Báo cáo " Đánh giá tính chất lao động của giáo viên trung học cơ sở qua đo quỹ thời gian lao động " potx

DINH HUONG
GlA TRj
XA HOI
CUA
TRI
THUC HIEN
NAY
iif.i
Phan Thi
Mai Huang
Vien
Tdm ly hoc.
•
1.
Dat vain de
Trong xa hpi hpc tap, xa hpi tri thiic ngay nay,
gi6i
tri thiic dong vai tro
quan trpng trong viec thiic
d^y
xa hpi phat triln. Chinh
vi
le do ma han bao gid
het, trong
boT
canh hien nay,
nguai
tri thiic cang can gan bo mat thiet v6i xa
hpi,
v6i dat nuac dl eong hien tri thiic cua
minh

cho xa hpi.
Nghien
ciiu
nay gop phan
tim
hilu dinh huang gia tri xa hpi cua tri thiie
hien nay. Nghien
ciiu
se tra lai cau hoi:
giai
tri thiic huang den va danh gia cao
mot moi truang xa hpi nhu the nao. Cac tieu chi dupe tap trung
tim
hieu lien
quan den each thiic quan ly va van hanh xa hpi. Cu
thi,
do la dinh hu6ng gia trj
xa hpi cua tri thiic dupe
thi
hien trong lua ehpn cac mo
hinh
xa hpi ma trong do
ho mong muon dupe sinh song va boat dpng. Ket qua ciia nghien
ciiu
se
phae
thao ra nhung gia tri xa hpi ma gipi tri thiic huang den va cung la su the hien
cua nhan each van hoa tri thire hien nay.
2.
Phuang phap nghien cuu

Man
ehpn:
Gom 1528 nguai la tri thiic thupc cac nhom nganh nghl
khac nhau (nghien
ciiu
khoa hpc, y te, giao due, kinh doanh, quan ly, van hoa
nghe thuat ) eo tuoi tir 20 den 80 va tham nien cong tac tiir 1 den 55 nam. Hp
hien dang sinh song va lam viec tai cac thanh ph6
Ian
ciia nuac ta: Ha Npi, TP
Ho Chi
Minh,
Da
NSng
va Hue.
Cdng cu nghien
ciiu:
De
tim
hilu dinh huang gia tri xa hpi ciia tri thiic
hien nay, nghien
ciiu
da
sir
dung bang hoi ket hpp vai phong va'n sau. Bang hoi,
la cong cu chinh, trong do dua ra nhiing mo
hinh
xa hpi dl nguai tra 15i
lua
ehpn mo

hinh minh
yeu'thich. Co 6 cap gia tri xa hpi, m6i cap la hai gia tri xa
hpi
do'i
lap nhau mot each tuong
do'i
va la 2 dau
miip
cua thang 5
miic
dp ling
vdi
miic
dp mong muon
eiia
nguai tra
151.
Cach ehia thang
miic
dp nay dam bao
su lua ehpn cua nguai tra
loi
khong mang tinh khien cuang. Co the bieu diln
miic
dp eiia cac lua ehpn a bang sau:
30
TAP
CHI'TAM
Ly
HOC,

S6 10 (127), 10 - 2009
Bdng 1: Y
nghTa,
diem sd cua cdc phuang an lua ehpn md hinh xd hpi
Mo
hinh
xa hoi
Phuong an
lira
chon
Diem
so
Mo hinh (a)
Rai
gan
(a)
1
Hoi gan (a)
2
Khong ro
3
Hoi gan (b)
4
Mo
hinh
(b)
Rai
gdn
(b)
5

Ben canh
do,
nghien
ciiu
su dung cac thong tin dinh tinh thu dupe tii
phong van
sau
de lam ro hon mot s6 npi dung.
Phan tich
da
lieu: Viec phan tich dii lieu dua chu yeu vao phan bo tan
xua't (ty le
%)
cac
lira
ehpn cua nguai tra
16i
va dilm trung
binh
(M) trong
thang miic dp
v6i
dilm
16n
nha't
=
5
ling
v6i viec ehpn phuang an (b) va diem
thap nha't = 1

ling
v6i viec lua ehpn phuang an (a) va dp lech chuan (SD, ling
v6i
miic
dp phan tan ciia
mSu
tra lai vl cac lua ehpn cua
minh).
3.
Ket qua nghien cuu
Nghien
ciiu
da dua ra mot s6 lua ehpn voi cac mo
hinh
xa hpi lien quan
den cac mat khac nhau: qui che quan ly
n6i
long hay chat che do'i
v6i
phat trien
boat dpng kinh te, phiic
Ipi
xa hpi va thue tuong
ling,
qui che quan ly hay trach
nhiem dan
sir
ca nhan, thu nhap dupe phan ph6i quan
binh
hay eo tinh canh

tranh, phat trien kinh te hay bao ve moi trudng. Ket qua cu
thi
cho thay cac
lira
ehpn
trong 6 cap mo
hinh
se
hiln
thi a cac
hinh
dual day.
Vdi md hinh xd hpi lien quan den qui che quan ly cd hai
lua
ehpn:
a. Mot xa hpi trong do n6i long cac quy che quan ly xa hpi nham thiic
day phat triln cac hoat dpng dich vu kinh te - xa hpi, cho
dii
dilu do eo the lam
cho cac te nan xa hpi nhilu ban a
miic
dp nao do.
Rat g§n
(a) Hoi
gSn
(a) Khong ro
Ho'i gSn
(b) Rat gan (b)
M
1-3.74;SD1=

1.33
Hinh 1: Phan
bdlua ehpn ciia
tri thiic ve md hinh xd hpi
Uen
quan den
qui che quan ly (Ty le %)
TAP CHI TAM Ly
HOC.
S6 10 (127), 10 - 2009 31
b Mot xa
hoi
trong do tang
cudng
cac quy che quan ly xa hpi nham
giam
thilu te nan xa
hoi,
cho du dilu do co the lam
giam nhip
do phat trien cac
loai dich vu
kinh
te - xa hpi a
miic
nao do.
• Dilm
trung binh cua cac lua chon a mo
hinh
xa

hpi
hen quan den ca
che'
quan ly (M 1)
=
3.74, do lech chuan (SD 1)
=
1.33
Vai
phan bo the
hien
rong hmh
1
cho thay mot s6
dilm
nhu sau:
Nhin
chung, mau
ehpn
co xu
huSng nghieng
vl phia phuang an b,
tfc
la nhung
nguai tri
th^^
thich
song
trong mot xa
hoi

c6 su quan ly xa
hoi
chat che,
qui
cu
vai
mpt
nhip
do phat
triln
kinh
te vira
phai
ban la mot xa hpi phat trien
kinh
te bang
mpi
gia.
Ben canh do cung eo mot ty le nhirng
ngudi laa
chon
gia
tn kinh te,
tfc
la ebon mot xa
hoi
trong do
mr tien
phat triln
kinh

te
la
hang dau.
Tyle nay
chiem khoang 20% tren toan
mlu.
Nhung
ngudi
ehpn
gia tri
phat trien
kinh
te
thuang la nam, chu yeu song a Ha
Noi
ban la a cac tinh
mien Tmng
(chiem
59 4% nhung
nguoi
lua chon phuang an nay, trong
khi nguai
song a Ha
Npi chi
chiem 38 2%
ciia
toan
mlu),
phan nhilu co
diem

no luc thanh dat a muc thap
(chiem 25% nhirng
ngudi
lua ehpn phuang an nay trong
khi
ty le nay a toan
mlu
la 15
\%),
CO dilm
phan
bien
xa
hpi
a muc thap (chiem ty le 26.9% so
nguai chon phuong an nav nhung trong toan
mau
nhiing
nguai
co
diem
phan
bien xa
hoi
thap chiem ehi 17%). Co
thi
noi,
nhung
nguai
lua ehpn mpt xa

hpi
uu'
tien
phat triln kinh te la nhung nguai co each
nhin
nhan kha dan
gian
ve xa
hpi.
'
Md hinh xd hpi lien quan tdi phuc loi xd hpi vd
time
vdi 2 lua
ehpn:
a. Mpt xa hpi eo phiic
Ipi
xa hpi rpng rai, nhung thue cao.
b.
Mpt xa hpi
voi
thue thap va cac ca nhan phai eo trach nhiem vdi
minh.
60
40
28.5
VJ
17.9
1 ,
11.1
1 .

1
••
21.7
:'-ilBa
20
-
Rit gan (a)
Hai gin (a) Khong ro
Hai
gan(b)
Rit
gin (b)
M2
=
2.83,
SD2=
1.54
Hinh 2: Phan
bdlua
chon cua tri thiic ve md hinh xd hpi lien
cfuan
den
phiic led
xd hpi vd thue'(Ty le
%)
32
TAP CHI'TAM
Ly
HOC,
So 10

(127),
10
-
2009
Ket qua hiln thi d
hinh
2 cho thay rang cac y kien
ciia
gidi tri thiic
khong thdng nhat ma tuong dd'i phan tan d tat ca cac phuang an tra
Idi
vdi ty le
khong
CO
su phan biet. Tuy nhien, ty le ngudi mong
mudn
mpt xa hpi cd phiic
lai rpng rai nhung thue cao van cao ban s6 ngudi mong mudn sdng trong mdt
xa hpi cd thue thap nhung it phiic
Ipi
xa hpi. Dilu dd cd nghTa la nhilu ngudi
dinh hudng tdi mpt xa hpi van minh, nhung yen nhan dupe xa hpi quan tam,
cham sde day
dii
ban.
:•
ii.
Nghien
ciiu sau
ban, sd

lieu
cho thay the he nhung ngudi trung nien va
cao nien (> 40
tudi)
va tri thiic nii cd xu hudng mong mudn sdng trong mdt xa
hpi cd
miic
thue thap, su ddng gdp cho xa hpi
eiia
mdi ca nhan thap di, va
bii
lai,
mdi ca nhan phai cd trach nhiem vdi ban than
minh,
trong khi dd nhirng
ngudi tre tudi ban (dudi 40) va tri thiic nam
thi
cd xu hudng nghieng vl mdt xa
hpi ma mdi ca nhan phai cd
miic
ddng gdp cao nhung lai cd phiic
Ipi
xa hpi
cao.
S6 lieu nay cho thay, trong thdi dilm hien tai, nhiing ngudi dinh hudng
den nhung gia tri xa hpi eiia su ddng gdp ca nhan va phuc
Ipi
chung la nhirng
ngudi tre tudi va la nam gidi nhilu ban nhiing ngudi nhilu tudi va
nu"

gidi.
Md
liinh
xd
lidi
lien quan tdi qui
die'vd
trdch nhiem cd nhdn vdi
liai
lua
ehpn:
a. Mdt xa hpi dam bao dupe an ninh va on dinh thdng qua cac quy che
phii
hop.
b.
Mdt xa hpi cd it quy che va
mdi
ngudi phai chiu trach nhiem vdi
chinh hanh ddng
ciia
minh.
60
40 •
20
0
61.6
10.1
6.5
,
rn

,
10.9
11
; , ii
Rat gan (a)
Hai gan (a) Khong ro
Hai
gan(b)
Rat gan (b)
M3 =
2.0,
SD3=
1.45
Hinh 3:
Plidn
bd lua ehpn
ciia
tri thiic ve md hinh xd hpi lien quan den
qui
chevd
trdch nhiem cd nhdn (Ty le
%)
So lieu thu dupe cho thay, da so tri thiic (chiem 61.6%)
dIu lira
ehpn
mpt xa hpi dupe dam bao vl mat an ninh va on dinh thdng qua cac qui che
phii
TAP CHI'TAM
Ly
HOC. Sd 10 (127). 10 - 2009

33
hop ban la mot xa hpi it cd qui che rang bupe mpi ngudi ma
chi
dua tren trach
nhiem ca nhan.
Mpt ty le nho nhung ngudi lua ehpn gia tri xa hpi, trong dd cd
it
qui che
qui dinh hanh vi
eiia
mdi ngudi ma
chii
yeu chi do trach nhiem ca nhan
(khoang
11%
sd ngudi dupe hdi). Do la nhiing ngudi nao? So lieu
tbd'ng
ke cho
thay trong s6 nay. ty le nam cd nhilu ban so vdi nu (62.2% nam so vdi 37.8%
ntr;'trang
khi toan mlu ty le nam so vdi nir la 59.5% va 40.5%), nhilu ngudi cd
miic
sdng khd khan cua toan
miu
tap trung
lira
ehpn gia tri nay, nhirng ngudi
cd dilm tinh canh tranh cao (27.2% so vdi ty le 15.4% cua toan mau), cd dilm
nilm
tin

d
miic
trung
binh
(59%
so vdi 68.3%
ciia
toan mlu). Nghien
cihi
khdng
tim
thay su khac
biet
vl ty le phan bd cua nhom nay so vdi toan mlu d
cac dac dilm nhu
liia
tudi. nganh nghl. tham men cdng tac cung nhu hpc ham
hpc vi. Dilu nay cho thay nhiing dac dilm
vira
neu tren day khdng gay ra su
khac biet nao vl
lira
ehpn gia tri xa
hdi
nay cua tri thire hien nay.
Md hinh xd hoi lien quan tdi chenh
lecli tlui nligp
cd hai lua
ehpn:
a. Mdt xa hdi chenh lech thu nhap trong xa hpi rat nhd, hieu qua lao

ddng ehi la mdt tieu chi cd y nghia viia phai trong phan phoi thu nhap.
b.
Mdt xa
hdi
canh tranh, noi thu nhap phan phoi chu yeu tren co sd
hieu qua lao ddng.
60
1
(10
-
20 -
0 -
7.3
5.8
6.4
1 1
r^
23.7
56.8
:;^^
y-^
:
-T^i
Rat gan (a) Hal gan (a)
Khong ro
Hal
gan(b)
Rat gan (b)
M4=
4.17;

SD4=
1.22
'
Hinh 4: Phdn
bdlua ehpn ciia
tri thiic ve mo hinh xd hoi lien quan den
chenh lech thu nhap (Ty le 7c)
Hinh
4
hiln
thi ket qua khao sat cho thay, y kien cua phan ddng tri thiie
nghieng vl phia
ling
hp mpt xa
hdi
canh tranh. nai thu nhap
chii
yeu dua tren
hieu
qua lao ddng cua mdi ngudi (vdi 56.8% sd ngudi cd lua chon d
miic
dd
tuyet ddi -
mi're
5 dilm. va 23.7% lua ehpn d
miic
dd ting hd -
miic
4 dilm). Chi
mdt ty le rat nhd mong mudn song trong mpt xa hdi quan

binh chii
nghia,
34
TAP CHI'TAM
Ly
HOC.
Sd
10
(127).
10
-
2009
khdng danh gia cao
hieu
qua lao ddng cua mdi ca nhan (chiem 7.3%).
D6
la
nhiing ngudi d
liia
tudi 40 - 49, la nir va chua cd hpc ham, hpc vi.
Md
liinh
xd hpi lien c/uan tdi tuang quan giiia td'c dp phat trien kinh te
vd bdo ve moi trudng vdi hai lua
ehpn:
a. Nhanh chdng tang td'c dp phat triln kinh te, cho
dii
dilu dd cd the lam
cho tinh trang d nhilm mdi trudng trd nen tram trpng ban d
miic

dp nao dd.
b.
Quan tam bao ve mdi trudng, cho du dilu 66 cd lam giam td'c dp phat
trien kinh te
ciia
dat nude d
miic
dd nao dd.
60
40
20 ••
4.4
1 1
Rit gan (a)
6.2
1-1
Hai gin (a)
K^
10.6
ong
ro
Hai
28.2
>
gin
(b)
Rit
50.6
gin
(b)

M5= 4.14;
SD5 =
1.11
Hinh
5:
Phdn
bdlua
ehpn
ciia
tri thiic ve md hinh xd hdi lien quan den
tuang quan
giUa
td'c dp phat trien kinh te'vd bdo ve moi trudng (Ty
le
%)
Ket qua tren
hinh
5 cho thay rang, phan
Idn
mlu nghien
ciiu dIu lira
ehpn viec bao ve mdi trudng, du dilu dd cd lam giam td'c dp phat triln kinh te
(vdi 50.6% ehpn muc dp tuyet ddi 5 dilm, va 28.2% ehpn
miic
dp 4 dilm). Cd
thi
tha'y gia tri phat triln kinh te khdng phai la gia tri dupe uu tien nha't vdi tri
thiic hien nay ma mdt xa hdi phat triln nhung bao ve dupe mdi trudng mdi la
lua ehpn
ciia

hp.
Chi mdt ty le rat nhd (chii'ng khoang ban 10%) ting hd mdt xa hdi phat
triln kinh te bang mpi gia. Dd phan
Idn
la nam, cd trinh dp dai hpc, cd kinh te
gia
dinh
thupc loai kha, sdng d Ha Npi, tudi tir 40 - 49, dilm nd luc thanh dat d
miic
thap, dilm phan bien xa hdi d
miic
thap.
' •
Md hinh xd hpi lien quan tdi bdo ve mdi trudng cd 2 lua ehpn:
a. Ong (ba) se ddng gdp mdt phan thu nhap neu biet chac
chdn ring
so
tiln dd se dupe
diing
dl chdng d nhilm mdi trudng.
"-'
b. Chinh
phii
phai quan tam den viec bao ve mdi trudng, nhung khdng
dupe tang thue ddi vdi ngudi dan.
TAP CHI'TAM
Ly
HOC, Sd 10 (127), 10 - 2009
35
.»» ,'

J,
60
40
34.7.
20 -•
24.2
19.1
.15.
Rat gan (a)
Hai gan (a)
Khong ro
Hai gan (b)
Rat
gan (b)
M6 =
2.75;SD6=
1.62
Hinh 6: Phdn
bdlua clipn ciia
tri
tluic
ve md liinh xd hpi lien quan den
bdo ve mdi trudng (Ty le
%)
Du"
lieu khao sat y kien cua tri thiic vl gia tri nay hien thi d
hinh
6 cho
thay cd su phan cue trong viec
lira

ehpn giira hai gia tri: trach nhiem ca nhan va
trach nhiem chinh phu trong viec bao ve mdi trudng. Khoang ban 50% sd
ngudi dupe
hdi
lua ehpn
gia
tri vl ddng gdp thu nhap ca nhan cho bao ve mdi
trudng va cung khoang gan 40% sd ngudi dupe hdi cho
ring
bao ve mdi trudng
la trach nhiem
ciia
chinh phu
chii
khdng phai
sir
ddng gdp cua ngudi dan.
Ket qua so sanh
sir
lua ehpn gia tri xa hdi cua nam va nii.
eiia
cac nhom
lua tudi cho thay dinh hudng gia tri xa hdi cua nam va nir khdng khac nhau
nhilu lam. Hp hau nhu tuong ddng trong 4/6
gia
tri dupe lua ehpn, chi hai gia
tri cd su khac biet la md
hinh
xa hdi lien quan den qui che quan ly (p < 0.01) va
hen quan den chenh lech thu nhap (p < .05). trong dd nu thien ve lua ehpn mpt

xa hdi ddng gdp ca nhan thap
\'a
tuong
ling
vdi nd la phiic
Ipi
xa hpi thap va
nam
thi
thien vl mdt xa hdi cd tinh canh tranh cao trong dd tuang
ling
la chenh
lech thu nhap cung cao.
Nguac
lai.
cac nhom tudi khac nhau cd su khac
biet
ro ret trong hau het
dinh
hudng
gia tri
xa
hdi
dupe khao sat (trii md
hinh
xa
hdi lien
quan den
chenh lech thu nhap).
Trong dd, cang nhilu

tudi,
tri thiic cang dinh hudng vl cac gia tri xa hdi
ma d dd cd
thi
lam giam nhip dp phat triln
kinh
te
nhim
bao ve
mdi
trudng,
bao ve su
binh
yen
eiia
xa
hdi,
it te nan xa
hpi vdi
tang cudng cac qui che quan
ly chat che. ddng gdp thue thap. Cang tre tudi. tri thiic cang hudng den mdt md
hinh
xa
hdi
trong dd phat triln kinh te duac uu tien hang dau. cho du moi
truang co the
bi
suy thoai, te nan xa hdi cd
thi
gia

tang,
nhung ho cung thien vl
su dong gop ca nhan. chap nhan canh tranh va
iing
hd viec thu nhap dua tren
hieu
qua lao ddng
chii
khdng quan
binh
cao bang.
36
TAP CHI'TAM
Ly
HOC.
So 10
(127).
10
-
2009
Dilu nay phan anh rd net
sir
khac biet the he trong cac gia tri xa hdi ma
mdi ca nhan hudng tdi.
Bdng 2: So sdnh gid tri xd hdi
dm/c
Ufa
ehpn ciia
nam vd nu,
ciia

cdc
nhom tudi khac nhau (Diem trung binh)
Cac gia tri
1.
Mo hinh xa hpi lien quan den
qui che quan ly
2.
Mo
hinh
xa hpi lien quan tdi
xa hpi phuc
Ipi
va thue
3.
Mo
hinh
xa hpi lien quan tdi
qui che va trach nhiem ca nhan
4.
Mo
hinh
xa hpi lien quan tdi
chenh lech thu nhap
5.
Mo
hinh
xa hpi lien quan tdi
tdc dp phat trien kinh te va moi
trudng
6. Mo

hinh
xa hpi lien quan tdi
bao ve moi trudng
Gidi tinh
Nam
3.65
2.81
2.04
4.23
4.13
2.77
Nu
3.89
2.86
1.92
4.09
4.17
2.70
Tuoi
<30
3.60
2.76
1.95
4.13
4.03
2.66
30-39
3.64
2.64
2.01

4.20
3.97
2.68
40-49
3.97
3.05
2.20
4.07
4.29
2.63
>=50
3.86
2.97
1.85
4.29
4.35
2.95
Ghi
chii:
Diem
Idn nha't
= 5 (phuang an b) vd diem thap
nha't
- 1 (phuang an a)
Tdm
Igi,
khi xem xet gid tri xd hdi thdng qua viec lua ehpn md hinh xd
hdi mong mudn cd the thd'y mot sd diem sau ddy:
h-
- Tri tluic hien nay hudng tdi mdt xd hdi uu tien phdt trien kinh te nhung

van phai ddm bdo mdi trudng, mdt xd hoi cd tinh cgnh tranh, thu nhap dua tren
nang
luc
vd hieu qua lao ddng
ciia
cd nhdn. Ben cgnh dd, trong dinh
huc'mg
gid
tri
ve mpt xd hdi
ciia
tri thuc the hien su doi hdi ddng gdp vd trdch nhiem
ciia
mdi cd nhdn.
- Khdng cd su khac biet rd ret ve dinh hudng gid tri xd hdi giua tri thiic
nam vd nu nhung
Igi
thd'y rd su khac biet nay giua cdc the he tri thiic vdi cdc
nhom tudi khac nhau phdn anh mpt thUc te
Id
dinh hudng gid tri mang dau an
cua
lii'a
tudi.
TAP CHI TAM
Ly
HOC, Sd 10 (127), 10 - 2009 37