Chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình

Chào mừng quý thầy cô đến
dự giờ, thăm lớp!
THPT Mỹ Đức C
CHƯƠNG VII
Chất rắn và chất lỏng. Sự chuyển thể
•
Chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình
•
Sự nở vì nhiệt của vật rắn
•
Các hiện tượng bề mặt của chất lỏng
•
Sự chuyển thể của các chất
•
Độ ẩm không khí
Bài 34
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
Các chất rắn được phân loại thế nào?
Dựa vào những đặc điểm gì?
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
Quan sát một số chất rắn kết tinh
Tuyết (H
2
O)
CuSO
4
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
Lưu huỳnh

Tinh thể Borax (hàn the),
Tinh thể Borax (hàn the),
có công thức Na
có công thức Na
2
2
B
B
4
4
O
O
7
7
·10H
·10H
2
2
O
O
hay Na
hay Na
2
2
[B
[B
4
4
O
O

5
5
(OH)
(OH)
4
4
]·8H
]·8H
2
2
O
O
Quan sát một số chất rắn kết tinh
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
Tinh thể Gallium
Tinh thể Gallium
có màu sáng bạc
có màu sáng bạc
Tinh thể
Tinh thể
Kim cương
Kim cương
Quan sát một số chất rắn kết tinh
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
Tinh thể muối ăn
(NaCl)

Tinh thể Thạch
anh
(SiO
(SiO
2
2
)
)
Từ những hình
ảnh trên ta thấy
các chất như muối
ăn, kim cương,
thạc anh… đều có
dạng hình học
xác định do
chúng có cấu trúc
tinh thể.
Quan sát một số chất rắn kết tinh
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
Tinh thể muối ăn
(NaCl)
Tinh thể Thạch
anh
(SiO
(SiO
2
2
)

)
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
Quan sát một số chất rắn kết tinh

Chất rắn kết tinh có
cấu trúc tinh thể
Cấu trúc tinh thể là gì!
Ví dụ: Mô
hình 3D của
tinh thể muối
ăn
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
Cấu trúc tinh thể hay tinh thể là cấu trúc tạo
bởi các hạt (nguyên tử, phân tử, ion) liên kết
chặt với nhau bằng những lực tương tác và
sắp xếp theo một trật tự hình học không
gian xác định gọi là mạng tinh thể, mỗi hạt
luôn dao động nhiệt quanh vị trí cân bằng của
nó.
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể

Chất rắn kết tinh có
cấu trúc tinh thể
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
Tinh thể của một chất hình thành trong quá
trình nóng chảy hay đông đặc của chất đó?
* Tốc độ kết tinh càng nhỏ, tinh thể có kích
thước càng lớn.

* Tinh thể của một chất được hình thành
trong quá trình đông đặc của chất đó.
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể

Chất rắn kết tinh có
cấu trúc tinh thể
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
Chúng ta đã biết than chì và kim cương
đều được cấu tạo từ cacbon, vì sao chúng
lại có các tính chất khác biệt như vậy!
Rất cứng
Rất cứng
Không
Không
dẫn điện
dẫn điện
Mềm
Mềm
Dẫn điện
Dẫn điện
Than chì
Than chì
(graphit)
(graphit)
Kim
Kim
cương
cương
I. CHẤT RẮN KẾT TINH

1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
Than chì
Than chì
(graphit)
(graphit)
Kim
Kim
cương
cương
Rất cứng
Rất cứng
Không
Không
dẫn điện
dẫn điện
Mềm
Mềm
Dẫn điện
Dẫn điện
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
Các chất rắn kết tinh được cấu tạo
từ cùng một loại hạt, nhưng có cấu
trúc tinh thể không giống nhau thì

những tính chất vật lý của chúng
cũng rất khác nhau.
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
a)
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
Mỗi chất rắn kết tinh có nhiệt độ nóng
chảy xác định không đổi ở mỗi áp suất cho
trước.
CHẤT
NHIỆT ĐỘ
NÓNG CHẢY (
0
C )
Sắt 1530
Đồng đỏ 1083
Vàng 1063
Nhôm 659
Thiếc 232
Nước đá 0
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
b)
VD: Ở áp suất chuẩn (1 atm )
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
I. CHẤT RẮN KẾT TINH

1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
c) Các chất rắn kết tinh được chia thành hai
loại:
* Chất rắn đơn tinh thể:
* Chất rắn đa tinh thể:
Được cấu tạo từ một
tinh thể.
Được cấu tạo từ vô số
tinh thể liên kết hỗn
độn với nhau.
Các chất rắn kết tinh được chia thành
những loại nào?
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
•
Chất rắn đơn tinh thể:
•
Chất rắn đa tinh thể:
- Có tính dị hướng
(tính chất vật lý theo
mọi hướng khác
nhau thì khác nhau)
- Có tính đẳng hướng
(tính chất vật lý theo
mọi hướng khác nhau

đều giống nhau).
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
•
Các loại đơn tinh thể như: Muối ăn, thạch
anh, kim cương…
•
Các loại đa tinh thể bao gồm hầu hết các kim
loại (đồng, sắt, nhôm …) và các hợp kim.
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
3. Ứng dụng của chất
rắn kết tinh
-
Một số đơn tinh thể như Si, Ge… được dùng làm
các linh kiện bán dẫn: Trandito, Điốt…
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
3. Ứng dụng của chất
rắn kết tinh
-

Kim cương rất cứng, bền, đẹp… nên được sử
dụng làm mũi khoan, dao cắt kính, đá mài, đồ
trang sức…
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
3. Ứng dụng của chất
rắn kết tinh
-
Các kim loại và hợp kim được sử dụng trong các
ngành công nghệ khác nhau như luyện kim, chế
tạo máy, xây dựng, đóng tầu, điện và điện tử, sản
xuất đồ gia dụng,…
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
3. Ứng dụng của chất
rắn kết tinh
II. CHẤT RẮN VÔ
ĐỊNH HÌNH
Quan sát một số chất rắn
Nhựa đường
Nhựa đường
Thủy tinh
Thủy tinh
Bột lưu huỳnh

Nhựa thông
Các chất rắn trên có cấu trúc tinh thể
không?
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
3. Ứng dụng của chất
rắn kết tinh
II. CHẤT RẮN VÔ
ĐỊNH HÌNH
•
Chất rắn vô định hình là chất rắn không có
cấu trúc tinh thể và do đó không có dạng
hình học xác định.
M« h×nh cÊu tróc cña thuû tinh
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
3. Ứng dụng của chất
rắn kết tinh
II. CHẤT RẮN VÔ
ĐỊNH HÌNH
•
Chất rắn vô định hình là chất rắn không có
cấu trúc tinh thể và do đó không có dạng
hình học xác định.

•
Chất rắn vô định hình không có nhiệt độ
nóng chảy xác định.
Bµi 34: chÊt r¾n kÕt tinh. ChÊt r¾n v« ®Þnh h×nh
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của
chất rắn kết tinh
3. Ứng dụng của chất
rắn kết tinh
II. CHẤT RẮN VÔ
ĐỊNH HÌNH
•
Chất rắn vô định hình là chất rắn không có
cấu trúc tinh thể và do đó không có dạng
hình học xác định.
•
Chất rắn vô định hình không có nhiệt độ
nóng chảy xác định.
•
Chất rắn vô định hình có tính đẳng
hướng.