Tải bản đầy đủ (.pdf) (228 trang)

Hình thành và phát triển một số kỹ năng thích nghi trí tuệ cho học sinh trung học thông qua dạy học Hình học

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.42 MB, 228 trang )


1


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH








NGUYỄN VIẾT DŨNG






HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
MỘT SỐ KỸ NĂNG THÍCH NGHI TRÍ TUỆ
CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
QUA DẠY HỌC HÌNH HỌC







LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC










NGHỆ AN, 2014


2





BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH









NGUYỄN VIẾT DŨNG






HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
MỘT SỐ KỸ NĂNG THÍCH NGHI TRÍ TUỆ
CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
QUA DẠY HỌC HÌNH HỌC




Chuyên ngành: Lý luận và Phƣơng pháp dạy học bộ môn Toán
Mã số: 62. 14. 01. 11



LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HỌC




Hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. ĐÀO TAM






NGHỆ AN, 2014


3







LỜI CAM ĐOAN



             



Nguyễn Viết Dũng


















4

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN

Viết tắt Viết đầy đủ
 
 
3. GV : Giáo viên
 
5. HS 
6. KN 
7. TNTT 
8. KT 
9. PP 
10. SGK : Sách giáo khoa
11. THPT 
12. TN 
13. TNSP 
























5


MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU
1

1

4


4

4

4

4

5
 
5

5
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỂN
6
1.1. Năng lực và kỹ năng
6

6

7

9
1.2. Kỹ năng thích nghi trí tuệ
10

10


11

18

25
1.3. Hình thành và rèn luyện kỹ năng thích nghi trí tuệ cho học
sinh
38

38

44
1.4. Rèn luyện kỹ năng thích nghi trí tuệ thể hiện trong một số
phƣơng pháp dạy học tích cực
54

54

55


6



57

58
1.5. Khảo sát thực trạng dạy học theo hƣớng hình thành và phát
triển kỹ năng thích nghi trí tuệ cho học sinh ở trƣờng THPT

61

61

62

62


64
1.6. Kết luận chƣơng 1
65
Chƣơng 2
MỘT SỐ BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
KỸ NĂNG THÍCH NGHI TRÍ TUỆ CHO HỌC SINH
TRONG DẠY HỌC HÌNH HỌC
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
66
2.1. Vai trò của môn hình học trong việc hình thành và phát
triển kỹ năng thích nghi trí tuệ
66

66

67

68


68

2.2. Những định hƣớng trong việc đề ra các biện pháp nhằm
hình thành và phát triển kỹ năng thích nghi tuệ cho học sinh
69
2.3. Một số biện pháp hình thành và phát triển kỹ năng thích
nghi trí tuệ cho học sinh trong dạy học hình học ở trƣờng THPT
72
2.3.1. 1: 





 

72


7




86




99
2.3.4. 4: 























117




    
gian
128
2.3.6. 6: 










142
2.4. Kết luận chƣơng 2
153
Chƣơng 3
THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM
154

154

154

154
3.4. 
156

158

159
3.7. 
180
KẾT LUẬN

181


182

183
PHỤ LỤC
190



8

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ
TT

hiệu
Tên sơ đồ, bảng biểu, biểu đồ
Trang


Sơ đồ

1
1.1


2
1.2


25
3
1.3

30
4
1.4

39
5
1.5

58
6
1.6

59
7
1.7


74


Bảng biểu

8
2.1
         


84
9
2.2

89
10
2.3

90
11
2.4
         
không gian
90
12
2.5


92
13
2.6

95
14
2.7

131
15
3.1



160
16
3.2

TNSP vòng 1
163
17
3.3


163



9

18
3.4


167
19
3.5

sau khi TN vòng 2
172
20
3.6
         


172
21
3.7
           

177
22
3.8


178
23
3.9

   TNTT
cho HS THPT
179


Biểu đồ

24
3.1


161
25
3.2



163
26
3.3

 2
173






10

Sơ đồ 1.1. SƠ ĐỒ LÔGIC CỦA LUẬN ÁN







thông qua
các
phương
pháp dạy
học tích
cực









hóa và








g



xâm



g

Các giai

thành và



thích
nghi trí
tuệ

Các




rèn
luyện
kỹ năng
thích
nghi trí
tuệ




n hóa
các
liên
tưởng








pháp 1

pháp 2

pháp 3

pháp 4

pháp 5



pháp 6


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
               
 


3, tr. 130]. -NQ/TW ngày 04 tháng 11
 


: 



 09) : 



 

 
 

57, tr.8].
    PP)        

HS)
  và có tính xã

KN) 
 



2

Trong t : Thích nghi là quá
 
65, tr.379].
 - J. Piaget 

70
:  




46y, trong

 
                

thích nghi 

 

  


  tâm lý HS

  

   
 
trong quá trình ). Trong khi , ình

 
 T 

3

 


 [30, tr.19].
     , Pualpraisse

 65, tr.373].
 TNTT cho HS trong  toán
 
 

m

  thích nghi46
: 

-27-
38-1], [82], [83], [84], [85],[86
 
51
 
20: 

t18], [19

 H
 
  TNTT trong  T
Hình thành và
phát triển một số kỹ năng thích nghi trí tuệ cho học sinh trung học phổ thông
qua dạy học Hình học"
2. Mục đích nghiên cứu
các 


4

 TNTT cho   H
 Toán trong giai 
trình SGK môn Toán.
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu

 


4. Giả thuyết khoa học
 
  TNTT cho  THPT qua 
h ì

5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. 

th   
  
5.2. Phân tích  TNTT trong 
 H
5.3.   
TNTT cho  THPT qua  H
5.4. 
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1.      tâm  
 T  
 

6.2.   
 môn Hh và phát
 
6.3.            
(  các  

5

7. Những đóng góp của luận án
7.1. 
7.2.  TNTT
7.3. 
     
   
7.4.    sáu          
 H
7.5.    n làm tài li    
 
8. Những luận điểm đƣa ra bảo vệ
8 

  

 TNTT











.
8.2. Các gia TNTT 






.
8 TNTT 





.
8         TNTT
trong  HT 



.
9. Cấu trúc của luận án
M, 
dung 
 

 Các   hình thành và ph 
ho 
 




6

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỂN
1.1. Năng lực và kỹ năng
1.1.1. Khái niệm về năng lực
 

lý  
[71, tr.661].
: 
lý 
 30, tr.145].
T, 



cái


                
   



 ‎ý
ý 
    ý    ý     
3, tr.45].
  , N
ý  
 4; tr. 87].
chúng tôi : 
    
 

7

1.1.2. Khái niệm về kỹ năng
 
:  
5:  
  tiêu
31: 

8].  : 
   
25].
chúng tôi

-  

, 
  



    V. A. Cruchexki :  là các
g các
  
12, tr.79A. G. Côvaliôp:  
13, tr.11].
 
- 
có 2, tr.2].
- 



: 


8



 [50, tr.3]. K. K. Platônôp 
   
72, tr.77]. A. V. Petrôxki
:  
67, tr.175].
     

 
 

 
và    [38].






tá


chúng tôi 



KN ch

 
  
KN . : 
 

9


30, tr.225].


. 
      


:
- 

- 
-  
 
- 




1.1.3. Mối quan hệ giữa kỹ năng và năng lực
chúng tôi 

KN là thành p
 






 
 
ù 

10





th
       
 
.
1.2. Kỹ năng thích nghi trí tuệ
1.2.1. Trí tuệ

    
 :

 
.

, 

nhân64, tr.41].

 

(1857-1
 

           Biet (1905), L. Terman
(1937), G.X. Cotxchuc (1971), V.A. Cruchetxki (1976), R. Sternberg (1986), D.N.
 các thành

          Sterner, J. Piaget, D.
Wechsler, R. . 

. D. 

11

các Raynal,
A. R
thích nghi 
thích nghi 
(N.Sillamy-1997).
Tlý   Piaget (1896-
       
      
 
 
[65; tr.389].

 
chúng tôi 
-  

- 
 
-  
- 
 - 
chúng tôi 



1.2.2. Thích nghi trí tuệ



71, tr.939].


65, tr.379].

12

 
hai quá trình  và g [65, tr.390].






5, tr. 52].
   T

      
 
  
theo [20, tr.11]).
Theo chúng tôi TNTT là 
 c  



        

              
, 




i bài toán
. Tuy


1
< a
2
< a
3
< a
4
< a
5


1
>2013.

13

1.2.2.2 

b-198
 


65, tr.373].
 lôgic 



 và 
 
 
 
 (assimilation),  (accommodation), 
(schema) và c (equilibrium) [65, tr.390].  

 

 
 và 
, các
,

. 
 



 
thao tác (o
 

14





có  (reversible);  (conservation);  (associative).
Các thao tá


 
 

- 





 


T, 
T   
T

T
cho giai 









15

Tuy nhiên,  Piaget 

n  


 và 4,
d 
4
 L. X. 
tchúng tôi TNTT 
 

tâm lý 


            onchiep, X.
Lrubinstêin, P. Ia.Galperin

L. X. c-Lê
 L.X. lý lý 
- 
L. X. các

 

 [64, tr.96]. 



































 .




















 


 








 



 





 . 






























.  
.

×