Luận văn thạc sĩ hoàn thiện xếp hạng doanh nghiệp tại trung tâm thông tin tín dụng ngân hàng nhà nước việt nam

MỤC LỤC
Trang
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG VÀ SƠ ĐỒ
TÓM TẮT LUẬN VĂN
MỞ ĐẦU

1

CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ XẾP HẠNG DOANH NGHIỆP
TẠI TRUNG TÂM THƠNG TIN TÍN DỤNG

4

1.1. Khái qt về Trung tâm Thơng tin Tín dụng

4

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của Trung tâm thông tin tín dụng
1.1.2. Hoạt động cơ bản của Trung tâm thơng tin tín dụng

4

1.2. Xếp hạng doanh nghiệp của Trung tâm thơng tin tín dụng

6

1.2.1. Khái niệm và sự cần thiết xếp hạng doanh nghiệp

6

4

1.2.2. Quy trình xếp hạng doanh nghiệp 12
1.2.3. Phương pháp xếp hạng doanh nghiệp

15

1.2.4. Các chỉ tiêu đánh giá xếp hạng doanh nghiệp của Trung tâm
thông tin tín dụng

17

1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến xếp hạng doanh nghiệp

22

1.3.1. Các nhân tố chủ quan 22
1.3.2. Nhân tố khách quan 27
1.4. Kinh nghiệm của một số tổ chức xếp hạng doanh nghiệp và bài học
cho CIC Việt Nam 28

1.4.1. Kinh nghiệm của một số tổ chức xếp hạng doanh nghiệp
28

1.4.2. Bài học kinh nghiệm cho CIC Việt Nam 35


2
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG XẾP HẠNG DOANH NGHIỆP TẠI

TRUNG TÂM THƠNG TIN TÍN DỤNG NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC
VIỆT NAM 36

2.1. Khái quát về CIC Việt Nam 36

2.1.1. Quy trình hoạt động và phát triển 36


2.2. Thực trạng về xếp hạng doanh nghiệp tại CIC 43

2.2.1. Quy trình xếp hạng doanh nghiệp 43
2.2.2. Căn cứ xếp hạng doanh nghiệp

44

2.2.3. Quy mô xếp hạng doanh nghiệp

45

2.2.4. Các chỉ số xếp hạng 47
2.2.5. Kết quả xếp hạng doanh nghiệp

52

2.3. Đánh giá thực trạng xếp hạng doanh nghiệp tại CIC. 54

2.3.1. Kết quả xếp hạng doanh nghiệp tại CIC 54
2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân

57

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HỒN THIỆN XẾP HẠNG DOANH
NGHIỆP TẠI TRUNG TÂM THƠNG TIN TÍN DỤNG – NGÂN
HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

62

3.1. Định hướng hoạt động xếp hạng doanh nghiệp tại CIC Việt Nam
62

3.1.1. Định hướng của ngành Ngân hàng giai đoạn 2011-2015
62

3.1.2. Định hướng xếp hạng doanh nghiệp của CIC giai đoạn 2011
đến 2015, tầm nhìn đến năm 2020

64

3.2. Giải pháp hồn thiện xếp hạng doanh nghiệp tại CIC Việt Nam
66

3.2.1. Giải pháp hỗ trợ hoàn thiện xếp hạng doanh nghiệp tại CIC
66

3.2.2. Giải pháp về hoàn thiện xếp hạng doanh nghiệp tại CIC Việt
Nam

69

3.3. Một số đề xuất, kiến nghị

87

3.3.1. Đề xuất giải pháp với CIC
3.3.2. Kiến nghị với NHTM 88

87


2

3.3.3. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước

89

3.3.4. Kiến nghị với Chính phủ, Nhà nước

90

KẾT LUẬN 93
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

97

94


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CSH

Chủ sở hữu

KH

Khách hàng

NH

Ngân hàng

NHNN

Ngân hàng Nhà nước

ADB

Ngân hàng phát triển Châu á

WB

Ngân hàng thế giới

NHTW

Ngân hàng Trung Ương

NHTM

Ngân hàng thương mại

NHTMNN

Ngân hàng thương mại Nhà nước

NVCSH

Nguồn vốn chủ sở hữu

TSĐB

Tài sản đảm bảo

TSTC

Tài sản tài chính

TSCĐ

Tài sản cố định

CIC

Trung tâm thơng tin tín dụng

TCTD

Tổ chức tín dụng

PBR

Tỷ lệ giá cả trên giá trị ghi sổ

XLTD

Xếp loại tín dụng


1

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
Danh mục bảng
Bảng 2.1. Sơ đồ bộ máy tổ chức của CIC 37
Bảng 2.2. Bảng ngành kinh tế của CIC

45

Bảng 2.3. Bảng các chỉ số tài chính áp dụng tại CIC
Bảng 3.1. Bảng phân ngành kinh tế

48

73

Bảng 3.2. Bảng tính điểm các chỉ số tài chính 84
Bảng 3.3. Bảng chấm điểm tiêu chí uy tín của doanh nghiệp trong quan hệ với ngân
hàng 85
Bảng 3.4. Bảng chấm điểm tiêu chí mơi trường kinh doanh

86

Danh mục sơ đồ
Sơ đồ 1.1: Các bước tiến hành xếp hạng doanh nghiệp.................................................12
Sơ đồ 1.2: Sơ đồ quy trình xếp hạng doanh nghiệp của Moody’s..................................29
Sơ đồ 1.3: Qui trình phân tích, xếp hạng doanh nghiệp của NHTM...............................32


i

LỜI MỞ ĐẦU
Hoạt động tín dụng là hoạt động cơ bản của các ngân hàng thương mại. Dư
nợ tín dụng thường chiếm trên 50% tổng tài sản của ngân hàng thương mại và thu
nhập từ tín dụng thường chiếm từ 50% - 70% tổng thu nhập của ngân hàng thương
mại. Theo đó, rủi ro trong kinh doanh ngân hàng cũng có xu hướng tập trung vào
hoạt động tín dụng. Thực tế cho thấy, hoạt động tín dụng của các NHTM Việt Nam
trong thời gian qua cho thấy tỷ lệ nợ khơng đủ tiêu chuẩn cịn cao và chưa có
khuynh hướng giảm vững chắc.
Trung tâm Thơng tin tín dụng – Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (có tên tiếng
Anh là Credit Information Centre - viết tắt là CIC) hoạt động với mục đích thu thập
và cung cấp thơng tin chun dùng phục vụ cho hệ thống ngân hàng và một số tổ
chức kinh tế khác góp phần phịng ngừa rủi ro tín dụng nói riêng và rủi ro hệ thống
ngân hàng nói chung. Sau những năm hoạt động xếp hạng tín nhiệm,
Xuất phát từ thực tế trên, em đã lựa chọn đề tài: “Hoàn thiện xếp hạng
doanh nghiệp tại Trung tâm Thơng tin tín dụng - Ngân hàng Nhà nước Việt
Nam” cho luận văn thạc sỹ.


ii

CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ XẾP HẠNG DOANH NGHIỆP TẠI
TRUNG TÂM THƠNG TIN TÍN DỤNG
1.1. Khái qt về Trung tâm Thơng tin Tín dụng.
- Khái niệm và đặc điểm của Trung tâm thơng tin tín dụng.
Trung tâm thơng tin tín dụng là đơn vị trung gian trong hoạt động thông tin
tín dụng.
Tiền và thơng tin là hai yếu tố đầu vào cơ bản của các ngân hàng. Thơng tin
tín dụng là thơng tin liên quan đến khách hàng có quan hệ tín dụng với tổ chức tín
dụng, tổ chức khỏc cú hoạt động ngân hang và các thông tin khác liên quan đến
khách hàng trong quan hệ tín dụng với các tổ chức tín dụng, tổ chức khác có hoạt
động ngân hàng.
- Hoạt động cơ bản của Trung tâm thông tin tín dụng.
Trung tâm Thơng tin tín dụng cơng có chức năng cung cấp thông tin cho
Ngân hàng Trung ương để đưa ra các quy định và giám sát các tổ chức tài chính
nhằm góp phần đảm bảo an tồn, phát triển bền vững hệ thống ngân hàng tài chính
của mỗi nước. Ngân hàng Trung ương phát triển các chính sách tín dụng thận trọng
và các nghiệp vụ cho các tổ chức tài chính, gồm cả trong kinh doanh và quản lý rủi
ro tín dụng. Đây là một cách cung cấp các dịch vụ Thơng tin tín dụng cho các tổ
chức tài chính để họ có thể làm tốt hơn quyết định cho vay.

1.2. Xếp hạng doanh nghiệp của Trung tâm thơng tin tín dụng.
- Khái niệm và sự cần thiết xếp hạng doanh nghiệp.

+ Xếp hạng doanh nghiệp.
Xếp hạng doanh nghiệp là việc so sánh, đối chiếu kết quả hoạt động của
doanh nghiệp theo một số tiêu chuẩn chung nào đó để đưa ra vị trí, thứ hạng của
doanh nghiệp trong tổng thể thứ hạng đã được quy định sẵn.

iii

+ Mục đích của xếp hạng doanh nghiệp
Trong thực tế, tùy theo mục tiêu nghiên cứu của chủ thể mà có những mục
đích khác nhau về xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp. Đứng trên quan điểm của ngân
hàng thì xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp có một số mục đích chính sau:

+ Yêu cầu của việc xếp hạng doanh nghiệp
+ Chủ thể và đối tượng xếp hạng doanh nghiệp
Thực tế cho thấy, trên thế giới và các nước trong khu vực thường có 2 loại
chủ thể trong xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp gồm: các cơng ty chun xếp hạng
tín nhiệm doanh nghiệp (hoặc cơng ty thơng tin tín dụng) và các Ngân hàng thương
mại.

+ Sự cần thiết của xếp hạng doanh nghiệp
- Quy trình xếp hạng doanh nghiệp
Qua nghiên cứu những điểm chung nhất, có tính phổ cập, q trình xếp hạng
tín nhiệm doanh nghiệp được thực hiện và tiến hành theo trình tự sau:
Thu
thập
thơng
tin

Xác định
ngành kinh
tế và quy
mơ doanh
nghiệp

Phân tích

các thơng
tin thu thập
được và
cho điểm

Đưa ra kết quả
phân tích và xếp
hạng doanh nghiệp
theo tiêu chuẩn
nhất định

Phê chuẩn
và cơng bố
kết quả
xếp hạng

Sơ đồ 1.1: Các bước tiến hành xếp hạng doanh nghiệp

+ Thu thập thông tin
+ Xác định ngành kinh tế và quy mô của doanh nghiệp
Xếp hạng doanh nghiệp dựa trên tiêu chí xác định doanh nghiệp theo ngành
kinh tế, do mỗi ngành có những đặc điểm khác nhau như cơ cấu chi phí, mức độ
trưởng thành, tính chu kỳ, khả năng sinh lời,...

+ Phân tích các chỉ tiêu và cho điểm
Áp dụng các phương pháp phân tích nêu ở phần trên để phân tích các chỉ tiêu
tài chính và phi tài chính của doanh nghiệp thu thập được. Trên cơ sở đó, dựa vào


iv

các tiêu chuẩn được định sẵn nhất định nào đó để cho điểm đối với từng chỉ tiêu đã
được phân tích.

+ Đưa ra kết quả xếp hạng
Trên cơ sở bảng điểm của các chỉ tiêu, tổ chức xếp hạng đưa ra kết quả xếp
hạng đối với doanh nghiệp theo các tiêu chuẩn được định sẵn nhất định nào đó, tùy
theo mục đích của chủ thể đánh giá.

+ Phê chuẩn và công bố kết quả xếp hạng
Căn cứ vào kết quả xếp hạng, tổ chức xếp hạng căn cứ vào các tiêu chuẩn
xem xét lần cuối và phê chuẩn kết quả xếp hạng và tổ chức công bố theo quy định
hoặc theo yêu cầu của chủ thể sử dụng kết quả xếp hạng.

- Phương pháp xếp hạng doanh nghiệp
+ Phương pháp phân tích thống kê
+ Phương pháp chuyên gia
+ Phương pháp chi tiết
+ Phương pháp logic biện chứng
+ Phương pháp khảo sát thực tế
+ Các chỉ tiêu đánh giá xếp hạng doanh nghiệp của Trung tâm thơng
tin tín dụng.
Chỉ tiêu tài chính
Chỉ tiêu phi tài chính
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến xếp hạng doanh nghiệp
- Các nhân tố chủ quan.
+ Chất lượng thông tin đầu vào
Nguồn thông tin đầu vào là cơ sở khởi đầu cho quá trình xếp hạng doanh
nghiệp, tuỳ theo mục tiêu phân tích của các cơ quan xếp hạng mà lượng thông tin
đầu vào cần phải thu thập nhiều hay ít.

v

+ Sự hợp lý, khoa học của quy trình xếp hạng
+ Tính hợp lý, khoa học trong việc lựa chọn các chỉ tiêu phân tích
+ Phân loại ngành kinh tế, quy mô hoạt động của doanh nghiệp

- Nhân tố khách quan.
1.4. Kinh nghiệm của một số tổ chức xếp hạng doanh nghiệp và bài học
cho CIC Việt Nam

- Kinh nghiệm của một số tổ chức xếp hạng doanh nghiệp
+ Cách thức xếp hạng của Moody's và Standar &Poor
Moody's và Standar &Poor đã đưa khái niệm về xếp hạng doanh nghiệp như
sau: xếp hạng doanh nghiệp là sự đánh giá hiện thời về khả năng và mức độ sẵn
sàng trả nợ gốc, lãi của một người đi vay đối với mỗi khoản vay nhất định trong
suốt thời hạn hiệu lực của khoản vay đó.

+ Chấm điểm xếp loại doanh nghiệp tại Ngân hàng Trung ương Pháp
+ Qui trình, nội dung, phương pháp xếp hạng doanh nghiệp tại Ngân
hàng thương mại nhà nước
- Bài học kinh nghiệm cho CIC Việt Nam


vi

CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG XẾP HẠNG DOANH NGHIỆP
TẠI TRUNG TÂM THÔNG TIN TÍN DỤNG NGÂN HÀNG
NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

2.1. Khái quát về CIC Việt Nam
- Quy trình hoạt động và phát triển
- Cơ cấu tổ chức.
Bảng 2.01 Sơ đồ bộ máy tổ chức của CIC
BAN LÃNH ĐẠO CIC

Phịng

Phịng

Phịng Phịng

Thu

Nghiên Thơng Thơng

Phịng

Phịng

Phịng

Phịng

Phịng

Chi

Bản tin Cơng

Kế

Xếp

Hành

nhánh

tốn

hạng

chính

CIC tại

thập và cứu và tin

tin

các

nghệ

Xử lý Phát

trong

nước

thơng

thơng

tín

nhân

TP Hồ

thơng

nước

ngồi

tin

tin

dụng

sự

Chí

tin

triển

Minh


vii
- Nhiệm vụ của cỏc phũng ban:
- Hoạt động cơ bản của CIC

2.2. Thực trạng về xếp hạng doanh nghiệp tại CIC
- Quy trình xếp hạng doanh nghiệp
- Căn cứ xếp hạng doanh nghiệp
- Quy mô xếp hạng doanh nghiệp
+ Xác định ngành kinh tế
+ Xác định doanh nghiệp theo quy mô hoạt động

- Các chỉ số xếp hạng
Phương pháp xếp hạng doanh nghiệp được áp dụng tại Trung tâm Thơng tin
tín dụng dựa trên hai phương pháp xếp hạng và phương pháp so sánh. Nguồn số liệu
để phân tích chủ yếu nằm trong bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động
kinh doanh, tình hình dư nợ tại ngân hàng và một số thông tin phi tài chính khác.

2.3. Đánh giá thực trạng xếp hạng doanh nghiệp tại CIC.
-Kết quả xếp hạng doanh nghiệp tại CIC
+ Nguồn thu thập thông tin
CIC là cơ quan hoạt động theo mơ hình sự nghiệp có thu trực thuộc NHNN
nên việc thu thập thập thông tin từ các cơ quan Nhà nước khá thuận lợi. Nguồn
thông tin bao gồm các báo cáo tài chính doanh nghiệp của CIC hiện nay chủ yếu
được mua từ Tổng cục Thống kê, hay thông tin về dư nợ thu thập từ các TCTD và
các cơ quan nhà nước khác. Như vậy, CIC là cơ quan có thể thu thập thơng tin từ
nhiều nguồn khác nhau, điều này giúp cho việc tổng hợp thông tin được đầy đủ,
đảm bảo tính chính xác của kết quả xếp hạng doanh nghiệp.

viii

+ Phương pháp phân tích
+ Quy trình phân tích
+ Hệ thống chỉ tiêu
+ Khả năng đáp ứng thông tin
+ Nâng cao uy tín CIC
- Hạn chế và nguyên nhân
Tuy đã đạt được một số kết quả nhất định nghiệp vụ xếp hạng tín dụng tại
CIC vẫn cịn tồn tại một số vấn đề làm ảnh hưởng đến chất lượng phân tích, xếp
hạng doanh nghiệp như sau:

+ Con người và mơ hình tổ chức
+ Nguồn thơng tin đầu vào
+ Phân ngành kinh tế
Việc phân ngành kinh tế theo 8 ngành như hiện nay là quá rộng, chưa phù
hợp và chưa sát thực với hoạt động thực tiễn đang diễn ra sôi động trong nền kinh tế
thị trường.

+ Phương pháp phân tích
+ Hệ thống chỉ tiêu phân tích
+ Hệ thống chấm điểm
Kết luận chương 2
Nội dung chủ yếu của Chương 2 là tập trung nghiên cứu về quá trình hình
thành và phát triển cũng như hoạt động thực tiễn của nghiệp vụ xếp hạng tín dụng
tại CIC. Luận văn đã đưa ra được những điểm chung và sự khác biệt giữa một số tổ
chức xếp hạng doanh nghiệp với CIC; đi sâu nghiên cứu thực tiễn chất lượng hoạt
động xếp hạng doanh nghiệp tại CIC, qua đó có những đánh giá, nhận xét chung về

kết quả đã đạt được, tìm ra những vướng mắc, tồn tại trong quá trình triển khai thực
hiện để có cơ sở đề ra các giải pháp thực hiện hiệu quả hơn, sẽ được đề cập cụ thể
tại chương sau.


ix

CHƯƠNG 3
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN XẾP HẠNG DOANH NGHIỆP
TẠI TRUNG TÂM THƠNG TIN TÍN DỤNG – NGÂN HÀNG
NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
3.1. Định hướng hoạt động xếp hạng doanh nghiệp tại CIC Việt Nam
- Định hướng của ngành Ngân hàng giai đoạn 2011-2015
- Định hướng xếp hạng doanh nghiệp của CIC giai đoạn 2011 đến
2015, tầm nhìn đến năm 2020
+ Nâng cao năng lực hoạt động của CIC
Nâng cao toàn diện năng lực hoạt động của CIC để trở thành một đầu tầu lớn
mạnh đối với hoạt động thơng tin tín dụng ngân hàng nói riêng và lĩnh vực thơng tin
tín dụng của Việt Nam nói chung, hội nhập quốc tế thành cơng trong lĩnh vực này,
góp phần xây dựng cơ sở hạ tầng thông tin theo mục tiêu và nội dung hiện đại hóa
NHNN. Triển khai Dự án FS-MIS về hiện đại hóa hệ thống thơng tin quản lý và
Ngân hàng Trung ương (cấu phần của CIC), cung cấp thông tin tín dụng cho các cơ
quan quản lý và tổ chức có liên quan để thực hiện mục tiêu chung ổn định tiền tệ và
an toàn hệ thống ngân hàng.
+ Định hướng hoạt động xếp hạng doanh nghiệp

3.2. Giải pháp hoàn thiện xếp hạng doanh nghiệp tại CIC Việt Nam
- Giải pháp hỗ trợ hoàn thiện xếp hạng doanh nghiệp tại CIC
+ Hồn chỉnh mơ hình tổ chức
Hiện nay, nghiệp vụ xếp hạng doanh nghiệp tại CIC hiện nay được tổ chức

với mơ hình là một phịng nghiệp vụ. Mơ hình tổ chức này cịn bất cập, chưa tương
xứng với vai trò, tầm quan trọng và việc ngày càng mở rộng của nghiệp vụ này.


x
+ Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tin học
+ Tăng cường tuyên truyền, quảng bá sản phẩm xếp hạng doanh nghiệp.

- Giải pháp về hoàn thiện xếp hạng doanh nghiệp tại CIC Việt Nam
+ Hoàn thiện thu thập và xử lý nguồn thông tin đầu vào
+ Điều chỉnh lại kỹ thuật xếp hạng doanh nghiệp

3.3. Một số đề xuất, kiến nghị
- Đề xuất giải pháp với CIC
+ Mơ hình tổ chức và chính sách..
+ Về con người
Cần đào tạo một đội ngũ chuyên gia có nghiệp vụ xếp hạng doanh nghiệp
một cách đầy đủ, vững chắc. Chú trọng về phân tích tài chính doanh nghiệp, chu
chuyển tiền mặt, thanh khoản và phân tích các tỷ số tài chính. Đào tạo về kiến thức
phân tích kinh doanh và ngành. Các khóa đào tạo này sẽ cung cấp kiến thức căn bản
về phân tích phi tài chính, bao gồm: phân tích PEST (phân tích chính trị - kinh tế xã hội và cơng nghệ), phân tích áp lực ngành, phân tích SWOT (phân tích điểm
mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức), phân tích quản lý và hoạt động doanh
nghiệp.
+ Về thu thập thơng tin
Cần có những biện pháp rõ ràng trong việc các TCTD chấp hành không tốt
quy định cung cấp báo cáo tài chính đối với các khách hàng đang quan hệ tín dụng,
để tăng cường thơng tin tài chính doanh nghiệp cả về số lượng lẫn chất lượng, giảm
bớt chi phí mua báo cáo tài chính từ Tổng cục Thống kê.
Mở rộng nguồn thu thập thông tin từ các cơ quan có thể khai thác được thơng
tin theo quy định của pháp luật, trên cơ sở quan hệ hai chiều, chú trọng nguồn tin từ

thông tin đại chúng; nội dung thu thập thơng tin phi tài chính trong nội dung thu
thập thông tin về doanh nghiệp.


xi
+ Đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ tin học

- Kiến nghị với NHTM
- Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước
- Kiến nghị với Chính phủ, Nhà nước
Kết luận chương 3
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng của hoạt động xếp hạng doanh nghiệp tại
CIC, đưa ra một số vấn đề còn tồn tại cần phải khắc phục, học tập kinh nghiệm của
một số cơ quan xếp hạng tín dụng trong và ngoài nước. Luận văn đưa ra các giải
pháp để hồn thiện hoạt động xếp hạng doanh nghiệp đó là: Đưa ra một số giải pháp
về hỗ trợ.

KẾT LUẬN
Xuất phát từ những vấn đề trình bày của luận văn, cho thấy việc quan tâm
chú trọng tới hoạt động xếp hạng doanh nghiệp là việc làm hết sức cần thiết, việc
tập trung đầu tư nhân tài, vật lực cho hoạt động xếp hạng doanh nghiệp trong hệ
thống Ngân hàng Việt Nam hoàn toàn phù hợp thực tế khách quan.
Luận văn cũng đã nghiên cứu một số vấn đề cơ bản của hoạt động xếp hạng
doanh nghiệp; nghiên cứu quy trình thu thập thông tin, các bước tiến hành xếp
hạng, làm rừ cỏc chỉ tiêu phân tích, các phương pháp dùng trong xếp hạng doanh
nghiệp. Dựa trên kinh nghiệm của một số nước phát triển có quy trình xếp hạng
doanh nghiệp tiên tiến và một số nội dung xếp hạng của các NHTM Nhà nước,
nghiên cứu thực trạng hoạt động này tại CIC để đánh giá kết quả đạt được, những
vướng mắc tồn tại.
Luận văn đã khái quát về xếp hạng doanh nghiệp tại CIC được áp dụng các

phương pháp so sánh. phương pháp kết hợp, phương pháp chuyên gia để đánh giá
các chỉ tiêu tài chính, phi tài chính của doanh nghiệp được xếp hạng; xác định
ngành kinh tế và quy mô hoạt động của doanh nghiệp.


xii


-1-

MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu
Hoạt động tín dụng là hoạt động cơ bản của các ngân hàng thương mại. Dư
nợ tín dụng thường chiếm trên 50% tổng tài sản của ngân hàng thương mại và thu
nhập từ tín dụng thường chiếm từ 50% - 70% tổng thu nhập của ngân hàng thương
mại. Theo đó, rủi ro trong kinh doanh ngân hàng cũng có xu hướng tập trung vào
hoạt động tín dụng. Thực tế cho thấy, hoạt động tín dụng của các NHTM Việt Nam
trong thời gian qua cho thấy tỷ lệ nợ không đủ tiêu chuẩn cịn cao và chưa có
khuynh hướng giảm vững chắc. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra rủi ro và một
trong những nguyên nhân là NHTM thiếu thông tin cần thiết về khách hàng vay,
đặc biệt là thông tin phân tích, xếp hạng doanh nghiệp. Do đó, việc có được những
thơng tin cần thiết về khách hàng vay có vai trị quan trọng trong việc đảm bảo an
tồn cho hoạt động hệ thống ngân hàng.
Trung tâm Thơng tin tín dụng – Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (có tên tiếng
Anh là Credit Information Centre - viết tắt là CIC) hoạt động với mục đích thu thập
và cung cấp thơng tin chuyên dùng phục vụ cho hệ thống ngân hàng và một số tổ
chức kinh tế khác góp phần phịng ngừa rủi ro tín dụng nói riêng và rủi ro hệ thống
ngân hàng nói chung. Sau những năm hoạt động xếp hạng tín nhiệm, CIC đã đạt
được nhiều thành tựu đáng kể: kho dữ liệu đã thu thập và lưu trữ thơng tin của gần
20 triệu hồ sơ khách hàng có quan hệ tín dụng với các tổ chức tín dụng(TCTD), bao

gồm khoảng hơn 200.000 khách hàng doanh nghiệp, từ đó đã tạo ra trên 30 sản
phẩm thơng tin tín dụng, trong đó có sản phẩm về xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp
để cung cấp cho các cơ quan nhà nước; các TCTD và các tổ chức kinh tế khác khi
có nhu cầu. Tuy nhiên, việc xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp vẫn còn là một
nghiệp vụ mới tại Việt Nam khi so sánh với chiều dài lịch sử về xếp hạng doanh
nghiệp trên thế giới. Mặc dù có thể coi CIC là một cơ quan đầu tiên tại Việt Nam
xây dựng và thực hiện nghiệp vụ này nhưng vẫn còn những hạn chế nhất định, chưa


-2đáp ứng đầy đủ yêu cầu phát triển kinh doanh của các TCTD và của các chủ thể
kinh tế khác trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.
Xuất phát từ thực tế trên, em đã lựa chọn đề tài: “Hồn thiện xếp hạng
doanh nghiệp tại Trung tâm Thơng tin tín dụng - Ngân hàng Nhà nước Việt
Nam” cho luận văn thạc sỹ.
2. Mục đích nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về Xếp hạng doanh nghiệp tại CIC.
- Nghiên cứu thực trạng về xếp hạng doanh nghiệp tại CIC Việt Nam hiện
nay.
- Trên cơ sở nghiên cứu và học tập kinh nghiệm của các nước phát triển để
đề xuất các giải pháp hoàn thiện xếp hạng doanh nghiệp tại CIC.
3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Xếp hạng doanh nghiệp là một lĩnh vực rất rộng, bao hàm nhiều chủ thể
nghiên cứu và phạm vi đối tượng khác nhau. Trong khuôn khổ một luận văn thạc
sỹ, đề tài này giới hạn:
- Đối tượng nghiên cứu là xếp hạng doanh nghiệp tại CIC.
- Phạm vi nghiên cứu là xếp hạng doanh nghiệp vay vốn tại các TCTD.
- Chủ thể xếp hạng doanh nghiệp là Trung tâm Thơng tin tín dụng Ngân
hàng Nhà nước.
- Thời gian nghiên cứu là công tác xếp hạng doanh nghiệp CIC năm 2011 và
đề xuất các giải pháp có thể áp dụng đối với nghiệp vụ phân tích, xếp hạng doanh

nghiệp tại CIC ở giai đoạn 2011 – 2015.
4. Phương pháp nghiên cứu
Xuất phát từ nhận thức về cơ sở lý luận của việc xếp hạng doanh nghiệp đối
với hoạt động thơng tin tín dụng ngân hàng trong nền kinh tế thị trường, tham khảo
kinh nghiệm của các cơ quan thơng tin tín dụng tại một số nước tiên tiến, kết hợp
đánh giá thực trạng hoạt động xếp hạng doanh nghiệp tại Trung tâm thông tin tín
dụng để đưa ra giải pháp hồn thiện xếp hạng tín dụng trong hoạt động TTTD của
CIC.