Slide giáo án Bảo hiểm - TS. Đào Thanh Bình - ĐHBKHN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ
BỘ MÔN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
GIÁO ÁN MÔN HỌC
BỘ

MÔN

QUẢN

LÝ

TÀI

CHÍNH
GIÁO

ÁN

MÔN

HỌC
“
BẢOHIỂM
”
BẢO

HIỂM
GIẢNG VIÊN : TS. Đào Thanh Bình
PhD DAO THANH BINH
PhD

.
DAO

THANH

BINH
Faculty of Economics and Management
Hanoi University of Technology
Mareven Food Central
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ BẢOHIỂM
CHƯƠNG

1
:
TỔNG

QUAN

VỀ

BẢO

HIỂM
Hà Nội
05/2010
TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội
Mareven Food Central
1.1. RỦI RO VÀ SỰ CẦN THIẾT KHÁCH QUAN CỦA BẢO HIỂM
1.1.1. Rủiro
Khái niệmvà1sốđặc điểmcủarủiro

y Rủirolàkhả năng xảyrabiếncố bấtthường có hậu
quả thiệthại hoặc mang lạikếtquả không mong đợi.
ủ
ễ
ố
y R
ủ
i ro luôn di
ễ
n ra trong các hoạt động đờis
ố
ng xã
hội, kinh doanh hàng ngày
y
Rủi
ro
mang
lại
những
thiệt
hại
lớn
về
tính
mạng
đời
y
Rủi
ro
mang

lại
những
thiệt
hại
lớn
về
tính
mạng
,
đời
sống, sảnxuấtvàtương lai phát triểncủa cá nhân,
gia
đình
và
xã
hội
gia
đình
và
xã
hội
y Rủirongàycànggiatăng song hành vớitốc độ phát
triểncủa khoa họccôn
g
n
g
hệ
g
g
Mareven Food Central

1.1. RỦI RO VÀ SỰ CẦN THIẾT KHÁCH QUAN CỦA BẢO HIỂM
1.1.1. Rủiro
Ví dụ về rủiro:
- Thống kê củaUỷ ban An toàn giao thông Quốcgiacho
thấy: năm 2009 xảy ra12.492 vụ tai nạn giao thông, làm
chết
11
516
người
bị
thương
7
914
người
Trung
bình
mỗi
chết
11
.
516
người
,
bị
thương
7
.
914
người
.

Trung
bình
mỗi
ngày vẫncó31ngườichếtdotainạn giao thông.
- Từ năm 2002 đến 2006: cả nước đãxả
y
ra 11.795 v
ụ
y
ụ
cháy, thiệthại ước tính 1.710 tỷđồng. Riêng năm 2009 đã
xảy ra 1.948 vụ cháy. (Vneconomy, 2010)
- Ngân hàng Trung ương
A
nh (BoE) ngày 31
/
3
/
2010 ước
tính về mức độ thiệthạicủacuộckhủng hoảng tài chính
đối
với
kinh
tế
thế
giới
nằm
trong
khoảng
từ

60
.
000
tỷ
tới
đối
với
kinh
tế
thế
giới
nằm
trong
khoảng
từ
60
.
000
tỷ
tới
200.000 tỷ USD kể từ năm 2007 đến nay.
Mareven Food Central
1.1. RỦI RO VÀ SỰ CẦN THIẾT KHÁCH QUAN CỦA BẢO HIỂM
1.1.2. Nguồn gốc của rủi ro
Ví dụ:bệnh dịch tả,
AIDS
Nh
ậ
n
AIDS

…
Cầncókínhhiểnvi
để nhìn thấy, hoặc
đ
đà
t
ậ
thức
thông
q
ua
đ
ược
đà
o
t
ạo
chuyên sâu về
khoa học để hiểu
đ
Các nhà khoa
học không
chứng
minh
q
khoa
học
Nhận
thứ
đ

ược
chứng
minh
đượchoặc
không thểđồng
ý
thứ
c
một
cách
Rủi ro
ảo
Ví dụ:
trèo cây,
đạp
xe
ý
.
Ví dụ:maquỷ,
bệnh bò điên
gây
bệnh
điên
ở
trực
tiếp
đạp
xe
,
lái xe…

gây
bệnh
điên
ở
người,…
Mareven Food Central
1.1. RỦI RO VÀ SỰ CẦN THIẾT KHÁCH QUAN CỦA BẢO HIỂM
1.1.3. Các biện pháp kiểm soát rủi ro:
- Tránh né rủi ro: hạn chế việc đi lại, chọn công việc ít nguy
hiểm…
- Ngăn ngừa tổn thất: đào tạo về an toàn lao động, vệ sinh
th cphẩmt êntr ền an toàn giao thông
th
ự
c

phẩm
,
t
uy
ên

tr
uy
ền

an

toàn

giao

thông
…
- Giảm thiểu tổn thất: cứu hoả, cấp cứu người bị nạn kịp
thời…
thời…
→ đều ít có hiệu quả.
Mareven Food Central
1.1. RỦI RO VÀ SỰ CẦN THIẾT KHÁCH QUAN CỦA BẢO HIỂM
1.1.4. Các biện pháp tài trợ rủiro:
- Chấpnhậnrủiro:tự bảohiểm. Ví dụ:tự lậpquỹ dự trữ,
dự phòng bù đắptổnthấtkhigặprủiro,vaymượntiền
bạc để khắcphụchậuquả…
¾
Gánh
nặng
tài
chính
khi
rủi
ro
xảy
ra
¾
Gánh
nặng
tài
chính
khi

rủi
ro
xảy
ra
¾Đôi khi không thể tự tài trợ hoặcvaymượn
¾
Để
lại
hậu
quả
tài
chính
lâu
dài
¾
Để
lại
hậu
quả
tài
chính
lâu
dài
-Muabảohiểm
Mareven Food Central
1.1. RỦI RO VÀ SỰ CẦN THIẾT KHÁCH QUAN CỦA BẢO HIỂM
1.1.5. Sự cần thiết của bảo hiểm
Khái niệm bảo hiểm: Bảo hiểm là một hoạt động dịch vụ
tài chính thông qua đómột cá nhân hay mộttổ chứccó
tài

chính
,
thông

qua

đó

một

cá

nhân

hay

một

tổ

chức

có

quyền được hưởng bồi thường hoặc chi trả tiền bảo hiểm
nếu rủi ro hay sự kiện bảo hiểm xảy ra nhờ vào khoản
đóng góp phí bảo hiểm cho mình hay cho người thứ ba.
Khoản tiền bồi thường hoặc chi trả này do 1 tổ chức đảm
nhậntổ chức này có trách nhiệmtrướcrủi ro hay sự kiện

nhận
,
tổ

chức

này

có

trách

nhiệm

trước

rủi

ro

hay

sự

kiện

bảo hiểm và bù trừ chúng theo quy luật thống kê.
Mareven Food Central
1.1. RỦI RO VÀ SỰ CẦN THIẾT KHÁCH QUAN CỦA BẢO HIỂM
A

D
C
B
1.1.5. Sự cần thiết của bảo hiểm
A
E
CỔ PHIẾU
TRÁI PHIẾU
QUỸ
CÔNG TY BẢO HIỂM
PHÍ BH
THỊ
TRƯỜNG
TIỀN T
Ệ
QUỸ
F
G
H
J
K
Ệ
BĐS, …
Bồi thườn
g
tổn thất
g
Mareven Food Central
1.1. RỦI RO VÀ SỰ CẦN THIẾT KHÁCH QUAN CỦA BẢO HIỂM
+Bảohiểm: là bi

ệ
n
p
há
p
chu
y
ển
g
iao rủiro.
1.1.5. Sự cần thiết của bảo hiểm
ệ
pp
y
g
+Bảohiểm không chỉ là sự chuyểngiao,sự chia sẻ rủiro
mà còn là sự giảmthiểutổnthất, giảmthiểurủi ro thông
á
h
tì h
ả
lý
ủi
đ
hối
h
iữ
qua c
á
cc

h
ương
t
r
ì
n
h
qu
ả
n
lý
r
ủi
ro
đ
ượcp
hối
h
ợpg
iữ
a
cá nhân, xã hội và công ty bảohiểm
+
Xã
hội
càng
phát
triển
và
văn

minh
thì
hoạt
động
bảo
+
Xã
hội
càng
phát
triển
và
văn
minh
thì
hoạt
động
bảo
hiểmcũng ngày càng phát triển
Mareven Food Central
1.1. RỦI RO VÀ SỰ CẦN THIẾT KHÁCH QUAN CỦA BẢO HIỂM
Tỷ lệ dân chúng dưới 65 tuổi không được bảo hiểm
ắ
1.1.5. Sự cần thiết của bảo hiểm
phân loại theo s
ắ
c tộc
Mareven Food Central
1.1. RỦI RO VÀ SỰ CẦN THIẾT KHÁCH QUAN CỦA BẢO HIỂM
 Các hình thứcsơ khai củabảohiểmtrênthế giới

1.1.5. Sự cần thiết của bảo hiểm
- 4500 BC, Ai cập: những ngườithợđẽo đálậpquỹ tương hỗ
để giúp đỡ,chiasẻ những ngườihoạnnạn
ố
ỏ
ủ
- 500 BC, Trung Qu
ố
c: chia nh
ỏ
hàng hoá và súc vậtc
ủ
acác
chủ hàng cho mỗi thuyền chuyên chở khác nhau
-
1700
BC
ở
Babylone
và
500
BC
ở
Hy
Lạp
:
quan
hệ
tín
dụng

-
1700
BC
ở
Babylone
và
500
BC
ở
Hy
Lạp
:
quan
hệ
tín
dụng
vớilãisuất cao trong lĩnh vực buôn bán trên biển và qua sa
mạc. Nếu hàng hoá bị tổnthất thì ngườichovaychịurủiro
ấ
ố
m
ấ
tv
ố
nvàlãi
- Giữathế kì 14, bảohiểm hàng hảirađới
1684
ô
t
bả

hiể
há
ổ
đầ
tiê
đời
-
1684
,c
ô
ng
t
y
bả
o
hiể
mc
há
yn
ổ
đầ
u
tiê
nra
đời
- 1762, công ty BH nhân thọđầutiênđược thành lậptạiAnh
Mareven Food Central
1.2. BẢN CHẤT CỦA BẢO HIỂM
Bảohiểm là quá trình phân phốilạitổng sản
phẩmquốcnộigiữanhững người tham gia bảo

hiểmnhằm đáp ứng nhu cầuvề tài chính phát
sinh khi rủi ro hay sự kiệnbảohiểmxảyravới đối
ể
tượng bảohi
ể
m.
Mareven Food Central
1.2. BẢN CHẤT CỦA BẢO HIỂM
Rủi ro và sự tồn tại của rủi ro là nguồn gốc của bảo
hiểm
Mareven Food Central
1.2. BẢN CHẤT CỦA BẢO HIỂM
Cam kết bảo hiểm
Mareven Food Central
1.2. BẢN CHẤT CỦA BẢO HIỂM
 Phí bảohiểm
p
hải đượcnộ
p
trướckhirủiroha
y
sự kiện
p
p
y
xảyra.Ngượclại, khoảntiềnmàbênbảohiểm tra cho
bên tham gia hay cho ngườithứ 3chỉđượcthựchiệnsau
khi
rủi
ro

xảy
ra
khi
rủi
ro
xảy
ra
.
RỦI RO
Phí bảo hiểm
Khoản tiền bảo hiểm
Mareven Food Central
1.2. BẢN CHẤT CỦA BẢO HIỂM
 Việcchiasẻ rủiro,bùtrừ tổnthất trong bảohiểm được bên
bảohiểm tính toán và quảnlýdựavàosố liệuthống kê rủiro
và tình hình tổnthất, cũng như quỹ bảohiểmmàhọ thiếtlập
dựa trên nguyên tắcsốđông bù số ít.
Mareven Food Central
1.2. BẢN CHẤT CỦA BẢO HIỂM
 Bảohiểmlà1hoạt động tài chính chứ không phảilàhoạt
động sảnxuất → luật, quảnlýnhànướcgiữ vai trò quan
trọng
trọng
Mareven Food Central
1.3. VAI TRÒ KINH TẾ -XÃ HỘI CỦA BẢO HIỂM
1.3.1. Vai trò kinh tế
 Gó
p

p

hần ổn đ
ị
nh tài chính và đảm bảo cho các khoản
pp ị
đầu tư
Ổn định
thu nhập
Bảo hiểm thương
mại
Kích thích đầu tư
Ổn định
tài
chính
mại
chính
Mareven Food Central
1.3. VAI TRÒ KINH TẾ -XÃ HỘI CỦA BẢO HIỂM
 Bảohiểmlàmột trong những kênh huy động vốnrấthữuhiệu
để
đầu
tư
phát
triển
kinh
tế
-
xã
hội
1.3.1. Vai trò kinh tế
để

đầu
tư
phát
triển
kinh
tế
-
xã
hội
Phí
BH
Phí
BH
Quỹ
Đầu tư
Phí
BH
Quỹ

BH
Quỹ
BH
Phí
BH
….
BH
Bồi
Bồi

thườn

g
Mareven Food Central
1.3. VAI TRÒ KINH TẾ -XÃ HỘI CỦA BẢO HIỂM
 Bảohiểm góp phần ổn định và tăng thu ngân sách, đồng
1.3.1. Vai trò kinh tế
thời phát triển quan hệ kinh tếđối ngoạigiữacácnước
- Thuế
Tá h
iệ
hi
iề
để
ấ
h
á
Nhà
ớ
-
T
r
á
n
h
v
iệ
cc
hi
t
iề
n

để
trợ c
ấ
pc
h
oc
á
ccơ quan
Nhà
nư
ớ
c
khi gặprủiro
-
Tái
BH
đồng
BH
→
quan
hệ
quốc
tế
-
Tái
BH
,
đồng
BH
→

quan
hệ
quốc
tế
Mareven Food Central
1.3. VAI TRÒ KINH TẾ -XÃ HỘI CỦA BẢO HIỂM
1.3.2.
V
ai trò xã hội
 Ngănngừa, đề phòng, hạnchế tổnthất → cuộcsống an
toàn
xã
hội
trật
tự
thông
qua
việc
phối
hợp
thực
hiện
của
toàn
,
xã
hội
trật
tự
…

thông
qua
việc
phối
hợp
thực
hiện
của
DNBH trong tuyên truyền, hướng dẫn an toàn, tiêm chủng…
 T
ạ
ocôn
g
ănvi
ệ
clàmchon
g
ườilaođ
ộ
n
g
ạ
g
ệ
g
ộ g
 Tạonếpsống tiếtkiệmtrênphạm vi toàn xã hội
 Là chỗ dựatinhthầnchomọingười dân, tổ chức
Mareven Food Central
1.4. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA BẢO HIỂM

 Người bảo hiểm (Insurer)
Là người ký kết hợp đồng bảo hiểm với người được bảo
hiểm, nhận rủi ro tổn về phía mình và được hưởng một
khoản phí bảohiểmNgườibảohiểm là các công ty bảo
khoản

phí

bảo

hiểm
.
Người

bảo

hiểm

là

các

công

ty

bảo

hiểm như Bảo việt, Bảo minh, AIA, VINARE.
Mareven Food Central

1.4. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA BẢO HIỂM
 Người đượcbảohiểm(Insured)
Là ngườicóquyềnlợibảohiểm đượcmột công ty bảo
hiểm đảmbảo. Ngườicóquyềnlợibảohiểmlàngườimà
khi có sự cố bảohiểmxảyrathìdẫnhọđếnmộttổnthất,
một
trách
nhiệm
pháp
lý
hay
làm
mất
đi
của
họ
những
một
trách
nhiệm
pháp
lý
hay
làm
mất
đi
của
họ
những
quyềnlợi được pháp luậtthừanhận. Ví dụ,ngườichủ

hàng là người đượcbảohiểm trong bảohiểm hàng hóa.
Mareven Food Central
Đối
t
bả
hiể
(S bj t
tt
id)
1.4. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA BẢO HIỂM

Đối
t
ượng
bả
o
hiể
m
(S
u
bj
ec
t
ma
tt
er
i
nsure
d)
Là đốitượng mà vì nó ngườitaphảikýkếthợp đồng bảo

hiểm
Đối
tượng
bảo
hiểm
gồm
3
nhóm
chính
:
Tài
sản
hiểm
.
Đối
tượng
bảo
hiểm
gồm
3
nhóm
chính
:
Tài
sản
,
con người và trách nhiệm dân sự.