Một số giải pháp hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại công ty tnhh thương mại phương linh

Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
………………………ngày … tháng … năm 2014
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
(Ký, ghi rõ họ tên)

SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
………………………ngày … tháng … năm 2013
GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
(Ký, ghi rõ họ tên)

SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

LỜI CẢM ƠN
Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô khoa Kinh tế Trường đại học Cơng
nghiệp TP. Hồ Chí Minh cơ sở Thanh Hóa đã truyền đạt những kiến thức quan trọng,

những kinh nghiệm quý báu và tạo điều kiện tốt nhất trong suốt khoảng thời gian học
tập tại trường. Đặc biệt là cơ Võ Thị Minh, người đã nhiệt tình hướng dẫn em thực
hiện chuyên đề tốt nghiệp này.
Em xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo và các anh chị trong Công ty TNHH
thương mại Phương Linh đã tạo điều kiện thuận lợi cho em được thực tập tại doanh
nghiệp, được tiếp xúc thực tế, giải đáp thắc mắc, giúp em có thêm hiểu biết về cơng
việc kế tốn trong suốt quá trình thực tập.
Với vốn kiến thức hạn hẹp và thời gian có hạn nên em khơng tránh khỏi những
thiếu sót. Em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp, phê bình của q thầy cơ và
các bạn đề bài chun đề được hồn thiện hơn. Đó sẽ là hành trang quý giá giúp em
hoàn thiện kiến thức của mình sau này.
Em xin chân thành cảm ơn!
.

SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU.................................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài :.......................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu :................................................................................................2
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu :...............................................................................2
4. Ý nghĩa nghiên cứu :..................................................................................................2
5. Phương pháp nghiên cứu :........................................................................................2
6. Bố cục chuyên đề :.....................................................................................................3

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT
QUẢ KINH DOANH TẠI CÁC DOANH NGHIỆP.....................................................4
1.1. Những vấn đề cơ bản về kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh
doanh..............................................................................................................................4
1.1.1 Một số khái niệm liên quan đến bán hàng...........................................................4
1.1.2 Đặc điểm của hoạt động bán hàng.......................................................................5
1.1.3 Vai trò và nhiệm vụ của kế tốn bán hàng..........................................................5
1.1.3.1 Vai trị của kế toán bán hàng.............................................................................5
1.1.3.2 Nhiệm vụ kế toán bán hàng...............................................................................6
1.1.4 Các phương thức bán hàng và các phương thức thanh toán.............................7
1.1.4.1 Các phương thức bán hàng...............................................................................7
1.1.4.2 Các phương thức thanh toán...........................................................................10
1.1.5 Điều kiện ghi nhận doanh thu............................................................................10
1.2. Tổ chức cơng tác kế tốn bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong các
doanh nghiệp................................................................................................................11
1.2.1. Kế toán doanh thu bán hàng.............................................................................11
1.2.1.1 Chừng từ kế toán.............................................................................................11
1.2.1.2 Tài khoản sử dụng:........................................................................................11
1.2.1.3 Sổ sách kế toán.................................................................................................11
1.2.1.4 . Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu:.........................................11
1.2.2. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu:............................................................13
1.2.2.1 Chừng từ kế toán..............................................................................................13
SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

1.2.2.2 Tài khoản sử dụng:.........................................................................................13

1.2.2.3 Sổ sách kế toán.................................................................................................13
1.2.2.4 Phương pháp một số nghiệp vụ chủ yếu:.......................................................13
1.2.3. Kế toán giá vốn hàng bán:.................................................................................14
1.2.3.1 Chứng từ sử dụng............................................................................................14
1.2.3.2 Tài khoản sử dụng::........................................................................................14
1.2.3.3 Sổ sách kế toán.................................................................................................14
1.2.3.4 Phương pháp một số nghiệp vụ phát sinh:....................................................14
1.2.4. Kế tốn chi phí bán hàng:..................................................................................16
1.2.4.1 Chứng từ sử dụng............................................................................................16
1.2.4.2 Tài khoản sử dụng:........................................................................................16
1.2.4.3 Sổ sách kế toán.................................................................................................16
1.2.4.4 Một số nghiệp vụ chủ yếu:............................................................................17
1.2.5. Kế tốn chi phí quản lý doanh nghiệp..............................................................18
1.2.5.1 Chứng từ sử dụng:..........................................................................................18
1.2.5.2 Tài khoản sử dụng:.........................................................................................18
1.2.5.3 Sổ kế toán sử dụng..........................................................................................18
1.2.5.4 Một số nghiệp vụ chủ yếu:..............................................................................18
1.2.6. Kế tốn doanh thu hoạt đơng tài chính:...........................................................20
1.2.6.1 Chứng từ sử dụng :..........................................................................................20
1.2.6.2 Tài khoản sử dụng:........................................................................................20
1.2.6.3 Sổ sách kế toán.................................................................................................20
1.2.6.4 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh:...............................................................20
1.2.7. Kế tốn chi phí tài chính....................................................................................21
1.2.7.1 Chứng từ sử dụng............................................................................................21
1.2.7.2 Tài khoản sử dụng:........................................................................................21
1.2.7.3 Sổ sách kế toán.................................................................................................21
1.2.7.4 Phương pháp một số nghiệp vụ chủ yếu:......................................................21
1.2.8. Kế toán thu nhập khác:......................................................................................22
1.2.8.1 Chứng từ sử dụng..........................................................................................22
1.2.8.2 Tài khoản sử dụng:........................................................................................22

1.2.8.3 Sổ sách kế toán.................................................................................................22
SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

1.2.8.4 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh:..............................................................22
1.2.9. Kế toán khoản chi phí khác:..............................................................................23
1.2.9.1 Chứng từ sử dụng............................................................................................23
1.2.9.2

Tài khoản sử dụng:.......................................................................................23

1.2.9.3 Sổ sách kế toán.................................................................................................23
1.2.9.4 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh:................................................................23
1.2.10 Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành.............................................24
1.2.10.1 Chứng từ sử dụng..........................................................................................24
1.2.10.2 Tài khoản sử dụng..........................................................................................24
1.2.10.3 Sổ sách kế toán...............................................................................................24
1.2.11. Kế toán xác định kết quả kinh doanh:............................................................24
1.2.11.1 Chứng từ sử dụng..........................................................................................24
1.2.11.2. Tài khoản sử dụng:.......................................................................................25
1.2.11.3 Sổ sách kế toán...............................................................................................25
1.2.11.4. Nguyên tắc hạch toán:..................................................................................25
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TỐN BÁN HÀNG TẠI CƠNG TY TNHH
THƯƠNG MẠI PHƯƠNG LINH...............................................................................26
2.1 Tổng quan về Công ty TNHH thương mại Phương Linh ...................................26
2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của cơng ty....................................................26

2.1.2 Tình hình tổ chức của cơng ty............................................................................26
2.1.2.1. Cơ cấu chung...................................................................................................26
2.1.2.2. Cơ cấu phịng kế tốn......................................................................................28
2.1.3..Đặc điểm hoạt động tổ chức kinh doanh..........................................................30
2.1.4. Chính sách kế tốn áp dụng tại Cơng ty...........................................................31
2.2. Thực trạng kế tốn bán hàng tại Cơng ty TNHH thương mại Phương Linh....33
2.2.1 Kế toán doanh thu bán hàng tại Công ty TNHH thương mại Phương Linh...33
2.2.1.1. Chứng từ kế toán.............................................................................................33
2.2.1.2. Tài khoản sử dụng...........................................................................................33
2.2.1.3 Sổ sách kế toán.................................................................................................33
2.2.1.4. Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại Công ty TNHH thương mại
Phương Linh................................................................................................................34
2.2.1.5 Ghi sổ kế toán...................................................................................................36
SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

2.2.2. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu:............................................................40
2.2.2.1 Chừng từ kế toán..............................................................................................40
2.2.2.2 Tài khoản sử dụng:.........................................................................................40
2.2.2.3 Sổ sách kế toán.................................................................................................40
2.2.2.4 Nghiệp vụ kinh tế phát sinh.............................................................................40
2.2.2.5 Ghi sổ kế toán...................................................................................................42
2.2.3 Kế toán giá vốn hàng bán...................................................................................45
2.2.3.1. Chứng từ kế toán.............................................................................................45
2.2.3.2. Tài khoản sử dụng...........................................................................................45
2.2.3.3. Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại Công ty TNHH thương mại

Phương Linh................................................................................................................45
2.2.3.4 Ghi sổ kế toán...................................................................................................47
2.2.4 Kế toán xác định kết quả hoạt động kinh doanh...............................................50
2.2.4.1.Chứng từ sử dụng............................................................................................50
2.2.4.2. Tài khoản sử dụng...........................................................................................50
2.2.4.3. Nghiệp vụ kinh tế phát sinh............................................................................50
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HỒN THIỆN CƠNG TÁC KẾ TỐN
BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH
THƯƠNG MẠI PHƯƠNG LINH...............................................................................52
3.1. Đánh giá chung về thực trạng kế toán bán hàng tại Công ty TNHH thương
mại Phương Linh ........................................................................................................52
3.2.1. Ưu điểm...............................................................................................................52
3.2.2. Nhược điểm........................................................................................................52
3.2. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện kế tốn bán hàng tại Cơng ty TNHH thương
mại Phương Linh.........................................................................................................53
KẾT LUẬN...................................................................................................................57
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................58

SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

LỜI MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài :
Trong những năm gần đây nền kinh tế nước ta có những chuyển biến to lớn, đặc
biệt là từ khi chuyển đổi nền kinh tế tập trung bao cấp sang nền kinh tế hàng hóa nhiều
thành phần dưới sự quản lý của nhà nước. Trước xu thế hội nhập tồn cầu hóa các

doanh nghiệp trong nước đang đứng trước một thử thách đó là sự cạnh tranh, khi mà
tính cạnh tranh trên thị trường ngày càng trở nên gay gắt chắc chắn sẽ là nguyên nhân
trọng yếu để kinh doanh nói chung và kinh doanh Thương mại nói riêng phải xác định
cho mình hướng kinh doanh đúng đắn.
Các doanh nghiệp thương mại chính là cầu nối giữa những người sản xuất và tiêu
dùng, với doanh nghiệp thương mại thì quá trình kinh doanh là mua vào- dự trữ- bán
ra các hàng hoá dịch vụ. Trong đó hoạt động bán hàng là khâu cuối cùng của hoạt
động kinh doanh và có tính quyết định đến cả q trình kinh doanh. Có bán được hàng
thì doanh nghiệp mới lập kế hoạch mua vào- dự trữ cho kỳ kinh doanh tới, mới có thu
nhập để bù đắp cho kỳ kinh doanh và có tích luỹ để tiếp tục quá trình kinh doanh.
Trong nền kinh tế thị trường phải xác định rằng việc tiêu thụ sản phẩm là vấn đề quyết
định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp, hoạt động trong quy luật cạnh tranh gay
gắt của thị trường, doanh nghiệp phải bán những thứ người mua cần chứ khơng bán
những gì doanh nghiệp có. Thực tế cho thấy đối với doanh nghiệp thương mại nếu sản
phẩm hàng hoá tốt về chất lượng hợp lý về giá cả, đáp ứng được nhu cầu thị hiếu của
người tiêu dùng và doanh nghiệp biết tổ chức quản lý tốt cơng tác kế tốn bán hàng thì
sẽ có điều kiện tốt để phát triển. Muốn thực hiện hoạt động bán hàng có hiệu quả, đem
lại doanh thu ngày càng cao cho doanh nghiệp thì vai trị của kế tốn bán hàng và xác
định kết quả bán hàng phải đặt lên hàng đầu. Kế toán bán hàng và xác định kết quả bán
hàng là phần hành kế toán chủ yếu trong doanh nghiệp thương mại dịch vụ, và với
cương vị là công cụ quản lý để nâng cao hiệu quả bán hàng thì càng cần phải được tổ
chức một cách khoa học và hợp lý nhằm phục vụ
đắc lực cho quá trình kinh doanh của doanh nghiệp
Bởi vậy, cải tiến và hồn thiện hơn nữa cơng tác kế tốn nói chung, kế toán bán
hàng và xác định kết quả kinh doanh thương mại nói riêng trong các doanh nghiệp
thương mại ln được đặt ra với mục đích nhằm tổ chức khoa học, hợp lý hơn nữa
SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH

1

Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

công tác kế tốn này, làm cơ sở cho các thơng tin kế tốn cung cấp đảm bảo tính đúng
đắn và đáng tin cậy.
Công ty TNHH thương mại Phương Linh được hoạt động trong lĩnh vực kinh
doanh nước gải khát, có thể nhận thấy kế tốn nói chung và kế tốn bán hàng và xác
định kết quả bán hàng của cơng ty nói riêng là một bộ phận quan trọng trong việc quản
lý hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty, nên ln ln địi hỏi phải được hồn
thiện. Nhận thức được tầm quan trọng này, đồng thời để áp dụng kiến thức đã có thơng
qua q trình học tập vào thực tế nhằm nâng cao trình độ hiểu biết bản thân, q trình
thực tập tại Cơng ty TNHH thương mại Phương Linh được sự giúp đỡ tận tình đã giúp
em chọn đề tài:
“ Một số giải pháp hồn thiện cơng tác kế toán bán hàng và xác định kết quả
bán hàng tại Công ty TNHH thương mại Phương Linh”
2. Mục tiêu nghiên cứu :
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng
tại Công ty TNHH thương mại Phương Linh.
- Đề xuất giải pháp hồn thiện kế tốn bán hàng và xác định kết quả bán hàng
của công ty.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu :
- Đối tượng : Kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công ty TNHH
thương mại Phương Linh.
- Phạm vi:
+ Không gian: Tại công ty TNHH thương mại Phương Linh
+ Thời gian: Đề tài nghiên cứu số liệu công ty trong năm tài chính 2013
4. Ý nghĩa nghiên cứu :
Trên cơ sở phân tích thực trạng cơng tác kế tốn bán hàng và xác định kết quả

bán hàng tại Công ty TNHH thương mại Phương Linh, từ đó chuyên đề sẽ đưa ra
những giải pháp, khuyến nghị phù hợp để hoàn thiện và nâng cao chất lượng cơng tác
kế tốn bán hàng nói riêng và hệ thống hoạt động kế tốn của cơng ty nói chung.
5. Phương pháp nghiên cứu :
Chun đề có sử dụng một số phương pháp nghiên cứu cụ thể sau :
- Phương pháp thu thập số liệu, ghi chép, nghiên cứu, tìm hiểu các sổ sách, báo
cáo kế tốn của cơng ty.
SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH

2


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

- Phương pháp chứng từ kế toán
- Phương pháp đối ứng tài khoản
- Phương pháp phân tích, thống kê
- Phương pháp tổng hợp và cân đối kế tốn.
6. Bố cục chun đề :
Ngồi phần mở đầu, kết luận, nội dung của chuyên đề bao gồm 4 chương:
- Chương 1: Lý luận chung về kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng
tại các doanh nghiệp
- Chương 2: Thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán
hàng tại Công ty TNHH thương mại Phương Linh.
- Chương 3: Một số giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác kế toán bán hàng và
xác định kết quả bán hàng tại Công ty TNHH thương mại Phương Linh.

SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH

3


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC
ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÁC DOANH NGHIỆP
1.1. Những vấn đề cơ bản về kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động
kinh doanh
1.1.1 Một số khái niệm liên quan đến bán hàng
* Quá trình bán hàng của doanh nghiệp là q trình xuất giao hàng hố giừa
người mua và người nhận được hàng trả tiền hay chấp nhận trả tiền.
* Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là toàn bộ số tiền thu được hoặc sẽ
thu được từ các giao dịch và nghiệp vụ phát sinh doanh thu như: bán sản phẩm, hàng
hoá, cung cấp dịch vụ cho khách hàng bao gồm cả các khoản phụ thu và phí thu thêm
ngồi giá bán (nếu có).
- Các khoản giảm trừ doanh thu là số tiền người bán thưởng, giảm trừ cho
khách hàng khi họ mua hàng. Các khoản giảm trừ doanh thu gồm có: Giảm giá hàng
bán, chiết khấu thương mại, hàng bán bị trả lại
- Giảm giá hàng bán: là số tiền giảm trừ cho khách hàng do các nguyên nhân
thuộc về người bán như hàng kém phẩm chất, không đúng quy cách, giao hàng không
đúng thời hạn, địa điểm trong hợp đồng, hàng lạc hậu
- Chiết khấu thương mại: là các khoản mà người bán giảm trừ cho người mua
với số lượng hàng hoá lớn. Chiết khấu thương mại được ghi trong các hợp đồng mua
bán và cam kết mua bán hàng.
- Hàng bán bị trả lại: Là số hàng đã được coi là tiêu thụ nhưng bị người mua
trả lại và từ chối thanh toán. Tương ứng với hàng bán bị trả lại là giá vốn của hàng bán

bị trả lại( tính theo giá vốn khi bán) và doanh thu của hàng bán bị trả lại cùng thuế
GTGT đầu ra phải nộp của hàng bán bị trả lại.
- Chiết khấu thanh toán: là khoản mà người bán giảm trừ cho người mua khi
thanh toán tiền trước thời hạn. Chiết khấu thanh toán được ghi trong các hợp đồng mua
bán và cam kết mua bán hàng.
Giá vốn hàng bán là giá thực tế xuất kho của thành phẩm, hàng hoá hoặc là giá
thành thực tế lao vụ, dịch vụ hoàn thành đã được xác định là tiêu thụ và các khoản
khác được tính vào giá vốn để xác định kết quả kinh doanh trong kỳ

SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH

4


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

Chi phí tài chính là những chi phí gồm các khoản chi phí hoặc các khoản lỗ có
liên quan đến hoạt động đầu tư tài chính, chi phí đi vay và cho vay vốn,chiết khấu
thanh tốn cho khách hàng, chi phí góp vốn liên doanh, chi phí chuyển nhượng chứng
khốn ngắn hạn, chi phí giao dịch bán chứng khốn, đầu tư khác, khoản lỗ về chênh
lệch tỷ giá ngoại tệ và bán ngoại tệ…
Chi phí bán hàng là tồn bộ chi phí có liên quan đến hoạt động bán hàng và
tiêu thụ sản phẩm của tồn doanh nghiệp.
Chi phí quản lý doanh nghiệp là tồn bộ chi phí có liên quan đến hoạt động
quản lý kinh doanh quản lý hành chính và quản lý điều hành của toàn doanh nghiệp.
Kết quả kinh doanh là kết quả của hoạt động tiêu thụ sản phẩm ,hàng hoá và
được biểu hiện qua chỉ tiêu lãi (lỗ) về tiêu thụ
1.1.2 Đặc điểm của hoạt động bán hàng

Quá trình bán hàng là quá trình hoạt động kinh tế bao gồm 2 mặt: Doanh nghiệp
đem bán sản phẩm, hàng hoá, cung cấp dịch vụ đồng thời đã thu được tiền hoặc có
quyền thu tiền của người mua. Đối với doanh nghiệp XDCB, giá trị của sản phẩm xây
lắp được thực hiện thơng qua cơng tác bàn giao cơng trình XDCB hồn thành.
Hàng hố cung cấp nhằm để thoả mãn nhu cầu tiêu dùng và sản xuất của xã hội
gọi là bán ra ngồi. Trường hợp, hàng hố cung cấp giữa các đơn vị trong cùng một
công ty, tổng công ty, được gọi là bán hàng trong nội bộ.
Quá trình bán hàng thực chất là quá trình trao đổi quyền sở hữu giữa người bán
và người mua trên thị trường hoạt động.
1.1.3 Vai trị và nhiệm vụ của kế tốn bán hàng
1.1.3.1 Vai trị của kế tốn bán hàng
Tiêu thụ hàng hố là q trình các Doanh nghiệp thực hiện việc chuyển hố vốn
sản xuất kinh doanh của mình từ hình thái hàng hố sang hình thái tiền tệ và hình
thành kết quả tiêu thụ, đây là kết quả cuối cùng của hoạt động sản xuất kinh doanh.
Trong doanh nghiệp thương mại, hàng hoá là tài sản chủ yếu và biến động nhất,
vốn hàng hoá chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng số vốn lưu động cũng như toàn bộ
vốn kinh doanh của Doanh nghiệp cho nên kế toán hàng hoá là khâu quan trọng đồng
thời nghiệp vụ tiêu thụ và xác đinh kết quả tiêu thụ quyết định sự sống cịn đối với mỗi
doanh nghiệp. Do tính chất quan trọng của bán hàng và xác định kết quả kinh doanh

SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH

5


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

như vậy đòi hỏi kế toán bán hàng và xác định kết quả tiêu kinh doanh có vai trị hết

sức quan trọng
Như vậy, tiêu thụ là thực hiện mục đích của sản xuất và tiêu dùng, đưa
hàng hoá từ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng. Tiêu thụ là khâu lưu thông hàng hoá là cầu
nối trung gian giữa một bên sản xuất phân phối và một bên là tiêu dùng. Đặc biệt trong
nền kinh tế thị trường thì tiêu thụ được hiểu theo nghĩa rộng hơn: Tiêu thụ là quá trình
kinh tế bao gồm nhiều khâu từ việc nghiên cứu thị trường, xác định nhu cầu khách
hàng, tổ chức mua hàng hoá và xuất bán theo yêu cầu của khách hàng nhằm đạt hiệu
quả kinh doanh cao nhất.
Tiêu thụ hàng hố có vai trò to lớn trong việc cân đối giữa cung và cầu, thơng
qua việc tiêu thụ có thể dự đốn được nhu cầu của xã hội nói chung và của từng khu
vực nói riêng, là điều kiện để phát triển cân đối trong từng nghành từng vùng và trên
toàn xã hội. Qua tiêu thụ, giá trị và giá trị sử dụng của hàng hoá mới được thực hiện.
Tiêu thụ hàng hố là cơ sở hình thành nên doanh thu và lợi nhuận, tạo ra thu
nhập để bù đắp chi phí bỏ ra, bảo toàn và phát triển vốn kinh doanh thông qua các
phương thức tiêu thụ.
Nếu khâu tiêu thụ hàng hố của mỗi doanh nghiệp được triển khai tốt nó sẽ làm
cho q trình lưu thơng hàng hố trên thị trường diễn ra nhanh chóng giúp cho doanh
nghiệp khẳng định được uy tín của mình nhờ đó doanh thu được nâng cao. Như vậy
tiêu thụ hàng hố có ý nghĩa và vai trò quan trọng trong hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp.
1.1.3.2 Nhiệm vụ kế toán bán hàng
Để thực hiện được quá trình bán hàng và cung cấp dịch vụ, doanh nghiệp phải
phát sinh các khoản giảm chi phí làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ. Dưới hình thức các
khoản tiền đã chi, các khoản khấu trừ vào tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ làm
giảm vốn chủ sở hữu. Đồng thời doanh nghiệp cũng thu được các khoản doanh thu và
thu nhập khác, đó là tổng giá trị các lợi ích kinh tế thu được trong kỳ phát sinh từ các
hoạt động góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu
Sau một quá trình hoạt động doanh nghiệp xác dịnh được kết quả của từng hoạt
động. trên cơ sở so sánh doanh thu, thu nhập với chi phí của từng hoật động. Kết quả
kinh doanh của doanh nghiệp phải được phân phối và sử dụng theo đúng mục đích phù

hợp với cơ chế tài chính quy định cho từng loại hình doanh nghiệp cụ thể
SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH

6


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

Để đáp ứng các nhu yêu cầu về quản lý thành phẩm, hàng hoá; bán hàng xác định
kết quả và phân phối kết quả các hoật động. Kế toán phải thực hiện tốt các nhiệm vụ
sau đây:
- Phản ánh và ghi chép đầy đủ, kịp thời chính xác tình hình hiện có và sự biến
động của từng loại thành phẩm, hàng hoá theo chỉ tiêu số lượng, chất lượng chủng loại
và giá trị
- Phản ánh và ghi chép đầy đủ, kịp thời và chính xác các khoản doanh thu, các
khoản giảm trừ doanh thu và chi phí của từng hoạt động trong doanh nghiệp, đồng thời
theo dõi và đôn đốc các khoản phải thu của khách hàng.
- Phản ánh và tính tốn chính xác kết quả của từng hoạt động, giám sát tìnhh
hình thực hiện nghĩa vụ với nhà nước và tình hình phân phối kết quả từng hoạt động
- Cung cấp và thơng tin kế tốn phục vụ cho việc lập Báo cáo tài chính và định
kỳ phân tích hoạt động kinh tế liên quan đến quá trình bán hàng , xác định và phân
phối kết quả.
1.1.4 Các phương thức bán hàng và các phương thức thanh toán.
1.1.4.1 Các phương thức bán hàng.
Hiện nay, trong các doanh nghiệp kinh doanh thương mại thường có các phương
thức bán hàng như sau:
a. Các phương thức bán buôn:
Bán buôn là phương thức doanh nghiệp bán hàng cho người trung gian, không

bán trực tiếp cho người tiêu dùng. Đặc trưng của bán buôn là bán với số lượng lớn, khi
chấm dứt quá trình mua bán thì hàng hoá chưa đến tay người tiêu dùng mà phần lớn
hàng hố cịn nằm trong lĩnh vực lưu thơng hoặc lĩnh vực sản xuất chế biến.
Thông thường, bán buôn được chia làm hai phương thức: Bán buôn qua kho và
bán bn giao thẳng.
• Bán bn qua kho
Đây là hình thức bán bn mà hàng hố được mua vào, dự trữ trong kho của
doanh nghiệp sau đó được xuất ra để tham gia vào q trình bán hàng. Có hai phương
thức bán hàng qua kho:
- Bán buôn qua kho trực tiếp: Theo phương thức này, người mua sẽ phải đến
kho để trực tiếp mua hàng với số lượng lớn. Bên mua sẽ cử người đại diện mang giấy
uỷ nhiệm đến kho của bên bán trực tiếp nhận và áp tải hàng về. Bên bán xuất kho hàng
SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH

7


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

hoá giao trực tiếp cho đại diện bên mua. Sau khi đại diện bên mua nhận đủ hàng đã
thanh toán hoặc chấp nhận nợ thì hàng hố được coi là tiêu thụ.
- Bán buôn gửi hàng: Theo phương thức này, người bán phải chuyển hàng đến
kho người mua hàng với số lượng lớn. Bên bán xuất kho hàng hoá vận chuyển và giao
trực tiếp tại kho bên mua. Sau khi đại diện bên mua nhận đủ hàng đã thanh toán hoặc
chấp nhận nợ thì hàng hố được coi là tiêu thụ.
• Bán bn vận chuyển thẳng
Bán buôn vận chuyển thẳng là phương thức bán hàng mà doanh nghiệp sau khi
nhận được hàng của bên cung cấp sẽ giao thẳng cho bên mua chứ không qua nhập kho.

Bán buôn giao thẳng được thực hiện dưới hai hình thức:
- Bán bn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán: Theo phương thức này,
tại doanh nghiệp sẽ phát sinh cả hai nghiệp vụ mua và bán. Doanh nghiệp sẽ thực hiện
việc trả tiền cho nhà cung cấp và thu tiền của người mua hàng
- Bán buôn vận chuyển thẳng khơng tham gia thanh tốn: Theo phương thức
này, doanh nghiệp sẽ làm trung gian cho nhà cung cấp và người mua hàng, không
tham gia vào nghiệp vụ mua bán của hai bên mà căn cứ vào hợp đồng đã ký kết, doanh
nghiệp sẽ được hưởng một khoản hoa hồng do bên mua hoặc bên bán trả.
Tóm lại, phương thức bán buôn thường được thực hiện theo các hợp đồng kinh
tế, áp dụng đối với khách hàng thường xuyên. áp dụng phương thức bán hàng này sẽ
giúp các doanh nghiệp bán được hàng với số lượng lớn, quay vịng vốn nhanh và tiết
kiệm được chi phí bảo quản. Tuy nhiên phương thức này chỉ nên áp dụng với những
loại hàng hố khơng cần có sự chọn lọc, hàng hố có khối lượng lớn
b. Các phương thức bán lẻ
Bán lẻ là phương thức bán hàng trực tiếp cho ngưởi tiêu dùng phục vụ mục đích
sinh hoạt, tiêu dùng nội bộ, khơng mang tính sản xuất kinh doanh. Khi chấm dứt q
trình mua bán, hàng hố tham gia ngay vào lĩnh vực tiêu dùng, thực hiện giá trị và giá
trị sử dụng. Khác với bán buôn, bán lẻ thường thực hiện ở phạm vi và quy mô nhỏ
hơn, khối lượng hàng hố ít hơn.
Phương thức bản lẻ gồm nhiều hình thức:
* Phương thức bán lẻ thu tiền tập trung: Là hình thức bán hàng mà trong đó
việc thu tiền của người mua và giao hàng cho người mua tách rời nhau. Theo hình thức
này, mỗi nơi bán hàng có một nhân viên thu tiền làm nhiệm vụ thu tiền của khách hàng
SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH

8


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

rồi viết hoá đơn tích kê giao cho khách hàng để họ đến nhận hàng tại quầy hàng cho
mậu dịch viên bán hàng giao. Hết ca hoặc ngày, thì mậu dịch viên căn cứ vào hố đơn,
tích kê giao hàng cho khách và kết quả kiểm kê hàng tồn quầy, xác định hàng đã bán
trong ngày (ca) là cơ sở cho lập báo cáo bán hàng. Nhân viên thu tiền làm giấy nộp
tiền và nộp tiền cho thủ quỹ. Do có sự tách rời việc mua hàng và thanh toán tiền hàng
nên hạn chế được sai sót, mất mát hàng hố và tiền , tạo điều kiện cho việc quản lý và
phân công công việc cho từng cá nhân cụ thể. Tuy nhiên phương thức này thường gây
phiền hà cho khách hàng vì thủ tục giấy tờ rườm rà.
* Phương thức bán lẻ thu tiền trực tiếp: Theo hình thức này, nhân viên bán
hàng chịu trách nhiệm thu tiền trực tiếp của khách hàng và giao hàng cho khách. Cuối
ngày hoặc cuối ca, nhân viên bán hàng nộp tiền cho thủ quỹ, kiểm kê số lượng hàng
tồn quầy để xác định khối lượng hàng hố bán ra theo cơng thức:

Lượng hàng bán
trong ngày (ca)

Lượng

hàng

= tồn đầu ngày

Lượng hàng nhập
+ trong ngày

(ca)

(ca)

-

Lượng hàng tồn
cuối ngày (ca)

Hình thức này khá phổ biến vì tiết kiệm được thời gian mua của khách hàng đồng
thởi giảm số lượng lao động tại quầy hàng
* Phương thức bán lẻ tự phục vụ (bán hàng tại các siêu thị): Theo phương thức
này, khách hàng tự do lựa chọn hàng hoá sau đó mang đến bộ phận thu tiền để thanh
tốn. Để thuận lợi cho q trình quản lý và cơng tác tính tiền bằng máy tính, hàng hố
được gián các mã vạch. Cuối ca, ngày, kết toán căn cứ vào bảng giấy trên máy tính
xác định được lượng hàng bán ra trong ca, ngày.
c. Các phương thức bán hàng đại lý: Theo phương thức này, Doanh nghiệp
thương mại giao hàng cho cơ sở nhận đại lý, ký gửi để các cơ sỏ này trực tiếp bán
hàng. Sau khi bán được hàng, cơ sở đại lý thanh toán tiền hàng cho doanh nghiệp
thương mại và được hưởng một khoản hoa hồng đại lý. Số hàng chuyển giao cho các
cơ sở đại lý vẫn thuộc quyển sở hữu của doanh nghiệp, đến khi nào cơ sở đại lỳ thanh
toán tiền hàng hoặc chấp nhận thanh tốn thì nghiệp vụ bán hàng mới hồn thành.
d. Các phương thức bán hàng trả góp, trả chậm: Là phương thức bán hàng mà
doanh nghiệp thương mại dành cho người mua ưu đãi được trả tiền hàng trong nhiều
SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH

9


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

kỳ. Doanh nghiệp thương mại lúc đó được hưởng thêm khoản chênh lệch giữa giá bán
trả góp và giá bán thơng thường gọi là lãi trả góp. Khi doanh nghiệp giao hàng cho
người mua, hàng hoá được coi là tiêu thụ.
e. Các phương thức bán hàng khác: Do nhu cầu xã hội tăng nhanh cùng với sự
phát triển vượt bậc của nền kinh tế, các doanh nghiệp ngày càng tổ chức nhiều hình
thức bán hàng như: bán hàng qua điện thoại, thương mại điện tử,...
Các phương thức bán lẻ chỉ áp dụng với những mặt hàng có tính chọn lọc, thời
gian sử dụng lâu, số lượng ít khi doanh nghiệp có uy tín và thương hiệu được khẳng
định trong thương trường. Hình thức bản lẻ cũng mang nhược điểm nhất định là tốc độ
lưu chuyển hàng hố chậm, do đó, doanh nghiệp muốn tiêu thụ được nhiều hàng qua
hình thức này cần phải có những chính sách chăm sóc khách hàng thích hợp để tạo uy
tín với khách hàng.
Trên đây là phương thức bán hàng thường được áp dụng trong các doanh nghiệp
thương mại. Tuy nhiên, áp dụng phương pháp bán hàng nào có hiệu quả thì cịn phải
phụ thuộc vào đặc điểm quy mơ loại hình kinh doanh của doanh nghiệp. Lựa chọn
đúng phương thức bán hàng không chỉ giúp các doanh nghiệp thu hút được khách
1.1.4.2 Các phương thức thanh toán.
 Thanh toán bằng tiền mặt: theo phương thức này, việc chuyển giao quyền sở
hữu sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ cho khách hàng và việc thu tiền được thực hiện đồng
thời và người bán sẽ nhận được ngay số tiền mặt tương ứng với số hàng hố mà mình
đã bán.
 Thanh tốn khơng dùng tiền mặt: theo phương thức này, người mua có thể
thanh tốn bằng các loại séc, trái phiếu, cổ phiếu, các loại tài sản có giá trị tương
đương .....
1.1.5 Điều kiện ghi nhận doanh thu
Doanh thu bán hàng chỉ được ghi nhận khi đồng thời thoả mãn tất cả 5 điều kiện
sau:
- DN đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản
phẩm hoặc hàng hoá cho người mua.
- DN khơng cịn nắm giữ quyền quản lý hàng hố như người sở hữu hàng hoá

hoặc kiểm soát hàng hoá.
- Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn.
SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH

10


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

- DN đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng.
- Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.
Doanh thu bán hàng gồm DT bán hàng ra ngoài và DT bán hàng nội bộ.
1.2. Tổ chức cơng tác kế tốn bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong các
doanh nghiệp
1.2.1. Kế toán doanh thu bán hàng
1.2.1.1 Chừng từ kế toán
o

Chứng từ gốc:

- Đơn đặt hàng
- Hợp đồng kinh tế
- Hóa đơn GTGT/ Hóa đơn bán hàng
o Chứng từ ghi sổ:
- Phiếu thu
- Phiếu chi
- Séc thanh toán,
- Ủy nhiệm chi,

- Giấy báo có ngân hàng …
1.2.1.2 Tài khoản sử dụng:


Tài khoản 511 “ Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ”

Tài khoản cấp 2:
o

5111 – Doanh thu bán hàng hóa

o

5112 – Doanh thu bán các thành phẩm

o

5113 – Doanh thu dịch vụ

1.2.1.3 Sổ sách kế toán


Sổ kế toán sử dụng:

o

Sổ tổng hợp:

Chứng từ ghi sổ
Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ

Sổ cái TK 511
1.2.1.4 . Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu:

 Sơ đồ chữ T tài khoản 511:
SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH

11


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh
TK 511

TK 5211

TK
111,112,131

(1)

TK333

(4)

TK 131

(2)

TK 5212

(5)

TK 333
TK
3387

TK 5213
(6)

TK
111,112,131

TK 333
(7)

(3)

TK
5212,5213
(3a)
TK
3331
Gi¶m
VAT
TK 635
(3b)

TK 911
(8)

Diễn giải:
(1) Căn cứ vào HĐGTGT phản ánh doanh thu bấn hàng và cung cấp dịch vụ phát
sinh
(2) Bán hàng theo phương pháp trả chậm, trả góp
(3a) Giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại
(3b) Chiết khấu thanh toán trong bán hàng
(4)Phản ánh số chiết khấu thương mại thực tế phát sinh trong kì
(5) Phản ánh hàng bán bị trả lại
SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH

12


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: ThS. Võ Thị Minh

(6) Phản ánh giảm giá hàng bán
(7) Cuối kỳ, kế tốn tính và phản ánh số thuế GTGT phải nộp theo phương pháp trực
tiếp
(8) Cuối kì kế tốn kết chuyển doanh thu thuần sang TK 911- “xác định kết quả kinh
doanh”
1.2.2. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu:
1.2.2.1 Chừng từ kế toán
o

Chứng từ gốc:
- Hóa đơn GTGT/ Hóa đơn bán hàng
o

Chứng từ ghi sổ:

- Phiếu chi
- Phiếu nhập kho
- Giấy báo Nợ
1.2.2.2 Tài khoản sử dụng:
 Tài khoản 521 “ Chiết khấu thương mại ”
 Tài khoản 531 “ Hàng bán bị trả lại”
 Tài khoản 532 “ Giảm giá hàng bán”
1.2.2.3 Sổ sách kế toán


Sổ kế toán sử dụng:
o Sổ tổng hợp:
Chứng từ ghi sổ
Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ
Sổ cái TK 521,531,532

1.2.2.4 Phương pháp một số nghiệp vụ chủ yếu:
* Sơ đồ chữ T các tài khoản làm giảm trừ doanh thu

SVTH: Nguyễn Thị Lệ – Lớp CDKT13BTH

13