài khoản sau:
- TK 143 Chênh lệch tỷ giá: Tài khoản này dùng để phản ánh số chênh lệch do
thay đổi tỷ giá ngoại tệ của doanh thu và tình hình xử lý số chênh lệch đó.
- TK511 (5111) Doanh thu bán hàng: Tài khoản này đợc sử dụng để phản ¸nh
doanh thu b¸n hµng thùc tÕ cđa doanh nghiƯp vµ các khoản giảm trừ doanh thu. Từ đó
tính ra doanh thu thuần về tiêu thụ trong kỳ. Tổng doanh thu bán hàng ghi nhận ở đây
có thể là tổng giá thanh toán (với các doanh nghiệp tính VAT theo phơng pháp trực
tiếp cũng nh các đối tợng chịu thuế xuất nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt) hoặc giá
không có thuế VAT (với các doanh nghiệp tính VAT theo phơng pháp khấu trừ).
- TK 531 Hàng bán bị trả lại: Tài khoản này dùng để phản ánh doanh số của
hàng hoá, thành phẩm, lao vụ, dịch vụ đà tiêu thụ nhng bị khách hàng trả lại.
- TK 532 Giảm giá hàng bán: Tài khoản nàt dùng để phản ánh các tài khoản
giảm giá hàng bán cho khách hàng trên giá bán đà thoả thuận. Đợc hạch toán vào tài
khoản này bao gồm các tài khoản giảm giá, bớt giá, hồi khấu, và các khoản giảm giá

đặc biệt do những nguyên nhân thuộc về ngời bán.
24


- TK 641 Chi phí bán hàng: Tài khoản này dùng để tập hợp phân bổ những chi
phí pháp sinh liên quan tới quá trình bán hang trong kỳ.
- TK 642 – Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiƯp: dïng để tập hợp và phân bổ chi phí
quản lý phục vụ chung cho toàn doanh nghiệp.
- TK 911 Xác định kết quả kinh doanh: Tài khoản này dùng để xác định kết
quả hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, đợc mở chi tiết theo từng hoạt động (hoạt
động sản xuất kinh doanh, hoạt động tài chính, hoạt động bất thờng) và từng loại
hàng hoá, sản phẩm, lao vụ, dịch vụ...
7. Hạch toán nghiệp vụ xuất khẩu hàng hoá
a. Kế to¸n nghiƯp vơ xt khÈu trùc tiÕp (tÝnh VAT theo phơng pháp khấu trừ)
Phơng pháp tính giá hàng hoá xuất kho đem đi xuất khẩu
Trị giá vốn của hàng xuất khẩu = Trị giá mua thực tế của hàng xuất khẩu
Do đó:
- Nếu hàng mua về không nhập kho mà chuyển thẳng từ địa phơng đến cảng xuất
thì:
Trị giá mua thực tế
của hàng xuất khẩu

=

Gía ghi trê n hoá đ ơn
của người bán

+

Chi phí

thu mua

Giá ghi trên hoá đơn của ngời bán là gía không có VAT nếu doanh nghiệp tính
VAT theo phơng pháp khấu trừ và là giá bao gồm cả VAT nếu doanh nghiệp tính
VAT theo phơng pháp trực tiếp.
- Nếu hàng mua về nhập kho thì khi xuất kho đem đi xuất khẩu trị giá mua thực
tế của hàng xuất khâủ đợc tính theo các phơng pháp sau:
+ Phơng pháp tính theo giá thực tế đích danh: Phơng pháp này dựa trên cơ sở thực
tế xuất hàng hoá ở lô nào để bán thì lấy đúng giá mua thực tế của lô đó dể tính giá
thực tế của hàng xuất bán cho đối tợng.

25