thuyết minh về lễ hội chọi trâu ở Đồ Sơn Hải Phòng

1

Bµi 1:

Dù ai bn đâu bán đâu,
Mồng chín tháng tám chọi trâu thì về,
Dù ai bn bán trăm nghề,
Mồng chín tháng tám thì về chọi trâu"

Lễ hội chọi trâu có từ bao giờ và bắt đầu từ đâu thì khơng ai biết, nhưng những truyền
thuyết về lễ hội này thì có rất nhiều, mỗi truyền thuyết đều gắn với một sự tích kỳ bí khác
nhau nhưng tất cả đều khẳng định: Hội chọi trâu là mỹ tục hào hùng mang đậm tính
thượng võ, tính táo bạo và lịng quả cảm rất độc đáo của người Đồ Sơn.
Để có những ngày hội náo nức, người dân Đồ Sơn phải chuẩn bị rất công phu trong
khoảng 8 tháng trời. Theo người dân Đồ sơn thì điều quan trọng bậc nhất là việc tìm và
ni dưỡng trâu. thơng thường, sau Tết Ngun đán, các sới chọi đều cử người có nhiều
kinh nghiệm đi khắp nơi để mua trâu, có khi họ phải lặn lội hàng tháng trời vào các tỉnh
Thanh Hóa, Nghệ An, Nam Định, Thái Bình, thậm chí lên tận tun Quang, Bắc Cạn...
mới tìm được con trâu vừa ý.
Qua nhiều năm lặn lội tìm mua trâu, người Đồ Sơn nhận thấy rằng, những con trâu mua
được ở chợ Gồi (Nam Định), Thủy Nguyên(Hải Phòng), Thanh Hà (Hải Dương) thường
"giật" giải nhiều hơn. bởi thế, cứ sau Tết âm lịch hằng năm, người Đồ Sơn lại đổ xô đến
những địa phương trên lùng mua trâu.
Một chủ trâu có nhiều năm kinh nghiệm cho biết: "chọn trâu là một công việc cầu kỳ và
tỷ mỉ, trâu đủ tiêu chuẩn phải là những con trâu đực khỏe mạnh, có khả năng chống chịu
được địn của đối phương(nghĩa là phải gan lỳ). Thông thường, những chú trâu da đồng,
lơng móc,một khoang bốn khốy, hàm đen, tóc tráp (lơng trên đầu cứng, dày để tránh
nắng)... là trâu gan. Trâu phải có ức rộng, cổ trịn dài và hơi thu nhỏ về phía đầu, lưng
càng dày, càng phẳng càng tốt. Háng trâu phải rộng nhưng thu nhỏ về phía hậu càng nhọn
càng quý. Sừng trâu phải đen như mun, đầu sừng vênh lên như hai cánh cung, giữa hai
sừng có túm tóc hình chóp trên đỉnh đầu là khốy trịn. Mắt trâu phải đen, trịng đỏ. mặt

trâu giống mặt ngựa là trâu chọi hay...".
Việc chọn mua trâu đã khó khăn, việc chăm sóc, huấn luyện trâu càng khó khăn gấp bội.
Những người được giao nhiệm vụ chăm sóc huấn luyện trâu thường là những người có
nhiều kinh nghiệm. trâu chọi được nuôi ở chuồng riêng, tách biệt và kín đáo. Điều đặc
biệt là khơng được để cho trâu chọi trông thấy trâu nhà cốt để trâu chọi khơi phục bản
năng hoang dã, đơn độc của nó. Trường huấn luyện trâu thường là những bãi đất rộng, có
nhiều người đứng xung quanh gõ chiêng trống và hò hét.
Khi huấn luyện, người ta còn phủ cờ đỏ lên đầu trâu,mình trâu để cho trâu quen dần với
khơng khí của ngày hội. Người huấn luyện cịn dạy cho trâu có những miếng đánh hay,
đòn hiểm và độc đáo.Sau khi huấn luyện, trâu nào được chọn làm trâu chọi sẽ được gi
Bùi Minh quân

9a6

Tập làm văn


2

một cách tơn kính là "ơng trâu". Trâu nào đoạt giải nhất, được tôn lên thành "cụ trâu".
Ở Đồ Sơn, phường nào cũng có người mê trâu chọi, có kinh nghiệm tìm mua trâu, chăm
sóc, huấn luyện trâu chọi, những người này được coi là nghệ nhân. Trong ngày lễ hội, tên
của họ được nhắc đến với tư cách là chủ của "ông trâu"…
Mở đầu hội chọi trâu là lễ tế thần Điểm Tước (vị thuỷ thần, và cũng là Thành hoàng làng
của cả vùng Đồ Sơn). Lễ tế thần ngày hội chọi trâu là lễ lớn nhất trong năm của người Đồ
Sơn. Thời gian gần đây, những thủ tục của phần lễ ngày càng bị xem nhẹ, đơn giản hóa.
tuy nhiên, phần hội chọi trâu ln có sức hấp dẫn lạ kỳ thu hút đông đảo du khách bốn
phương đến cổ vũ.
Vào hội, ai cũng náo nức, hồi hộp, chờ đợi… Từ hai phía của sới chọi, "ơng trâu" được
dẫn ra có người che lọng và múa cờ hai bên. Khi hai "ông trâu" cách nhau 20m, người dắt

nhanh chóng rút"sẹo" cho trâu rồi khẩn trương thốt ra ngồi sới chọi. Hai trâu lao vào
nhau với tốc độ khủng khiếp, hai đôi sừng đập vào nhau kêu chan chát... Cứ thế, hai trâu
chọi nhau quyết liệt giữa tiếng hò reo vang dậy của hàng ngàn khán giả.
Kết thúc hội chọi trâu là một cuộc rước giải trâu nhất về đình làm lễ tế thần. Cuộc rước
này phải có tất cả mọi người dân đồ Sơn (cả chủ trâu thua cuộc) biểu thị sự đồn kết, vơ
tư, cùng đồng lịng mừng ngày vui chung. Trâu nhất hàng tổng được phần thưởng là một
lá cờ vóc hồng thêu hai chữ "Thượng Đẳng" bằng kim tuyến, một bát hương bằng đá
xanh đem theo đám rước trở về.
Theo tập tục của địa phương, các trâu tham gia chọi,dù thắng, dù thua, đều phải giết thịt,
dân Đồ Sơn lấy một bát tiết cùng một ít lông của trâu (mao huyết) để cúng thần, sau đó
đổ xuống ao để tiễn thần... Du khách đến dự lễ hội có thể mua thịt trâu về ăn để cầu may
và chúc phúc…
Với những nét văn hóa truyền thống độc đáo vốn có, lễ hội chọi trâu Đồ Sơn đã trở thành
một sản phẩm du lịch độc đáo thu hút du khách bốn phương đến với Hải Phòng. Năm
2000, Lễ hội chọi trâu đồ sơn được Nhà nước công nhận là một trong 15 lễ hội lớn của cả
nước

Bïi Minh quân

9a6

Tập làm văn


3

Bµi 2:
Khơng biết từ bao giờ, câu ca mộc mạc trên đã trở thành tiếng gọi của quê
hương, nhắc nhở người Đồ Sơn nhớ về nơi "chôn rau cắt rốn". Nơi có lễ hội
truyền thống "độc nhất vơ nhị" tại Việt Nam. Đó là Lễ hội chọi trâu được tổ chức

hàng năm tại quận Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng.
Lễ hội chọi trâu có từ bao giờ và bắt đầu từ đâu thì  khơng ai biết, nhưng những
truyền thuyết về lễ hội này thì có rất nhiều, mỗi truyền thuyết đều gắn với một sự
tích kỳ bí khác nhau nhưng tất cả đều khẳng định: Hội chọi trâu là mỹ tục hào
hùng mang đậm tính thượng võ, tính táo bạo và lòng quả cảm rất độc đáo của
người Đồ Sơn.
Để có những ngày hội náo nức, người dân Đồ Sơn phải chuẩn bị rất công phu
trong khoảng 8 tháng trời. Theo người dân Đồ Sơn thì điều quan trọng bậc nhất
là việc tìm và ni dưỡng trâu. Thơng thường, sau Tết Nguyên đán, các sới chọi
đều cử người có nhiều kinh nghiệm đi khắp nơi để mua trâu, có khi họ phải lặn
lội hàng tháng trời vào các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Nam Định, Thái Bình, thậm
chí lên tận Tuyên Quang, Bắc Cạn... mới tìm được con trâu vừa ý.
Qua nhiều năm lặn lội tìm mua trâu, người Đồ Sơn nhận thấy rằng, những con
trâu mua được ở chợ Gồi (Nam Định), Thủy Nguyên (Hải Phòng), Thanh Hà (Hải
Dương) thường "giật" giải nhiều hơn. Bởi thế, cứ sau Tết âm lịch hằng năm,
người Đồ Sơn lại đổ xô đến những địa phương trên lùng mua trâu.
Một chủ trâu có nhiều năm kinh nghiệm cho biết: "Chọn trâu là một công việc cầu
kỳ và tỷ mỉ, trâu đủ tiêu chuẩn phải là những con trâu đực khỏe mạnh, có khả
năng chống chịu được đòn của đối phương (nghĩa là phải gan lỳ). Thơng
thường, những chú trâu da đồng, lơng móc, một khoang bốn khốy, hàm đen,
tóc tráp (lơng trên đầu cứng, dày để tránh nắng)... là trâu gan. Trâu phải có ức
rộng, cổ trịn dài và hơi thu nhỏ về phía đầu, lưng càng dày, càng phẳng càng
tốt. Háng trâu phải rộng nhưng thu nhỏ về phía hậu càng nhọn càng quý. Sừng
trâu phải đen như mun, đầu sừng vênh lên như hai cánh cung, giữa hai sừng có
túm tóc hình chóp trên đỉnh đầu là khốy trịn. Mắt trâu phải đen, tròng đỏ. Mặt
trâu giống mặt ngựa là trâu chọi hay...".
Việc chọn mua trâu đã khó khăn, việc chăm sóc, huấn luyện trâu càng khó khăn
gấp bội. Những người được giao nhiệm vụ chăm sóc huấn luyện trâu thường là
những người có nhiều kinh nghiệm. Trâu chọi được ni ở chuồng riêng, tách
biệt và kín đáo. Điều đặc biệt là không được để cho trâu chọi trông thấy trâu nhà

cốt để trâu chọi khôi phục bản năng hoang dã, n c ca nú. Trng hun
Bùi Minh quân

9a6

Tập làm văn


4

luyện trâu thường là những bãi đất rộng, có nhiều người đứng xung quanh gõ
chiêng trống và hò hét.
Khi huấn luyện, người ta còn phủ cờ đỏ lên đầu trâu, mình trâu để cho trâu quen
dần với khơng khí của ngày hội. Người huấn luyện cịn dạy cho trâu có những
miếng đánh hay, đòn hiểm và độc đáo. Sau khi huấn luyện, trâu nào được chọn
làm trâu chọi sẽ được gọi một cách tơn kính là "ơng trâu". Trâu nào đoạt giải
nhất, được tôn lên thành "cụ trâu".
Ở Đồ Sơn, phường nào cũng có người mê trâu chọi, có kinh nghiệm tìm mua
trâu, chăm sóc, huấn luyện trâu chọi, những người này được coi là nghệ nhân.
Trong ngày lễ hội, tên của họ được nhắc đến với tư cách là chủ của "ông trâu"…
Mở đầu hội chọi trâu là lễ tế thần Điểm Tước (vị thuỷ thần, và cũng là Thành
hoàng làng của cả vùng Đồ Sơn). Lễ tế thần ngày hội chọi trâu là lễ lớn nhất
trong năm của người Đồ Sơn. Thời gian gần đây, những thủ tục của phần lễ
ngày càng bị xem nhẹ, đơn giản hóa. Tuy nhiên, phần hội chọi trâu ln có sức
hấp dẫn lạ kỳ thu hút đông đảo du khách bốn phương đến cổ vũ.
Vào hội, ai cũng náo nức, hồi hộp, chờ đợi… Từ hai phía của sới chọi, "ơng trâu"
được dẫn ra có người che lọng và múa cờ hai bên. Khi hai "ông trâu" cách nhau
20m, người dắt nhanh chóng rút "sẹo" cho trâu rồi khẩn trương thốt ra ngoài
sới chọi. Hai trâu lao vào nhau với tốc độ khủng khiếp, hai đôi sừng đập vào
nhau kêu chan chát... Cứ thế, hai trâu chọi nhau quyết liệt giữa tiếng hò reo vang

dậy của hàng ngàn khán giả.
Kết thúc hội chọi trâu là một cuộc rước giải trâu nhất về đình làm lễ tế thần.
Cuộc rước này phải có tất cả mọi người dân Đồ Sơn (cả chủ trâu thua cuộc)
biểu thị sự đồn kết, vơ tư, cùng đồng lịng mừng ngày vui chung. Trâu nhất
hàng tổng được phần thưởng là một lá cờ vóc hồng thêu hai chữ "Thượng
Đẳng" bằng kim tuyến, một bát hương bằng đá xanh đem theo đám rước trở về.
Theo tập tục của địa phương, các trâu tham gia chọi, dù thắng, dù thua, đều phải
giết thịt, dân Đồ Sơn lấy một bát tiết cùng một ít lơng của trâu (mao huyết) để
cúng thần, sau đó đổ xuống ao để tiễn thần... Du khách đến dự lễ hội có thể mua
thịt trâu về ăn để cầu may và chúc phúc…
Với những nét văn hóa truyền thống độc đáo vốn có, Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn đã
trở thành một sản phẩm du lịch độc đáo thu hút du khách bốn phương đến với
Hải Phòng. Năm 2000, Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn được Nhà nước công nhận là
một trong 15 lễ hội lớn của cả nc.

Bùi Minh quân

9a6

Tập làm văn