đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh

Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
MỤC LỤC
Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài 2
2. Mục đích nghiên cứu 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu 2
4. Phương pháp nghiên cứu 2
Phần nội dung
I. Cơ sở lý luận 3
1. Khái niệm 3
2. Nội dung giáo dục gia đinh 3
2.1 Ý nghĩa của gia đình và giáo duc gia đình 4
2.2 Vai trò của giáo dục gia đinh 5
2.3 Trách nhiệm của giáo dục gia đinh 6
2.4 Tầm quan trọng của giáo dục gia đình qua từng giai đoạn 7
3. Đặc điểm của giáo dục gia đình hiện nay 8
4. Một số sai lầm thường gặp trong giáo dục gia đình 9
5. Một số giải pháp để 10
II. Cơ sở thực tiễn 11
* Thực trạng vai trò, trách nhiệm của giáo dục gia đình 11
Phần kết luận 15
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
1
Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Gia đình là cuội nguồn sinh ra và lớn lên, nơi chăm lo về thể chất trí tuệ, đạo
đức. Gia đình là môi trường đầu tiên và có tầm quan trọng quyết định việc hình
thành nhân cách của học sinh, ảnh hưởng lâu dài và toàn diện với mỗi cá nhân
trong suốt cuộc đời. Bên cạnh đó, tìm hiểu đề tài cũng góp phần nâng cao nhận

thức cho bản thân trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh.
2. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu thực trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình trong sự liên kết, phối
hợp với nhà trường, đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học
sinh. Qua đó cũng đưa ra một số kiến nghị nhằm nâng cao vai trò, trách nhiệm của
gia đình để kết hợp, phối hợp với nhà trường, đoàn thể xã hội trong việc thực hiện
mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Tìm hiểu một số vấn đề cơ sở lý luận về giáo dục gia đình, nhà trường, đoàn
thể xã hội trong sự liên kết và các tình huống, số liệu điều tra thực tiễn. Từ đó đưa
ra một số biện pháp nâng cao vai trò, trách nhiệm của gia đình.
4. Phương pháp nghiên cứu
Tổng hợp tài liệu và quan sát thực tiễn tình hình vai trò và trách nhiệm của
giáo dục gia đình trong sự liên kết với nhà trường và các đoàn thể xã hội. Phân tích
ví dụ cụ thể để làm sáng tỏ cơ sở lý luận trên.
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
2
Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận
1. Khái niệm:
Gia đình là một đơn vị xã hội được hình thành trên cơ sơ hôn nhân và quan
hệ huyết thống, hình thức tổ chức quan trọng nhất của sinh hoạt cá nhân, những
thành viên trong gia đình có sự gắn bó và ràng buộc với nhau về trách nhiệm,
quyền lợi, nghĩa vụ, có tính hợp pháp được nhà nước thừa nhận và bảo vệ.
Gia đình có vai trò hết sức quan trọng, bởi lẽ gia đình là cái nôi nuôi dưỡng
con người, là môi trường quan trọng hình thành và giáo dục nhân cách, góp phần
vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
2. Nội dung giáo dục gia đình.

Giáo dục gia đình là yếu tố có ảnh hưởng lâu dài và toàn diện đối với mỗi cá
nhân trong suốt cuộc đời. Giáo dục nhà trường và xã hội rất quan trọng, nhưng
những môi trường giáo dục này chỉ có thể phát huy đầy đủ khi kết hợp được với
môi trường giáo dục gia đình, vì giáo dục gia đình là cội nguồn cho việc hình thành
nhân cách cho học sinh.
Học tập văn hoá đối với học sinh là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Nếu
không khao khát nắm lấy tri thức khoa học, thế hệ trẻ không thể trở thành người có
khả năng làm chủ xã hội, làm chủ bản thân, mở rộng sự hiểu biết, rèn luyện năng
lực tư duy khoa học, óc phân tích và kỹ năng vận dụng những tri thức vào cuộc
sống. Học tập văn hoá sẽ góp phần phát triển toàn diện nhân cách con người.
Trong điều kiện khoa học và công nghệ phát triển, từng ngày, từng giờ thì
việc giáo dục học tập văn hoá cho thế hệ trẻ là việc làm đặc biệt cần thiết. Chỉ khi
được trang bị một cách toàn diện, đầy đủ những tri thức văn hoá của nhân loại, thì
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
3
Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
thế hệ trẻ mới có điều kiện làm chủ tri thức, biết vận dụng những tri thức khoa học,
văn hoá vào cuộc sống.
Giáo dục lao động - nghề nghiệp và rèn luyện tính tự lập cho học sinh trong
mỗi gia đình cũng có vai trò đặc biệt quan trọng. Đối với mỗi con người, lao động
vừa là phương thức hình thành nhân cách, phát triển tình cảm, bộc lộ năng lực cá
nhân, vừa tạo ra nguồn của cải nuôi sống bản thân và xã hội. Chỉ thông qua lao
động, học sinh mới có điều kiện hoàn thiện nhân cách, trở thành con người phát
triển toàn diện và có những năng lực, năng khiếu bẩm sinh, mầm mống tài năng, có
điều kiện phát lộ và chín muồi.
Giáo dục đạo đức là nội dung quan trọng hướng tới sự hình thành và phát
triển nhân cách và quan trọng hơn nữa là giáo dục đạo hiếu. Đây là cốt lõi của luân
lý gia đình, là gốc của đạo đức. Đạo hiếu không chỉ là ăn ở tốt với bố mẹ, mà còn là
phải giữ gìn thân thể (giữ sức khoẻ, giữ tư cách, giữ bản lĩnh của mình); làm điều

lành, giảng điều lành.
Giáo dục kỹ năng sống là một trong những phương pháp tốt để xây dựng và
giữ gìn niềm vui, hạnh phúc trong mỗi “tế bào” của xã hội.
2.1. Ý nghĩa của gia đình và giáo dục gia đình
Gia đình là môi trường cơ sở, đầu tiên có vị trí quan trọng và ý nghĩa lớn lao
đối với quá trình hình thành và phát triển nhân cách.
Đó là môi trường gắn bó trong suốt cuộc đời của mỗi học sinh. Dù đi đâu,
làm gì thì mỗi cá nhân vẫn luôn hướng về gia đình và coi đó chỗ dựa vững chắc của
mình.
Gia đình là nơi tạo ra mối quan hệ gắn bó ruột thịt, huyết thống – một thứ
tình cảm khó có thể chia cắt. Đó chính là nền tảng gắn kết cho mỗi cá nhân học
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
4
Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
sinh thành một con người chỉnh thể trong mối quan hệ chỉnh thể. Do đó, có phải
trải qua bao biến động về mọi phương diện, họ vẫn luôn hướng về gia đình.
Giáo dục gia đình đào tạo cho xã hội những công dân có phẩm chất chính trị,
đạo đức, tri thức, kĩ năng thực hành nghề, khả năng thích ứng với những thay đổi
về mặt công nghệ và quản lý tài giỏi trong các lĩnh vực chuyên môn như: chính trị,
kinh tế, quản lý, thể thao, văn hóa…những lính vực mà xã hội rất cần nhân tài.
Giáo dục gia đình mang tính xúc cảm cao, gắn bó với quan hệ ruột thịt, máu
mủ nên có khả năng cảm hóa rất lớn. Nó cũng tính cá biệt dựa trên cơ sở huyết
thống, yêu thương sâu sắc, lâu dài, bền vững và linh hoạt, thiết thực trên cơ sở nhu
cầu, hứng thú của cá nhân.
2.2. Vai trò của giáo dục gia đình
Vai trò của gia đình trong sự hình thành nhân cách con người được thực hiện
với tư cách gia đình là một thiết chế xã hội và tư cách là một nhóm xã hội đặc thù
Gia đình là cái nôi đầu tiên chuẩn bị hành trang cho cá nhân hòa nhập vào
cộng đồng xã hội, giữ vai trò quan trọng trong việc giáo dục con người, bảo vệ văn

hóa truyền thống, chống lại các tệ nạn xã hội.
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
5
Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
Nhận thấy được vai trò quan trọng của giáo dục trong gia đình, từ lâu các
nhà giáo dục đã quan tâm nghiên cứu đến vấn đề này. Một nhà giáo dục kiệt xuất
người Tiệp Khắc thế kỷ XVII tên là J.A.KomenxKi trong cuốn sách Lý luận dạy
học vĩ đại của ông có nêu lên một số nội dung liên quan đến vai trò của giáo dục
trong gia đình: Bổn phận của cha mẹ là cùng nhau chăm lo dạy bảo con cái. Mục
đích đặt ra là làm sao cho con cái trưởng thành để lo lắng cho bản than và cho cả
người khác.
Giáo dục gia đình là yếu tố có ảnh hưởng lâu dài và toàn diện đối với mỗi cá
nhân trong suốt cuộc đời. Giáo dục nhà trường và xã hội rất quan trọng, nhưng
những môi trường giáo dục này chỉ có thể phát huy đầy đủ khi kết hợp được với
môi trường giáo dục gia đình, vì giáo dục gia đình là cội nguồn.
Gia đình quyết định nhân cách. Với gia đình, việc đầu tiên cần sự thống nhất
quan điểm giáo dục con mình. Đó là nguyên tắc tất yếu trong quá trình giáo dục khi
phối hợp với nhà trường và các tổ chức đoàn thể xã hội.
2.3. Trách nhiệm của giáo dục gia đình
Gia đình là nơi con người được sinh ra, lớn lên và hình thành nhân cách của
mình. Trong xã hội XHCN, gia đình được hình thành trên cơ sở nam, nữ hoàn toàn
tự nguyện yêu thương, tôn trọng, có trách nhiệm cùng nhau củng cuố gia đình, nuôi
dạy con cái thành những công dân tốt có ích cho xã hội.
Giáo dục con cái trong gia đình không phải chỉ là công việc riêng tư của cha
mẹ, mà còn là trách nhiệm đạo đức và nghĩa vụ công dân của những người làm cha
làm mẹ. Điều 19 của Luật Hôn nhân và Gia đình đã ghi rõ "cha mẹ có nghĩa vụ
thương yêu, nuôi dưỡng, giáo dục con về thể chất, trí tuệ, đạo đức… Cha mẹ phải
làm gương tốt cho con về mọi mặt và phối hợp chặt chẽ với nhà trường và các tổ
chức xã hội trong việc giáo dục con".

Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
6
Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
Gia đình và nhà trường là hai thiết chế cùng có chức năng xã hội hóa cá nhân
cho học sinh về mặt đạo đức - tư tưởng chính trị, trí tuệ, thẩm mĩ, thể chất, lao
động… để họ trở thành những công dân chân chính của xã hội mới. Thể chế gia
đình đã bộc lộ rõ rệt khả năng giáo dục to lớn, mạnh mẽ mà giáo dục của nhà
trường khó mà đảm đang, thay thế được.
- Gắn với quan hệ máu mủ, ruột thịt và tình yêu sâu sắc của cha mẹ đối với
con cái cùng tình cảm kính yêu, biết ơn của con cái đối với cha mẹ nên giáo dục gia
đình mang tính xúc cảm mạnh mẽ, có khả năng cảm hóa rất lớn.
- Giáo dục gia đình còn mang tính cá biệt rõ rệt trên cơ sở sự phát triển tâm
sinh lý lứa tuổi khác nhau của trai và gái, chị em, anh em trong gia đình và tác động
thường xuyên, lâu dài trong đời sống sinh hoạt của mỗi cá nhân từ những tình
huống đơn giản đến phức tạp.
2.4. Tầm quan trọng của giáo dục gia đình đối với học sinh từng giai đoạn
* Giai đoạn khi em đã vào học trường phổ thông.
Khi em đã vào học trường phổ thông thì công việc học tập đã trở thành
nhiệm vụ lao động chủ yếu không phải là điều đơn giản. Vì vậy, các bậc cha mẹ
phải quan tâm thường xuyên, tạo cho các em những điều kiện thuận lợi như:
- Mua sắm đầy đủ sách vở, bút mực, đồ dùng học tập, quần áo, mũ giày…
thiết yếu hàng ngày…
- Giúp các em rèn luyện thói quen thực hiện giờ giấc, nề nếp trong học tập,
vệ sinh, giúp các em cách ứng xử với thầy với bạn.
* Giai đoạn ở tuổi thiếu niên, khi các em lên học ở các lớp THCS.
Ở tuổi thiếu niên, khi các em lên học ở các lớp Trung học cơ sở, nhiệm vụ
học tập đối với các em lại càng nặng nề, vất vả hơn. Thời gian, trí lực phải đầu tư
cho việc học đối với các em cũng tăng theo lớp học, đồng thời quan hệ bạn bè,
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên

kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
7
Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
quan hệ xã hội cũng phong phú, phức tạp hơn khi học ở tiểu học. Vì vậy, các bậc
cha mẹ cần:
- Ngoài việc quan tâm đến kết quả học tập của trẻ, còn phải dành nhiều thời
gian chú ý đến các mối quan hệ của con cái đối với bạn bè, để kịp thời phát hiện ra
những lệch lạc do bạn xấu rủ rê.
- Đồng thời phải chú ý đến những biểu hiện của các xu hướng và hứng thú về
nghề nghiệp, nhằm khuyến khích các em tự học tập, phát triển năng khiếu, định
hướng việc lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực của mình.
* Giai đoạn ở tuổi cuối cấp THCS, đầu cấp THPT.
- Ở tuổi cuối cấp Trung học cơ sở, đầu cấp Trung học phổ thông của trẻ, về
mặt sinh lý cơ thể cũng như đời sống tâm lý có những biến đổi mạnh mẽ chuyển từ
trưởng thành từ trẻ con sang người lớn. Các nhà tâm lý học và giáo dục học thường
gọi đây là thời kỳ khủng hoảng trong quá trình phát triển của tuổi thanh thiếu niên.
- Ở giai đoạn này các em thường muốn thử nghiệm khả năng, mong muốn
của mình vào thực tiễn cuộc sống, trong khi vốn sống, kinh nghiệm còn thiếu thốn,
nghèo nàn; khả năng suy xét, phân tích còn nông cạn nên thường dẫn đến những va
vấp, thậm chí gây ra những hậu quả tai hại cho bản thân và gia đình. Vì vậy, các
bậc cha mẹ cần:
+ Quan tâm, cung cấp những kinh nghiệm trong quan hệ xã hội.
+ Động viên, cảm thông nâng đỡ khi các em thất bại nản chí.
+ Giúp những kiến thức hiểu biết tự kiềm chế, tự chủ.
3. Đặc điểm của giáo dục gia đình hiện nay
Nền kinh tế thị trường đã làm ảnh hưởng tới toàn bộ đời sống vật chất và tinh
thần vật chất, tinh thần của gia đình.
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
8

Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
Quy mô gia đình nhỏ - ít thế hệ, ít nhân khẩu phổ biến, tạo nếp sống năng
động, linh hoạt hơn so với gia đình truyền thống.
Những thách thức và khó khăn trong việc lựa chọn các giá trị chân, thiện, mĩ
trong giáo dục gia đình hiện nay càng tăng bởi sự ảnh hưởng của văn hóa ngoại lai
và qui luật cạnh tranh làm phát sinh nhiều tệ nạn xã hội len lỏi vào ngóc ngách từng
gia đình như: bạo lực, nghiện hút…
Tình trạng thiếu việc làm, đời sống chênh lệch giữa nông thôn và thành thị
khiến một bộ phận học sinh bỏ gia đình ra thành phố lang thang kiếm sống…tạo
nên những bất lợi khiến các em dễ sa vào các tệ nạn xã hội
Nền sản xuất công nghiệp làm cho mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái trong
gia đình càng lỏng lẻo. Thời gian tiếp xúc của cha mẹ với con cái ngày càng ít đi.
Giáo dục gia đình chịu ảnh hưởng khá lớn của điều kiện kinh tế, nếp sống
văn hóa, nghền nghiệp…của cha mẹ. Đặc biệt là mối quan hệ gần gũi, gắn bó giữa
con cái và cha mẹ.
4. Một số sai lầm thường gặp trong giáo dục gia đình.
Chiều chuộng, yêu thương con là một bản tính tự nhiên của cha mẹ, là nguồn
vui, hạnh phúc của gia đình. Nhưng không nên nuông chiều quá mức, tức là đáp
ứng, thỏa mãn mọi nhu cầu của học sinh dẫn đến việc hình thành những thói xấu
như vị kỉ, ỷ lại, kiêu ngạo, đua đòi…
Thường xuyên đánh mắng thô bạo sẽ làm cho quan hệ giữa bố mẹ và con cái
(học sinh đó) không có sự gần gũi, tạo nên sự cách biệt vì sợ hãi. Trẻ em sẽ tránh
những trận đánh mắng thô bạo khi biết mình phạm khuyết điểm bằng cách nói dối
hoặc ngoan cố một cách có ý thức. Mặt khác, điều đó cũng làm cho cá nhân con cái
họ bi quan, chán đời, muốn rời bỏ tổ ấm gia đình, thậm chí quyên sinh.
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
9
Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
Thả nổi tự do là sai lầm khá phổ biến đối với các bậc cha mẹ bận rộn với

công việc, không còn thời gian quan tâm và đã phó thác cho nhà trường. Do đó
không theo dõi được mọi hành vi của con cái.
Nóng lạnh thất thường, kì vọng quá cao thể hiện thái độ và cách ứng xử của
cha mẹ. Lúc thì vỗ về chiều chuộng hết mức, lúc thì đánh mắng thô bạo tùy theo
tâm trạng họ chứ không theo phương pháp giáo dục phù hợp với các tình huống cụ
thể, vì vậy không đạt được kết quả như mong muốn. Trong giáo dục gia đình, cha
mẹ không nên đặt kì vọng quá cao vào con cái, mong muốn thúc bách chúng trở
thành tài, cú thu nhập cao…mà không tính đến năng lực thực sự của chúng. Kết
quả là học sinh (con cái của mình) không đánh giá được mình, một bộ phận đã thất
bại và mất niềm tin vào cha mẹ.
5. Một số giải pháp để liên kết, phối hợp giữa giáo dục gia đình với nhà
trường và đoàn thể xã hội trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách
học sinh.
Để giáo dục gia đình có hiệu quả tốt nhằm h.nh thành và phát triển nhân cách
của một người công dân tương lai chân chính góp phần xây dựng x. hội mới, các
bậc cha mẹ cần phối hợp chặt chẽ với nhà trường thực hiện những vấn đề cơ bản
sau đây:
Xây dựng một gia đình đầy đủ, toàn vẹn – đó là một tập thể lao động đoàn
kết, thân ái, trong đó mọi thành viên đều có nghĩa vụ và trách nhiệm yêu thương,
quí trọng nhau vì đời sống, danh dự và nhân cách của mỗi cá nhân ở trong gia đình
và người công dân chân chính của xã hội.
Hoạt động tích cực trong tổ chức hội phụ huynh nhà trường nhằm góp phần
xây dựng cơ sở vật chất, tinh thần, thực hiện sự nghiệp xã hội hóa giáo dục, tạo
điều kiện thuận lợi cho nhà trường nâng cao chất lượng giáo dưỡng và giáo dục.
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
10
Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
Yêu cầu các bậc cha mẹ cần có giải pháp giáo dục học sinh, tạo sự thống nhất giữa
nhà trường với gia đình.

Duy trì thường xuyên, đều đặn mối quan hệ giữa nhà trường – gia đình bằng
sổ liên lạc, phiếu đánh giá… Cha mẹ không nên che giấu những nhược điểm của
con cái trong học tập và biết phát huy truyền thống tôn sư trọng đạo, bảo vệ uy tín,
danh dự cho thầy cô giáo.
Xây dựng được một phong cách sinh hoạt hàng ngày có nề nếp về lao động,
học tập, nghỉ ngơi… rõ ràng, hợp lý phù hợp với nhu cầu, hứng thú nhằm phát huy
những mặt tích cực của cá nhân. Đặc biệt, cha mẹ, người lớn phải giữ được uy tín,
gương mẫu vai trò của mình trong gia đình và vị thế ở ngoài xã hội.
Liên hệ chặt chẽ với nhà trường, đoàn thể - nơi sinh hoạt của học sinh để
nắm được mục đích nhiệm vụ giáo dục đào tạo người công dân tương lai, từ đó
định hướng đúng đắn về tư tưởng chính trị, đạo đức cho việc giáo dục trong gia
đình. Ngăn chặn những biểu hiện xấu, lệch lạc có thể phát triển đối với con em
mình.
II. Cơ sở thực tiễn
* Thực trạng vai trò, trách nhiệm của giáo dục gia đình.
Hiện nay, vai trò và trách nhiệm của gia đình trong sự liên kết, phối hợp với
nhà trường và các đoàn thể xã hội để giáo dục nhân cách cho học sinh càng ít đi và
càng thêm lỏng lẻo. Thậm chí còn có hiện tượng phó thác. Phải chăng cuộc sống
bon chen làm cho họ trở nên lơ là chuyện giáo dục nhân cách cho con mình? Các
bậc phụ huynh sẵn sàng giao phó con cái mình cho nhà trường mà không hề xem
có điều gì diễn ra xung quanh nó. Và dưới đây là một ví dụ:
Giao cả cho nhà trường:
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
11
Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
“Sau khi tiếp thầy giáo một tuần trà thuốc, câu chuyện đã đi vào chiều sâu
tâm tình, ông Minh mới bộc bạch:
- Tôi thì cứ giao cả cho nhà trường. Nên tốt, nên xấu gì thì cũng là nhờ các
thầy, các cô. Gia đình thì có trách nhiệm nuôi các cháu, cho các cháu đi học. Nhà

trường thì dạy dỗ các cháu nên người. Có phải không thầy? Mà bây giờ chúng nó
lại học cao hơn mình, mình biết đâu mà bảo nó. Ấy nên tô cứ giao cả chúng nó cho
nhà trường”.
Đây không phải là hiện tượng hy hữu diễn ra trong cuộc sống hiện đại. Bởi
cuộc sống xung quanh cũng đã làm mỗi người chúng ta hiểu và cảm nhận được nó.
Bên cạnh vấn đề kinh tế, bon chen, còn có cả những quan niệm lỗi thời, lạc hậu, sai
lệch về sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc giáo dục nhân
cách cho học sinh. Có lẽ cũng do họ chưa hiểu được ý nghĩa của sự liên kết này.
Sự phối hợp, liên kết giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc giáo dục
cho học sinh có ý nghĩa hết sức to lớn: Giáo dục gia đình là nền tảng, là bước đầu
tiên và rất quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của mỗi con
người. Nó tạo nên sự gắn kết, trao đổi thông tin qua lại thường xuyên giữa các
bên, nhằm giúp cho việc hoàn thiện nhân cách cho học sinh, trở thành người có ích
cho xã hội nói chung.
Trên cơ sở vai trò và ý nghĩa to lớn của gia đình, chúng ta càng thấy rõ suy
nghĩ, quan điểm sai lầm của ông Minh trong câu chuyện nêu ra ở ví dụ trên. Ông đã
hoàn toàn trao con cái của mình cho nhà trường không phải hoàn toàn tin tưởng vào
nhà trường như cách nghĩ của ông, mà ở đây có thể nói là “sống chết mặc bay” thể
hiện rất rõ: “Tôi thì cứ giao cả cho nhà trường. Nên tốt, nên xấu gì thì cũng là nhờ
các thầy, các cô. Gia đình thì có trách nhiệm nuôi các cháu, cho các cháu đi học.
Nhà trường thì dạy dỗ các cháu nên người”.
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
12
Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
Không những thế, họ còn cảm thấy tự ty với chính con cái của mình khi nhận
định: “Mà bây giờ chúng nó lại học cao hơn mình, mình biết đâu mà bảo nó”. Một
nhận định đáng buồn khi cha mẹ không biết rằng dù sao đi chăng nữa thì đó cũng
vẫn là con và dưới sự chỉ dạy của mình. Đó chính là đạo hiếu làm người. Ở nhà cha
mẹ vẫn là người thầy và là người thầy của tất cả những người thầy mà người con

từng học.
Gặp những trường hợp như vậy, người giáo viên cần có sự nền nỉ, thuyết
phục và nói lên vai trò to lớn của chính gia đình trong việc giáo dục con cái. Là yếu
tố quyết định đến sự hình thành nhân cách của con mình. Tiếp đó mới có sự liên
kết, phối hợp cùng nhà trường và các đoàn thể xã hội nhằm giúp hoàn thiện thêm
nhân cách cho học sinh đó.
Để làm được như vậy thì đòi hỏi một khoảng thời gian khá lâu mới có thể
cảm hóa được suy nghĩ lệch lạc của họ.
Có những bậc làm cha làm mẹ vì ít được học hỏi và thiếu kinh nghiệm nên
rất bất cẩn. Họ thường chỉ phản ứng theo bản năng, nghĩa là chỉ tuân theo tiếng gọi
của tự nhiên mà không suy nghĩ hay có sự chuẩn bị nào. Khi đứa trẻ được sinh ra
thì cha mẹ chúng chỉ cố lo cho con đủ ăn, đủ mặc (với ý nghĩ rằng như vậy cũng đã
tốt lắm rồi!), gửi chúng đến trường rồi phó mặc toàn bộ việc giáo dục cho nhà
trường. Đây là một sai lầm rất căn bản vì thời gian ở trường của học sinh thường ít
hơn thời gian ở nhà. Nếu các bậc cha mẹ biết rằng mọi lời ăn tiếng nói, cử chỉ và
cách cư xử của mình đều để lại những ấn tượng đầu tiên và sâu đậm nhất trong
cuộc đời con họ thì có lẽ họ đã không dám bất cẩn đến như vậy.
Nhiều bậc cha mẹ có quan niệm sai lầm rằng con cái là sở hữu của họ, và họ
là những người có toàn quyền quyết định về số phận con cái mình trong thời gian
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
13
Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
chúng lệ thuộc vào cha mẹ. Trên một phương diện nào đó quan niệm, lối suy nghĩ
và cách cư xử này đúng một phần, con cái là sản phẩm của cha mẹ.
Sự thiếu thốn tình cảm cũng như thiếu sự quản lý giáo dục của cha mẹ khiến
con cái có những suy nghĩ lệch lạc, từ đó dẫn đến con đường phạm tội là điều khó
tránh khỏi. Không ít bậc cha mẹ đến khi con mình bị đưa ra xét xử mới hối hận.
Tiến sĩ Đinh Xuân Nam - Bí thư Đảng uỷ, Phó Hiệu trưởng trường Cao đẳng
Kiểm sát Hà Nội - nhận định: Gia đình là nguyên nhân đầu tiên và chủ yếu bởi môi

trường sống trong gia đình có tác động đầu tiên và ảnh hưởng sâu sắc tới quá trình
phát triển nhân cách của con cái. Vai trò của gia đình trong việc quản lý, giáo dục
con cái – đặc biệt là vai trò của cha mẹ – là hết sức quan trọng. Quản lý và giáo dục
của gia đình là một quá trình liên tục và lâu dài từ lúc sinh ra cho đến khi trưởng
thành. Gia đình nào tạo dựng được môi trường giáo dục tốt, có nề nếp kỷ cương thì
mặc dù điều kiện kinh tế có khó khăn nhưng vẫn có cuộc sống hạnh phúc, con cái
có lối sống trong sáng, lành mạnh. Ngược lại, môi trường giáo dục trong gia đình
không tốt sẽ là nguyên nhân dẫn con cái đến con đường vi phạm pháp luật.
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
14
Nguyễn Yến Mao - K4B - SPAN
PHẦN KẾT LUẬN
Tóm lại giáo dục trong gia đình chính là bước đầu tiên và rất quan trọng
trong việc hình thành và phát triển nhân cách của mỗi học sinh. Cách giáo dục và
nuôi dưỡng sai lạc có thể để họa lại cho cả đời người, và ngược lại, cách giáo dục
và nuôi dưỡng đúng đắn chính là nền tảng của hạnh phúc an vui lâu dài. Con người
làm nên gia đình và xã hội, do đó con người có hạnh phúc thì gia đình mới hạnh
phúc yên vui, xã hội mới hoà bình thịnh vượng.
Nhưng muốn được như vậy phải có sự kết hợp với giáo dục nhà trường và xã
hội nhằm hoàn thiện nhân cách cho mỗi học sinh - giáo dục ý thức với chính mình.
Tài liệu tham khảo
Giáo trình giáo dục học (Tập 2)
Giáo dục gia đình – Phạm Thị Thu Hồng
/> (TS. Nguyễn Thị Kim Hoa - Trường Đại học Khoa
học xã hội và Nhân văn)
nha/37454
Đánh giá hiện trạng vai trò, trách nhiệm của gia đình nói chung, gia đình anh, chị nói riêng trong sự liên
kết, phối hợp với nhà trường hoặc đoàn thể xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục nhân cách học sinh
15