Nghiên cứu hiệu quả phương pháp tiêm tinh trùng vào bào tương noãn bằng tinh trùng lấy từ mào tinh trong điều trị vô sinh

B O B Y T

I HI



H S 



N
N
G
G
H
H
I
I


N
N


C
C


U

U


H
H
I
I


U
U


Q
Q
U
U




P
P
H
H




N

N
G
G


P
P
H
H


P
P


T
T
I
I


M
M


T
T
I
I
N

N
H
H


T
T
R
R


N
N
G
G


V
V


O
O


B
B


O

O


T
T




N
N
G
G


N
N
O
O
Ã
Ã
N
N







LUN  TIN S Y HC









I  2013

B O B Y T
I HI
=========00=========



H S 

N
N
G
G
H
H
I
I


N
N


C
C


U
U


H
H
I
I


U
U

Q
Q
U
U




P
P
H
H




N
N
G
G


P
P
H
H



P
P


T
T
I
I


M
M


T
T
I
I
N
N
H
H


T
T
R
R



N
N
G
G


V
V


O
O


B
B


O
O


T
T




N
N

G
G


N
N
O
O
Ã
Ã
N
N











LUN  TIN S Y HC
Chuyên ngành: Ph khoa
: 62720131

Người hướng dẫn khoa học
GS-TS. TRN TH 

I - 2013
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới:
Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thị Phương Mai, Nguyên Phó Vụ
trưởng Vụ sức khỏe sinh sản - Bộ Y Tế, nguyên cán bộ
giảng dạy Bộ môn Phụ sản Trường Đại học Y Hà nội,
Người Thầy đã tận tình dạy bảo, hướng dẫn tôi trong suốt
quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành bản luận
án này.
Tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn tới:
Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng
Bộ Y Tế, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Chủ
nhiệm Bộ môn Phụ sản, Trường Đại học Y Hà nội, Người
Thầy đã giúp đỡ tôi rất nhiều trong quá trình thực hiện
luận án, hướng dẫn các chuyên đề và đặc biệt đã dìu dắt
tôi trong công việc chuyên môn hàng ngày, đây là cốt lõi
quyết định sự thành công của công trình nghiên cứu này.
Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Khang Sơn, Phó chủ
nhiệm Bộ môn Mô phôi, người đã hướng dẫn tôi các
chuyên đề NCS và đóng góp rất nhiều ý kiến quý báu cho
bản luận án được hoàn thiện tốt nhất.
Tôi xin chân thành cảm ơn Phó giáo sư, Tiến sĩ
Vương Tiến Hòa, Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc
Minh, Phó chủ nhiệm Bộ môn Phụ sản, Phó giáo sư, tiến
sĩ Đặng Thị Minh Nguyệt, Phó trưởng khoa sản bệnh lý,
cán bộ giảng dạy Bộ môn Phụ sản, Tiến sĩ Lê Hoàng Phó
giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, những người
Thầy đã tận tình hướng dẫn và chỉ bảo cho tôi trong suốt

quá trình hoàn thiện luận án.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các Giáo sư, Phó giáo sư,
Tiến sĩ và các Thầy trong hội đồng chấm Luận án, hội
đồng chấm chuyên đề Nghiên cứu sinh và chuyên đề tổng
quan đã đóng góp nhiều ý kiến để hoàn thành bản luận án.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới Đảng ủy, Ban giám
hiệu, Khoa sau đại học Trường Đại học Y Hà nội đã tạo
mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong quá trình
nghiên cứu của mình.
Tôi xin chân thành cảm ơn Đảng ủy, Ban giám đốc
Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Phòng Kế hoạch Tổng
hợp, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản và các Anh Chị em đồng
nghiệp trong Trung tâm đã tạo mọi điều kiện và giúp đỡ
tôi hoàn thành bản luận án này.
Cảm ơn Bố, Mẹ, Vợ và các con tôi, những người đã
luôn theo sát và động viên tôi kịp thời trong cuộc sống,
trong công việc và trong suốt thời gian thực hiện luận án.
Hồ Sỹ Hùng



LỜI CAM ĐOAN

Tên tôi là: Hồ Sỹ Hùng
Sinh ngày 25/09/1971
Nơi công tác: Bộ môn Phụ sản Trường Đại học Y Hà nội
Tôi xin cam đoan tất cả các số liệu đã công bố trong Luận án Tiến sĩ này là
của riêng cá nhân tôi, do tôi nghiên cứu, không sao chép hay mượn số liệu của
bất kỳ tác giả trong và ngoài nước nào. Nếu ai phát hiện được tôi sao chép hay
mượn các kết quả nghiên cứu, tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm.

Hà nội, ngày tháng năm 2013
Người cam đoan



Hồ Sỹ Hùng
DANH MC THUT NG CH

ABP: Androgen-binding protein (Protein mang Androgen)
ACTH: Adrenocorticotropic hormone (Hormone kích vỏ thượng thận)
AMH: Anti-Müllerian hormone (Hormon kháng ống Muller)
ASRM: American Society Reproductive Medicine
(Hội y học sinh sản Mỹ)
BMI: Body Mass Index (Chỉ số khối cơ thể)
CI: Confidence Interval (Khoảng tin cậy)
ESHRE: European Society of Human Reproduction and Embryology
(Hiệp hội sinh sản và phôi người châu Âu)
FSH: Follicle-Stimulating Hormone (Hormon kích thích nang noãn)
FET: Frozen embryo transfers (Chuyển phôi trữ lạnh)
GnRH: Gonadotropin Releasing Hormon (Hormon giải phóng)
GTMTT: Giãn tĩnh mạch thừng tinh
hCG: human Chorionic Gonadotropin (Hormon rau thai người)
HTSS: Hỗ Trợ Sinh Sản
ICSI: Intra Cytoplasmic Sperm Injection
(Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn)
IVF: In Vitro Fertilisation (Thụ tinh trong ống nghiệm)
IAD: Insémination Artificielle avec sperm du Donner
(Thụ tinh nhân tạo với tinh trùng người hiến)
IUI: Intrauterine Insemination
(Bơm tinh trùng vào buồng tử cung)

IU: International Unit (Đơn vị quốc tế)
KTBT: Kích thích buồng trứng
LH: Luteinizing Hormon (Hormon hoàng thể hóa)
MESA: Microsurgical Epidymal Sperm Aspiration
(Vi phẫu trích xuất tinh trùng từ mào tinh)
NIH: National Institutes of Health
(Viện nghiên cứu sức khỏe Quốc gia)
OR: Odd Ratio (Tỷ suất chênh)
PZD: Partial Zona Dissection (Tách một phần màng trong suốt)
PESA: Percutaneuos Epididymal Sperm Aspiration
(Chọc hút tinh trùng từ mào tinh qua da)
PĐ: Phác đồ
PR: Progressive (di động tiến tới)
PN : Non - Progressive (di động không tiến tới)
QKBT: Quá kích buồng trứng
ROC: Receiver Operating Characteristic
(Đường cong đặc trưng hoạt động bộ thu nhận)
SHBG: Sex hormone-binding globulin (Globulin mang hormon sinh dục)
SET: Single Embryo Transfer (Chuyển một phôi)
STD: Sexual Transmitted Disease
(Bệnh lây truyền qua đường tình dục)
SUZI: Subzonal Sperm Injection (Tiêm tinh trùng vào dưới màng zona)
TEFNA: Testicular Fine Needle Aspiration
(Chọc hút tinh trùng từ tinh hoàn bằng kim nhỏ )
TESA: Testicular sperm aspiration (Chọc hút tinh trùng từ tinh hoàn)
TESE: Testicular Sperm Extraction (Trích tinh trùng từ tinh hoàn)
TT: Thể tích
VS: Vô sinh
WHO: World Health Organization (Tổ chức Y tế Thế giới)


T V
1
NG QUAN T LIU
3
1.1. Mt s m v 
3
1.2.  git nam
3
1.3. Gii phc nam
5
1.4.  nam
11
1.5. nam
22
1.6.   thut tr xu        
ng h

24
1.7.            


29
1.8. 
31
1.9.          
PESA/ICSI

34
1.10. u v 
36

. 
41
2.1. 
41
2.1.1. n chu
41
2.1.2. n loi tr
41
2.2. u
42
2.3. 
42
2.3.1. 
42
2.3.2. C mu can thip
42
2.4. 
43
2.4.1. Thit k
43
2.4.2. Qui tr u
44
2.4.3.  thut thc hiu
45
2.5. n s u
49
2.6. X  s liu
50
2.7. u
51

. 
52
3.1. Mt s u t 


52
3.2. Hiu qu u t 
64
. LUN
80
4.1. t s ch s c


81
4.2. i v c iu tr bng PESA/ICSI
93
4.3.  n v hiu qu   u t    
PESA/ICSI

96
KT LUN
125
KHUYN NGH
127
U TIP THEO
128
U THAM KHO

DANH MỤC CÁC BẢNG
Tên bảng
Trang
Bng 1.1.  s tinh d ng 
.

23
Bng 3.1.  tui nam gi
53
Bng 3.2. Th
54
Bng 3.3. Lodo i chng
54
Bng 3.4.
55
3.5. c 


56
Bng 3.6.v kt qu PESA  bnh nhn v sinh
57
Bng 3.7.  s  tr bung tr
ng trng

63
Bng 3.8. Kt qu ch
65
Bng 3.9. Kt qu tr l m
65
Bng 3.10. S

66
Bng 3.11. t qu ng trng
67
Bng 3.12. N 
69
Bng 3.13. N 
KTBT

69
Bng 3.14. Kt qu  
70
Bng 3.15. t qu ICSI b
y t 

71
3.16. Kt qu chuy KTBT
72
Bng 3.17. T l ng chu k KTBT
73
Bng 3.18. Din bi
74
Bng 3.19. u t i chng ng kt qu 
75
Bng 3.20. u t i v ng kt qu 
75
Bng 3.21.  tui v  l 
76
Bng 3.22.  l 
76
Bng 3.23.  c t  l 

77
Bng 3.24. c t  l 
78
Bng 3.25.  ng, ch l c thai
78
Bng 3.26.    l 
79
Bng 4.1.  FSH gi
u

88
Bng 4.2.  l th tinh, t l ng hp ICSI
bng tinh  lnh t 

109
Bng 4.3.  l th tinh, t l , t l a
u

112
Bng 4.4.  l ng dn sau tng chu k u tr vi


114


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Tên biểu đồ
Trang
Bi 3.1. Kt qu ch
52

Bi 3.2. ng cong ROC n t qu chc
 t m tinh

58
Bi 3.3. ng cong ROC th 
 t m tinh

59
Bi 3.4. ng cong ROC th 
 c  t m tinh

60
Bi 3.5. ng cong ROC n LH t qu chc
 t m tinh

61
Bi 3.6. Loi v
62
Bi 3.7. i v
62

Bi 3.8. 
64
Bi 3.9. 
66
Bi 3.10. N 
68
Bi  3.11. T l ng dn/s b
u tr

74
Bi 3.12. m chuyt qu 
79
Bi 4.1. Kt qu  u tr
113
Bi 4.2. T l m d tu
120


DANH MỤC CÁC HÌNH
Tên hình
Trang
 Cu t
6
1.2. 
8
 n bit tinh t 
9
 
10
 K thut ch )
25
 Vi phu thut t  
26
 Phu thut t  
27
 Ch bng kim nh (TEFNA)
28
 (ICSI)
34

H 2.1. Quy tr nghin cu
44
2. 
45



1

n khong 80 triu cp v ch
gii (2006). Theo thp v chng u
u n him mun, trong  
do v  hai
i [1, 2].
Theo Tremellen (2008), c   
n him mum mu do
m khun, xuc
 (azoospermia). T
trong tinh dch chim khong 5% - 13,8% ng h
sinh do nam gii [3, 4, 5], n
th nam gii ng [6].
 thut chu tr  gii r
tri thuu hn ch
m        m gn mt n  cp v
chng sinh [7].
ng ht thy
trong mu tinh d.  kt lun mng hp
cn phi m hai l,
ksinh hot t dc trc l x nghim tinh dch  t 2-7 ng [8].
 c nghng dn tinh

c t n
ng dn tinh hoc do bn sinh 
Kho, ng h
ng ch dng  chx nh ch cha th u tr c.
u tr p v ch y

2
   ng t cung (IUI) v    i hin tng
(IAD) hoc xin con 9].
C tin b c thut trong h tr sinh s
k thu        Intra Cytoplasmic Sperm
Injection-ICSIi quyc rt nhing h
gii. S hiu bi
c nghc nghn s
.
 ging
y t c mt s  
vi kt qu kh p lng
hu tinh d
xung ch c nhi kt
luu qu  lc hin ICSI.
Ti Vit Nam, lnh vc H tr sinh sn ang c non tr, cc 
cu v y t 
cng cn mi, kt qu ch u, s lic bit t
u tin cu vi thit k cht ch c hiu qu
cng nh  yu t nh hng n kt qu c.
 , hc hin  u
hiu qu
 sinhi hai m
:

1. Mc im v 
 c chc h m tinh ti Trung tm H tr sinh sn.
2. v mt s yu t nh hng kt qu 
 

c nghn.

3
1

1.1. Mt s m v 
 ng mt cp v ch
chung sng, sinh hot tnh dc thng xuyn, t c mt bin
 [10, 11, 12]. Tng h
t ra ni vp v
chn tui hoc c cc yu t nguy c th nn thm d sm  
can thiu tr, tit kim thkhi i ph n n
tu  [13].
i ng hi
ph n  
i ph n t mt ln.
 i v 
i ch
ng hp cp v cht c 

1.2.  git Nam.
T l  gii theo t
c
ng s u 60.000 ph n ti Anh (2008) i 16%
ph n ng phm mun phi

u tr m thai [14].
u cng s p
v chng ti Iran, t l , 
 l n t n 1985-1989
n 5n 1995-2000 [15].

4
ng s v t l 
 n ti hi ngh  i ni tit sinh s   
(2008), t l ng t n 25,7% tu tng c [16].
ng s (2009)  n  la tui
19-49 tui ti Iran cho thy t l [17]. Theo
Wilkes(2009),
[18].
(2007),
9,3% [19].
20-
30% [20].
Theo 4.
19,3% [21]. Theo Adeniji v
 (2003), 
 [22, 23].
Ti Vit Nam t  l
. Theo Nguyn Khi Vin Bo v   
sinh (1993- 
% [24]. Theo Nguyi bnh vin
ng hp [25], 
 Kim Hu ti bnh vin Ph s  l 
  % [26]. Tuy
 nghin cu n ch yu tii c c s y t 

ph l  mang i
i dic cho c c.
Nm 2010,  t nghin cu cp nh nc ca Nguyn Vit Tin v
cng s iu tra trn 14.396 cp v chng  c, trong  tui sinh
 cho thy t l v sinh  Vit nam l 7,7%, trong  3,9% v sinh nguyn
ph v 3,8% v sinh th pht [27].

5
u c u cho thy t l 
 l i t l .
 hic  bnh sinh c
mt s ni dung v gii ph
c bi
1.3. Gii phc nam.
1.3.1. m gii phc nam
C quan sinh dc nam gng dn
n cng d
chi - 5,2chiu rng 2,5 - 3,3cm. T, 
3 l 30ml [28]. Mi tinh
n 200 tiu thu 
mi tiu thu c cu to t n 4 ng sinh tinh, n xut
         ng 30 n 150cm vi
n 200 micromet xp li vi nhau. Xen ging sinh
 tit testosteron. ng sinh tinh
  99% th   , trong khi     
1% th [28].
Cng sinh tinh s  ng thng, tii tinh hay
i Haller nm trong trung tht cL 
khong 20 ng ra ting
p dn v tt ng dn

tinh duy nht nm trong thng tinh , 
t [29]. Cng   trong khi
mch 5cm nn c ng n phi bn cht vi nhau.
M tinh, , h

[30]. (1995),


6
hi b ng dn tinh s d
c nghn [31].

u th [32]
n ph cng dn tinh bao gn tin lit,
tuyn nio. Nhim v c
n v tch.
1.3.2.  [33, 34].
sinh tinh din ra n tc t u dn tn
cui i c chia ra b

1.3.2.1. 
 m sinh dc trong ng sinh tinh s bi
  s
ng. Mt s I
i dm ca nh 
Loi A s     ng     
nhng t m nm trong  ng

7
 to ra hai t t t   

ngun d tr sinh tinh n, t i s bi
i A nh
Loi A nhi): s
i bii B.
Loi B (y): lo  ng t
y biI  nhim sc th
ng bi 2n = 46.
1.3.2.2. .
 I tiln 1 t
II, mII  nhim sc th m sc
th gitinh bo. II vc
sinh ra s tiln 2 ngay   (ti.
Mi tinh t mang b nhim sc th n bi. Giln 1 ng din
ra trong kholn 2 ch x
gi, do vphin  ckhi II.
1.3.2.3. 
Tinh t c hay ti sinh ra sau gi nhim
sc th i n = 23. Ci tinh t: loi mang nhim sc th 
loi mang nhim sc th Y. Tinh t phn chia m tri qua 
bi tr m bn hi
n nhng bica tinh t.

8

1.2ng [32]
To   u: B Golgi bin i to thanh      
glycoprotein xut hin trong nhca b  
m duy nht ni c
To uc, dc
u tri ry na cc c

To n c c: nh nhng bii ca hai tiu th n
n v c ci lp vi cu.
Loi b n v   li
mt lp mn c Khi


9
Tinh t d
vi nhau m 
cn thit s b loi b  
thDu hi nhn bi
 

  th tinh tr [32].
1.3.2.4. Giai .
Th t mt chu k tng 64  72 
 t th 
y ra t u c 
 t th c v
  trong khi di chuyn  ng
y, s  v m  th
tinh t i noi tip tn

10
v mt chn bao gm s  
ng sinh dc n,
ch      c ho. Trong th tinh ng nghim,
hi ng ho            y
thun l khi tinh ta nhng yu t c ch hot


Khi ch hay  l
MESAi ta thy ry    c
khi cho th tinh b35],
 nt l s so vi  tinh
[36, 37]. T l th tinh  bng ly t
n so vi ly t mu mu xut tinh
[38]. Nhng hp cho  th tinh vi no bng
phng  tinh ng nghi  
r c
ng hp ch 

h [39]
1.3.3. i tit nam gii
t hormon GnRH theo dng
    ng h         

11
gi    i, tuy       i dng
xung. T th  mt t ,
n xu  th
 testosteron, c u cn thi
sn sinh tinh  [40].
      ng tng h   t ra hormon
testosteron.  nam gi  ng, m   t khong 6mg
testosteroneng 98% tn ti dng gn kt vi SHBG 
albumin, cheng t do m
sinh hc. Hormon LH c ng
ht testosterone.
1.4. nam
        m sinh tinh  

 do di truyn, do bin chng ca bnh m chc
c n chng tc ng dn
tinh [41]. Tu ca Aribary (1995), i 35,2% 
do bng tinh d [42]. Theo Trc Phn (2001), p v
ch bng [43
Tho (2003) t l [44].(1989), nam
gii  khun[45].
1.4.1. 
1.4.1.1. i tuy
 i tuy n gii,
i tuy nam gii rt him g
th u tr c bng lih tr hormon.
   i bm sinh thng gp  i chng Kallmann,
bnh nhn   thn,
  tt s ch, teo thn, c u bt
ng, sa mi m b ng,