Bi kịch của một tay chơi chứng khoán trẻ tuổi doc

Bi kịch của một tay chơi
chứng khoán trẻ tuổi
Đây là đoạn trích trong nhật ký của một tay chơi chứng khoán tên là Arthur Inman
(1895 - 1963), người đã trải qua những thăng trầm của thị trường chứng khoán
New York xuyên suốt cuộc Đại Khủng hoảng Suy thoái (1929-1933).
Đây là đoạn trích trong nhật lý của một tay chơi chứng khoán tên là Arthur Inman
(1895 - 1963), người đã trải qua những thăng trầm của thị trường chứng khoán
New York xuyên suốt cuộc Đại Khủng hoảng Suy thoái (1929-1933).
Vào thời điểm thị trường chứng khoán New York sụp đổ năm 1929, Inman mới 34
tuổi, nên những đoạn viết của ông chẳng những rất sinh động mà nó còn mang tính
chất tiêu biểu cho những nhà đầu tư trẻ, mong muốn làm giàu vội vã trên thị trường
chứng khoán. Đoạn trích này có lẽ sẽ khiến nhiều U30, U40 Việt Nam với khao
khát "giàu nhanh" giống Inman phải suy nghĩ chút ít, trước khi một kịch bản tương
tự có thể xảy ra với thị trường chứng khoán đang nóng lên từng ngày.

“ Ngày 4 tháng 10 năm 1929: Hôm qua quả là một ngày tệ hại. Thị trường sụt bất
ngờ. Mất 15 ngàn, số lỗ cao nhất kể từ sau lần mình mất 18 ngàn. Từ 27 ngàn, giờ
còn có 12 ngàn. Cả sáng nay bán ra. Bán khống một vài mã để xem liệu thị trường
có hồi phục không. Mình đang lo ngại về một cơn hoảng loạn toàn thị trường. Nếu
mình sợ, chắc người khác cũng thế. Do vậy: mình sẽ bán. Nếu thị trường hồi phục,
mình sẽ bán nhiều hơn. Mình nên giảm lượng cổ phiếu nắm giữ xuống dưới 100
ngàn. Nếu mình không tham như thế, chắc mình đã chẳng thua vụ này. Thôi,
không sao, mình đang học hỏi dần mà.
- Ngày 19 tháng 10: Hôm qua thị trường xuống tiếp. Hôm nay lại còn sụt giá nhanh
hơn. Mình đã đặt lệnh bán hàng loạt. Số lãi trong tài khoản nhỏ nhoi của mình
ngày hôm qua bị hụt mất một ít, còn có 7 ngàn. Hôm nay chắc là về "mo" rồi. Hy
vọng là mình có thể rút chân khỏi cái đống đổ nát này với 20 ngàn nguyên vẹn.
Giấc mơ triệu phú của mình đâu rồi? Uhm, nói gì thì nói, mình cũng đã có một
khoảng thời gian thật sôi nổi và học được nhiều điều có thể rất hữu dụng trong
tương lai đấy chứ. Thật chẳng ích gì nếu cứ ngồi đó mà than khóc giá như mình có
thể thoát ra với số tiền còn lại. "Ôi Thị Trường Chứng Khoán, ôi Chúa của những

tay cờ bạc Mỹ quốc, xin hãy tha thứ cho con, một con chiên nhỏ mọn, tầm thường
trước điện thờ của Người. Nếu con đã trót tham lam thì xin Người hãy tha thứ cho
con! Xin hãy để lại cho con một chút ít thôi, ôi Thị Trường Chứng Khoán!"

- Ngày 24 tháng 10: Hôm qua lại là một ngày tồi tệ nữa! Mất 9 ngàn rồi! Một trong
những lần lỗ nặng nhất trong lịch sử! Đêm qua ngủ được có 4 tiếng. Sáng nay đặt
lệnh gần như bán sạch. Lúc mở cửa có khá khẩm hơn tối qua chút ít. Vẫn chưa
thấy đáy thị trường đâu cả. Chắc chắn mình đã học được thêm một bài học về thị
trường rớt giá rồi. Cứ sau mỗi bài học, mình lại lặp lại một điệu cười buồn, phải trả
giá thôi. Gửi cho bố mẹ bức điện tín báo tin mình thất bại rồi. Mình như cảm nhận
được cảnh bố đang đứng ngồi không yên. "Ơn chúa!"
- Ngày 30 tháng 10: Hôm qua đúng là tai hoạ khủng khiếp nhất trong lịch sử. Cổ
phiếu bán ra bằng mọi giá. Một danh sách dài những lệnh chào không tưởng nổi.
Giá mà mình bán ra hồi tháng 7 và mua lại lúc này như bố bảo mình, thì mình đã
kiếm được triệu bạc nhờ bán khống rồi. Thế đấy, tất cả những gì mình còn là 2
ngàn. Thôi, cũng mừng là mình còn có từng ấy. Đầu óc mình trống rỗng, mình nên
rút ra chút gì đó từ cái đống hoang tàn này. Và mình tin rằng mình đã học được
một bài học. Đừng bao giờ quên, thảm hoạ thị trường cứ khoảng 7 năm lại xảy ra
một lần. Phải bán tháo ngay khi lãi suất gọi vay vượt quá 10%, đó là tín hiệu nguy
hiểm. Cuối cùng, P/E giảm xuống còn có 8 lần. Cậu sẽ lại phải đợi thêm 7 năm
nữa. Mình cược là mình sẽ kiếm được cả gia tài. Tin mình đi, đây là một bài học
tuyệt vời. Mình tin rằng sự tiến bộ chỉ có thể xây dựng từ những bài học như vậy,
và rằng người ta nên hoan hỉ trước những bài học đó chứ không nên than khóc vì
chúng. Và, là một người đàn ông, mình phải tự tìm con đường tiến thủ cho riêng
mình. Ông Flood nhìn mình và lắc đầu: "Cậu phải dũng cảm lên."
- Ngày 12 tháng 11: hôm nay mình quá mệt mỏi rồi. Thị Trường Chứng Khoán lại
sụt xuống như chẳng bao giờ có điểm dừng. Đặt lệnh bán hết. Nếu may mắn, mình
sẽ còn khoảng hơn 500 đô. Một kết cục quá khiêm nhường đối với khoản lợi nhuận
tiềm năng mà mới chưa đầy 4 tháng trước còn gần 100 ngàn.
Đêm qua và sáng nay, mình đã dồn hết tâm trí vào mấy con tính kinh tế. Sẽ ít mua

sách hơn, ít đến thăm Evelyn hơn, ít mời bác sĩ đến hơn nếu có thể, không tiêu pha
lãng phí nữa, sẽ tìm những nơi đồ ăn rẻ và tốt hơn để mua. Để sống được, mỗi năm
mình cần khoảng 16 ngàn. Bố gửi cho mình 12 ngàn. Trước đây mỗi năm mình
kiếm được khoảng 2 ngàn rưởi thu nhập từ cổ phiếu. Giờ thì còn có 1 ngàn rưởi.
Còn 2 ngàn rưởi nữa không biết kiếm từ đâu ra đây?
Tự nói với mình, "ít nhất mình cũng được thua lỗ trong thảm họa vĩ đại nhất lịch
sử ngành tài chính."
Mọi việc là như vậy đấy, một tay buôn chứng khoán bị sự tham lam lôi kéo vào
tháng 7, đã có lúc tài sản lên đến hơn 100 ngàn đô, để rồi trắng tay vào tháng 11,
chỉ trong vòng có 4 tháng. Thị trường ngày nay liệu có gì khác không? Câu trả lời
có trong mỗi người!”
Cuộc Đại suy thoái được coi là cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu lớn nhất trong lịch
sử. Hậu quả của nó còn để lại trong suốt thập niên 1930. Cuộc suy thoái bắt đầu ở
Mỹ, sau đó nhanh chóng lan sang châu Âu và hầu khắp các nước khác trên thế
giới, cả những nước công nghiệp và các quốc gia chuyên xuất khẩu nguyên li
ệu thô
đều bị ảnh hưởng.


Tâm điểm của cuộc Đại suy thoái là sự kiện sụp đổ của thị trường chứng khoán
phố Wall vào ngày 29-10-1929, hay còn gọi là "ngày Thứ Ba đen tối", một trong
những cuộc sụp đổ có sức tàn phá nặng nề nhất trong lịch sử nước Mỹ. Sau vụ sụp
đổ này, giá cổ phiếu giảm liên tục trong suốt một tháng ròng, phục hồi lại chút ít
rồi tiếp tục rớt thảm hại. Ngày 8/7/1932 chỉ số Dow Jones đóng cửa ở mức 41.22
điểm, gần tương đương với mức khởi điểm năm 1896, mất giá đến 89% so với
đỉnh cao của nó. Phải đến tháng 11 năm 1954, giá chứng khoán mới lấy lại
đượcmức đỉnh điểm của năm 1929, nghĩa là mất 1/4 thế kỷ để người Mỹ gượng lại
được từ cuộc sụp đổ thị trường này!