Luận văn : Một số Giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế

Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
1
MỤC LỤC
MỤC LỤC..................................................................................................................................1
Danh mục từ viết tắt....................................................................................................................3
Danh mục bảng biểu...................................................................................................................4
LỜI MỞ ĐẦU.............................................................................................................................5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN PHÁT TRIỂN CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TẬP TRUNG
THEO HƯỚNG BỀN VỮNG VỀ KINH TẾ............................................................................8
1.1Khái quát về Khu công nghiệp tập trung..........................................................................8
1.1.1Khái niệm ...................................................................................................................8
1.1.2Đặc điểm, vai trò của KCNTT...................................................................................9
1.1.2.1Đặc điểm KCN....................................................................................................9
1.1.2.2Vai trò của KCN................................................................................................11
1.1.3Phân loại KCNTT.....................................................................................................16
1.2Cơ sở lý luận phát triển các khu công nghiệp tập trung theo hướng bền vững về kinh tế
...............................................................................................................................................18
1.2.1Khái niệm về phát triển bền vững............................................................................18
1.2.2Cơ sở lý luận phát triển các khu công nghiệp tập trung theo hướng bền vững về
kinh tế...............................................................................................................................20
1.2.3Những nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển bền vững về kinh tế của các khu công
nghiệp tập trung................................................................................................................27
1.2.3.1Điều kiện tự nhiên, địa lý, quy mô đất xây dựng.............................................27
1.2.3.2Cơ sở hạ tầng kinh tế của vùng.........................................................................27
1.2.3.3Các trung tâm kinh tế và đô thị.........................................................................28
1.2.3.4Cơ chế chính sách..............................................................................................28
1.2.3.5Môi trường chính trị, pháp luật.........................................................................29
1.2.3.6Chất lượng cơ sở hạ tầng KCN.........................................................................29
1.2.3.7Chất lượng các dịch vụ......................................................................................30
1.2.3.8Khả năng vốn đầu tư ........................................................................................30

1.2.3.9Năng lực của các ngành công nghiệp phụ trợ...................................................31
1.2.3.10Nguồn lao động...............................................................................................31
1.2.3.11Khả năng thị trường trong nước.....................................................................31
1.2.3.12Tổ chức quản lý điều hành các KCN..............................................................32
1.2.4Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả khai thác sử dụng KCN..........................................32
1.2.4.1Tỷ lệ diện tích đất công nghiệp trên diện tích đất tự nhiên, tỷ lệ lấp đầy........33
1.2.4.2Số dự án đầu tư..................................................................................................34
1.2.4.3Tổng số vốn đầu tư............................................................................................34
1.2.4.4Tỷ lệ vốn đầu tư trên một diện tích đất công nghiệp........................................34
1.2.4.5Tổng số lao động...............................................................................................34
1.2.4.6Tỷ lệ vốn đầu tư trên một công nhân................................................................35
1.2.4.7Tỷ lệ % đóng góp GDP.....................................................................................35
1.2.4.8Hiệu quả sản xuất kinh doanh trên diện tích đất công nghiệp.........................36
1.2.4.9Giá trị sản xuất bình quân của công nhân........................................................36
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG VỀ KINH TẾ CỦA CÁC KHU
CÔNG NGHIỆP TẬP TRUNG HÀ NỘI.................................................................................37
3.1Giới thiệu về Hà Nội.......................................................................................................37
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
2
3.1.1Đặc điểm kinh tế, văn hoá, xã hội của Hà Nội.......................................................37
3.1.2Giới thiệu về Ban quản lý các Khu công nghiệp và chế xuất Hà Nội.....................42
3.1.3Tình hình phát triển công nghiệp của Hà Nội. ........................................................43
3.2Thực trạng phát triển bền vững về kinh tế của các KCNTT Hà Nội.............................45
3.2.1KCN Nội Bài............................................................................................................46
3.2.2 KCN Sài Đồng B.....................................................................................................48
3.2.3KCN Nam Thăng Long............................................................................................50
3.2.4KCN Hà Nội – Đài Tư.............................................................................................51
3.2.5KCN Thăng Long.....................................................................................................53

3.3Đánh giá chung sự phát triển bền vững của các KCNTT Hà Nội về kinh tế................57
3.3.1Những thành tựu đã đạt được...................................................................................59
3.3.1.1 Tỷ lệ lấp đầy của các KCN Hà Nội khá cao...................................................59
3.3.1.2Tình hình thu hút đầu tư :..................................................................................59
3.3.1.3Tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp......................................60
3.3.1.4Giải quyết việc làm và kéo theo sự phát triển của các dịch vụ xung quanh
KCN..............................................................................................................................62
3.3.2Hạn chế.....................................................................................................................63
3.3.3Nguyên nhân của những hạn chế trên......................................................................66
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CÁC KCNTT TRÊN ĐỊA BÀN HÀ
NỘI THEO HƯỚNG BỀN VỮNG VỀ KINH TẾ..................................................................68
4.1Định hướng phát triển công nghiệp và phân bố công nghiệp của Hà Nội trong thời gian
tới..........................................................................................................................................69
4.1.1Định hướng phát triển công nghiệp và các KCNTT................................................69
4.1.2Danh mục dự án kêu gọi đầu tư phát triển vào các KCN Hà Nội từ nay đến năm
2010. .................................................................................................................................71
4.2Một số giải pháp phát triển bền vững về kinh tế của các KCNTT trên địa bàn Hà Nội.
...............................................................................................................................................72
4.2.1Huy động vốn đầu tư vào các KCN.........................................................................72
4.2.2Nâng cao trình độ công nghệ sản xuất của các doanh nghiệp.................................74
4.2.3Về nguồn nhân lực...................................................................................................75
4.2.4Về quy hoạch các KCN............................................................................................76
4.2.5Về chính sách tăng cường nội địa hoá.....................................................................78
4.2.6Tăng cường quản lý nhà nước của BQL các KCN&CX Hà Nội ..........................80
4.2.7Về công tác đền bù, giải phóng mở rộng các KCN.................................................81
4.2.8Các chính sách marketing và công tác xúc tiến đầu tư............................................83
4.3Một số kiến nghị hỗ trợ các KCN phát triển bền vững về mặt kinh tế .........................85
KẾT LUẬN...............................................................................................................................90
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................91
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46

Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
3
Danh mục từ viết tắt
KCN : Khu công nghiệp
KCNTT : Khu công nghiệp tập trung
KCNC : Khu công nghệ cao
KCX : Khu chế xuất
KKT : Khu kinh tế
CCN : Cụm công nghiệp
BQL các KCN&CX : Ban quản lý các khu công nghiệp và chế xuất
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
4
Danh mục bảng biểu
Bảng 1: Giá trị sản xuất công nghiệp của Hà Nội tính theo giá thực tế
Bảng 2: Tình hình triển khai các khu công nghiệp
Bảng 3: Số liệu đầu tư của các doanh nghiệp vào các KCN
Bảng 4: Tỷ lệ vốn đầu tư của các KCN
Bảng 5: Số dự án được cấp và điều chỉnh qua các năm
Bảng 6: Giá trị sản xuất của các KCN
Bảng 7: Danh mục dự án kêu gọi đầu tư phát triển vào các KCN Hà Nội
từ nay đến năm 2010
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
5
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài:

Sự ra đời của các Khu Công nghiệp tập trung là xu thế tất yếu của nền
kinh tế hiện đại. Với hiệu quả của mô hình phát triển công nghiệp theo các
khu công nghiệp tập trung, đến nay cả nước ta đã có khoảng 150 KCNTT.
Việc hình thành các KCNTT chính là một trong các giải pháp quan trọng đẩy
nhanh khả năng CNH-HĐH ở nước ta, là địa điểm quan trọng trong việc thu
hút nguồn vốn đầu tư trong nước và đầu tư trực tiếp nước ngoài tạo(FDI) điều
kiện lớn để tiếp thu công nghệ, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phân công lại
lao động phù hợp với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế thúc đẩy tăng trưởng
công nghiệp góp phần phát triển kinh tế- xã hội Thủ đô và nâng cao năng lực
cạnh tranh của nền kinh tế. Việc phát triển các khu công nghiệp cũng thúc đẩy
việc hình thành các khu đô thị mới, phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ
và dịch vụ tạo việc làm cho người lao động, góp phần đào tạo phát triển
nguồn nhân lực, xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật kinh tế kỹ thuật, đảm bảo
trật tự an toàn xã hội.
Sau hơn 10 năm xây dựng và phát triển, các KCN của Hà Nội đã chứng
tỏ được vai trò của KCN thủ đô, đạt được những kết quả quan trọng trong sự
nghiệp phát triển kinh tế. Chỉ với diện tích hơn 921km
2
, nhưng Hà Nội đã
xây dựng được 5KCNTT với tổng diện tích 543,11ha, thu hút được nhiều các
dự án có công nghệ cao và quy mô của các tập đoàn kinh tế hàng đầu thế giới
như: Canon, Toto, Daewoo- Hanel, Panasonic, Sumitomo Bakelite, Yamaha,
…Riêng hai dự án của Canon và Orion-hanel đã có tổng vốn đầu tư lên đến
gần 500triệu USD. Các KCN của Hà Nội ra đời góp phần hình thành các khu
đô thị, tăng cường tiếp thu công nghệ tiên tiến, giải quyết việc làm, đóng góp
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
6
vào tăng thu ngân sách…góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế của Hà

Nội nói riêng và của cả nước nói chung.
Tuy nhiên, Hà Nội nói riêng và cả nước ta nói chung vần còn những tồn
tại trong quá trình phát triển bền vững các KCN. Phát triển các KCN cần phải
tính đến sự phát triển bền vững về tất cả các mặt kinh tế, xã hội và môi
trường. Đặc biệt, hoạt động của các KCN thường là 50 năm, một khoảng thời
gian dài như vậy nếu không phát triển theo hướng bền vững thì không những
không thể có những đóng góp cho địa phương mà thậm chí còn có thể gây
nên những trở ngại cho sự phát triển chung của xã hội.
Chính vì tầm quan trọng của vấn đề này mà tôi đã rất quan tâm đến vấn
đề phát triển bền vững KCN của Hà Nội. Tuy nhiên, do thời gian và khả năng
bản thân có hạn, nên tôi chỉ lựa chọn nghiên cứu về mặt kinh tế cho chuyên
đề thực tập của mình: “Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn
Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế”
2. Phạm vi, đối tượng và phương pháp nghiên cứu
• Phạm vi nghiên cứu của chuyên đề: các KCN trên địa bàn Hà Nội
• Đối tượng nghiên cứu là: tìm hiểu thực trạng và đưa ra một số giải pháp
cho sự phát triển bền vững về mặt kinh tế
• Phương pháp nghiên cứu: phương pháp được sử dụng để nghiên cứu
chuyên đề là phương pháp thu thập số liệu, phương pháp phân tích số
liệu và phương pháp so sánh.
3. Kết cấu của chuyên đề:
Chuyên đề gồm 3 chương:
- Chương 1 :Cơ sở lý luận phát triển các KCNTT theo hướng bền vững
về kinh tế.
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
7
- Chương 2: Thực trạng phát triển bền vững về kinh tế của các KCNTT
trên địa bàn Hà Nội

- Chương 3: Một số giải pháp phát triển bền vững về kinh tế của các
KCNTT trên địa bàn Hà Nội
Tôi xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn và chỉ bảo tận tình của GS.TS
Đàm Văn Nhuệ, và sự giúp đỡ trong quá trình thực tập của Ban quản lý các
khu công nghiệp và chế xuất Hà Nội.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, 4/2008
SVTH: Nguyễn Trúc Quỳnh
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
8
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN PHÁT TRIỂN CÁC KHU CÔNG
NGHIỆP TẬP TRUNG THEO HƯỚNG BỀN VỮNG VỀ KINH TẾ.
1.1 Khái quát về Khu công nghiệp tập trung.
1.1.1 Khái niệm
Sự ra đời của KCN thế giới là bắt đầu từ thế kỷ 18, khi các nước phát tư
bản giàu có quan tâm mở rộng thương mại quốc tế, áp dụng các loại thuế
quan khắt khe đối với những sản phẩm hàng hóa vào lãnh thổ của mình. Đặc
biệt vào nửa cuối thế kỷ XX, các KCN trên thế giới phát triển mạnh mẽ khi
các nước chủ nghĩa tư bản đang ở trong thời cạnh tranh tìm kiếm thị trường
và tranh giành phân lại thị trường thế giới.
Lúc này trình độ phát triển của các nước tư bản đã ở trình độ cao, vốn có
hiện tượng thừa và giá nhân công cao, khan hiếm về nguồn tài nguyên nên chi
phí sản xuất cao, lợi nhuận ngày càng giảm.
Trong khi đó thì ở các nước đang phát triển lại rơi vào tình trạng thiếu
vốn để phát triển kinh tế, trình độ khoa học công nghệ thấp, thiếu lao động có
tay nghề cao, thất nghiệp gia tăng, nền kinh tế chậm phát triển. Nguồn vốn
trong nước và nguồn vốn viện trợ thì có hạn, không đáp ứng được nhu cầu
phát triển kinh tế.

Do đó, có điểm gặp nhau về nhu cầu phát triển kinh tế giữa các nước
phát triển và các nước đang phát triển, tạo nên nhu cầu dịch chuyển vốn và
công nghệ giữa các nước này với nhau. Các doanh nghiệp ở các nước phát
triển tìm kiếm cơ hội đầu tư ra nước ngoài để giảm chi phí sản xuất, tận dung
lợi thế so sánh ở các nước kém phát triển hơn, có thị trường mới, nguồn
nguyên liệu mới. Còn với các nước đang phát triển, với nguồn vốn đầu tư này
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
9
đã có thể đẩy nhanh sự phát triển kinh tế của mình, có được vốn đầu tư, có
được công nghệ, tiến hành nhanh hơn quá trình công nghiệp hoá.
Thời gian đầu, do thiếu vốn, các cơ sở công nghiệp của các nước đang
phát triển phần lớn có quy mô vừa và nhỏ, phân bố phân tán, khả năng xử lý ô
nhiễm và bảo vệ môi trường kém. Dân số tăng, đất đai ngày càng hạn chế,
thêm vào nữa là Chính phủ cần chi tiêu đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng để đáp
ứng nhu cầu xây dựng phát triển cuả các doanh nghiệp đi đầu tư, làm sao có
được cơ sở hạ tầng hiện đại để phát triển công nghiệp, hạn chế ô nhiễm môi
trường, xử lý tốt chất thải công nghiệp, tập trung quản lý, tiết kiệm đất đai,
chi phí. Đảm bảo được các yêu cầu trên, KCN ra đời như một tất yếu khách
quan.
Có nhiều khái niệm về KCN trên thế giới, tuy nhiên theo Nghị Định của
Chính phủ số 29/2008/NĐ-CP ngày 14 tháng 03 năm 2008 quy định về KCN,
KCX và KKT thì khái niệm về KCN được hiểu như sau:
Khu công nghiệp là khu chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện
các dịch vụ cho sản xuất công nghiệp, có ranh giới địa lý xác định, được
thành lập theo điều kiện, trình tự và thủ tục quy định của Chính phủ.
Khu chế xuất là khu công nghiệp chuyên sản xuất hàng xuất khẩu, thực
hiện dịch vụ cho sản xuất hàng xuất khẩu và hoạt động xuất khẩu, có ranh
giới địa lý xác định, được thành lập theo điều kiện, trình tự và thủ tục áp dụng

đối với khu công nghiệp theo quy định của Chính phủ..
Khu công nghiệp, khu chế xuất được gọi chung là khu công nghiệp, trừ
trường hợp quy định cụ thể.
1.1.2 Đặc điểm, vai trò của KCNTT
1.1.2.1 Đặc điểm KCN
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
10
Việc thành lập các KCN có tác động nhiều mặt đối với sự phát triển kinh
tế - xã hội của đất nước như tổ chức cơ cấu lại kinh tế của vùng lãnh thổ, bố
trí dân cư, bảo vệ môi trường, nâng cao mức sống nhân dân, phát triển cơ sở
hạ tầng kỹ thuật và xã hội cho khu vực. Khu công nghiệp tập trung có những
đặc điểm cơ bản sau đây:
- Là khu vực tập trung nhiều doanh nghiệp, xí nghiệp công nghiệp
trong một khu vực có ranh giới rõ ràng, sử dụng chung kết cấu hạ
tầng như hệ thống cung cấp điện, nước; chung hệ thống xử lý nước
thải, khí thải và các loại chất thải khác; chung giá thành sử dụng cơ
sở hạ tầng và các dịch vụ liên quan. Đầu ra của các doanh nghiệp còn
có thể gắn bó với nhau như sản phẩm của nhà máy này còn là linh
kiện phụ tùng cho sản phẩm của nhà máy kia, hoặc là nguyên liệu cho
nhà máy kia…Vì vậy, các xí nghiệp này tiết kiệm tối đa chi phí sản
xuất, hạ giá thành của sản phẩm, cũng chính là tiết kiệm được chi phí
cho xã hội.
- Các doanh nghiệp trong KCN được hưởng quy chế riêng và ưu đãi
riêng theo quy định của Chính phủ và cơ quan địa phương sở tại, có
chính sách kinh tế đặc thù, ưu đãi nhằm thu hút vốn đầu tư nước
ngoài, tạo môi trường đầu tư thuận lợi hấp dẫn cho phép các nhà đầu
tư nước ngoài sử dụng những phạm vi đất đai nhất định trong khu
công nghiệp để thành lập các nhà máy, xí nghiệp, các cơ sở kinh tế,

dịch vụ với những ưu đãi về thủ tục xin phép và thuê đất, miễn hoặc
giảm thuế.
- Nguồn vốn xây dựng cơ sở hạ tầng chủ yếu là thu hút từ nước ngoài
hay các tổ chức, cá nhân trong nước. Ở các nước khác, Chính phủ
thường bỏ vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng. Nhưng ở Việt Nam thì
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
11
nhà nước không có đủ vốn, vì thế việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng
KCN được kêu gọi đầu tư từ vốn trong và ngoài nước.
- Việc hình thành các KCN tạo nên sự liên kết với các cơ sở kinh tế
trong nước, có tác dụng lan toả trước hết là khu vực xung quanh
KCN.
- Sản phẩm của các nhà máy, doanh nghiệp trong KCN chủ yếu dành
cho xuất khẩu, hướng ra thị trường thế giới. Tuy nhiên để tăng thu
ngoại tệ bằng cách giảm tối đa việc nhập khẩu các loại máy móc thiết
bị và hàng hoá tiêu dùng, các nhà sản xuất trong KCN cũng rất quan
tâm đến việc sản xuất hàng hoá có chất lượng cao nhằm thay thế hàng
nhập khẩu.
- Mọi hoạt động kinh tế trong KCN trực tiếp chịu sự chi phối của cơ
chế thị trường và diễn biến của thị trường quốc tế. Do đó, cơ chế
quản lý kinh tế trong KCN lấy điều tiết của thị trường làm chính.
- KCN là mô hình tổng hợp phát triển kinh tế với nhiều thành phần và
nhiều hình thức sở hữu khác nhau cùng tồn tại: doanh nghiệp có vốn
đầu tư nước ngoài dưới hình thức 100% vốn đầu tư nước ngoài,hợp
đồng, hợp tác kinh doanh, doanh nghiệp liên doanh và doanh nghiệp
vốn 100% vốn trong nước.
- Hoạt động trong KCN sẽ là các tổ chức pháp nhân và các cá nhân
trong và ngoài nước tiến hành theo các điều kiện bình đẳng.

1.1.2.2 Vai trò của KCN
Việc hình thành các KCNTT là một yêu cầu tất yếu của sự phát triển
kinh tế - xã hội, nhất là đối với các nước đang phát triển thì việc hình thành
các KCN sẽ nhanh chóng thúc đẩy nền kinh tế phát triển theo hướng công
nghiệp hoá, hiện đại hoá. Cụ thể:
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
12
- Việc ra đời các KCN đã thu hút vốn đầu tư trong nước và ngoài nước.
Với những ưu điểm tất yếu của KCNTT như cơ sở hạ tầng hoàn chỉnh,
đồng bộ và hiện đại, thuận tiện trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm
chi phí sản xuất và xử lý chất thải tốt đã là một nhân tố để thu hút các nhà
đầu tư. Hơn nữa với quy chế quản lý và hệ thống chính sách ưu đãi, các
KCNTT tạo ra được một môi trường đầu tư kinh doanh, thuận lợi, có sức hấp
dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Từ đó giúp cho các nước có KCN có
thêm vốn đầu tư, tiếp cận vốn đầu tư và công nghệ tiên tiến cũng như phong
cách quản lý hiện đại. Mặt khác, việc phát triển các KCNTT cũng phù hợp
với chiến lược của các công ty xuyên quốc gia trong việc mở rộng phạm vi
hoạt động trên cơ sở tiết kiệm chi phí, tăng lợi nhuận, tranh thủ thuế quan ưu
đãi từ phía nước chủ nhà, khai thác thị trường rộng lớn ở các nước đang phát
triển. Chính vì thế ma nguồn vốn đầu tư vào các địa bàn này không ngừng
tăng lên. Theo thống kê của Ngân hàng thế giới thì các dự án thực hiện trong
KCN hầu hết do các nhà đầu tư nước ngoài hoặc do liên doanh với nước
ngoài thực hiện. Do vậy KCNTT đã đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút
đầu tư trực tiếp nước ngoài . Ví dụ, ở Malaysia và Đài Loan trong những năm
đầu phát triển , KCN đã thu hút khoảng 60% số vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài.
Cùng với việc thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài, với thuận lợi về vị
trí và ưu đãi về chính sách, cơ chế thì KCNTT còn thu hút được các nhà đầu

tư trong nước. Đây là nguồn vốn tiềm tàng rất lớn trong nhân dân chưa được
khai thác và sử dụng xứng đáng. KCNTT sẽ tạo môi trường và cơ hội phát
huy năng lực về vốn cũng như sản xuất kinh doanh trong cùng một điều kiện
ưu đãi đối với các nhà đầu tư nước ngoài, các doanh nghiệp trong nước sẽ liên
doanh, liên kết với các doanh nghiệp nước ngoài. Từ đó, tạo cơ hội để các
doanh nghiệp trong nước có điều kiện tiếp thu kinh nghiệm quản lý, trình độ
điều hành sử dụng các trang thiết bị kỹ thuật và công nghệ hiện đại của nước
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
13
ngoài , bồi dưỡng nhân tài, thử các phương án cải cách để tiến dần đến trình
độ thế giới.
- Tiếp thu kỹ thuật và công nghệ tiên tiến cũng như phương pháp quản lý
hiện đại.
Việc tiếp thu công nghệ và kỹ năng quản lý hiện đại một cách nhanh
chóng và hiệu quả không chỉ là nhiệm vụ trước mắt mà còn là mục tiêu chiến
lược. Muốn phát triển kinh tế thì không thể thiếu khoa học công nghệ. Mà ở
các nước đang phát triển thì trình độ khoa học công nghệ là chậm phát triển
hơn nhiều so với các nước phát triển. Kinh nghiệm phát triển kinh tế của
nhiều nước cho thấy việc ứng dụng tiến bộ công nghệ của nước ngoài là một
trong những bí quyết phát triển. Sao chép những phương pháp có hiệu quả
hơn, đưa chúng vào áp dụng trong nước thường là một giải pháp mang tính
truyền thống. Tuy nhiên đối với các nước nghèo thì lại không dễ dàng như
vậy. Có thể ở các nước nghèo cũng có nhiều chuyên gia kỹ thuật được trang
bị những tri thức công nghệ hiện đại, nhưng chỉ riêng họ thôi thì không đủ để
giải quyết được hết vấn đề của nước nghèo. Cần thấy rằng, bản thân công
nghệ tiên tiến đã được phát triển là để đáp ứng các điều kiện đặc biệt của các
nước phát triển như lương cao, tư bản dồi dào so với lao động và có nhiều kỹ
sư lành nghề, trong khi đó thì điều kiện này không có ở các nước nghèo.

Chính vì vậy có một giải pháp đó là thu hút các doanh nghiệp nước ngoài, với
việc hình thành các KCNTT sẽ là nơi để thu hút sự đầu tư này. Qua đó, người
nước ngoài sẽ đưa vào KCN những thiết bị kỹ thuật tiên tiến, quy trình công
nghệ hiện đại để sản xuất ra các sản phẩm có chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn
quốc tế có đủ sức cạnh tranh trên thị trường. Ngoài ra, các KCNTT thường
được quy hoạch theo một mô hình tập hợp các doanh nghiệp cùng ngành. Do
vậy, các doanh nghiệp dễ dàng hợp tác, liên kết với nhau trong việc nhập
khẩu, tiếp nhận những công nghệ tiên tiến, hiện đại trên thế giới, tận dụng
được những lợi thế của nước đi sau, rút ngắn được khoảng cách về khoa học
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
14
kỹ thuật với các nước đi trước. Việc các doanh nghiệp liên kết hợp tác với
nhau sẽ tiết kiệm được chi phí trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển
( R&D) và quyền sở hữu trí tuệ.
Mặt khác, xuất phát từ các trang thiết bị hịên đại, công nghệ kỹ thuật tiên
tiến thì các cán bộ quản lý, các công nhân kỹ thuật và viên chức làm việc tại
các KCN sẽ được đào tạo lại, đào tạo bổ sung cho thích hợp và trực tiếp tiếp
thu tác phong công nghiệp, kinh nghiệm quản lý, phương pháp kiểm tra chất
lượng hiện đại thích ứng với cơ chế thị trường và đạt hiệu quả cao. Những kết
quả này không chỉ mang lại cho KCN mà nó còn tác động mạnh đến việc thay
đổi công nghệ, trang thiết bị, chất lượng sản phẩm, cơ chế hoạt động, kiến
thức và phương pháp quản lý của các doanh nghiệp bên ngoài, làm cho các
doanh nghiệp này cũng đổi mới để đạt hiệu quả kinh tế cao.
- KCN là nơi tạo công ăn việc làm và phát triển kỹ năng lao động.
Xây dựng và phát triển các KCN để tạo nhiều hơn việc làm là một trong
những mục tiêu của các nước đang phát triển . Đồng thời tạo điều kiện cho
lực lượng lao động nước ta tham gia một cách tốt nhất vào sự phân công lại
lực lượng lao động xã hội.

Các KCN là nơi hấp thu công nghệ, kỹ thuật hiện đại và học tập kinh
nghiệm quản lý tiên tiến, vừa là môi trường đào tạo ra những nhà quản lý có
trình độ cao, có bản lĩnh và kinh nghiệm; những công nhân có tay nghề cao và
ý thức, tác phong công nghiệp do được tiếp cận và làm việc với dây chuyền
công nghệ tiên tiến cùng kỷ luật lao động cao buộc các nhà quản lý và người
lao động phải rèn luyện và không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ chuyên
môn.
- KCN là nơi hấp thu nhanh nhất chính sách mới.
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
15
Thường thì khi các chính sách mới ra đời, việc áp dụng chúng cùng một
lúc trên diện rộng là không thuận lợi, do vậy các KCN là nơi thí điểm những
chính sách kinh tế mới, đặc biệt là những chính sách về kinh tế đối ngoại.
- KCN góp phần quan trọng vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Các KCN là đầu tầu tăng trưởng, thúc đẩy các ngành kinh tế khác phát
triển, là điều kiện dẫn dắt các ngành công nghiệp phụ trợ, các dịch vụ như tài
chính, ngân hàng, dịch vụ thương mại, lao động, tư vấn, lao động… Đồng
thời, KCN phát triển sẽ đẩy nhanh tốc độ và kim ngạch xuất khẩu,…Do đó
KCN góp phần quan trọng làm dịch chuyển cơ cấu kinh tế theo hướng tăng
nhanh tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ, giảm tỷ trọng nông nghiệp trong nền
kinh tế.
- KCN góp phần phát triển đô thị và nông thôn.
Việc hình thành các KCN có vai trò cơ bản trong quá trình hình thành
các khu đô thị mới, phân công lại lực lượng lao động trong xã hội, làm thay
đổi cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng công nghiệp hoá-hiện đại hoá.
- KCN là giải pháp hướng đến phát triển bền vững.
Quy hoạch phát triển các KCN góp phần quan trọng và tăng trưởng kinh
tế,đó là tiền đề cơ bản để thực hiện công bằng xã hội. Ngoài ra, xây dựng các

KCN đòi hỏi phải giải quyết nhiều vấn đề một cách đồng bộ như: quy hoạch,
xây dựng cơ sở hạ tầng trong và ngoài KCN, sử dụng đất đai có hiệu quả, đào
tạo và tuyển dụng lao động, bảo vệ môi trường ,an ninh trật tự, cung cấp các
dịch vụ, tổ chức đời sống văn hoá, giáo dục, tác động đô thị hoá, hiện đại hoá
nông nghiệp nông thôn…giải quyết tốt các mối quan hệ trên chính là tạo sự
phát triển bền vững.
- KCN là cầu nối hội nhập với thế giới.
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
16
KCN thường gắn liền với các điều kiện thuận lợi cả về vị trí địa lý và các
dịch vụ đi kèm cùng với các chính sách ưu đãi và đơn giản. Đó là điều kiện
thuận lợi thu hút các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Các doanh
nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sẽ là cầu nối tốt nhất cho doanh nghiệp
trong nước tiếp cận với thị trường thế giới. Với trình độ quản lý chuyên
nghiệp, công nghệ tiên tiến của nước đi trước, các doanh nghiệp nước ngoài
trong KCN có tác động lan toả đến trình độ và kỹ năng công nghiệp đối với
phần còn lại của nền kinh tế nội địa.
Nhìn chung, ảnh hưởng của KCN đối với sự phát triển của nền kinh tế là
rõ ràng. Tuy nhiên, ở mỗi nước, mức độ ảnh hưởng là khác nhau.
Tóm lại, có thể nói, KCNTT là công cụ khá hữu hiệu để một đất nước
khởi động sự phát triển các lĩnh vực công nghiệp hướng về xuất khẩu, thay
thế nhập khẩu và sử dụng nhiều lao động trong nước, thu hút vốn đầu tư, công
nghệ, kinh nghiệm quản lý tiên tiến của các nước đang phát triển. Về lâu dài,
các KCN tác động gián tiếp đến toàn bộ nền kinh tế qua khâu chuyển giao
công nghệ và qua những mối liên kết KCN với nội địa. Phát triển các KCNTT
là một giải pháp thích hợp với giai đoạn đầu của quá trình đẩy nhanh sự phát
triển của các nước đang phát triển vì nó phù hợp trình độ quản lý, sử dụng
vốn đầu tư trong giai đoạn đầu chuyển sang cơ chế thị trường, là con đường

mở cửa để gia nhập vào nền kinh tế thế giới.
1.1.3 Phân loại KCNTT
Có nhiều cách phân loại KCN, nhưng tôi đồng ý với các cách phân loại
KCN như sau:
- Phân loại KCN theo tính chất ngành nghề: gồm 4 loại
+ KCN chuyên ngành: được hình thành từ các xí nghiệp công nghiệp
cùng một ngành hoặc một số ít ngành công nghiệp khác nhau nhưng cùng sản
xuất ra một số loại sản phẩm, chủ yếu hình thành từ các ngành chủ đạo như
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
17
hoá chất-hoá dầu, điện tử-tin học, vật liệu xây dựng, chế tạo và lắp ráp cơ khí
(gang thép Thái Nguyên, hoá chất Việt trì, lọc dầu Dung Quất)
+ KCN đa ngành: gồm nhiều xí nghiệp thuộc nhiều ngành công nghiệp
khác nhau. KCN đa ngành cho phép thoả mãn được yêu cầu về lãnh thổ cho
sản xuất công nghiệp, song trong quy hoạch xây dựng cần lưu ý vấn đề môi
trường nhằm hạn chế tác động ảnh hưởng xấu giữa các xí nghiệp khác nhau,
tiết kiệm đầu tư hạ tầng.
+ KCN sinh thái: là mô hình mang tính cộng sinh công nghiệp. Các
ngành công nghiệp được lựa chọn sao cho các nhà máy có mối liên hệ với
nhau, hỗ trợ và tương tác với nhau tạo nên môi trường sạch và bền vững. Với
mô hình này thì phế liệu của nhà máy này có thể làm nguyên liệu cho nhà
máy kia, hoặc sản phẩm của nhà máy này sẽ là nguyên liệu, vật tư của nhà
máy kia.
+ KCN hỗn hợp: là KCN có đầy đủ các yếu tố của KCN đa ngành, trong
đó chia ra các khu chuyên ngành, khu có yêu cầu công nghệ cao, có tổ chức
dịch vụ như vui chơi, giải trí, bệnh viện, trường học…đảm bảo đời sống của
người lao động trong KCN và dân nhập cư.
- Phân loại theo quy mô diện tích phân làm các loại KCN nhỏ, trung bình,

lớn và rất lớn. Theo tiêu chí này phụ thuộc quan điểm của từng nước về
kích cỡ KCN, chủ yếu để nhằm phân biệt xếp hạng KCN.
- Phân loại theo đặc điểm quản lý thì có các loại:
+ KCNTT: có thể là đa ngành, chuyên ngành, có quy mô diện tích khác
nhau, được hình thành với cac điều kiện khác nhau
+ KCX: khu chế xuất là khu chuyên sản xuất hàng xuất khẩu, thực hiện
các dịch vụ cho sản xuất hàng xuất khẩu và hoạt động xuất khẩu.
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
18
+ KCNC: là khu tập trung các doanh nghiệp công nghiệp kỹ thuật cao và
các đơn vị hoạt động phục vụ cho phát triển công nghệ cao bao gồm nghiên
cứu, triển khai khoa học, công nghệ, đào tạo và các dịch vụ liên quan.
+ CCN: cụm công nghiệp là tên gọi chung cho các cụm công nghiệp-tiểu
thủ công nghiệp, thực chất là KCN tập trung nhưng có quy mô nhỏ do UBND
cấp tỉnh quyết định thành lập( hoặc phân cấp quyết định thành lập) theo quy
hoạch phát triển công nghiệp trên địa bàn để bố trí các cơ sở sản xuất công
nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và ngành nghề truyền thống trong diện di dời
khỏi nội thành, nội thị hoặc các khu dân cư tập trung, và thu hút các dự án đầu
tư mới với quy mô vừa và nhỏ.
1.2 Cơ sở lý luận phát triển các khu công nghiệp tập trung theo hướng
bền vững về kinh tế
1.2.1 Khái niệm về phát triển bền vững
Có rất nhiều khái niệm khác nhau về phát triển bền vững, một trong các
định nghĩa hay được các quốc gia sử dụng là khái niệm của Hội đồng thế giới
về môi trường và phát triển bền vững (WCED), được trình bày trong tài liệu
“Tương lai chung của chúng ta” năm 1987:
“ Phát triển bền vững là một quá trình của sự thay đổi mà trong đó sự
khai thác tài nguyên, phương hướng đầu tư, định hướng phát triển kỹ thuật và

sự thay đổi về luật pháp đều làm hài hòa và gia tăng khả năng đáp ứng nhu
cầu và khát vọng của nhân loại trong cả hiện tại và tương lai”.Hay “ Phát
triển bền vững là sự phát triển không chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu của thế hệ
hiện nay mà không làm tổn hại đến các thế hệ tương lai đáp ứng lại các nhu
cầu của họ”
Cũng năm 1987, vấn đề về phát triển bền vững được Ngân hàng thế giới
(WB) đề cập lần đầu tiên, theo đó thì “Phát triển bền vững là sự phát triển
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
19
đáp ứng các nhu cầu hiện tại mà không làm nguy hại đến khả năng đáp ứng
nhu cầu của các thế hệ tương lai”
Các khái niệm trên chủ yếu nhấn mạnh khía cạnh sử dụng có hiệu quả
nguồn tài nguyên thiên nhiên và bảo đảm môi trường sống cho con người
trong quá trình phát triển.
Ngày nay, quan điểm về phát triển bền vững được đề cập đầy đủ hơn,
ngoài vấn đề môi trường, phát triển bền vững còn xét cả về khía cạnh kinh tế
và xã hội. Tại Hội nghị thượng đỉnh Thế giới về Phát triển bền vững tổ chức ở
Johannesbug- Cộng hòa Nam Phi năm 2002 đã xác định “ Phát triển bền vững
là quá trình phát triển có sự kết hợp chặt chẽ, hợp lý, hài hòa giữa 3 mặt của
sự phát triển , gồm: tăng trưởng kinh tế, cải thiện các vấn đề xã hội và bảo vệ
môi trường”. Tiêu chí để đánh giá sự phát triển bền vững là sự tăng trưởng
kinh tế ổn định; thực hiện tốt tiến bộ và công bằng xã hội; khai thác hợp lý, sử
dụng tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ và nâng cao chất lượng
môi trường sống.
Quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về vấn đề phát triển bền vững
được thể hiện trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước đến
năm 2010, đó là “Phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững. Tăng trưởng kinh tế
đi đôi với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường”, gắn sự

phát triển kinh tế với giữ vững ổn định chính trị-xã hội, bảo đảm an ninh quốc
phòng.
Phát triển bền vững về kinh tế là sự tăng trưởng của kinh tế phải đi đôi
với sự tăng trưởng ổn định và lâu dài.
Sự phát triển bền vững về kinh tế của một quốc gia phải đạt được những yêu
cầu sau:
- Có tăng trưởng GDP và GDP đầu người cao. Nước càng nghèo thu nhập
càng thấp đòi hỏi sự tăng trưởng này càng phải cao. Trong điều kiện
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
20
hiện nay nước có thu nhập thấp phải có tỷ lệ tăng GDP vào khoảng 5% /
năm thì mới có thể xem là phát triển bền vững về kinh tế. Nếu thấp hơn
thì không được coi là phát triển bền vững về kinh tế.
- Có GDP hoặc GDP bình quân đầu người bằng hoặc cao hơn mức trung
bình hiện nay cuả các nước đang phát triển. Nếu có tăng trưởng GDP
cao nhưng mức GDP bình quân đầu người thấp thì vẫn coi là chưa đạt
tới mức phát triển bền vững.
- Cơ cấu GDP theo hướng tỷ lệ đóng góp của công nghiệp và dịch vụ
trong GDP phải cao hơn nông nghiệp nhằm đảm bảo cho tăng trưởng
GDP ổn định và lâu dài.
1.2.2 Cơ sở lý luận phát triển các khu công nghiệp tập trung theo hướng
bền vững về kinh tế.
Khi nói đến phát triển bền vững thì phải quan tâm cả ba vấn đề đó là
kinh tế, xã hội và môi trường. Tuy nhiên, trong giới hạn của chuyên đề thì chỉ
đề cập đến mặt kinh tế .
Phát triển bền vững về mặt kinh tế các KCN đó là sự duy trì nhịp tăng
trưởng về kinh tế của các doanh nghiệp trong KCN ổn định theo thời gian,
tăng trưởng phải dựa trên cơ sở tăng năng suất lao động, và hiệu quả chứ

không phải chỉ dựa trên cơ sở sự gia tăng của các yếu tố đầu vào. Cân đối tốc
độ tăng trưởng kinh tế với việc sử dụng các nguồn lực, tài nguyên thiên nhiên,
khoa học công nghệ, đặc biệt chú trọng vào phát triển công nghệ sạch. Việc
phân bổ các nguồn lực phải hài hoà giữa các thế hệ.
Trong “Chương trình nghị sự 21 của Việt Nam”về vấn đề phát triển bền
vững ở Việt Nam, trong đó nhấn mạnh vai trò phát triển kinh tế là nhiệm vụ
trung tâm, kết hợp chặt chẽ, hợp lý ,hài hoà với phát triển xã hội, khai thác
hợp lý, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả tài nguyên thiên nhiên trong giới hạn
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
21
cho phép về mặt sinh thái và bảo vệ môi trường lâu bền. Từng bước thực hiện
nguyên tắc “ mọi mặt: kinh tế, xã hội và môi trường đều có lợi”.
Như vậy, phát triển kinh tế luôn là mục tiêu đầu tiên đối với mỗi quốc
gia. Tuy nhân loại vẫn phải đối mặt với sự lựa chọn giữa phát triển kinh tế và
bảo vệ môi trường khỏi bị ô nhiễm, vì kinh tế càng phát triển thì sẽ càng thải
ra môi trường nhiều hơn, các nguồn tài nguyên sẽ ngày càng sớm cạn kiệt,
nhưng không thể không phát triển kinh tế, vì nhu cầu của con người là ngày
càng cao, phát triển kinh tế là quy luật tiến hoá của xã hội loài người. Vậy vẫn
phải phát triển kinh tế , nhưng phải theo hướng bền vững.
Các KCN ra đời là các khu tập trung các nhà máy xí nghiệp công nghiệp,
do đó KCN có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của vùng. Các
KCN phát triển theo hướng bền vững về kinh tế biểu hiện:
- Các doanh nghiệp trong KCN có năng suất lao động và tốc độ tăng
trưởng cao và ổn định
- Sản phẩm sản xuất ra có chất lượng cao và khả năng cạnh tranh được
với các sản phẩm trên thế giới.
Các chính sách và tiêu chí chủ yếu phát triển KCNTT theo hướng bền
vững về kinh tế tại Việt Nam là:

a) Chính sách quy hoạch phát triển KCN phù hợp với chiến lược phát
triển lâu dài:
- Quy hoạch phát triển các KCN phải đảm bảo phát huy và khai thác lợi
thế so sánh của từng khu vực, bảo đảm tính hiệu quả, cân nhắc đầy đủ
các yếu tố môi trường và xã hội trong các quyết định quy hoạch
- Chính sách quy hoạch KCN phải gắn kết chặt chẽ với phát triển đô thị,
cơ sở hạ tầng kỹ thuật ngoài hàng rào KCN như hệ thống giao thông,
đèn chiếu sáng, đường dây điện, bưu điện… và các dịch vụ phục vụ như
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
22
xe buýt đưa đón công nhân, nhà trọ cho công nhân, nhà ăn cho công
nhân, đồn công an, công đoàn, Hải quan KCN…là các yếu tố vừa tăng
sức hấp dẫn KCN, vừa là những giải pháp kinh tế-xã hội cần phải thực
hiện để đảm bảo cho sự phát triển ổn định, bền vững của KCN.
- Phát triển KCN thực chất là kinh doanh bất động sản đất đai công
nghiệp nên phaỉ chọn địa điểm tại các vị trí thuận lợi về địa lý-kinh tế.
Trong một thời gian dài, chiến lược phát triển của chúng ta dựa trên quan
điểm các cực phát triển. Nhưng chiến lược trên có mặt trái và giới hạn của nó
vì sự tập trung quá nóng tại một khu vực thành phố đặt ra vấn đề về môi
trường, xã hội nghiêm trọng đe dọa tính bền vững của chiến lược. Do vậy
song song với việc tập trung phát triển các KCN tại các vùng có lợi thế, chính
sách quy hoạch KCN cần chuyển hướng dần sang các vùng kém lợi thế hơn
nhưng giải quyết tốt hơn các vấn đề xã hội, môi trường.
b) Chính sách huy động vốn đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật KCN một
cách đồng bộ.
Để thu hút đầu tư vào KCN, cơ sở hạ tầng kỹ thuật các KCN đáp ứng
yêu cầu của các nhà đầu tư có ý nghĩa quan trọng và đi trước một bước. Vì
vậy chính sách huy động vốn đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật KCN một cách

đồng bộ, có chất lượng, đúng tiến độ, tránh tiêu cực thất thóat là những yêu
cầu bức thiết đối với KCN. Không có chính sách phát triển cơ sở hạ tầng hợp
lý và đồng bộ sẽ gây lãng phí hoặc gây những ách tắc, cản trở quá trình hoạt
động của doanh nghiệp và ảnh hưởng xấu đến môi trường. Một KCN có cơ sở
hạ tầng yếu kém sẽ không thể sản xuất tốt và ổn định, hơn nữa sẽ dẫn đến việc
yếu kém trong quá trình xử lý môi trường. Chắc chắn một KCN có cơ sở hạ
tầng yếu kém sẽ không hấp dẫn các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư lớn,
vì khả năng phát triển sản xuất là yếu kém, chi phí trong quá trình sản xuất sẽ
có nhiều phát sinh, không thể phát triển bền vững .
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
23
c) Chính sách khai thác sử dụng hài hòa các nguồn lực
Chính sách phát triển KCN phải dựa vào nguồn lực và cả cách thức sử
dụng hài hòa nguồn lực, điều này quyết định năng lực cạnh tranh và hiệu quả
của doanh nghiệp.
Theo quan niệm truyền thống, nguồn lực là các yếu tố tạo nên nền kinh
tế và thúc đẩy nó phát triển. Các yếu tố đó là đất đai, tài nguyên thiên nhiên
khí hậu, nguồn nước, nguồn vốn con người, nguồn vốn tài chính, khoa học
công nghệ, các truyền thống văn hóa…
Theo giác độ nâng cao năng lực cạnh tranh, nguồn lực giống nhau nhưng
các tác nhân gắn liền với việc sử dụng nguồn lực như năng lực quản lý, thể
chế, chính sách từng địa phương khác nhau sẽ trạo nên sự khác biệt giữa các
địa phương có cùng nguồn lực.
Theo giác độ nguồn gốc và thời điểm phát sinh thì sự phong phú, quy mô
các nguồn lực có ý nghĩa quan trọng nhưng chính việc sử dụng có hiệu quả
hơn các nguồn lực, tạo ra những “giá trị sử dụng mới” sẽ tạo nên lợi thế trong
quá trình phát triển .
Qua cách phân loại như trên thì rõ ràng các nguồn lực truỳên thống là

nền tảng để phát triển, nhưng các nguồn lực vô hình như năng lực quản lý, cải
cách thể chế, phát huy năng lực sáng tạo ra những “giá trị sử dụng mới” sẽ tạo
nên sự khác biệt giữa các địa phương. Do đó chính sách khai thác sử dụng
nguồn lực trong phát triển KCN cần đảm bảo các yêu cầu sau:
- Hợp tác chia sẻ sử dụng nguồn lực vì trong thời kỳ hội nhập, nguồn lực
trở thành taì sản chung của toàn nhân loại không phụ thuộc vào vị trí địa
lý hay quyền sở hữu. Thế giới là sự chia sẻ và mỗi nước đều có những
lợi thế riêng, chính vì vậy một sự phân công hợp tác quốc tế hợp lý sẽ là
một sự đảm bảo cho sử dụng nguồn lực bền vững. Do đó, chính sách sử
dụng nguồn lực trong nước cần kết hợp tận dụng tốt hơn các nguồn lực
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
24
bên ngoài, từng bước xác lập một cơ cấu chia sẻ cân bằng hơn và ít phụ
thuộc hơn, từ bỏ hoàn toàn cơ cấu khép kín phi hiệu quả
- Chính sách phát triển các KCN cần có sự liên kết, hợp tác và chia sẻ,
nhằm giảm sự cạnh tranh nội bộ trong việc mời gọi đầu tư, đồng thời có
chiến lược phát triển các KCN mũi nhọn, tránh dàn hàng ngang cùng
tiến.
- Chính sách phát triển các KCN phải chú ý đến công nghệ, vì lâu dài,
công nghiệp sẽ tự điều chỉnh hướng đến các ngành ít bị phụ thuộc vào
tài nguyên thiên nhiên, dựa trên những ứng dụng công nghệ cao và tiết
kiệm hơn, sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên và gia tăng hàm lượng
chất xám cao hơn.
- Chính sách phát triển KCN phải phát huy mạnh mẽ nguồn lực con
người. Đa phần các nước đang phát triển chỉ biết dựa vào khai thác
nguồn tài nguyên, do vậy đất nước nghèo. Các nước biết dựa vào tri
thức, lấy tri thức làm nòng cốt mới giàu có. Mặt khác, một KCN thiếu
nguồn lao động sẽ kém hấp dẫn với các nhà đầu tư.

d) Chính sách thu hút đầu tư vào KCN đảm bảo có cơ cấu cân đối, thân
thiện và hội nhập.
- Cơ cấu cân đối:
+ Cân đối các KCN: cân đối giữa các KCN tổng hợp với các KCN
chuyên ngành, KCNC, CCN nhằm giải quyết nhu cầu đa dạng và lâu dài.
+ Cân đối cơ cấu ngành: cân đối giữa công nghiệp thượng nguồn và hạ
nguồn, giữa công nghiệp cơ bản và công nghiệp phụ trợ.
+ Cân đối sản phẩm và thị trường: cân đối giữa sản xuất hàng xuất khẩu
và hàng thay thế nhập khẩu, vừa tập trung phát triển các ngành công nghiệp
cạnh tranh nhưng phải chú ý an ninh nguyên liệu trong nước.
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46
Chuyên đề tốt nghiệp:
Một số giải pháp phát triển các KCNTT trên địa bàn Hà Nội theo hướng bền vững về kinh tế
25
+ Cân đối các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế : một KCN chỉ
thu hút được đầu tư nước ngoài sẽ thiếu tính bền vững, do vậy một KCN bền
vững phaỉ có cơ cấu các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế hợp lý
giữa đầu tư nước ngoài và đầu tư trong nước.
- Cơ cấu thân thiện:
+ Cơ cấu thân thiện trở thành nhu cầu và đòi hỏi của phát triển bền
vững , thể hiện ngay trong quá trình lựa chọn công nghệ, sản phẩm phải
hướng đến các công nghệ ít phát thải, tiết kiệm nguyên liệu, dễ tái chế và có
khả năng sử dụng lại sẽ tạo cơ hội cho việc cải thiện môi trường theo hướng
thân thiện.
+ Cơ cấu thân thiện cũng cần phải tạo ra sự cân bằng giữa đầu ra và đầu
vào và cơ hội để tái chế chất thải ngay trong quá trình công nghiệp. Việt Nam
và một số nước trong khu vực được đánh giá là những nước có cơ hội phát
triển các ngành công nghiệp tái chế chất thải-xu hướng tích cực đang được thế
giới khuyến khích. Trong một báo cáo diễn biến môi trường của Ngân hàng
thế giới cho thấy để xử lý 1 tấn chất thải chi phí tối thiểu là 10USD, đó là cơ

hội cho ngành công nghiệp tái chế, nhưng quan trọng hơn, đó là lợi ích về môi
trường mà xã hội thu được.
- Cơ cấu hội nhập:
+ Một KCN đáp ứng những chuẩn mực quốc tế , là cơ hội để mở rộng
giao lưu và cạnh tranh với thế giới, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh đã có
nhiều thay đổi, trong đó những chuẩn mực về môi trường trở thành rào cản và
thách thức đối với các nước. Một số nhà đầu tư và thương mại đến quan hệ
với Việt Nam ngày nay vấn đề họ quan tâm đầu tiên không phải là giá cả,
mẫu mã hay chất lượng sản phẩm mà là những đáp ứng về xử lý chất thải,
những điều kiện đối với công nhân, nhất là công nhân nữ.
Sinh viên: Nguyễn Trúc Quỳnh Lớp: Kinh tế và Quản lý công 46