Điều kiện thành lập TTCK và hoạt động của nó ở VN trong thời kỳ non trẻ

Lời nói đầu
Trong điều kiện nền kinh tế nớc nhà đang đi vào hội nhập và phát triển. Vấn
đề phát triển kính tế đa dạng và phù hợp với sự đi lên của đất nớc đang là vấn
đề cấp bách cần đặt ra. Để đạt đợc những yêu cầu đó nớc ta cần phải xây dựng
một môi trờng kinh doang đa dạng và phải có sự nhanh nhậy để theo kịp đợc
sự phát triển của thế giới.
Nớc Việt nam là một nớc đang phát triển với tốc độ khá nhanh, nhng nớc ta
lại gặp phải khó rất lớn đó chính là vấn đề vốn đầu t cho các hoạt động kinh
doanh. Chính vì thế vấn đề thu hút vốn đang là mục tiêu cần đạt đợc trong thời
gian tới. Để làm đợc điều đó thì nhất thiết nớc ta phải thành lập thị trờng
chứng khoán (TTCK) bởi chỉ có TTCK mới là môi trờng thuân lợi để thu hút
vốn đầu t trong nớc cũng nh vốn đầu t từ nớc ngoài vào thị trờng trong nớc để
tạo điều kiện thuận lợi cho các doang nghiệp Việt Nam có điều kiện phát
triển.
Đồng thời nó có ý nghĩa quyết định trong chiến lợc phát triển thị trờng vốn ở
nớc ta, nó tạo ra đợc môt trờng để luân chuyển vốn, biến các nguồn vốn từ
ngắn hạn sang thành các nguồn vốn dài hạn cho đầu t phát triển.
Ngoài ra việc thành lập TTCK cũng phù hợp với sự phát riển của đất nớc, nó
sẽ tạo ra đợc nhiều cơ hội cho các nhà đầu t tham gia vào thị trờng, để từ đó
góp phần đa nề kinhtế đất nớc phát triển nhanh mạnh và bền vững.
Nh vây TTCK đợc ra đời là điều kiện tât yếu khách quan.
Cũng bởi vì TTCK mới đợc thành lập ở Việt Nam nên em đã chọ đề tài TTCK
để làm tiểu luận bởi em mong sau khi làm song bài tiểu luân này em có thể
hiểu thêm phần nào về TTCK.
Trong bài tiểu luân này, do còn nhiều hạn chế trong hiểu biết cũng nh còn
thiếu về t liệu nên có thể còn tồn tại nhiều sơ suất, nên em rất mong có đợc sụ
phê bình và nhân xét của Thầy để giúp em hiểu biết hơn về vân đề.

1
Tiểu luận:
ĐIềU KIệN THàNH LậP TTCK Và HOạT ĐộNG CủA Nó

TRONG THờI Kỳ NON TRẻ

I. Lý DO CHọN Đề TàI :
Trong nền kinh tế đang có xu thế phát triển và hội nhập của nớc ta hiện
nay, mọi sự biến động và phát triển là hết sức nhanh tróng nó đòi hỏi mỗi ngời
phải có sự nhậy bén và thích nghi nhanh với tình hình kinh tế mới. Đi cùng với
nó những nhà kinh tế cũng cần có môi trờng sinh hoạt mới, linh hoạt hơn, sôi
nổi hơn và phải có sự biến đổi sao cho thích hợp với những biến động hết
nhanh tróng của thị trờng thế giới.
Thấy đợc sự cần thiết đó nớc ta đã có những kế hoạch tác động vào thị trờng
để thị trờng biến đổi sao cho phù hợp với nhu cầu của các nhà kinh doanh, tạo
ra môi trờng kinh doanh thuận tiện cho các nhà đầu t trong nớc và nớc ngoài.
Trớc tình hình đó việc đầu tiên nớc ta phải tính đến chính là vấn đề thu hút
vốn đầu t vào thị trờng, để làm đợc việc đó thì việc thành lập TTCK là một tất
yếu khách quan. Chính vì thế ngày 28/7/2000 TTCK đã chính thức đợc thành
lập và đa và giao dich phiên đầu tiện. Việc thành lập TTCK là hoàn toà chính
xác nó thể hiện đợc sự nhanh nhậy của nớc ta trong sự nhìn nhân thị trờng,
việc thành lập TTCK là hết sức kịp thời nhng cái chính vẫn là hoạt động của
nó sẽ đạt đợc những gì mới là điều đáng quan tâm.
Trong bài tiểu luân này em không trực tiếp đánh giá về hoạt động của TTCK
của Việt Nam hiên nay, mà em chỉ đa ra những điều kiên thành lâp TTCK và
những biên pháp để có một TTCK hoạt động có hiệu quả ở Việt Nam. Rồi từ
đó so sánh với hoạt động của TTCKVN trong gần hai năm qua xem trong
những điều kiên đó nớc ta đã làm đợc gì và cha là đợc gì.
Đó cũng là vấn đề đáng quan tâm, bởi từ đây ta có thể thấy đợc những điều
kiện thuận lợi và khó khăn của nớc ta và từ đó cho chúng ta một cách nhìn
đúng đắn nhất về sự hoạt động của TTCKVN.
2
Chính vì thế em đã lấy tên đề tài này là :
" Điều kiện thành lập TTCK và

hoạt động của nó ở VN trong thời kỳ non trẻ".
Trong bài tiểu luận này em sẽ đa ra những vấn đề cơ bản sau:
Khả năng xây dựng TTCK ở Việt Nam. Điều kiện thuân lợi và khó khăn.
Mô hình TTCK ở Việt Nam.
Hoạt động của nó trong thời kỳ đầu.
II/ Khả năng xây dựng TTCK ở Việt Nam:
1 - Các điều kiện cần thiết để xây dựng thành công TTCK
Theo kinh nghiệm và thực tiễn thành lập TTCK ở các nớc , TTCK chỉ có
thể ra đời và hoạt động đợc khi hội tụ đủ các điều kiện cần thiết. Nhìn chung
có 6 điều kiện cần thiết cho sự hình thành TTCK đó là :
Đảm bảo tính vững chắc, ổn định của nền kinh tế vĩ mô:
Sự ổn định và tăng trởng bền vững của nền kinh tế vĩ mô có mối quan hệ
mật thiết vời TTCK. Chỉ khi kinh tế phát triển, lạm phát đợc kiềm chế, giá trị
đồng nội tệ và mức lãi suất ổn định thì công chúng mới yên tâm, tin tởng tham
gia đầu t vào chứng khoán và cũng chỉ trong các điều kiện nêu trên thì TTCK
mới đem lại thu nhập cao cho các nhà đầu t. Trong bối cảnh nền kinh tế vĩ mô
biểu hiện những dấu hiệu sa sút thì các nhà đầu t sẽ từ chối tham gia vào
TTCK vì họ không tin tởng vào khả năng sinh lợi trên thị trờng này và nh vậy
TTCK sẽ không thể hoạt động đợc hoặc sẽ hoạt động không có hiệu quả.
ã Tạo ra hàng hoá đáp ứng đợc các yêu cầu về số lợng và chất lợng
để giao dịch trên TTCK
Hàng hoá của TTCK là các chứng khoán, hiện nay, ở Việt Nam đã có
một số chứng khoán tồn tại dới hình thức trái phiếu Chính phủ, trái phiếu ngân
hàng thơng mại, cổ phiếu của các công ty cổ phần, trái phiếu doanh nghiệp
Nhà nớc và cổ phiếu của một số doanh nghiệp Nhà nớc cổ phần hoá, nhng số
lợng và giá trị còn ít, cha đủ để cung cấp cho thị trờng. Vì vậy trong thời gian
tới, để có thể thoã mãn nhu cầu tạo ra hàng hoá giao dịch trên TTCK, chúng ta
phải xúc tiến mạnh việc chuẩn bị hàng hoá thông qua các giải pháp cơ bản nh-
3
: đẩy mạnh phát hành trái phiếu Chính phủ trung và dài hạn trên thị trờng

trong nớc; ngiên cứu xem xét việc phát hành trái phiếu chính phủ ra thị trờng
vốn quốc tế; xúc tiến đẩy nhanh tiến trình thực hiện cổ phần hoá doanh nghiệp
nhà nớc; khuyến khích thành lập các công ty cổ phần và khuyến khích các
công ty này phát hành chứng khoán rộng rãi cho công chúng ... Ngoài ra
chúng ta cũng cần thực hiện mở rộng tuyên truyền giáp dục và hớng dẫn quần
chúng nhân dân trong việc tiết kiệm để đầu t chứng khoán, đồng thời thúc đẩy
mạnh mẽ các công cuộc cải cách kinh tế - xã hội một cách có hiệu quả để
nhân dân thực sự tin tởng vào hoạt động của TTCK.
ã Xây dựng hệ thống các tổ chức tài chính trung gian hoạt động trên
TTCK đóng vai trò là cầu nối có hiệu quả giữa cung và cầu chứng khoán
trên thị trờng
Thị trờng chứng khoán chỉ có thể đi vào hoạt động một cách nhịp
nhàng khi trên thị trờng đã xuất hiện các tổ chức trung gian đóng vai trò cầu
nối giữa cung và cầu chứng khoán, đó là : các công ty chứng khoán, quỹ đầu t
chứng khoán, sở giao dịch chứng khoán, công ty t vấn chứng khoán...
Hiện nay, ở nớc ta bắt đầu xuất hiện một số loại chứng khoán, nhng để khuyến
khích các công ty phát hành chứng khoán ra công chúng nhiều hơn nữa chúng
ta cần có các tổ chức đảm nhận nhiệm vụ bảo lãnh phát hành, giúp công ty
phát hành phân phối các chứng khoán. Mặt khác, để đảm bảo cho các nhà đầu
t có nhu cầu để mua bán đợc các chứng khoán một cách dễ dàng thì cần phải
có các công ty chứng khoán đóng vai trò nhà tạo thị trờng, đồng thời cũng cần
xây dựng sở giao dịch và các quỹ đầu t chứng khoán để các hoạt động giao
dịch trên thị trờng ngày càng đợc mở rộng và đa dạng hơn.
ã Đảm bảo đợc lực lợng con ngời cần thiết, chuyên môn về chứng
khoán để tham gia váo thị trờng
Các đơn vị nhỏ nhất cấu thành TTCK chính là các con ngời vì bất cứ
hoạt động nào trên thị trờng chứng khoán cũng do con ngời thực hiện. Để xây
dựng thành công TTCK chúng ta phải có đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý,
đội ngũ những ngời kinh doanh chứng khoán, tổ chức thị trờng, đội ngũ cán
bộ quản lý tài chính công ty..., đồng thời phải thu hút đợc một bộ phận đông

4
đảo các nhà đầu t có hiểu biết về chứng khoán, sẵn sàng chấp nhận rủi ro để
tham gia vào thị trờng.
ã Xây dựng các cơ sở pháp lý đầy đủ và đồng bộ phục vụ cho sự
hoạt động của TTCK.
Để có thể thành lập và đa TTCK vào hoạt động ổn định, cần có những
quy định pháp luật làm cơ sở cho việc thành lập và hoạt động của TTCK.
Trong điều kiện nớc ta hiện nay, để có thể rút kinh nghiệm, đảm bảo tính linh
hoạt cho các quy định pháp luật trong tình hình thị trờng mới thành lập còn
nhiều yếu tố cha ổn định, bớc đầu nên ban hành dới dạng Nghị định của Chính
phủ hoặc pháp lệnh về chứng khoán và kinh doanh chứng khoán, sau đó, khi
có đủ điều kiện cần thiết sẽ xây dựng và nâng lên thành luật.
Ngoài ra chúng ta cũng cần bổ sung, hoàn thiện các bộ luật có liên quan
để tạo nên một hệ thống pháp luật đồng bộ làm cơ sở cho việc điều chỉnh các
hoạt động của TTCK
. ã Đảm baỏ các cơ sở vật chất kỹ thuật cho hoạt động của TTCK
Không giống nh các thị trờng các hàng hoá thông thờng, TTCK muốn
hoạt động phải có những cơ sở vật chất kỹ thuật nhất định bao gồm: hệ thống
thiết bị kỹ thuật in chứng khoán, hệ thống chuyển lệnh, ghép lệnh, hệ thống
yết giá, hệ thống ký gửi và thanh toán bù trừ... Nh vậy để có thể thành lập
TTCK, chúng ta phải đầu t mua sắm các trang thiết bị phục vụ hoạt động trên
thị trờng, đảm bảo cho các hoạt động giao dịch và kiểm soát chứng khoán đợc
tiến hành nhanh chóng an toàn và có hiệu quả.
Trên đây là một số điều kiện cần thiết phải chuẩn bị để có thể xây dựng
thành công TTCK ở nớc ta. Các điều kiện này đợc xây dựng trên cơ sở lý luận
và thực tiễn hình thành TTCK ở nhiều nớc trên thế giới. Đối với một nớc nh
Việt Nam, một số điều kiện cần thiết cho sự ra đời của TTCK không tự hình
thành trong nội tại nền kinh tế mà đợc chuẩn bị dới sự tác động của chính phủ,
thì công tác này phải đợc tiến hành hết sức quyết định vì nó có ý nghĩa quyết
định đối với sự thành bại của TTCK Việt Nam trong những năm sau này.

2- các thuận lợi và khó khăn cho việc xây dựng
TTCK ở việt nam
5
Xuất phát từ các điều kiện nêu ở phần trên và căn cứ vào tình hình thực
tế công tác chuẩn bị các điều kiện cho sự ra đời của TTCK ở Việt nam, có thể
đa ra một số nhận định về thuận lợi và khó có khăn trong công tác này nh sau.
a, Về thuận lợi:
Hiện nay thị trờng vốn nói chung và TTCK nói riêng đang có những cơ
hội và điều kiện thuận lợi cho sự phát triển, đó là:
ã Nền kinh tế vĩ mô trong những năm qua phát triển tơng đối ổn định và
vững mạnh khuyến khích tiết kiệm và đầu t. Bên cạnh đó, tốc độ tăng trởng
cao, lạm phát thấp làm tăng lợi nhuận đầu t vào chứng khoán, do đó việc thành
lập TTCK sẽ nhận đợc sự quan tâm và ủng hộ của công chúng.
ã Bên cạnh những thành tu đạt đợc về mặt kinh tế, tình hình chính trị-xã
hội của Việt Nam đang rất ổn định, xu hớng đổi mới theo cơ chế thị trờng là
nhất quán, ngày càng rõ nét và đang phát triển thuận lợi. Nền tảng pháp lý cho
việc tổ chức, quản lý và vận hành nền kinh tế đang đợc củng cố và hoàn thiện
đầy đủ. Đây là tiền đề rất quan trọng cho sự ra đời của TTCk vì bên cạnh việc
tạo điều kiện thuận lợi cho Nhà nớc trong việc thành lập TTCK, nó góp phần
làm giảm đáng kể các rủi ro cho những ngời tham gia vào thị trờng.
ã Những đổi mới trong cơ chế tài chính, tín dụng đã tạo ra những nhu
cầu khách quan trong việc phát hành và mua bán các loại chứng khoán từ phía
doanh nghiệp và những ngời có vốn. Việc xoá bỏ cơ chế phân bổ tài chính, tín
dụng cho doanh nghiệp đã làm cho các doanh nghiệp phải tự tìm kiếm các
nguồn vốn cho mình, vì vậy, hình thức phát hành cổ phiếu, trái phiếu đã trở
nên một hớng mới để các doanh nghiệp chọn lựa và qua đó tạo thêm hàng hoá
cho TTCK. Về phía ngời đầu t, sự xuất hiện của các cổ phiếu trái phiếu mang
lại cho họ các hình thức đầu t mới, đặc biệt là hình thức đầu t vào cổ phiếu có
tính hấp dẫn cao không chỉ mang lại lợi tức vốn mà còn tạo ra những khả năng
tham gia vào các hoạt động của công ty.

ã Các doanh nghiệp và các cá nhân đã bắt đầu có sự quan tâm đến
TTCK. Thời gian gần đây, do hoạt động giao lu vốn qua hệ thống ngân hàng
còn gặp nhiều khó khăn dẫn đến việc giảm lãi suất tiết kiệm nên tạo ra nhiều
thuận lợi cho sự hình thành TTCK ở nớc ta. Tình hình này làm cho sự quan
6
tâm của các ngành, các cấp, các doanh nghiệp, các cá nhân đối với TTCK lại
càng tăng lên. Thực tế này chắc chắn sẽ góp phần đẩy nhanh tiến trình xây
dựng TTCK ở Việt Nam. Bên cạnh các nỗ lực của Nhà nớc trong việc mở các
khoá đào tạo kiến thức về chứng khoán cho cán bộ, hiện nay, các doanh
nghiệp cũng rất quan tâm đến TTCK và đã có những đầu t nhất định về đào
tạo con ngời trong lĩnh vực này.
ã Ngoài những nỗ lực và quyết tâm của Chính phủ trong việc tiếp cận
TTCK, Việt Nam còn nhận đợc sự hỗ trợ, giúp đỡ tích cực của các Chính phủ,
các tổ chức và cá nhân nớc ngoài về mặt vật chất lẫn kinh nghiệm
b, Về khó khăn:
Mặc dù có những thuận lợi trên đây, nhng để hớng tới TTCk không phải
là không có những trở ngại nhất định. Trong tiến trình thành lập một TTCK ở
Việt Nam, chúng ta đang gặp phải một số khó khăn lớn sau:
ã Khó khăn bao trùm nhất là mặc dù có mức tăng trởng cao, song hiệu
quả tổng thể của nền kinh tế, đặc biệt là mức lợi nhuận của doanh nghiệp còn
rất thấp. Chính điều này một mặt đã hạn chế khả năng phát hành chứng khoán
của các doanh nghiệp, mặt khác lại làm triệt tiêu sức hấp dẫn của các chứng
khoán đối với các tầng lớp dân c. Hơn nữa, nền kinh tế phát triển quá nóng sẽ
tạo nguy cơ lạm phát cao tiềm ẩn, dẫn tới làm giảm sức hấp dẫn của các chứng
khoán đối với công chúng vì thu nhập của họ từ các chứng khoán sẽ bị lạm
phát ăn mòn.
ã Mặc dù có mức tăng trởng cao nhng các nguồn tích luỹ trong xã hội ta
hiện nay còn cha lớn xuất phát từ 2 nguyên nhân. Thứ nhất là thu nhập bình
quân đầu ngời ở Việt Nam còn thấp ( khoảng 250 USD/năm ) và thứ hai là do
bị đè nén lâu ngày, đến nay khi có cơ hội, tiêu dùng đã bùng nổ ở tầng lớp

giàu có và lan sang tầng lớp trung lu làm hạn chế tiết kiệm trong dân c. Sự yếu
7
kém của các nguồn tích luỹ xã hội là nguyên nhân trực tiếp hạn chế tốc độ,
quy mô phát triển của TTCK trong tơng lai.
ã Nhân dân ta cha quen với các khái niệm về chứng khoán và TTCK nên
ban đầu hết sức dè dặt. Mặt khác, các đợt phát hành hiện có chủ yếu phát hành
trong diện hẹp nên không khuyến khích đợc việc đầu t vào chứng khoán của
công chúng, đồng thời cũng không tạo ra nhu cầu đối với thị trờng mua bán lại
các chứng khoán.
ã Ta thiếu hệ thống pháp lý đồng bộ, thống nhất cần thiết để TTCK có
thể đi vào hoạt động, các quy định về việc phát hành bao gồm các chuẩn mực
về phát hành cũng nh giám sát phát hành cha phù hợp hoặc cha có. Đặc biệt,
cơ sở pháp lý cho các hoạt động kinh doanh chứng khoán thì hoàn toàn cha
có.
ã Hiện nay ở nớc ta cha có hệ thống các tổ chức tài chính trung gian hoạt
động trên TTCK. Cơ quan quản lý Nhà nớc đối vời TTCK khoán cũng cha
thành lập, việc chuẩn bị các điều kiện cho sự ra đời của TTCK cha đợc thống
nhất về một đầu mối để đảm bảo tình hình thống nhất và có hiệu quả.
ã Nhân tố con ngời cho sự thành lập TTCK ở Việt Nam cũng là một vấn
đề rất khó khăn, sự hiểu biết về TTCK xét cả ba phơng diện: quản lý, kinh
doanh và đầu t chứng khoán còn rất hạn chế. Mặc dù, chúng ta đã tổ chức đợc
một số khoá đào tạo nhng những khoá này chủ yếu mới giới thiệu đợc các
kiến thức chung về TTCK mà cha đi sâu vào phân tích các hoạt động chuyên
môn nên cha đáp ứng đợc các yêu cầu về con ngời khi TTCK đi vào hoạt
động.
Tóm lại, hiện nay tiến trình xây dựng chứng khoán ở Việt Nam bên cạnh
những kho khăn cũng có những thuận lợi nhất định. Nhận thức rõ tầm quan
trọng của TTCK đối với nền kinh tế, trong thời gian qua chúng ta phải tập
trung tháo gỡ các khó khăn, tận dụng các điều kiện thuận lợi để có một TTCK
hoạt động có hiệu ở Việt Nam.

III/ mô hình TTCK cho việt nam:
Trong các phần trên của chuyên đề, đã phân tích thực trạng thị trờng Việt
Nam, qua đó ta đề ra các chính sách và giải pháp nhằm phát triển thị trờng vốn
8
và xây dựng TTCK ở Việt Nam. Tuy nhiên, để xây dựng thành công TTCK thì
bên cạnh việc đề ra các chính sách và giảp pháp thích hợp còn cần phải xây
dựng đợc những cơ chế thích hợp để đảm bảo cho việc thực hiện các chính
sách và giải pháp đó thu đợc hiệu quả cao. Trong đó, cơ chế quan trọng nhất là
cơ chế tổ chức và vận hành của TTCK - hay nói cách khác đó chính là mô
hình TTCK ở Việt Nam.
Tại các nớc có TTCK hình thành một cách tự phát, cơ chế tổ chức và vận
hành của TTCK tự hình thành dới tác động của các quan hệ kinh tế, do đó vấn
đề mô hình TTCK ở các nớc này mang tính lịch sử, không có sự dự liệu của
Nhà nớc. Ngợc lại tại các nớc có TTCK ra đời dới tác động thúc đẩy của Nhà
nớc nh Việt Nam thì mô hình TTCK lại cần đợc xây dựng từ trớc để tạo ra một
định hớng đi tới từng bớc xây dựng thị trờng.
Khi xây dựng mô hình TTCK, bên cạnh việc tìm tòi học hỏi các kinh
nghiệm của nớc ngoài chúng ta phải luôn chú trọng đến một vấn đề có tính
nguyên tắc là TTCK của Việt Nam thì phải phù hợp với điều kiện kinh tế - xã
hội của Việt Nam. Mặt khác, trong điều kiện xu hớng quốc tế hoá đời sống
kinh tế đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới thì TTCK của chúng ta không thể
tồn tại biệt lập mà phải có định hớng hoà nhập với TTCK của các nớc trên thế
giời và trong khu vực.

Dới đây một số nét cơ bản về mô hình TTCK cho Việt Nam:
1. Định hớng và phơng pháp tiếp với TTcK ở Việt
Nam
Trên thế giới, TTCK thờng đợc hình thành theo 2 con đờng: hình thành tự
phát và hình thành do sự can thiệp của nhà nớc.
Thị trờng hình thành tự phát là thị trờng ra đời khi các điều kiện cần thiết

cho một TTCK đã tự hình thành trong nội tại nền kinh tế. Nhà nớc chỉ tham
9
gia quản lý, điều tiết sau khi thị trờng đã hình thành. Ví dụ điển hình của thị
trờng tự phát là TTCK của các nớc phát triển nh Mỹ, Anh Pháp...
Khác với thị trờng hình thành tự phát. TTCK ra đời do sự can thiệp của nhà
nớc hình thành khi các điều kiện cho sự hình thành TTCK cha thực sự chín
muồi, tuy nhiên do nhu cầu cần tạo nguồn vốn cho đầu t phát triển kinh tế, nên
Nhà nớc đã có những can thiệp nhất định nhằm thúc đẩy sự ra đời của TTCK.
Phần đông các nớc có TTCK thành lập nhờ sự can thiệp của Nhà nớc là các n-
ớc đang phát trển nh: Trung Quốc, Hàn Quốc, Indonesia,...
Trong điều kiện nớc ta hiện nay, nhu cầu thành lập một TTCK để cung cấp
vốn cho nền kinh tế đang trở nên vô cùng cấp thiết, do đó chúng ta không thể
chờ đợi TTCK tự hình thành mà cần có sự can thiệp của nhà nớc thông qua
các chính sách và giải pháp thích hợp để đẩy nhanh quá trình thành lập TTCK
ở Việt Nam.
Để tiếp cận TTCK, có thể đi từ phát triển thị trờng cổ phiếu sau đó mới
phát triển thị trờng trái phiếu ( ví dụ: Tháilan, Indonesia, Philipin, Malaisia,
Trung quốc,... ), hoặc cũng có thể phát triển từ thị trờng trái phiếu Chính phủ
trớc rồi sau đó mới đi vào phát triển thị trờng các chứng khoán công ty ( Ví
dụ: Hà lan, Anh, Nhật, Mỹ, Hàn quốc,... )
Kinh nghiệm cho thấy, phơng pháp tiếp cận TTCK từ thị trờng cổ phiếu là
con đờng nhanh hơn để đi tới thành lập TTCK vì thị trờng cổ phiếu có u điểm
là rất đa dạng, thu hút đợc sự quan tâm của công chúng. Tuy nhiên, việc phát
triển thị trờng cổ phiếu là một công việc hết sức phức tạp đòi hỏi phải có
những điều kiện nhất định để đáp ứng nhu cầu thị trờng.
Vận dụng vào Việt Nam, chúng ta thấy rằng, hiện nay ở nớc ta đã tồn tại
một bộ phận chứng khoán trong đó chủ yếu là trái phiếu vì vậy mô hình phát
triển TTCK từ thị trờng trái phiếu trớc là rất thích hợp. Tuy nhiên, để đẩy
nhanh tiến trình xây dựng TTCK, thì khâu đột phá lại chính là phát triển thị tr-
ờng cổ phiếu vì hình thức đầu t vào trái phiếu qúa gắn với hình thức tiết kiệm

tại các ngân hàng nên khó tạo ra đợc những bớc phát triển mạnh trên TTCK.
Vì vậy, con đờng thích hợp cho Việt Nam là cần phát triển thị trờng trái phiếu
trớc và song song với quá trình đó cần xúc tiến thúc đẩy sự ra đời của thị trờng
10
cổ phiếu. Trớc mắt mở các địa điểm giao dịch chứng khoán ở các ngân hàng
thơng mại để tạo thị trờng thứ cấp cho các giao dịch trái phiếu là chủ yếu ( các
điểm giao dịch này cũng mua và bán cả cổ phiếu ), đồng thời đẩy nhanh
khuyến khích việc phát hành cổ phiếu, đa dạng hoá các công cụ đầu t trên
TTCK, thu hút ngày càng nhiều nhà đầu t tham gia.
2.Cơ sở pháp lý cần thiết cho sự ra đời và phát
triển của TTCK
TTCK muốn đi vào hoạt động đợc thì phải có các cơ sở pháp lý điều
chỉnh các hoạt động diễn ra trên thị trờng. Hiện nay, ở nớc ta ngoài một số rất
ít các văn bản điều chỉnh việc phát hành chứng khoán trên thị trờng sơ cấp và
hầu nh cha có các văn bản điều chỉnh các hoạt động giao dịch chứng khoán
trên thị trờng thứ cấp. Ngay cả các văn bản điều chỉnh việc phát hành chứng
khoán hiện có cũng còn rất sơ sài, cha đầy đủ về nội dung và cha có hiệu lực
pháp lý cao về hình thức. Xuất phát từ tình tình nh vậy, việc xây dựng các cơ
sở pháp lý cần thiết cho sự ra đời và phát triển của TTCK Việt Nam là rất cần
thiết và cấp bách.
Công tác xây dựng cơ sở pháp lý cho sự ra đời và phát triển của TTCK ở
Việt Nam cần đợc thực hiện theo một số bớc sau:
Hiện nay, Chính phủ đã ban hành Nghị định về thanh lập Uỷ ban chứng
khoán Nhà nớc ( UBCKNN ) để làm đầu mối thống nhất giữa các cơ quan
trong quá trình xây dựng TTCK. Sau khi UBCKNN đợc thành lập và đi vào
hoạt động thì Uỷ ban này sẽ đảm nhận nhiệm vụ phối hợp với các cơ quan liên
quan xây dựng các văn bản về TTCK.
Trong giai đoạn đầu hình thành TTCK, nhiệm vụ trọng tâm của chúng
ta là phải tạo ra các hàng hoá cho thị trờng, công tác xây dựng và ban hành
các văn bản pháp lý liên quan đến phát hành chứng khoán phải đợc đẩy mạnh.

Mặc dù các văn bản hiện nay còn tản mạn, song trớc mắt chúng ta cũng cha
có điều kiện pháp điển hoá các văn bản này mà chỉ đẩy mạnh ban hành thêm
một số văn bản của các Bộ nhằm tạo cơ sở pháp lý rõ ràng hơn cho hoạt động
phát hành nh: các văn bản hớng dẫn công ty cổ phần phát hành chứng khoán,
11
các văn bản hớng dẫn cụ thể các thủ tục cổ phần hoá, các văn bản quy định kế
toán, kiểm toán phục vụ phát hành...
Uỷ ban chứng khoán Nhà nớc dự thảo trình Chính phủ ban hành Nghị
định về chứng khoán và giao dịch chứng khoán trong đó quy đinh tất cả các
vấn đề cơ bản nhất có liên quan đến TTCK. Sau khi Nghị định này đợc ban
hành, các cơ quan hữu quan nh Bộ Tài chính, NHNN... sẽ tiến hành xây dựng
các văn bản giải thích, cụ thể hoá, làm cơ sở để đa TTCK vào hoạt động có nề
nếp ngay từ đầu.
Vào thời điểm thích hợp, khi hội tụ đợc các điều kiện thuận lợi, Chính
phủ sẽ ra các quyết định về thành lập các tổ chức do Nhà nớc thành lập hoạt
động trên TTCK nh: Sở giao dịch, công ty thanh toán và ký gửi chứng khoán...
Theo kinh nghiệm của nhiều nớc trên thế giới, Nhà nớc nên ban hành
luật khuyến khích phát triển TTCK trong đó thể hiện sự thừa nhận và nổ lực
của Nhà nớc trong việc phát triển TTCK, cam kết bảo vệ lợi ích chính đáng
của những ngời tham gia thị trờng. Luật này chỉ chứa các quy định mang tính
nguyên tắc, không chứa những quy định cụ thể, đợc ban hành để nâng cao
niềm tin của công chúng đối với TTCK.
Khi TTCK đã phát triển tơng đối, có thể ban hành các văn bản mới có
hiệu lực pháp lý cao hơn, có nội dung đầy đủ thống nhất hơn để điều chỉnh
các hoạt động trên TTCK nh ban hành Luật chứng khoán và kinh doanh chứng
khoán, Luật tín thác đầu t...
3. Quản lý nhà nớc về TTCK
Để đảm bảo TTCK hoạt động công bằng và lành mạnh ngay từ buổi đầu
thành lập, chúng ta phải đặc biệt chú trọng đến việc thực hiện vai trò quản lý
Nhà nớc đối với TTCK

Hiện nay TTCK ở nớc ta cha đợc thành lập, tuy nhiên, để đảm nhận các
nhiệm vụ xây dựng TTCK và đảm bảo quản lý Nhà nớc chặt chẽ đối với các
quan hệ phát sinh ban đầu trên TTCK, thì Nhà nớc cần thành lập một cơ quan
với cơ cấu tổ chức và hoạt động thích hợp để đảm nhận các nhiệm vụ này.
Xuất phát từ quan điểm nh vậy, vừa qua Chính phủ đã ban hành Nghị định 75/
CP về việc thành lập Uỷ ban chứng khoán Nhà nớc. Theo điều 2 của Nghị
12
định 75/Cp, Uỷ ban chứng khoán Nhà nớc có một số nhiệm vụ, quyền hạn nh
sau:
1/ Soạn thảo các văn bản pháp luật về chứng khoánvà TTCK để trình cấp
có thẩm quyền xem xét quyết định, và tổ chức , hớng dẫn thực hiện các văn
bản đó.
2/ Chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan tổ chức xây xựng và
phát triển TTCK ở Việt Nam.
3/ Cấp, đình chỉ hoặc thu hồi giấy phép hoạt động đối với công ty kinh
doanh chứng khoán và các đơn vị đợc phát hành chứng khoán để giao dịch ở
TTCK theo quy định của Chính phủ.
4/ Thành lập và quản lý các tổ chức dịch vụ và phụ trợ cho hoạt động của
TTCK theo quy định của pháp luật.
5/ Trình Thủ tớng Chính phủ quyết định thành lập, đình chỉ hoạt động
hoặc giải thể Sở giao dịch chứng khoán.
6/ Kiểm tra, giám sát hoạt động của sở giao dịch chứng khoán và các tổ
chức có liên quan đến việc phát hành, kinh doanh dịch vụ chứng khoán.
7/ Ban hành các quy định về niêm yết, thông báo phát hành, thông tin về
giao dịch, mua bán chứng khoán; thoả thuận với Bộ Tài chính về quy định phí,
lệ phí liên quan đến việc phát hành và kinh doanh chứng khoán.
8/ Tổ chức đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ
cán bộ quản lý, kinh doanh chứng khoán và thị trờng chứng khoán.
9/ Hợp tác với các tổ chức quốc tế và các nớc về chứng khoán và TTCK
theo quy đinh của Chính phủ.

10/ Chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan áp dụng các biện pháp cần
thiết để bảo đảm cho các hoạt động TTCK diễn ra có hiệu quả và đúng pháp
luật.
11/ Quản lý cơ sở vật chất và các tổ chức bộ máy, công chức, viên chức của
Uỷ ban theo quy định của Chính phủ.
12/ Thực hiện các công việc khác do Thủ tớng Chính phủ giao
Trên cơ sở các nhiệm vụ đợc quy định nh trên, Uỷ ban chứng khoán nhà n-
ớc chính là cơ quan sẽ đảm nhận chức năng quản lý Nhà nớc đối với TTCK.
13