Viết cho các bà mẹ sinh con đầu lòng

Sách: Viết Cho Các Bà Mẹ Sinh Con Đầu Lòng
Tác giả : BS Đỗ Hồng Ngọc
Đoạt giải sách hay năm 2008
Nhà xuất bản tổng hợp TP.HCM
Giá bìa: 108.000đ (Tái Bản 2013)
Website bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc: www.dohongngoc.com
Bản đánh máy: Nguyễn Thị Lan Hương
( />dhau-long )

Tổng hợp bởi website www.mamnonhanhphuc.edu.vn



MỤC LỤC
*
LI NG
VI
Chương 1. * Làm Quen Với Bé
Chương 2. * Sữa mẹ
 La sa m
 Nhng tr ngi
 
 V i m
 Dt sa
Chương 3. * Và Sữa Bò
 a m
 i s

 
 Khu phn
 V 
 
 
Chương 4. * Thực Phẩm Của Bé
 Nhu cng
 Sa
 t sa
 Rau ct trng
Chương 5. * Vệ Sinh Hằng Ngày
Chương 6. * Nhìn Bé Lớn Lên
 
 i
 T 
 T 
 T n 2 tui
 
Chương 7. * Chiều Cao Và Cân Nặng
Chương 8. * Mắt Bé
Chương 9. * Mũi Bé
Chương 10. * Răng Bé
Chương 11. * Rún Bé
Chương 12. * Bộ phận Sinh Dục Của Bé
 Thi
 c


 Sa rut bn
 u hp

Chương 13. * Bé Ghiền
Chương 14. * Cái Núm Vú Cao Su
Chương 15. * Bé Ngủ
Chương 16. * Bé Hay Giựt Mình
Chương 17. * Bé Khóc
Chương 18. * Bé Đau Bụng
Chương 19. * Bé Nức Cụt
Chương 20. * Bé Ợ Hơi
Chương 21. * Bé Đổ Mồ Hôi
Chương 22. * Bé Tiểu Tiện
 
 u
 
 
 m
Chương 23. * Bé Và Sinh Tố
Chương 24. * Sinh Tố Y
Chương 25. * Bé Gầy Ốm Quá
Chương 26. * Bé Ăn Không Tiêu
Chương 27. * Bé Biếng Ăn
Chương 28. * Bé Sinh Thiếu Tháng
Chương 29. * Nuôi Con Sao Cho Giỏi
Chương 30. * Bé Và Tai Nạn
  
 
 Xut huyt
 D
 t ngoi vt
 Ngoi vt li
 Ngoi vt  

 Phng (bng)
 c (ng c)
 t cn
 Chi
 n git
  to ming qua ming hay mi
Chương 31. * Bé Cảm
Chương 32. * Bé Nóng
 Nhi i


 
 Nhi  i 3 tui
 
  m thi
Chương 33. * Bé Làm Kinh
 m
 Chanh
 
 
 Cp cu tm thi
Chương 34. * Bé Mửa
 Ma
 Chng mng  
 Mt rut
 M
 Nh
Chương 35. * Bé Bón
Chương 36. * Bé Tiêu Chảy
 Nhng thy

 
 Nh y
Chương 37. * Bé Ho
Chương 38. * Bé Ho Gà
Chương 39. * Bệnh Lao Và Bé
Chương 40. * Bé Nổi Hạch
Chương 41. * Đẹn
Chương 42. * Bé Và Lãi
Chương 43. * Bé Bị “Phong”
 
 a
 M 
 Suyn
Chương 44. * Bé Vàng Da
Chương 45. * Bé Tiêu Ra Máu
Chương 46. * Ban
Chương 47. * Ban Đỏ (Sởi)
Ban Rubulle
Chương 48. * Ban Cua (Sốt Thƣơng Hàn)

Chương 49. * Bệnh Còi Xƣơng
Chương 50. * Sốt Xuất Huyết


Chương 51. * Viêm Gan Siêu Vi
Chương 52. Sốt Bại Liệt
Chương 53. * Phong Đòn Gánh (Uốn Ván)
Chương 54. * Bạch Hầu
Chương 55. * Trái Rạ
Chương 56. * Những Điều Cần Biết Về HIV/AIDS

Chương 57. * Lịch chủng ngừa
Chương 58. * Làm Sao Cho Bé Uống Thuốc
Chương 59. * Bà Nội, Bà Ngoại, Bà Hàng Xóm Và Bé
Chương 60. * Bệnh Do Ba Mẹ Bé Gây Ra
Chương 61. * Tủ Thuốc Gia Đình
Chương 62. * Đi “Khám” Bác Sĩ



Lời ngỏ

Sao lại viết cho các bà mẹ sinh con đầu lòng? Có đứa con nào mà chẳng là con đầu lòng?
Có đứa nào giống với đứa nào đâu? Mỗi đứa là một khám phá mới, một ngạc nhiên mới cho ta.
Nhưng dù sao, với đứa con đầu lòng chúng ta cũng bỡ ngỡ nhiều hơn, vụng về nhiều hơn mà lo
lắng cũng nhiều hơn Bởi lần đầu chúng ta “bỗng dưng” làm cha mẹ, chúng ta bị xáo trộn cả nếp
sống, nếp nghĩ có từ trước, chúng ta phải đối phó với những việc vặt vãnh hằng ngày làm ta
lúng túng không ít: săn sóc bé, tắm rửa, vệ sinh, ăn mặc, bú mớm rồi là những đêm quên ngủ,
những ngày quên ăn, khi bé ốm đâu bệnh hoạn.
Nuôi trẻ là một bản năng, một nghệ thuật hay một khoa học? Cả ba, có lẽ thế. Là một bản
năng, bởi không cần học hỏi ở bất cứ đâu, người mẹ cũng có thể nuôi con đến ngày khôn lớn. Đói
cho ăn, khát cho uống. Nóng làm cho mát. Lạnh làm cho ấm. Nếu không bị lệch lạc đi, bản năng
có thể là một hướng dẫn viên tốt. Là một nghệ thuật, bởi hơn bất cứ một nghệ sĩ nào khách, người
mẹ đã tạo nên một tác phẩm sống: đứa con, một con người, một cá nhân. Săn sóc bé, dạy dỗ bé,
nhìn ngắm bé lớn lên là cả một nghệ thuật uyển chuyển đầy sáng tạo có mục đích cuối cùng là
giúp bé phát triển trọn vẹn nhất theo một khuôn mẫu định sẵn, nhưng là một khuôn mẫu cá biệt,
không giống một khuôn mẫu nào khác. Là một khoa học bởi nếu có đôi lúc bản năng ngần ngại,
nghệ thuật phân vân thì chính kiến thức khoa học sẽ soi sáng con đường phải lựa chọn. Khoa học
giúp ta hiểu rõ hơn để hứng dẫn hữu hiệu hơn, khoa học giúp ta ngăn ngừa cho trẻ những bệnh
tật hiểm nghèo
Trong thời gian làm việc tại khoa Cấp cứu bệnh viện Nhi Đồng Sài Gòn, nay là bệnh viện Nhi

Đồng 1 TP. Hồ Chí Minh, tôi đã được chứng kiến hằng ngày những cảnh bệnh hoạn, chết chóc
của trẻ thơ mà phần lớn có thể tránh được hay giảm thiểu được. Có những thứ bệnh mà ở các
nước tiên tiến ngày nay chỉ có giá trị lịch sử hay rất hiếm hoi như lao màng não, sốt bại liệt, uốn
ván, bạch hầu thì ở xứ ta trẻ con vẫn còn gách chịu những tai ương đó không biết đến bao giờ!
Một vị giáo sư ngoại quốc chuyên về Cấp cứu Nhi khoa, nhờ tôi đưa đi thăm trại bệnh truyền
nhiễm để được xem tân mắt cái “màng giả” trong bệnh bạch hầu và những cơn co giựt của
những bé bị phong đòn gánh vì cắt rún dơ bẩn. Ông thú thực mới thấy lần thứ hai. Trong khi đó
sách của ông mô tả rất kỹ về những trường hợp “cấp cứu” vì thúi tai, vì trốn học. Còn thành kiến
sai lầm thì kể sao cho hết! Những thành kiến đã giết hại bao nhiêu trẻ thơ vô tội không thấy có
trong sách giáo khoa y học. Có những bé bị tiêu chảy không đáng nằm nhà thương mà phải nằm
nhà thương vì mẹ bé không dám cho uống nước; không đáng chết mà đành chết vì bị cho uống
sái phiện, nhựa bông Có những bé bị làm kinh không đến nỗi nguy hiểm đến tính mạng mà
đành bỏ mạng vì tam xà đởm, mật gấu hay mù mắt, sưng phổi vì sả, chanh Và thương tâm
hơn hết là những bé bị bỏ đói đến còn da bọc xương – được gọi là ban khỉ – hay sưng phù, lở loét,
khờ khạo, quáng gà, lao phổi chỉ vì bà mẹ bắt ăn kiêng quá đáng! Sốt xuất huyết là ban đen, sốt
thương hàn là ban trắng và nhất định chỉ chữa thầy ban! Nhiều khi tôi tưởng không dằn nổi
cơn tức giận, muốn gây gổ với những bà mẹ đó, nhưng nhìn lại họ, lòng bỗng thấy ăn năn. Có
phải lỗi ở họ đâu! Họ rất thành thật, rất tin tưởng những điều họ làm, họ nghĩ, mà như thế cũng chỉ
quá thương con.
Cho nên dù không có bao nhiều kinh nghiệm, tôi cũng xin gắng sức viết ra những điều thông
thường, mà tôi biết được, gởi đến các bà mẹ với thực tâm ước mong sẽ không còn ai mắc phải
những thành kiến sai lầm đó nữa.
Một phần lớn, tập sách này được dành viết về vệ sinh, về dinh dưỡng, về phòng bệnh – tìm
hiểu sự phát triển bình thường của bé – khi bé mắc bệnh thì biết phải làm gì tạm thời trong khi đợi
đi khám bác sĩ và giúp các bà mẹ bình tĩnh theo dõi, cộng tác với thầy thuốc chữa trị bệnh cho con.
Vì nghĩ rằng một cuốn sách y học không thể nào thay thế được một bác sĩ, tôi đã không ghi các
tên thuốc sau những chứng bệnh. Làm sao ta biết được cơn nóng sáng hôm nay của bé là nóng
mọc răng, biết bò hay vì thúi tai, viêm họng, hay sưng ruột dư, sốt thương hàn, sốt xuất huyết ?

Dĩ nhiên, tôi đã không quên chỉ dẫn cách săn sóc sơ khởi, cách cấp cứu những khi cần thiết. Tôi
vẫn nghĩ rằng nuôi trẻ hợp vệ sinh, ăn ngủ điều độ, đầy đủ; ở chỗ thoáng khí, có ánh nắng mặt trời;
chính ngừa những bệnh hiểm nghèo rồi thì bé sẽ mạnh, ít bệnh tật. Thuốc mem bất đắc dĩ mới
phải dùng và càng ít càng tốt.
Bé LN., con đầu lòng tôi đang học lớp một, KH. vào vườn trẻ, và cu V. mới biết đi. Trong cuốn
sách nhỏ này tôi chỉ dám viết đến 3 tuổi, chỉ vì sách được viết phần lớn bằng những kinh nghiệm
sống thực, những khó nhọc, những lo âu, những hy vọng, những vui mừng của chúng tôi đã và
đang trải qua. Trong khi viết tôi luôn nghĩ đến bạn bè tôi, anh TH. ôm mền xuống bếp ngủ vì
không chịu nổi tiếng khóc của con; anh chị Tr. 6 năm mới được mụn con đầu lòng, hỏ tí là lo sốt
vó; chị L. em Ph. Sắp sinh, em Q. vừa lập gia đình Chính vì thế ở đây không có “ông bác sĩ” viết
cho thân nhân trẻ bệnh mà chỉ có người bạn viết cho người bạn, chỉ có người trong gia đình viết
cho anh chị em mình, cho nên tôi đã viết bằng một giọng thân mật và cố gắng tránh những lý
thuyết, những danh từ chuyên môn dễ nhàm chán.
Tôi mong các vị thày khả kính của tôi, các đàn anh, các đồng nghiệp chỉ dạy tôi những chỗ sai
lầm, thiếu sót và các bà mẹ chỉ cho tôi những chỗ sơ suất cùng những kinh nghiệm quý báu khác.
Giáo sư Robert Debré đã chẳng luôn nhắc nhở sinh viên y khoa “Hãy nghe các bà mẹ. Các bà
luôn có lý” đó sao?
Sài Gòn 1974
Đỗ Hồng Ngọc

Viết thêm

Mới đó mà đã hơn 30 năm! Thời gian trôi nhanh thật. Những chú nhóc ngày nào được các bà
mẹ, ông bố trẻ lo âu thắc thỏm bế đến tôi thì nay đã lại thấy ẵm những chú nhóc khác – là con của
chú – đến nữa rồi Vẫn những lo âu đó. Vẫn những băn khoăn thắc mắc đó. Dù khoa học kỹ
thuật, dù y học đã thay đổi, tiến bộ không ngừng mà tấm lòng người làm cha, làm mẹ thời nào
cũng vậy, chẳng mấy chút đổi thay. Còn các bà mẹ, ông bố lúng túng lọng cọng ngày nào bây giờ
đã là những ông bà nội ngoại, mà vẫn cứ còn lọng cọng lúng túng như xưa, dù tóc đã bạc màu với
tháng năm, vẫn tất tả lo toan thay ba mẹ bé bận bịu trăm công ngàn việc. Nhiều bà nội bà ngoại
kêu ca vất vả mà trong ánh mắt như tràn ngập niềm vui bởi được nựng nịu, bồng bế, chăm sóc bé,
đôi khi còn không tin tưởng lớp trẻ, bảo chúng nó chẳng biết gì, chỉ biết đẻ thôi! Thời đại chúng
ta bây giờ mọi việc trở nên không đơn giản, hình như còn lắm nỗi khó khăn hơn cho bà mẹ trẻ.
Truyền thông tiếp thị đi vào mọi ngõ ngách, vào giấc ngủ, bữa ăn, gây bao nỗi hoang mang. Con
người như ngày càng xa rời thiên nhiên, ngày càng bị cuốn hút vào dòng xoáy của những lệ thuộc,
của những nhu cầu giả tạo. Nhiều ông bố bà mẹ bây giờ mặc sức tranh cãi và thậm chí đem đủ
thức sách trích dẫn Tây, Tàu để giành phần thắng mà cuối cùng chỉ tội nghiệp đứa trẻ bơ vơ hơn
bao giờ hết! Mọi thứ cứ như máy móc hóa, kế hoặc hóa. Bố mẹ thì bận bịu làm ăn, đầu tắt mặt tối,
khoán trắng cho người khác nuôi con mình. Tôi có dịp gặp những bà mẹ cân đong, đo đếm đến
từng gram bột đường, từng gram trái cây, mà bé cứ ngày càng còm cõi, bơ phờ; tôi có dịp gặp
những bà mẹ có hẳn một thực đơn phong phú tính từng calori, với hằng chục thức ăn thay đổi liên
tục trong tuần mà trẻ cứ còi cọc, không phát triển! Trẻ không biết nói, không biết kêu ca, bị ép ăn
như một cái máy, ép nghe nhạc cổ điển Tây phương Nếu trẻ kêu lên được, tôi nghĩ có lẽ chỉ kêu
một tiếng: Mẹ ơi, con cần mẹ, con cần mùi mồ hôi của mẹ, cần tiếng ru của mẹ, cần vòng tay của
cha, bờ vai của cha. Điều thú vị là trong khi đó, tại các nước phát triển lại có phong trào “về

nguồn”, sinh đẻ tự nhiên, nuôi con phù hợp với từng đứa trẻ, cho bú sữa mẹ lâu dài, cho trẻ gần
gũi với thiên nhiên
Tôi chân thành cảm ơn Nhà Xuất bản Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh đã cho tái bản cuốn
sách này – được cập nhật và bổ sung đầy đủ – nhân dịp tôi chính thức về hưu như một món quà
nhỏ gởi đến các ông bố, bà mẹ trẻ mới sinh con đầu lòng. Cuốn sách là những lời tâm tình, chia
sẻ của một người vừa là thầy thuốc, vừa là người cha những năm xưa, nay đã trở thành ông nội,
ông ngoại của mấy nhóc nhỏ rồi! Thời gian trôi nhanh thật!
TP. Hồ Chí Minh, tháng 3-2006
BS. Đỗ Hồng Ngọc



Chương 1. Làm quen với bé
C                  
c my m
trong ln ni ta giao con li cho h c khi ri bnh vin, h ng
 n tu ng
 h!)
(*) Thế giới bí mật của trẻ em, Thérèse Gouin Décarie, Nguyễn Hiến Lê Dịch. Hiện nay ở
Âu Mỹ, người ta đã quay trở lại cách sinh đẻ, nuôi con gần gũi với thiên nhiên.
 c ta  tr ng hp bnh tt   
mt nnh ngay.
  i din bin ca cuc sinh n c
i th i r
ng nghe tii ca
 ngng “như một cây đào nghe thấy trái
đào la lớn”, c nhiu dp trong thng r
l m i  n
ng thy    i ta cho bi
v gi  l t vi sau

 cm thng
mt m mt mi nh a mi va leo dnh
ng lng c chn
khuc khoc mt th i: LÀM MẸ!
 nh ta, mt sinh v
khi m ng v
ng vi my tm nh d t th
 t nhng vt trng nhn (vernix caseosa) do
n nhn tit ra, che ch bao bi trong bng m. Nhng vit
nhm k s h  v m
    mt,   lt thi
t l  ng t
s rn l th hai.
 u b ( i l
n ng nm trong bng mm,
 ng va cho ra, ta s
thy mt cu ln bng mt phm mm, lu b 
n l ng ch tin cht, khong trng
mc che ch bng mt lp da rn chc g  
ri sinh, s  t ng hc 12 ho
 15. Mn x vng nhm nghin, ch thnh thong
 m  i xung quanh. Ming th thut
 ng tr li
t ri! N
Bc,  gia lng lng mt cui ct. Cung
 r   10 hay 15
i ta bo nhng tr ng tr t

  
 

c b 
 t huynh   na. C hai  


a non! Tt c nh c
ng. Ch  ci m  th ng hin

   
i bnh t. C 4 tr i ta thc 3
a b ch  hy hoi s ng hng cu thp
vi sng mu. Ch xut
hi 3 tc 36  48 gi sau khi sinh  m ln cha tr 
c cng t n l (xem Bé Vàng Da)
t th n, g
 n. N
 c mt chng b u
u mng 30  
n 4 kg. Mt i 2,5 kg
hou khi cn s c bi m
 45 lp mng 140 l st khong 120  200gr.
u. T  t st r t
c s i sinh.
 ng
ng, h
m    rt
mi i m cho b 
c d tr  mt s 
cn thi  bo v 
c trang b   xu
n trng ht

ng   , hay b ph          i hn,
chng nh na. Nhu  ho
hen c tng b  
bnh     tr ng
hi ng mu l
mm la na, rt d   n cao, mc
 rt nguy him. Mo sinh mnh cho m
sinh b - u H  cho u thu
t giy chuynh vin, ly c 
, ch  
c tic my la
t trong lng n 
ch cha b ng nhi
i hiu tc l x ng
mc ci gnh vin. Nhu m b
m  s t nguy him n 
ng nhi s, m
c ti p, n
 mt.
u ta phu ln; thnh thong cho uc.
u s a
non r t ung.
m t a lao. M
 a lao su bt buc.


Nh cc, x t thi gian ngn. Ta s 
 s  t i sa m. Nhng ng 
u ri s . Sau nhi h m
thy mt n

 phi tm m 
Mng ch b
ng nng c 
Chương 2. Sữa Mẹ

C   
y b lng, hai m
ng chp, thnh thoi,
 cho si l
mnh, ri l ni
p ta m  
i ch a cho no b
a m 
Lợi ích của sữa mẹ:
 c nhng ln lao ca sa m? Li
ch  i nhn rng sa m t
thng nht ca tr. Mt sa m u cht b
ng nht cho tr, cn thit cho s  : nhng acid amin
thit y to dng t c bi t s
to huyt cu t, nh  chng bnh t (vitamin) va nhiu v
 hu hong sa m nh tm, s t vong th
nh  qu  y trong s
 vic pha ch phin ph sa ngui, sa nhia
 nhi p. Sa m st c t c 
u ca tr ng nhiy,
 to l nh  bu s t
phng li mi m, s t nhiu.
Nh , t cung co th v v  i m m cho
ng th i s
i m pht trin t hu quan tr 

i m  i m thc s n t 
u t y n c m u t   
 n mnh        t chuyn con kh m liu cht cu con. Ta bit
chuyi ta bt voi: ch cn la b  s t
con cp, con voi, con kh khe m 
a m t li tit ki t kim tin b 
nh ng, mt v o ma m
vi s t yu t   l
thiKhông có cái bình bú nào dù là
thủy tinh hay cao su, đẹp và tiện lợi hơn cái bình bú thiên nhiên!
ng hiu la m a m
a m t vic hi 
 c c i m, mt b n ai khuyn ai
qu.



Những trở ngại:
ng h a m   
t him. Ngay c nhn sa hay nhng tr sinh
ra mang tt b i ta vn nn sa
m  ng. Mng hp tm tha m  nt n
 phng thunh rp. Ch nhng
hp m b bnh nnh nhi
t buc pht thi gian.
n phi chp nhn mn phc nho nh
           n
luyn m n m t
 b n l u, hing
i m b nh 

ng    b      co tht ca t
cung. Nu s     nn b bt m  
 co tht ca t cung l rt
nhi cung v v nh tho
m s nhy nh n, nhh
ngu, li sp m c
min nc c hiu.
Nhng tr nga m ln sai li
m hay nh s ngc nh.
Sa m vng t   n mnh trong thi
k mang thai nhn cui ca thai k, t  7 tr t thi k cho con
t b ngc nh trong th tr  ngc l
M ng s  li ch 
chc s u sa.
Thứ hai, nhiu  t sa m 
theo nhu cu tr. Tr u, s   
tuyn ni tiu ki a. Nhng tuu sau khi sinh sa
n. Sa ch b  ba, th 
 t  t! C  s .
Thứ ba,  lo l b p, ngc ch
thc t, nhng b 
 b. Nh i m nh sinh con, nh 
trin trn vn h ca h. H d  c ng 
t gi n tu 
n th  b mp nu
ng hiu lh thc c u s
n pht thc bit hong, bu
nng. H t chic np th dc bng
 nhi i. Tr ngi ln cu
bn cn cho v ng sa

m, mi s i ca sa
m s khuya m phi t chm th 
  thua con b i ta nhn th
  chp nhn bng li
i m ch ct mng thn cho bi
n cht ch
huyi tr ng tr. Cng nht c 
 x h  c ta. Sinh con t 


c a. Sinh xong cho con gn m ngay, giao con cho m
a m Ch m la n sinh
c nm trong lng c nm la vy.
Cách cho bú:
Mi m  t th
sa non (colostrum) nhiu chm, sinh t 
th. St tt. Sa thc s s 
nhiu khi phn sa m
 n ai dy c
t gi gic nhnh, mng nhc
a m
c. Sa m d ng 2 gi, 2 gi ng h
  n 12 ln. Khi quen ri
 ti gi. Nhng tun l 
ng ng 
su       ng mt thi gian
ngn ri c  
     t  a. Tr   
nhi s
Mi c 

u, s sn r
 gi ghiy, nu ta bt
 
a m, nh c th t
i m t th ngi ti  mt m 
gi   p mi b ngt thng ht ng ng
y vut hay v   
c t thng
ng ngay. Mt ln. Nu th t.
Vệ sinh cho ngƣời mẹ:
 i m n pht thc bit, nhi
cu cn thii gian cho
u  u thuc  
Nhng th  thuc ung cn thn
trng, ch ui m ghing
b a mng triu chng ca mn nng: l 
 lu rau cng nhic  sa
t   i thuu sinh t
i m trong thi k c mt mn, rt cay,
li u i cho s  i m 
th b thiu sinh t, nh mc bnh suy tim cp do thiu B1  
cardiaque  rt d cht nnh bu tr kp thi. Ma m, khong
t e mnh, b bth t;
y phi tt, nhi p nhanh nh, mch y
n bi k, ni m ng b nhc m 
phn x y nh bhng thu ng h i
b      ng b   s   xy ra nu
i m  
 V sinh tinh thn trong thi k n thii m cn i sng
ng, s n d t sa, cn sa mau l

a cn lin! - i m  


u. Trong nhh ng.
ng h        l n phc m    phi
t ngm t t
 ho ch!).
  a bu phc ph
Thc phm c   t 
ti, trng, th ng.
 a m  4 ln m  7 l
c lu mt l
n c!
Dứt sữa:
 a, dt s 
   t! N  k     phi dt sa s 
  m t t ri dt hn. Ni m u ki 
c 18   ng cho dt s
n ba bn tu t s
mt ngh thun ph m a. Phi
m mi dt sa n i dt sa t t: thay
sa m mt c ng mt v ngt, bt v mt
hn.
* *
*
 i cho rng sa m c ca mt cu     !
Cu t ng dn cht b ng t i m chuy 
sa m , sa m ng t a m v 
l tha m ng khe my s  tin
trong sa mi m n tin, s 

u t nh n trn vn bu th  gng
u.

Chương 3. Và sữa bò

Na m  s s sa m 
 go: s
chng h sng nh

c xem mt tc bit trong mt tc. Tm
p mng mm
  tr
t vi   
 tc bit hii ta cho tr
t mc ti sc vt ra kh  ri
mi cho b
t do  ta nh i sa b
nhng tm lch qung l bm d  
i  a, nha m. H
vi nh  binh vc s t ki p,


 p th n ni nh 
nghing sa m
ng d s da
con b b        s         
u dp g n bnh ving m
a thng l 
cho mp bu, thp th 
   t mung sa bt A, pha

 i, ba loi B
pha mt mu tr
 rc r a m, ch cn m
m  c h
dima-ri (Meiji).
 i.
Nh  d
qu quyt rng cho tr    
th tr y nhc trong thy kia
 ra sao?
Mi nhn rng si m, nhn nay
i ph n u chuyhi, ph
 n lng hi m bnh hon, su tinh
ct vi ng ri lon v dinh
ng ni m n b mt kin thc ti thi s dng s
So sách sữa bò và sữa mẹ:
Nt ma m t qu 

Sữa mẹ
Sữa bò
c
900gr
900gr
Chm
12gr  15gr
35gr
Chng
70gr
50gr
Ch

35gr
35gr
Mu
3gr
7gr
Sinh t
+ + +
+ +

n sn ging vi sa mt mi
thy sa m t tng hn chm  sa m  15gr trong
khi si cha nhiu cht Lactalbumine b i, trong sa
c. Sa m ng, sinh t
 b hy hoi, nh i k nh 
v chng bnh tt ch a m.
n ch sn ging sa
m cht chng tha cho rng sa
 tt nhng sa m nh bin dm cht
m (cho d ng (ngt d u A, C, D, kh ch s.



Các loại sữa thƣờng dùng:
i sa bt. S c
 em. Hin nay sc ti
a bc kh  
  gi 
Sữa đặc có đường chứa 10% chất đạm, 10% chn 35% cht
ngt gi  b
ym, s c. S  

n n sng vi tuc hai vch:
 n v n v ngui v
(khong 35  c hai l p hp cho sa chy ra,
 lc bi mt v 
bt c np hng s i np hp bng nhp sa
    sa   st
ng ti b y. Nt
 si mua (cho
i sa

 i sữa bột hi ng  thnh thong khan him m
 chy s ng nhp dn
thy bt mt
phn ch i th hai d  i
th nh ng, tr b ri long, tr trong
thi k ng bi sa ly bt mng loi s
 n l. Lo s di sa bt chua
  c ch  t ch        c
 sinh thi  b 
    ng n  i s       ng.
 sng k ng th sc bing
hc bi ch dn cu chm, s, s
i s cha bnh ri long  tr
ch ng h t c.
Cách pha chế:
i sng pha ch c khi s dc
k bng ch dn hay h sai l b ri
loa, bing
Chng hn, loi sng cha 5gr mi mung gi sa,
i cha 10gr ph ng h

ch ng h  pha ch 
i cho tr, nt s di s
c k u hp schi h
 c khi mua s
Khẩu phần:
Chn si bit khu phn
c  hay q
thinh c. Th  v  
u, khe mu mi
tuc 150   sau mi tu  ti
khong 100gr mi tu  ng gt
tung gt nh bit khu phn c  
u c 


hin mc. Bng ch du phn ci

Tuổi
Số bình bú
Lượng sữa
u
6
ng
 2
6
10ml
th 3
6
20ml
 4

6
30ml
 5
6
40ml
 6
6
50ml
 7
6
60ml
 8
6
70ml
Tun l th 2
6
80ml
Tun l th 3
6
90ml
Tun l th 4
6
100ml
 2
6
135ml
 3
6
150ml
 4

6
180ml

 c li mt ln na rng b ng ch dn, trong bu
 t buc ph          c 7   
u lu mt ln ri ng lin 3  4
ging sau c  ng  ngon gic.
t s v lnh k nhn quan trng n
 u phin ph
Vệ sinh bình bú:
St tha tr t thu ca
 tr ng c
vi m  tr t  th
phi m
c h sau khi hy
k, ct trong t ln gi  ng. n ti ht
 lup vi nh , b
c t rt
y mt s l ch sm mi mu khi sa
 i cho lt ki c
try l  ng mc nhng ba rt
m. Nu ch a th  
chc s i lu lc khi
a mi, n c.


Núm vú:    i la th t   c
phn ny s c nu hoc hp
         sn, lo  u
 ph la xung

p b sc, l nh i ming
a! Sa xu
ht s sinh t
M bng ma nh n xin nm bnh
vin cha b   nh
 ng bi s
  th     i bi    
mnh mi b. Sc 1/10
 a xu
i phi b. Ta khng th ng mc,
phi soi vt l nh a mi xung. Nhiu khi phi soi
nhiu ln mc ma chy
 c. Mt thi gian sau, l  ru sa xu
mau, ta pht dung dch thuc mui
 i b n.
 ng ca tng loi s hi
 c ri cho si sa b
i ngui by di
trong s xem sa c
nh u thc. Nhi 
 

Cách cho bú: T  gi
a mu dc cao
i ph
ng. Nhi i
 m cho
con ba m i m  nhi  
c hin din c nh  hay mt
  ng nhng li ng

 sc d  cho s 
trii sc ch


thiu sinh t Y (xem Sinh tố Yi ta thy tr  b 
ch       t      a m  u
ng h  
phi ch      a sai l  
thiu t. Vy nu bt but thin cho
i m phu
 i s thi
y, vut hay v v     
Nng v  nuu.
a mng vch, s
i. Hii
sa bt cho tr    
Nhi rt s khi th y.
T         t r  t, tr  
Thc ph cht.
i ni m 
sn hi ng
ri lon v m tr nhi



Chương 4. Thực phẩm của bé

Mc bnh 
             
t lc t, nt n

  ng khiu, bng ln, anh mt kh kho. M  t tr   
ngoi phc sc c  . M 
c nu tr y c n
p mi:
- t mi?
  ng
- D 
- t.
- D t. Th bt X. tt l st.
 i y, b 
 i
bu b
 c b c t th b
ng sai lm. ng to ch u qu tt X.
 Bt X th s lu ung sa.
 S
 i Guigoz, ri Siy bi
Morinaga ri Meiji. Th   u c
 i sa t bao gi? Ai ch dn?
 Mi 2 tun nay, t   
  sa ra sao? T s
  
 y th sa kia. Th  hai mu
 th   
 m ci ta
bnh  hi chuyi h 

Trong cuu loc b
sa ca mt s , hoc b n ni ch mt thi gian ng
mc bng trm trng. Thnh h l i th

bn qun. Rt cu  i cho nhng th bnh nguy
hi 
gi ch i Ti qu 
ng g d tin, nghe nhng lng m
lng thn thing c
mnh nnh nhng thc pha, rau, tr c 
 ca mc ta l
u bnh hon. Qu tht th t,
ng. V  lm dng ti ht


 cho uo rang, ung nhic, th 
nu c tip t
 ng bin chng tai hi do s thiy.
 a mi d n, b bm n
chng mc. Lm dng, chc ch 
Nhu cầu dinh dƣỡng:
V ng ctrong nhi ti quan tri ch cn
th si ln nhi ng
th ch kho, y
 ri. Thi gian t mn ba tu
ng mnh m nht cng do thu h
ca tr i ln, ta s thy ngay s quan trng ca thc phi vi tr.


Trẻ dưới 1 tuổi
Người lớn
c

40-

Chm


Ch


Chng


ng

40-

y nhu cu cu ca tr i ln u, nhm
(gt cn thi kin t t cn cho s ng
c A, D chng h C trong sa m c hp thu trn vn, trong
khi s hu hoi ht. Sinh t B, nht st cn thic
ph  c.
t bn ph ng cn phi
y xa thc t  phi nhn b li ta
 
n xa ri thc ti ch 
b thing cn ni n nh. Mt ph nh 
bii th  chc
căn cứ vào sự thèm ăn c 
m N  nh
Sữa:
St nht cho tr  ng cn thit: cht
m, chc, sinh tch. T 
 ng thc phi cung c t

cn thiy mng 5 kg, mu ng cht si ung
c  uc ch i cn nhng th
b sung.
Ngay c sa nu th, nhiu lo   tr sa m 
 mua bt c s
p nhng hu sa, b   chn mt th
s p.



Nƣớc cháo, bột sữa:
Ngay t   a pha bc
 ng hp c Mt mung g
c n   t gi ng h   
  n    pha s    
   a vi mt th      
mung g t sth u loi bt
sa pha ch sn, ch vi
B a mau l ng thp
d d dt s   
 n thi t bt trong bt su, ph
tr c. Sa v
b t, ch
bnh rc ri. M ng bt m  5 mu
nhi dt, bt s mm, d ng.
Rau cải, trái cây, thịt, trứng:
T  ng, rau
du nu nhc pha sa, ri dn d   
nhuya hoc. T  6
m vi rau cng, tun

n li tung  ch
l  n hai li ln 1/3 ho
  u 
n
Mi lt th v 
nhn t t.

Thc tp mi chuyi ch i
ng, gt gm. Nhiu gia
  
thc na  i bt cut la tr i l 
hi b   y
 c nhing dn v  s,
mua c c nhng
ng dn (!), v li, b
tr cht, tr
b sc, b nght thng!
Mt s ng dng nhiu khi r
trng kinh t u k , d kim  
ch , kt qu rt tai hi: tr li, m c cm
u tic li, hi
tr em  nh ln  ri. Nhiu gi
si si sch theo qup th, cho tr 
u cht ngt, chu th bnh sau
i, rt cn s hiu bi  v  cu 
cuc ch, kh 

Dƣới đây là lời khuyên của Viện dinh dƣỡng:
1/ Ăn phối hợp nhiều loại thực phẩm.
2/ Cho trẻ bú mẹ ngay sau khi sinh, bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.
3/ Cho trẻ ăn bổ sung hợp lý. Thực hiện “tô màu” đĩa bột và tiếp tục cho bú tới
18 – 24 tháng.
4/ Ăn thức ăn giàu đạm với tỷ lệ cân đối giữa nguồn thực vật và động vật. Tăng
cường ăn đậu phụ và cá.
5/ Ăn chất béo ở mức vừa phải, phối hợp giữa mỡ, dầu thực vật. Ăn thêm vừng,
lạc.
6/ Tăng cường các thực phầm giàu canxi như sữa, các sản phẩm chế biến từ
sữa.
7/ Dùng nguồn nước sạch để chế biến thức ăn. Uống đủ nước chín hàng ngày.
8/ Sử dụng muối I ốt. Không ăn mặn.
9/ Ăn thực phẩm sạch và an toàn, ăn nhiều rau củ và quả chín hàng ngày.
10/ Duy trì cân nặng ở “mức nên có”.


  ch
u ph
3/ Vng, lu phng.
ng  m ng.




Chương 5. Vệ sinh hằng ngày

Hi nh     v 
tm. Theo li m  li m

bo sinh tnh, mm th  li
 nght th i th
 k t tm em
i b  ch i ai bt c 
i mht th ni. Va m 
 l l
cho ma tm xong bng ht cc ca m
trc kh
u ni phin phng tai nn
ch c khi tm
   u t, mng
m cht, tr
To sinh, khi vc lau ra sch s, nh thut, mc
 h  lo lng ci
 c tm r sinh m
ming hi m s phi t lo ly mi vic, nc
sinh  mo sinh chng h c cho v
ng nc tm v c lau sch s bng
ch ri
c tng b, tm r
. T n ai ch d  xem nh
v c ly t ng d tr trong ngh thu
con. Nhng t      ng l     a m  

     c        a d b
nght th 
m c m bi.
Nhng v  ng g
m m  ngay. Tm
mt lp du da, d-liu) hay vaseline (va--lin) cho m

 g d n gnh.

Chuẩn bị các thứ cần thiết



Ngay khi vết rún đã lành, ta bắt đầu tắm cho bé mỗi ngày.
Nên tắm vào buổi sáng.





Nhớ kiểm soát xem nước tắm có quá nóng hay quá lạnh không. Nhiệt độ thích
hợp là 37°C . Nếu không có nhiệt kế, có thể dùng khuỷu tay để thử lại. Nên rửa
tay sạch sẽ trước khi tắm bé.


Bắt đầu dùng khăn ướt lau mặt bé
(không cần xà bông)