Skkn Âm Nhạc 2019-2020 ( Hoàn Chỉnh ).Doc

Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân mơn Âm nhạc ở Tiểu học

MỤC LỤC
Lời nói đầu..................................................................................................................2I. PHẦN
.......................................................................................................................................3
1. Lý do chọn đề tài.......................................................................................................3
2. Xác định mục đích nghiên cứu..................................................................................3
3. Phạm vi nghiên cứu...................................................................................................4
4. Đối tượng nghiên cứu................................................................................................4
5. Đối tượng khảo sát thực nghiệm................................................................................4
6. Phương pháp nghiên cứu...........................................................................................4
7. Thời gian thực hiện....................................................................................................4
8. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu..........................................................................4
II. NỘI DUNG...............................................................................................................5
1. Cơ sở lý luận..............................................................................................................5
2. Cơ sở thực tiễn...........................................................................................................5
3. Thực trạng của vấn đề ..............................................................................................6
3.1. Thuận lợi.................................................................................................................6
3.2. Khó khăn.................................................................................................................6
III. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN.......................................................................................6
1. Nội dung....................................................................................................................6
2. Giải pháp thực hiện...................................................................................................7
3. Một số giải pháp để tiến hành giải quyết vấn đề.....................................................12
3.1. Một số giải pháp khi học hát................................................................................12
3.2. Một số giải pháp khi học Tập đọc nhạc................................................................21
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.......................................................................27
4.1. Kết quả đạt được...................................................................................................27
4.2. Thuận lợi...............................................................................................................28
4.3. Khó khăn...............................................................................................................28
IV. KẾT LUẬN...........................................................................................................29
1. Bài học kinh nghiệm................................................................................................29

2. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm.........................................................................29
2.1. Đối với bản thân...................................................................................................29
2.2. Đối với đơn vị bạn................................................................................................29
3. Khả năng ứng dụng triển khai.................................................................................30
4. Những kiến nghị, đề xuất........................................................................................30
Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 1


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân mơn Âm nhạc ở Tiểu học

Lời nói đầu
Trong lịch sử, bất kỳ một nền giáo dục nào cũng đều quan tâm đến giáo dục
toàn diện, để phát triển năng lực sẵn có của các thế hệ trở thành những con người
tồn diện về các mặt “Đức - Trí - Thể - Mỹ”. Kết hợp cùng với các bộ môn khác,
môn Âm nhạc cũng góp phần giáo dục cho các em để trở thành những con người
phát triển toàn diện về mọi mặt.
Ngày nay trong công cuộc phát triển của nước ta. Đảng đã xác định “Đầu tư
cho giáo dục là đầu tư cho giáo sự phát triển”. Được làm việc và học tập trong điều
kiện xã hội phát triển và lịng nhiệt huyết của tuổi trẻ, bản thân tơi đã thấy được
trách nhiệm của mình, phải ra sức học tập và rèn luyện để trở thành con người hoàn
thiện.
Muốn đạt được những yêu cầu của ngành giáo dục đề ra, người giáo viên tiểu
học cần phải xác định rõ nhiệm vụ của mình là phải làm sao để giờ học đạt hiệu
quả cao, thu hút được học sinh, tạo cảm giác nhẹ nhàng cho giờ học đạt chất lượng.
Là một giáo viên trẻ tơi ln tìm hiểu và xây dựng những phương pháp dạy tốt
nhất, để học sinh thêm đam mê và nhiều hứng thú hơn trong giờ âm nhạc.
Qua sáng kiến này tôi rất mong muốn mang lại chút ít những kinh nghiệm
trong thời gian học tập và công tác của mình vào mơn nghệ thuật mà bản thân tơi

đang đảm nhiệm trong nhà trường tiểu học.
Để hồn thành được bài viết này tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ của
lãnh đạo cấp trên, Ban giám hiệu nhà trường nơi tôi công tác, các bạn bè đồng
nghiệp trong và ngoài nhà trường và đặc biệt là các em học sinh trường Tiểu học
Hồ Văn Thanh. Qua đây tôi xin chân thành cảm ơn các cấp lãnh đạo, Ban giám
hiệu nhà trường cùng các em học sinh đã tạo điều kiện giúp đỡ tơi hồn thành đề tài
này. Trong quá trình làm đề tài này chắc chắn sẽ khơng tránh khỏi sự thiếu xót. Tơi
rất mong được sự đóng góp ý kiến và sự giúp đỡ của các cấp lãnh đạo cũng như các
bạn đồng nghiệp để sáng kiến nghiên cứu của tơi được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!

Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 2


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học

ĐỀ TÀI
MỘT SỐ KĨ NĂNG GIÚP HỌC SINH
HỌC TỐT PHÂN MÔN ÂM NHẠC Ở TIỂU HỌC
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Mục đích giáo dục hiện nay của chúng ta là đào tạo những con người phát
triển tồn diện, có đủ kiến thức kỹ năng, năng lực, phẩm chất cần thiết, đáp ứng
sự đòi hỏi của cuộc sống hiện đại.
Việc giáo dục một con người tồn diện khơng chỉ giáo dục cho họ có đạo
đức tốt, có trình độ hiểu biết, nắm chắc các kiến thức khoa học và xã hội mà còn
phải giáo dục cho họ biết nhìn nhận, phân biệt, biết thưởng thức cái đẹp và biết làm
đẹp cho cuộc sống nói chung, cuộc sống của mình nói riêng.Vì vậy, có thể nói rằng

giáo dục thẩm mỹ cho con người là không thể thiếu được.
Mà một trong những con đường giáo dục thẩm mỹ nhanh và hiệu quả nhất là
giáo dục thơng qua các mơn học nghệ thuật.Trong đó Âm nhạc có vị trí rất quan
trọng. Đặc biệt trong những năm gần đây, bộ giáo dục và đào tạo đã điều chỉnh nội
dung giáo dục nghệ thuật trong nhà trường và coi đây là mơn học bắt buộc, trong
đó có mơn Âm nhạc.
Âm nhạc là phương tiện hiệu quả nhất trong giáo dục thẩm mỹ, đặc biệt là ở
bậc tiểu học, thơng qua mơn học này đã hình thành cho các em những kiến thức
ban đầu về ca hát, về kiến thức Âm nhạc, đặc biệt là trang bị cho các em có một thế
giới tinh thần thoải mái hơn, giúp các em phát triển tồn diện hơn, từ đó giúp các
em học tốt các mơn học khác.
Ngồi việc học các bài hát, các em còn được tập đọc các bài tập đọc nhạc
với các hình tiết tấu đơn giản như: Nốt trắng, nốt đen, móc đơn, được ghép lời ca
theo nhạc và được làm các bài tập nhạc và các kĩ năng hát như: Tư thế hát, cách
lấy hơi, giữ hơi, tập hát rõ lời, phát âm gọn tiếng, tập hát những câu dài liền mạch,
tập hát đúng những chỗ có luyến hai nốt nhạc. Hơn thế nữa, việc thể hiện tình
cảm, sắc thái của bài hát cũng địi hỏi cao hơn. Làm thế nào để đạt được điều đó?
Đó là điều tơi đã trăn trở và tìm ra các giải pháp để nâng cao hiệu quả dạy học
môn Âm nhạc. Chính vì vậy, tơi đã lựa chọn đề tài “Một số kĩ năng giúp học sinh
học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học” để nghiên cứu.
2. Xác định mục đích nghiên cứu
- Mục đích của việc nghiên cứu là nắm bắt được khả năng tiếp thu của học
sinh khi áp dụng phương pháp mới vào giảng dạy.
- Tìm tịi, nghiên cứu, tìm ra nhiều các phương pháp, nhiều cách giảng dạy
nhằm lôi cuốn học sinh, giúp học sinh học thuộc, hát đúng và biết trình bày một
cách chủ động, sáng tạo trong bất kì bài hát và bài tập đọc nhạc nào.
Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 3

Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân mơn Âm nhạc ở Tiểu học
- Phân tích các ưu, nhược điểm trong các tiết dạy.
- Đề xuất các biện pháp tích cực để nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn
âm nhạc đặc biệt là việc học phân môn TĐN trong nhà trường Tiểu học .
- Giúp giáo viên dạy tốt, học sinh tiếp thu tốt phân môn Âm nhạc
3. Phạm vi nghiên cứu
- Học sinh khối Tiểu học Quận 12, TP HCM.
4. Đối tượng nghiên cứu
- Học sinh trường Tiểu học Hồ Văn Thanh, Khu phố 6, Phường Tân Chánh
Hiệp, Quận 12, TP Hồ Chí Minh.
5. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm
- Học sinh học tốt môn âm nhạc khảo sát học sinh toàn trường.
- Học sinh học tốt phân môn Tập đọc nhạc là học sinh khối 4, khối 5.
6. Phương pháp nghiên cứu
Trong thời gian nghiên cứu tôi sử dụng các phương pháp sau:
* Phương pháp trực quan
Trong mỗi tiết dạy âm nhạc, dù đó là nội dung gì: Học hát hay phát triển khả
năng âm nhạc, việc học sinh quan sát tài liệu, tư liệu và giáo viên quan sát mức độ
chú ý của học sinh là hết sức cần thiết.
* Phương pháp đàm thoại
Trao đổi với học sinh để tìm hiểu tâm tư suy nghĩ và sở thích của các em khi
tham gia học tập mơn Âm nhạc. Ngồi ra trao đổi đàm thoại với các bạn bè đồng
nghiệp, tìm ra những giải pháp để lôi cuốn học sinh tham gia học tập môn Âm nhạc
với thái độ tích cực.
* Phương pháp đối chiếu so sánh
Dự giờ các bạn bè đồng nghiệp và so sánh, đối chiếu với những tiết học sử
dụng phương pháp cũ.
7. Thời gian thực hiện
- Từ tháng 08 năm 2017 đến tháng 9 năm 2018: Khảo sát thực tế.

- Từ tháng 10 năm 2018 đến tháng 5 năm 2019: Vừa nghiên cứu tài liệu, dự
giờ, trao đổi đồng nghiệp, đề xuất các giải pháp mới và áp dụng thử nghiệm,
thống kê kết quả và so sánh kết quả với năm học 2018 - 2019.
- Từ tháng 8 năm 2019 tiến hành viết bản nháp. Hoàn thành đề tài vào cuối
tháng 9 năm 2019.
8. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu
- Học sinh nắm vững hơn về kiến thức âm nhạc.
- Phụ huynh học sinh sẽ chủ động và quan tâm hơn việc học môn Âm nhạc.
Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 4


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học
- Tất cả học sinh trong lớp học sẽ tập trung hơn trong việc tiếp thu kiến thức
âm nhạc, khơng cịn học sinh đứng bên lề lớp học.
- Dễ phát hiện học sinh có năng khiếu cũng như học sinh còn tiếp thu kiến
thức chậm từ đó giáo viên có giải pháp phù hợp để bồi dưỡng hay hỗ trợ kịp
thời.
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Xuất phát từ thực trạng giảng dạy Âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi Tiểu học.
Vấn đề học và kết quả học tập của các em là hết sức quan trọng, điều đó khơng chỉ
phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mà cịn phụ thuộc vào phương pháp
truyền thụ của người thầy. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức học tập của các em
cùng với sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và tồn thể xã hội.
Âm nhạc là mơn nghệ thuật tác động rất mạnh đến cảm xúc con người. Nó
địi hỏi người học phải có sự u thích, sự đam mê và có một chút “năng khiếu”.
Thơng qua những câu hát, lời ca, cử chỉ, điệu bộ, giúp các em nhận thức những
hình tượng âm thanh, giai điệu, kích thích cảm xúc của các em, giúp các em cảm

thụ những giai điệu đẹp qua từng bài hát, từng câu nhạc.
Giáo viên Tiểu học là người hình thành ở các em những cơ sở ban đầu cho
sự tiếp thu nghệ thuật âm nhạc và phát hiện những mầm non có năng khiếu âm
nhạc để sớm có điều kiện bồi dưỡng các em thành nhân tài của đất nước. Muốn
vậy, GV dạy bộ mơn Âm nhạc phải có hiểu biết cơ bản về lý thuyết âm nhạc, phải
rèn luyện để có những kĩ năng thực hành giúp các em hát kết hợp gõ đệm đúng
với tất cả sắc thái biểu cảm và hình thành ở các em cảm xúc và thị hiếu lành
mạnh.
2. Cơ sở thực tiễn
Qua nhiều năm thực tế giảng dạy, điều mà tôi trăn trở là làm thế nào để học
sinh tiếp cận với bộ môn Âm nhạc và đặc biệt là trong giờ Âm nhạc một cách
hứng thú và hiệu quả nhất.
Sau khi xem xét, cân nhắc, dựa vào cơ sở nêu trên, tôi đề xuất một số giải
pháp mới mang lại hiệu quả cao nhất. Các giải pháp này phát huy được tính tự
giác, tích cực, chủ động, sáng tạo dưới sự tổ chức và hướng dẫn của giáo viên,
kiến thức thu nhận được, kỹ năng vận dụng thao tác biểu diễn sẽ trở thành tài sản
riêng của các em. Vì vậy các em hiểu bài sâu hơn, nắm kiến thức chắc hơn, hình
thành kỹ năng, kỹ xảo để phối hợp lời ca, giữ nhịp điệu và phong cách biểu diễn
tự tin hơn.
Ngồi ra, tơi cịn nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến đề tài:
+ Tài liệu SGK, Sách giáo viên môn nghệ thuật Tiểu học của Nhà xuất bản
Giáo dục.
+ Tình hình thực tế của học sinh Trường Tiểu học Hồ Văn Thanh về khả
năng học Âm nhạc, kết hợp qua nhiều năm giảng dạy, tiếp cận, tôi đã đúc kết
Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng
Trang 5


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học
được nhiều kinh nghiệm, kết hợp sự trao đổi rút kinh nghiệm giữa các bạn bè

đồng nghiệp và sự tạo điều kiện giúp đỡ của nhà trường.
Để hoàn thành được đề tài này, bản thân tơi đã dựa vào những điều kiện
thuận lợi có thể phát huy được, trong q trình nghiên cứu tơi đã được các đồng
nghiệp giáo viên trong tổ tham khảo góp ý từ giảng dạy thực tế môn Âm nhạc ở
Trường Tiểu học Hồ Văn Thanh. Sau đó áp dụng cho giáo viên giảng dạy môn
Âm nhạc để thử nghiệm và vận dụng đã nâng cao hiệu quả học hát cho học sinh.
3. Thực trạng của vấn đề
3.1. Thuận lợi:
- Bản thân là giáo viên được đào tạo cơ bản về chuyên môn, bồi dưỡng về
chuyên nghành âm nhạc và được trực tiếp tham gia giảng dạy âm nhạc
Trường tiểu học Hồ Văn Thanh.
- Được sự quan tâm hỗ trợ của Ban giám hiệu nhà trường, giáo viên chủ nhiệm
và các bạn bè đồng nghiệp.
- Học sinh đa số rất yêu thích học mơn âm nhạc.
3.2. Khó khăn:
- Đa số các em đều ở tỉnh lẻ tập trung về, gia đình đa số là công nhân ở nhà
thuê nên chưa tiếp cận nhiều về các hoạt động văn hóa văn nghệ dành cho
thiếu nhi.
- Khuôn viên nhà trường hạn hẹp nên việc tổ chức các hoạt động cho học sinh
còn hạn chế chưa đạt hiệu quả tốt nhất.
- Mức độ cảm nhận âm nhạc của các em không đồng đều.
- Phụ huynh học sinh chưa quan tâm đến việc học môn âm nhạc mà chỉ chú
trọng vào các môn học khác cho nên cịn xem nhẹ việc học mơn âm nhạc.
- Cơ sở vật chất, phòng đọc, phòng chức năng, phòng thư viện của trường
chưa đạt yêu cầu.
III. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1. Nội dung
Là một giáo viên Âm nhạc, tôi rất chú trọng sử dụng đồ dùng hỗ trợ dạy học
nhằm tăng hiệu quả của tiết dạy. Do vậy việc sử dụng nhạc cụ để đệm hát cho học
sinh trong giờ học hát là rất cần thiết. Với phương pháp này giáo viên có thể chủ

động hơn trong cơng việc, tiết học sẽ diễn ra một cách nhẹ nhàng, học sinh sẽ cảm
thấy hứng thú và tập trung vào nội dung của bài học.
Với kinh nghiệm 10 năm công tác của mình, và với mấy năm thực hiện dạy
và học theo phương pháp mới trong chương trình thay SGK của Bộ giáo dục và đào
tạo. Tôi đã áp dụng triệt để phương pháp mới trong quá trình giảng dạy. Kết quả áp
dụng đạt được rất khả quan, luôn tạo được hứng thú và yêu thích cho học sinh trong
giờ học.
Giải pháp mới có tầm quan trọng trong dạy Âm nhạc Tiểu học, phù hợp với
trình độ học sinh, đã và đang áp dụng vào thực tiễn giảng dạy Âm nhạc ở Trường
Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 6


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học
Tiểu học Hồ Văn Thanh đạt kết quả cao và có thể vận dụng trong ngành Giáo dục
để nâng cao hiệu quả giáo dục môn Âm nhạc nói chung. Bởi giải pháp này, giúp
cho giáo viên có những định hướng mới giúp học sinh học tốt Âm nhạc.
Thông qua các giải pháp sẽ giúp học sinh u âm nhạc, thích học và học
được mơn âm nhạc chính là mục tiêu giáo dục thẩm mỹ cho học sinh. Giải pháp
thành công sẽ mang lại hiệu quả thiết thực trong giáo dục Âm nhạc cho HS.
2. Giải pháp thực hiện
Sau đây là các bước tiến hành một bài dạy Âm nhạc có áp dụng “Một số kĩ
năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học”.
 Trong phần giới thiệu bài:
Để thu hút học sinh vào tiết học ngay từ đầu tiết học, trước khi đến lớp, tôi
chuẩn bị kĩ càng và phải nắm được những nội dung chính như:
- Xác định được nội dung bài dạy.
- Nắm được ý nghĩa và tính chất giáo dục trong nội dung bài dạy.
- Tìm hiểu và biết sơ lược về thân thế sự nghiệp của tác giả bài hát.

- Biết tên và có thể hát một vài bài nổi tiếng của tác giả đó để minh hoạ.
- Tranh ảnh tác giả hoặc tranh ảnh có nội dung phù hợp với nội dung bài hát
để học sinh quan sát và liên tưởng.
Với phương pháp này, giáo viên đã giúp học sinh không chỉ nhớ ngay được
tên bài hát, tên tác giả của bài hát đó mà cịn mở rộng kiến thực cho học sinh, qua
đó sẽ gây được tính tị mị của học sinh và muốn tìm hiểu xem nội dung bài học có
hấp dẫn như những thông tin mà giáo viên đã truyền đạt không.
 Phần học hát:
Để thực hiện tốt phần dạy hát, giáo viên âm nhạc bắt buộc phải có khả năng
nghe và hát chuẩn xác về cao độ, trường độ và tiết tấu của bài. Các bước thực hiện
như sau:
- Hát mẫu: Việc giáo viên hát mẫu là rất quan trọng vì khi giáo viên hát mẫu,
giáo viên có thể kết hợp với một vài động tác phụ hoạ đơn giản và nhịp nhàng, học
sinh sẽ cảm thấy thích thú hơn là khi nghe bài hát qua Rađiô.
- Sau khi nghe, yêu cầu học sinh cảm nhận về giai điệu của bài hát, tính chất
của bài (phần này khuyến khích tự do cảm nhận)
- Cho học sinh đọc lời ca (đối với học sinh lớp 1-2), chia đoạn chia câu (đối
với học sinh lớp 3-4-5)
- Dạy hát từng câu theo lối móc xích, giáo viên dùng đàn tấu câu hát đó 2
đến 3 lần để học sinh xác định được độ cao và trường độ của câu hát sau đó mới bắt
nhịp.

Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 7


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học

Giáo viên hát mẫu bài hát và cho học sinh luyện đọc lời ca theo tiết tấu

Giáo viên cho học sinh khởi động giọng trong giờ học hát

* Lưu ý: Sửa sai cho học sinh ngay khi phát hiện học sinh hát sai, khen và
biểu dương những em hát đúng, động viên và nhẹ nhàng uốn nắn những em thực
hiện chưa chính xác.
- Tổ chức ôn luyện hát theo các hình thức gõ đệm, hát đối đáp từng câu theo
tổ nhóm gọi ý học sinh nêu nội dung và ý nghĩa của bài hát.
- Khuyến khích những em có khả năng hát tốt trình bày lại bài hát cho cả lớp
nghe nhằm giúp động viên tinh thần chủ động và tự tin đứng trước các bạn.
- Tổ chức thi đua hát giữa các tổ nhóm để tạo khơng khí sơi nổi của lớp học.
Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 8


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học

Giáo viên hướng dẫn học sinh hát từng câu theo lối móc xích

 Cách sử dụng nhạc cụ gõ đơn giản trong phần học hát:
Sau khi tập hát xong, giáo viên tổ chức các hoạt động kết hợp để thay đổi
khơng khí học tập của học sinh. Hoạt động kết hợp thường được sử dụng là hát kết
hợp gõ đệm với nhạc cụ gõ đơn giản, vừa để học.
 Kể chuyện âm nhạc:
Nhằm mục đích giúp học sinh nắm được thẩm mĩ và tầm quan trọng của môn
âm nhạc đối với cuộc sống của con người. Người giáo giáo viên cần nắm được các
kĩ năng sau:
- Nghiên cứu kĩ nội dung câu chuyện sẽ kể.
- Biết vài nét tiểu sử của một số nhạc sĩ nổi tiếng để minh hoạ nếu câu

chuyện liên quan đến một nhân vật nhạc sĩ nào đó.Ví dụ: Nếu muốn giới thiệu đến
nhạc sĩ được mệnh danh là thần đồng âm nhạc (Nhạc sĩ Môza), giáo viên cần sưu
vài nét về thân thế sự nghiệp và một vài tác phẩm nổi tiếng, tìm và sưu tầm ảnh của
nhạc sĩ (nếu có thể), cho học sinh nghe tác phẩm của nhạc sĩ qua băng catset.
- Sưu tầm tranh ảnh, hoặc vẽ tranh minh họa phù hợp theo nội dung câu
chuyện để tăng phần hấp dẫn.
- Để tiết học kể chuyện âm nhạc đạt kết quả cao thì giáo viên phải kể bằng
giọng truyền cảm thì mới thu hút được học sinh.

Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 9


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học
 Tập đọc nhạc:
Bên cạnh việc dạy hát và phát triển khả năng nghe nhạc, mơn âm nhạc khối
4-5 cịn cung cấp cho các em một số kiến thức về âm nhạc thông qua phân môn
Tập đọc nhạc. Dạy Tập đọc nhạc sẽ rất vất vả nếu khơng có sự trợ giúp của đàn
phím. Trước hết giáo viên chọn tiếng Piano để dạy Tập đọc nhạc. Hướng dẫn học
sinh luyện đọc cao độ với tất cả tên nốt có trong bài Tập đọc nhạc theo thứ tự từ
thấp đến cao rồi ngược lại. Nâng cao hơn, giáo viên chỉ nốt nào học sinh đọc cao
độ của nốt đó. Trong lúc hướng dẫn học sinh luyện đọc, giáo viên chú ý nghe và
sửa sai nếu có những em đọc sai cao độ để hướng dẫn kịp thời. Nếu không sử dụng
đàn, giáo viên sẽ phải dùng giọng hát của mình để xướng âm cịn tay chỉ theo nốt
nhạc cho học sinh đọc. Như vậy học sinh sẽ bị áp đặt và tiếp thu bài một cách thụ
động vì nếu giáo viên đọc cao độ sai thì học sinh cũng đọc sai bởi các em đọc bắt
chước theo giọng cô giáo.
Sau khi luyện đọc cao độ và tiết tấu, hướng dẫn học sinh tập đọc nhạc là lúc
cây đàn phím giúp ích cho giáo viên và học sinh một cách đắc lực. Giáo viên đàn

từng chuỗi âm thanh ngắn, hướng dẫn học sinh lắng nghe, nhẩm theo; khi giáo viên
bắt nhịp thì cùng hịa giọng vào với đàn.Với cách làm như vậy, giáo viên không
phải đọc mẫu tự học sinh lắng nghe âm thanh và tự đọc bài theo những gì các em
cảm nhận được. Các em sẽ rất thích thú vì tự mình tự khám phá giai điệu của bài
đọc nhạc, và tự ghép được lời ca. Và sẽ thích thú hơn khi các em được nghe trọn
vẹn bài hát có đoạn trích là bài tập đọc nhạc mà các em vừa học. Lúc này giáo viên
cần đến sự hỗ trợ của thiết bị khác như là máy nghe hoặc băng đĩa mẫu. Để thực
hiện được phần này giáo viên cần:
- Chuẩn xác về cao độ, khơng được chênh phơ, tiết tấu phải chính xác.
- Kết hợp với âm thanh trên đàn để kiểm tra chính xác cao độ của học sinh
khi đọc bài.

Giáo viên hướng dẫn học sinh luyện tập cao độ trong giờ học Tập Đọc Nhạc

Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 10


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân mơn Âm nhạc ở Tiểu học
- Kết hợp trị chơi như đọc tiết tấu theo âm thanh của các nhạc cụ, thi đua
đọc nhạc theo tổ để tạo khơng khí sôi nổi trong lớp học.
- Sưu tầm thêm các bài tập đọc nhạc ngắn để khuyến khích các em có năng
khiếu được phát triển khả năng của bản thân.

Giáo viên hướng dẫn luyện tiết tấu và sửa sai học sinh trong giờ học Tập Đọc Nhạc

 Công tác bồi dưỡng:
Trong q trình thực hiện cơng tác giảng dạy, giáo viên cần phát hiện được
những cá nhân có năng khiếu để kịp thời bồi dưỡng để giúp các em phát huy theo

khả năng. Qua hình thức kiểm tra thường xuyên để đánh giá khả năng của từng em,
tôi rút ra được một số kinh nghiệm như sau:
- Luôn luôn động viên những em có năng khiếu, có khả năng biểu diễn,
khuyến khích các em tham gia các chương trình văn nghệ của trường, của lớp.
- Trong các tiết học, nên khuyến khích các em tự sáng tạo động tác phụ họa
cho các bài hát trong chương trình học qua gợi ý của giáo viên.
- Chú trọng hướng dẫn các em tác phong và dáng đứng khi hát như, mắt nhìn
thẳng và mở rộng tầm nhìn, tư thế thoải mái, nét mặt tươi tắn rạng ngời.
- Hướng dẫn các em cách nhả chữ khi hát sao cho tròn vành, rõ chữ.
Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 11


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học
- Dạy thêm các bài hát ngồi chương trình mang nhiều phong cách để các em
phát huy năng khiếu của mình.
- Đối với phân mơn tập đọc nhạc, ngoài những bài tập đọc nhạc các em học
trong chương trình, khuyến khích các em tập đọc nhạc nhẩm theo các bài hát đã
học và các bài hát ngắn đơn giản nhằm rèn luyện kĩ năng đọc tốt cao độ của nốt.
- Tổ chức cho học sinh thực hiện hát theo nhóm, qua đó giúp học sinh mở
rộng sâu thêm kiến thức âm nhạc và nghệ thuật diễn tả nội tâm khi trình bày bài
hát. Thơng qua hoạt động này giúp học sinh rèn luyện kĩ năng giao tiếp, kĩ năng
vận động, bồi dưỡng phương pháp tự học tự nghiên cứu.Tạo nên mối quan hệ hai
chiều giữa học sinh và giáo viên ngày càng gắn bó.
3. Một số giải pháp để tiến hành giải quyết vấn đề
Với thực trạng, ý nghĩa và mục tiêu đã xác định, bản thân đã đề ra một số
giải pháp mới để áp dụng thực nghiệm. Đối với các em học sinh Tiểu học, yêu cầu
các em phải biết thế nào là học hát và học nhạc, yêu cầu các em phải thuộc lời bài
hát và biết được nội dung của bài hát, và phải biết cao độ và trường độ của các nốt

nhạc. Lúc đó, giáo viên sẽ giúp các em hồn thiện kỹ năng học mơn âm nhạc bằng
các biện pháp cụ thể sau đây.
3.1. Một số giải pháp khi học hát
 Luyện hát đúng giai điệu:
Giới thiệu bài hát một cách sinh động, gây sự chú ý, tò mò cho học sinh. Các
em nghe hát mẫu và đọc lời ca, giải nghĩa những từ khó để giúp các em hiểu được
ý nghĩa của lời ca.
Ví dụ: Trong bài “Hoa lá mùa xuân” (Nhạc và lời của Hoàng Hà). Khi đọc
lời ca phải hướng dẫn các em đọc theo tiết tấu và ngắt ở cụm từ như sau:
Tôi là lá, / tôi là hoa. / Tôi là hoa lá hoa mùa xuân. /…
Để các em đọc đúng tiết tấu, giáo viên chỉ bảng phụ và hướng dẫn các em
đọc câu theo mẫu. Sau khi giúp học sinh đọc đúng lời ca giáo viên phải hướng
dẫn các em khởi động giọng.
Ví dụ: Khởi động theo mẫu âm “a”

Khi tập hát cần sự đồng đều hồ giọng chính xác và diễn cảm với những
trạng thái khác nhau. Để các em cảm nhận giai điệu của từng câu hát, giáo viên
đàn, hát mẫu. Việc tập hát từng câu và kết nối theo lối móc xích sẽ giúp các em
mau nhớ lời ca và hát chuẩn xác giai điệu hơn. Việc củng cố luyện tập từng đoạn
của bài hát giúp các em cảm nhận giai điệu và lời ca, tự tin. Đặc biệt là giúp các
em loại bỏ sự chán nản khi chưa thực hiện được bài tập.
Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 12


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học
 Luyện đọc cao độ các âm khó đọc trong các bài học hát:
Trong các bài hát và tập đọc nhạc thường có các âm khó đọc, hoặc có
những quãng nhảy xa tương đối khó, dự kiến học sinh dễ đọc sai, tôi chọn ra ghi

vào bảng phụ để cho học sinh luyện trước khi vào học bài hát hoặc tập đọc nhạc.
Hạn chế việc học sinh đọc sai rồi mới sửa vì sửa sai trong âm nhạc là rất khó khăn
và mất nhiều thời gian nhưng kết quả lại khơng cao. Chính vì vậy cần cung cấp
mẫu cho học sinh đọc, hát đúng ngay từ đầu.
Ví dụ: Trong bài “Tre ngà bên lăng Bác” của nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích có
những câu nhạc sau:

Khi tìm hiểu bài hát, nhận thấy có các qng nhảy xa như: La – Pha, Si –
Mi, Mi – La, các âm cách nhau ½ cung rất khó hát như Đơ – Si…. (Những nốt
nhạc khoanh trịn) tơi chọn những âm có quãng nhảy xa ghi vào bảng phụ. Học
sinh nhìn và dựa theo đàn để luyện đọc cao độ. Khi vào bài hát, tôi lưu ý những
chỗ vừa luyện đọc ứng với lời ca trong bài hát cho học sinh.
 Hướng dẫn học sinh hát kết hợp gõ đệm:
Việc sử dụng các nhạc cụ để gõ đệm theo khi hát làm cho bài hát sinh động,
gây hứng thú, giúp các em giữ được nhịp độ của bài mà không bị cuốn nhanh.
Thơng thường, có 3 cách gõ đệm để luyện tập củng cố bài hát đó là: Hát gõ
đệm theo nhịp, phách, tiết tấu. Tuy nhiên tuỳ theo từng bài hát cụ thể mà vận
dụng cho phù hợp.
Ví dụ: Bài "Quê hương tươi đẹp" dân ca Nùng.
Sử dụng cách gõ đệm theo phách và gõ đệm theo tiết tấu đã được viết sẵn
vào bảng phụ trên khuông nhạc chia làm 2 cách gõ đệm khác nhau.
* Gõ theo tiết tấu:

x
x
x
* Gõ đệm theo phách:

x

x

x

Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

x

x

x

x

x
Trang 13


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học
Mỗi nốt trên khuông nhạc giáo viên đã đánh dấu “x” tương ứng với tiếng
được gõ trong ơ nhịp. Khơng giải thích vì sao chỉ nhận xét về hai cách gõ. Sau đó
hướng dẫn học sinh cách tự xác định tiết tấu, phách ở những câu còn lại trong bài
hát.
Để phân biệt hai cách gõ trên giáo viên chia lớp thành hai nhóm, mỗi nhóm
thực hiện gõ một cách, khi đã được gõ và được nghe các em sẽ nhận biết được
điểm khác của hai cách gõ trên.
Ví dụ: Bài hát "Gà gáy" lớp 3, dân ca Cống, lời mới nhạc sĩ Huy Trân. Để
các em hát và gõ đúng nhịp, phách, tiết tấu thì lần lượt cho học sinh nêu 3 cách gõ
đệm với câu hát như sau:
* Gõ đệm theo tiết tấu

x
x x
* Gõ đệm theo phách

x
x
* Gõ đệm theo nhịp 2

x

x

x

x

x

x

x

x

xx

x

x

x

x
x
x
x
Để củng cố kĩ năng gõ đệm giáo viên tổ chức trò chơi thi đua trong các
nhóm. Bằng cách chia lớp thành 3 nhóm, mỗi nhóm chịu trách nhiệm một cách
gõ. Hát theo kiểu nối tiếp đến câu hát nào ở nhóm đó sẽ có cách gõ riêng về nhịp,
tiết tấu hay phách. Nhằm tạo một khơng khí sơi động khi các em hát và tạo điều
kiện cho học sinh nắm vững giai điệu của bài hơn.
Với bài hát viết ở nhịp 3/4 hoặc 3/8 có 3 phách trong một nhịp thì giáo viên
chọn cho học sinh cách gõ theo phách là phù hợp, thông qua 2 cách gõ sau để giữ
vững phách.
Ví dụ: Bài "Cùng múa hát dưới trăng"
Giáo viên luyện cho học sinh cách gõ thứ nhất
Giáo viên giải thích: Đây là bài hát được viết ở nhịp 3/8 nên mỗi phách
được tính bằng một nốt móc đơn. Tiếng “ Mặt” là phách lấy đà ta không gõ.

Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 14


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học

x
x - x
Tiếng "trăng" là phách mạnh hai tay vỗ vào nhau ở phách 1, tiếng "trịn",

“nhơ" là phách nhẹ hai tay vỗ nhẹ lên mặt bàn ở phách 2 và 3 cứ như vậy cho
đến hết bài.
Giáo viên luyện cho học sinh cách gõ thứ hai
Hai học sinh ngồi gần nhau quay mặt vào nhau hát và gõ phách 1 hai tay
mình tự vỗ vào nhau, phách 2 và 3 hai tay của hai bạn sẽ chạm vào nhau. Thực
hiện đều đặn như vậy sẽ giữ vững được cao độ, trường độ bài hát. Đồng thời góp
phần tạo thêm sự hào hứng cho học sinh.
Khơng phải bài hát nào cũng có tiết tấu đơn giản và giống nhau mà cịn có
những bài hát viết ở dạng đảo phách trong ơ nhịp.
Ví dụ: bài "Tập tầm vơng" ở lớp 1. Có đảo phách chỗ tiếng “vó, tay”.

x x
x
x
x
x
x x
x
x
xx
Những bài hát có sử dụng đảo phách thuộc loại bài khó. Để dạy cho học
sinh nắm chắc được tiết tấu, nhịp, phách trong bài hát, giáo viên phải tạo cho học
sinh tư thế chủ động, hướng dẫn học sinh biết cách xác định nhịp, phách trong
bài.

Giáo viên hướng dẫn luyện hát kết hợp vận động nhạc ở học sinh Lớp 1

Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 15

Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học
 Luyện hát thể hiện tính chất nhạc điệu, kết hợp vận động:
Tiết 2 trọng tâm là luyện tập, cho HS nghe bài hát qua băng để nhớ lại giai
điệu của bài. Giáo viên dạo đàn, học sinh hát lại bài hát. Phát hiện những câu, từ
trong bài các em hát chưa đúng để sửa. Giáo viên đàn đúng theo bản nhạc khoảng
2 lần, hát mẫu lại câu hát đó và bắt nhịp cho tập lại theo.
Thực hiện hát gõ đệm theo tiết tấu, thể hiện tính chất nhạc điệu của bài. Hát
ơn dưới dạng trò chơi: hát đuổi, hát đối đáp, bên hát lời, bên gõ đệm theo phách,
nhịp, hát kết hợp vận động.
Ví dụ: Giáo viên đàn lại bài hát, yêu cầu học sinh gõ đệm theo nhịp, theo
phách hoặc tiết tấu. Giáo viên yêu cầu học sinh hát câu 1, nhẩm và gõ theo phách
câu 2 rồi lại hát câu 3, gõ đệm câu 4... cũng có thể chỉ cho các em gõ theo tiết tấu
của bài.
Trên đây là một số giải pháp tôi đã áp dụng khi dạy âm nhạc trong năm học
2018 - 2019 và đã thành công. Song trong q trình thực hiện tơi khám phá ra
rằng các giải pháp trên chưa đủ nên đã bổ sung nhiều thủ pháp khác không kém
phần tâm đắc như sau:
 Một số thủ pháp dạy học sinh hát chuẩn xác một bài hát:
Thủ pháp “Phiên âm”: (cho những tiếng hát có âm láy, luyến)
Giáo viên chỉ ra những tiếng hát có âm luyến, láy trong câu hát. Vừa giải
thích cách luyến, láy vừa phiên âm trên bảng cho học sinh nhận biết.
Ví dụ: Bài “Em u hồ bình” - Nhạc và lời: Nguyễn Đức Toàn - lớp 4
“ ... yêu từng gốc đa, bờ tre đường làng” tiếng hát “tre” và “đường” là hai
âm luyến giáo viên phiên âm giải thích như sau:
“ Tre”= tre...è (son-pha) “ đường”= đường...ương ( rề-la).
GV hát mẫu vài lần, tập riêng các tiếng hát có âm luyến vài lần rồi mới
chuyển sang dạy cả câu hát.
Thủ pháp “Thêm bớt đấu thanh”: (sử dụng cho những câu hát có âm vực

trầm, cao, nửa cung nhằm giúp cho học sinh hát đúng cao độ).
Sau khi đàn giai điệu và hát mẫu câu hát cần tập, giáo viên chỉ ra những
tiếng hát cần thêm bớt dấu thanh.
Dùng phấn màu thêm hoặc bỏ dấu thanh những tiếng hát khó hát.
Ví dụ: Dạy bài “Chị Ong Nâu và Em bé” Nhạc và lời Tân Huyền ( lớp 3)
có các câu hát “Chị Ong Nâu nâu nâu nâu” (đồ, pha, pha, pha, pha) ta dùng thanh
huyền thêm vào tiếng “Chị” = chì. Câu “Ông mặt trời mới dậy” (pha, rê - đồ, rê pha, rê) ta thêm bớt dấu thanh như sau: “Mới dậy” = mơi dầy (bỏ thanh sắc ở
tiếng “mới”, thêm thanh huyền ở tiếng “dậy”).
Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 16


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học
Giáo viên đàn giai điệu và hát mẫu câu hát đó rồi bắt giọng cho học sinh
tập hát.
Thủ pháp “gõ đệm theo phách”:
Những chỗ có đảo phách, nghịch phách trường hợp rất khó dạy cho HS hát
đúng vì trọng âm của tiết tấu khơng trùng với trọng âm của nhịp như bài “Tiếng
hát bạn bè mình” Nhạc và lời Lê Hồng Minh (lớp 3). Bài “Em u hồ bình”.
Nhạc và lời Nguyễn Đức Tồn (lớp 4). Với trường hợp này GV cần phân tích rõ
cách gõ phách và dùng mũi tên () ghi vào bên dưới các tiếng hát. Phân tích cho
HS nắm được tiếng hát nào rơi vào lúc động tác gõ phách xuống, tiếng hát nào
rơi vào lúc động tác đưa phách lên, tiếng hát nào ngân dài cả 2 động tác gõ xuống
và đưa lên.
GV hát mẫu kết hợp dùng thước đánh theo mũi tên đã ghi vài lần.
Bắt giọng cho HS tập hát từ tốc độ chậm đến nhanh cho thật thuần thục rồi
mới chuyển sang câu hát khác.
Thủ pháp “đếm phách”:
Có những tiếng hát phải ngân dài 3 phách trở lên, các em thường ngân dài

không đủ phách nên vào hát câu hát tiếp sau thường bị sai nhịp.
Muốn khắc phục trường hợp này, giáo viên cần phải tập chính xác ngay từ
đầu các câu hát đó: Khi HS hát tới chỗ có ngân dài, giáo viên và HS cùng đếm, gõ
phách bằng những tiếng đếm “Hai-ba” hay “Một- hai”, “Hai-một” hoặc “haiba-bốn-năm” …( đếm thành tiếng những lần đầu sau đó tập đếm thầm)
Mỗi một học sinh phải đảm bảo có một Thanh phách nhằm luyện tập tốt
khả năng phân biệt nhịp, phách và tiết tấu.
Ví dụ: Dạy bài hát “Đếm sao” Nhạc và lời Văn Chung lớp 3...
Trước khi cho HS hát nối từ câu 1 sang câu 2, từ câu 2 sang câu 3, GV lưu
ý các em phải ngân dài tiếng “sao” (son trắng chấm dôi) tiếng vàng (mi trắng
chấm dôi) trong thời gian đếm “hai-ba” mới vào hát tiếp câu sau.
Hoặc bài “Tre ngà bên lăng Bác” Nhạc và lời Hàn Ngọc Bích - lớp 5.
Trong khi HS đang ngân dài tiếng “hoa” cuối câu “đón nắng đâu về mà
thêu hoa thêu hoa” giáo viên liền đếm “hai-ba-bốn-năm” giúp các em vào câu
hát “rất trong là tiếng chim...” được đúng nhịp.
Thủ pháp “Trị chơi”: Tơi đã linh hoạt sử dụng Trò chơi âm nhạc tuỳ vào
từng bài học, mục tiêu tiết học, cảm nhận của học sinh. Học sinh rất hưng phấn
khi học tiết âm nhạc và còn giúp các em thư giãn giữa các tiết học.
Ví dụ: Trong tiết ơn tập bài hát “Đếm sao” tơi sử dụng trị chơi hát bằng
ngun âm (O, A, U, I). Tơi dùng kí hiệu tay cho các em nhìn và hát nhằm củng
cố về tiết tấu và nhịp cho học sinh...
Thủ pháp “chỉ huy” (làm nhạc trưởng):
Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 17


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc ở Tiểu học
Một nhược điểm mà HS hay mắc phải trong bài hát tập thể là hát bị “cuốn
nhịp” tức là các em không giữ được theo nhịp độ ban đầu và có xu thế hát nhanh
dần lên do cảm thụ âm nhạc còn yếu cùng với sự ồ ạt khi hát tập thể nên việc này

rất khó khắc phục. Muốn hạn chế tối đa nhược điểm này, giáo viên lưu ý ngay từ
lúc bắt đầu dạy hát và thực hiện tốt các việc sau:
- Dạy chính xác về trường độ và cao độ.
- Cho các em vừa hát, vừa gõ đệm theo nhịp hoặc theo phách
- GV có thể chia lớp thành các nhóm nhỏ để luyện về nhịp độ
- Lần lượt hát với tốc độ hơi chậm, hơi nhanh, vừa phải. Mục tiêu là để HS
có thể hát với mọi tốc độ mà vẫn làm chủ về nhịp độ.
- Hát theo chỉ huy, GV đánh nhịp thật chắc chắn. Khi phát hiện ra những
chỗ nào có xu thế nhanh dần, phải cho ngừng lại nhắc nhở, uốn nắn kịp thời.
Ví dụ: Khi dạy bài “Ước mơ” nhạc Trung Quốc, tôi cần luyện tập và tạo cho
các em gõ phách một cách chính xác, nhất là ở những chỗ nghỉ một phách rưỡi.
 Tập sáng tác lời ca mới cho giai điệu:
Đối với các bài tập đọc nhạc, sau khi đã đọc thành thạo, ngoài việc cho học
sinh về nhà chép và đọc lại bài đọc nhạc tơi cịn cho học sinh tự sáng tác lời ca
mới cho giai điệu của bài đọc nhạc đó. Đây là dạng bài tập rất hấp dẫn và khơng
khó đối với học sinh vì các bài tập đọc nhạc trong chương trình tương đối ngắn
(thường chỉ gồm 2 khng nhạc) tương ứng với khoảng độ 2 câu thơ (tối đa 16
tiếng). Để giúp học sinh làm bài tập này, tôi hướng dẫn như sau:
+ Cho học sinh tìm sắc thái của giai điệu (vui, buồn, tha thiết, sôi nổi)…
+ Xác định nội dung (ý tưởng) cho lời ca sẽ đặt cho giai điệu.
+ Xác định số ô nhịp, số nốt nhạc có trong bài đọc nhạc. Mỗi nốt nhạc sẽ
tương ứng với 1 tiếng trong lời ca.
+ Lưu ý: Dấu thanh trong lời ca phải tương ứng với cao độ của nó.
+ Đặt lời ca mới cho giai điệu (đối với những học sinh khá giỏi có khả năng
về văn học), hoặc sưu tầm những câu thơ phù hợp với giai điệu, yếu hơn có thể
dùng những nguyên âm a, u, o,… hoặc những âm tượng thanh khác. Cái cốt lõi và
quan trọng ở đây không phải yêu cầu các em phải sáng tác được mà là cho các em
thấy một cách rõ ràng sự tương quan mật thiết giữa giai điệu và lời ca. Các em
cảm nhận được âm thanh vang lên và biết thể hiện chính xác âm thanh đó ra ngồi
bằng lời ca.

+ Đọc nhạc với lời ca mới sao cho cảm thấy phù hợp giữa giai điệu và lời
ca, nội dung trong sáng, thống nhất về ý chủ đạo là được.
Ví dụ: Bài tập đọc nhạc số 1 (Lớp 5)

Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 18


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân mơn Âm nhạc ở Tiểu học

 Thay đổi các hình thức tổ chức dạy học phong phú, linh hoạt:
Trong nhu cầu hoạt động cùng nhau, hoạt động ca hát đầy tính hấp dẫn, hài
hồ với những u cầu nghệ thuật của nó tạo ra những khả năng thuận lợi để hình
thành nên tính tập thể, tình bạn, tạo ra sự phối hợp tổ chức và hoạt động chung
của các em. Điều đó được thể hiện rất rõ trong các hoạt động học như ôn luyện
bài hát, tập đọc nhạc, hát kết hợp gõ đệm, hát lĩnh xướng và hoà giọng, biểu diễn
bài hát theo tổ, nhóm. Học Âm nhạc ở lớp 5 là học vui – vui học nhất thiết cần
phải tạo ra khơng khí thoải mái, vui vẻ, thốt li cảm giác gị bó, khắt khe trong
khn khổ lớp học, tránh sự nhàm chán của việc lặp đi lặp lại dạy học theo lối
mòn, tạo điều kiện cho tất cả các em có mơi trường để bộc lộ hết khả năng của
mình bằng cách thay đổi các hình thức tổ chức dạy học phong phú, linh hoạt. Tuỳ
theo nội dung của từng bài học, tôi đã tổ chức dạy học. Tiến trình lên lớp khơng
nhất thiết phải theo trình tự như Sách giáo viên hướng dẫn, có khi giáo viên hoặc
học sinh làm MC dẫn chương trình biến giờ học thành buổi sinh hoạt giao lưu văn
nghệ theo mục tiêu, nội dung bài học.
 Phương pháp luyện tập, củng cố bài cũ:
Thơng thường, trong chương trình học hát ở Tiểu học, việc dạy một bài hát
từ đầu đến khi hồn chỉnh phải thơng qua 2 tiết học, thậm chí có bài đến 3 tiết
học. Trong đó, tiết đầu dạy lời ca mới; tiết 2 củng cố sửa chữa cao độ lời ca của

tiết trước; dạy tiếp lời ca còn lại (nếu có lời 2) và luyện tập củng cố cách gõ đệm
theo tiết tấu, theo phách, theo nhịp (tuỳ theo từng bài) và tập vận động, động tác
phụ hoạ theo lời ca, tập trình bày bài hát. Sau tiết thứ hai bài hát đó giáo viên
củng cố kiến thức, ôn tập lại kết hợp với nội dung khác.
Bắt đầu ở tiết thứ 2, việc chỉnh sửa cao độ, tiết tấu của từng câu hát phải
được giáo viên hướng dẫn các em thực hiện đúng nguyên tắc cơ bản. Thông
thường sau tiết 1 các em được học tiết 2 tiếp theo là sau khoảng thời gian 1 tuần.
Việc nhớ lại hồn tồn giai điệu của bài hát khơng phải học sinh nào cũng làm
được. Lúc này người giáo viên phải lấy giọng cho các em, lại phải thực hiện hát
mẫu hoặc cho các em nghe bài hát qua băng để các em nhớ lại giai điệu của bài.
Giáo viên dạo đàn, học sinh hát lại bài hát. Việc đầu tiên là phát hiện những câu,
những từ trong bài các em hát chưa đúng để sửa chữa cho các em. Khi các em
thực hiện đúng cao độ của các câu hát trong bài, việc tiếp theo là giúp các em
luyện tập, củng cố. Giáo viên cần đưa ra những yêu cầu, phải nêu rõ những nhiệm
vụ mà các em phải thực hiện khi luyện tập. Việc luyện tập bắt đầu từ từng nhóm
rồi từng bàn, từng cá nhân. Giáo viên lắng nghe, chữa từng lỗi sai sót nhỏ của các
Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 19


Một số kĩ năng giúp học sinh học tốt phân mơn Âm nhạc ở Tiểu học
em, cũng có thể dùng đàn tấu các câu các em hát chưa đúng đó để các em nghe và
tự sửa lỗi cho mình. Việc luyện tập hay sửa lỗi cho học sinh phải thực hiện một
cách tổng quát, mặc dù ở thời điểm đó có thể chỉ sửa lỗi cho 1 em.
Ví dụ: Trong bài “Em vẫn nhớ trường xưa” câu hát thứ hai các em hay hát
sai cao độ như sau:
+ Hát đúng bản nhạc:

+ Hát sai bản nhạc:

Như vậy, các tiếng “Nhịp cầu tre lối về nhà em” các em đã hát chênh lên
một cung, tức là nhầm với câu hát thứ nhất của bài. Giải quyết vấn đề này, giáo
viên chỉ cần đàn đúng theo bản nhạc cho học sinh nghe khoảng 3 lần, sau đó hát
mẫu lại câu hát đó và bắt nhịp cho tập lại theo đúng bản nhạc. Cũng có thể đàn
theo cao độ các em hát sai và đàn theo đúng bản nhạc để các em so sánh nhiều
lần. Làm như vậy sẽ giúp các em tự nhận biết và sửa lỗi cho mình.
 Phương pháp dạy kể chuyện Âm nhạc:
Kể chuyện Âm nhạc tưởng chừng như hết sức đơn giản. Trong thực tế, để
truyền đạt một giờ kể chuyện Âm nhạc có kết quả địi hỏi giáo viên phải vận dụng
rất nhiều phương pháp, kỹ năng giảng dạy. Không những vậy mà giờ kể chuyện
Âm nhạc cịn địi hỏi phải có một cơng tác chuẩn bị thật chu đáo, đó là đọc, tìm
hiểu thật kỹ nội dung chuyện cần kể để từ đó có thể đặt ra được những câu hỏi
cho các em trả lời nhằm khai thác chủ đề của chuyện. Kể chuyện, không giống
như đọc chuyện, chỉ cần đủ chữ và thêm một chút thể hiện nhấn nhá giọng là
được. Kể chuyện Âm nhạc ngoài việc nhớ và kể đúng nội dung của chuyện, cịn
địi hỏi phải có một chất giọng truyền cảm, hấp dẫn và phải biết thêm thắt những
Giáo viên thực hiện: Trần Quốc Thượng

Trang 20