kiến thức chứng khoán mà bạn cần biết

KIẾNTHỨCVỀCHỨNGKHOÁN
Nguồn: />BÀI29:Bảngcânđốikếtoán
BÀI28:Sửdụngcáchệsốđểphântích
Bài27:Cáchệsốvềkhảnăngsinhlời(Tiếptheo)
Bài26:Cáchệsốvềkhảnăngsinhlời(tiếptheo)
Bài25:Cáchệsốvềkhảnăngsinhlời
Bài24:Tìnhtrạngnợcủacôngty
Bài23:Hệsốhànglưukho
Bài22:Hệsốthanhtoántrungbình
Bài21:Cáchệsốhoạtđộng
Bài20:Hệthốngthôngtinthịtrườngchứngkhoán(tiếptheo)
Bài19:Hệthốngthôngtinthịtrườngchứngkhoán
Bài18:Chămsóccáckhoảnđầutư
Bài17:Thịtrườngthứcấp(Tiếptheo)
Bài16:Thịtrườngthứcấp(Tiếptheo)
Bài15:Thịtrườngthứcấp(Tiếptheo)
Bài14:Thịtrườngthứcấp(Tiếptheo)
Bài13:Thịtrườngthứcấp(Tiếptheo)
Bài12:Thịtrườngthứcấp(Tiếptheo)
Bài11:Thịtrườngthứcấp
Bai10:Bảolãnhpháthành
Bài09:Quytrìnhpháthànhchứngkhoánlầnđầuracôngchúng
Bài08:PháthànhCKlầnđầuracôngchúng(IPO).
Bài07:Thịtrườngsơcấp
Bài06:Cáccôngcụpháisinh
Bài05:Chứngkhoáncóthểchuyểnđổi
Bài04:Giớithiệutráiphiếu
Bài02:GiớithiệuvềCổphiếu
Bài02:GiớithiệuvềCổphiếu
Bài01:Kháiquátvềthịtrườngchứngkhoán
Bài01:Kháiquátvềthịtrườngchứngkhoán

I.Thịtrườngchứngkhoánlàgì?
Thịtrườngchứngkhoánlàmộtthịtrườngmàởnơiđóngườitamuabán,chuyểnnhượng,traođổichứngkhoánnhằm
mụcđíchkiếmlời.Tuynhiên,đócóthểlàTTCKtậptrunghoặcphitậptrung.Tínhtậptrungởđâylàmuốnnóiđếnviệc
cácgiaodịchđượctổchứctậptrungtheomộtđịađiểmvậtchất.
HìnhtháiđiểnhìnhcủaTTCKtậptrunglàSởgiaodịchchứngkhoán(Stockexchange).TạiSởgiaodịchchứngkhoán
(SGDCK),cácgiaodịchđượctậptrungtạimộtđịađiểm;cáclệnhđượcchuyểntớisàngiaodịchvàthamgiavàoquá
trìnhghéplệnhđểhìnhthànhnêngiágiaodịch.
TTCKphitậptrungcòngọilàthịtrườngOTC(overthecounter).TrênthịtrườngOTC,cácgiaodịchđượctiếnhànhqua
mạnglướicáccôngtychứngkhoánphântántrênkhắpquốcgiavàđượcnốivớinhaubằngmạngđiệntử.Giátrênthị
trườngnàyđượchìnhthànhtheophươngthứcthoảthuận.
II.ChứcnăngcủaTTCK
1.Huyđộngvốnđầutưchonềnkinhtế:
Khicácnhàđầutưmuachứngkhoándocáccôngtypháthành,sốtiềnnhànrỗicủahọđượcđưavàohoạtđộngsản
xuấtkinhdoanhvàquađógópphầnmởrộngsảnxuấtxãhội.ThôngquaTTCK,Chínhphủvàchínhquyềnởcácđịa
phươngcũnghuyđộngđượccácnguồnvốnchomụcđíchsửdụngvàđầutưpháttriểnhạtầngkinhtế,phụcvụcácnhu
cầuchungcủaxãhội.
2.Cungcấpmôitrườngđầutưchocôngchúng
TTCKcungcấpchocôngchúngmộtmôitrườngđầutưlànhmạnhvớicáccơhộilựachọnphongphú.Cácloạichứng
khoántrênthịtrườngrấtkhácnhauvềtínhchất,thờihạnvàđộrủiro,chophépcácnhàđầutưcóthểlựachọnloạihàng
hoáphùhợpvớikhảnăng,mụctiêuvàsởthíchcủamình.
3.Tạotínhthanhkhoảnchocácchứngkhoán
NhờcóTTCKcácnhàđầutưcóthểchuyểnđổicácchứngkhoánhọsởhữuthànhtiềnmặthoặccácloạichứngkhoán
kháckhihọmuốn.Khảnăngthanhkhoảnlàmộttrongnhữngđặctínhhấpdẫncủachứngkhoánđốivớingườiđầutư.
Đâylàyếutốchothấytínhlinhhoạt,antoàncủavốnđầutư.TTCKhoạtđộngcàngnăngđộngvàcóhiệuquảthìtính
thanhkhoảncủacácchứngkhoángiaodịchtrênthịtrườngcàngcao.
4.Đánhgiáhoạtđộngcủadoanhnghiệp
Thôngquachứngkhoán,hoạtđộngcủacácdoanhnghiệpđượcphảnánhmộtcáchtổnghợpvàchínhxác,giúpcho
việcđánhgiávàsosánhhoạtđộngcủadoanhnghiệpđượcnhanhchóngvàthuậntiện,từđócũngtạoramộtmôi
trườngcạnhtranhlànhmạnhnhằmnângcaohiệuquảsửdụngvốn,kíchthíchápdụngcôngnghệmới,cảitiếnsản
phẩm.

5.TạomôitrườnggiúpChínhphủthựchiệncácchínhsáchkinhtếvĩmô
CácchỉbáocủaTTCKphảnánhđộngtháicủanềnkinhtếmộtcáchnhạybénvàchínhxác.Giácácchứngkhoántăng
lênchothấyđầutưđangmởrộng,nềnkinhtếtăngtrưởng;ngượclạigiáchứngkhoángiảmsẽchothấycácdấuhiệu
tiêucựccủanềnkinhtế.Vìthế,TTCKđượcgọilàphongvũbiểucủanềnkinhtếvàlàmộtcôngcụquantrọnggiúp
Chínhphủthựchiệncácchínhsáchkinhtếvĩmô.ThôngquaTTCK,ChínhphủcóthểmuavàbántráiphiếuChínhphủ
đểtạoranguồnthubùđắpthâmhụtngânsáchvàquảnlýlạmphát.Ngoàira,Chínhphủcũngcóthểsửdụngmộtsố
chínhsách,biệnpháptácđộngvàoTTCKnhằmđịnhhướngđầutưđảmbảochosựpháttriểncânđốicủanềnkinhtế.
III.CơcấuTTCK:xétvềsựlưuthôngcủachứngkhoántrênthịtrường,TTCKcóhailoại:
1.Thịtrườngsơcấp:
Làthịtrườngmuabáncácchứngkhoánmớipháthành.Trênthịtrườngnày,vốntừnhàđầutưsẽđượcchuyểnsang
nhàpháthànhthôngquaviệcnhàđầutưmuacácchứngkhoánmớipháthành.
2.Thịtrườngthứcấp:
Lànơigiaodịchcácchứngkhoánđãđượcpháthànhtrênthịtrườngsơcấp.Thịtrườngthứcấpđảmbảotínhthanh
khoảnchocácchứngkhoánđãpháthành.
IV.CácnguyêntắchoạtđộngcủaTTCK:
1.Nguyêntắccạnhtranh:
Theonguyêntắcnày,giácảtrênTTCKphảnánhquanhệcungcầuvềchứngkhoánvàthểhiệntươngquancạnhtranh
giữacáccôngty.Trênthịtrườngsơcấp,cácnhàpháthànhcạnhtranhvớinhauđểbánchứngkhoáncủamìnhchocác
nhàđầutư,cácnhàđầutưđượctựdolựachọncácchứngkhoántheocácmụctiêucủamình.Trênthịtrườngthứcấp,
cácnhàđầutưcũngcạnhtranhtựdođểtìmkiếmchomìnhmộtlợinhuậncaonhất,vàgiácảđượchìnhthànhtheo
phươngthứcđấugiá.
2.Nguyêntắccôngbằng:
Côngbằngcónghĩalàmọingườithamgiathịtrườngđềuphảituânthủnhữngquiđịnhchung,đượcbìnhđẳngtrongviệc
chiasẻthôngtinvàtrongviệcgánhchịucáchìnhthứcxửphạtnếuviphạmvàonhữngquiđịnhđó.
3.Nguyêntắccôngkhai:
ChứngkhoánlàloạihànghoátrừutượngnênTTCKphảiđượcxâydựngtrêncơsởhệthốngcôngbốthôngtintốt.Theo
luậtđịnh,cáctổchứcpháthànhcónghĩavụphảicungcấpthôngtinđầyđủtheochếđộthườngxuyênvàđộtxuấtthông
quacácphươngtiệnthôngtinđạichúng,Sởgiaodịch,cáccôngtychứngkhoánvàcáctổchứccóliênquan.
4.Nguyêntắctrunggian:
Nguyêntắcnàycónghĩalàcácgiaodịchchứngkhoánđượcthựchiệnthôngquatổchứctrunggianlàcáccôngty

chứngkhoán.Trênthịtrườngsơcấp,cácnhàđầutưkhôngmuatrựctiếpcủanhàpháthànhmàmuatừcácnhàbảo
lãnhpháthành.Trênthịtrườngthứcấp,thôngquacácnghiệpvụmôigiới,kinhdoanh,cáccôngtychứngkhoánmua,
bánchứngkhoángiúpcáckháchhàng,hoặckếtnốicáckháchhàngvớinhauquaviệcthựchiệncácgiaodịchmuabán
chứngkhoántrêntàikhoảncủamình.
5.Nguyêntắctậptrung:
CácgiaodịchchứngkhoánchỉdiễnratrênsởgiaodịchvàtrênthịtrườngOTCdướisựkiểmtragiámsátcủacơquan
quảnlýnhànướcvàcáctổchứctựquản.
V.CácthànhphầnthamgiaTTCK
1.Nhàpháthành:
LàcáctổchứcthựchiệnhuyđộngvốnthôngquaTTCKdướihìnhthứcpháthànhcácchứngkhoán.
2.Nhàđầutư:
LànhữngngườithựcsựmuavàbánchứngkhoántrênTTCK.Nhàđầutưcóthểđượcchiathành2loại:
Nhàđầutưcánhân:lànhữngngườicóvốnnhànrỗitạmthời,thamgiamuabántrênTTCKvớimụcđíchkiếmlời.
Nhàđầutưcótổchức:làcácđịnhchếđầutưthườngxuyênmuabánchứngkhoánvớisốlượnglớntrênthịtrường.
Cácđịnhchếnàycóthểtồntạidướicáchìnhthứcsau:côngtyđầutư,côngtybảohiểm,Quỹlươnghưu,côngtytài
chính,ngânhàngthươngmạivàcáccôngtychứngkhoán.
3.Cáccôngtychứngkhoán:
Lànhữngcôngtyhoạtđộngtronglĩnhvựcchứngkhoán,cóthểđảmnhậnmộthoặcnhiềutrongsốcácnghiệpvụchính
làmôigiới,quảnlýquỹđầutư,bảolãnhpháthành,tưvấnđầutưchứngkhoánvàtựdoanh.
4.CáctổchứccóliênquanđếnTTCK:
UỷbanchứngkhoánNhànước:làcơquanthuộcChínhphủthựchiệnchứcnăngquảnlýnhànướcđốivớiTTCKở
Việtnam.
Sởgiaodịchchứngkhoán:làcơquanthựchiệnvậnhànhthịtrườngvàbanhànhnhữngquyếtđịnhđiềuchỉnhcáchoạt
độnggiaodịchchứngkhoántrênSởphùhợpvớicácquyđịnhcủaluậtphápvàUBCK.
Côngtydịchvụmáytínhchứngkhoán:làtổchứcphụtrợ,phụcvụcácgiaodịchchứngkhoán.
Côngtyđánhgiáhệsốtínnhiệm:làcôngtychuyêncungcấpdịchvụđánhgiánănglựcthanhtoáncáckhoảnvốngốc
vàlãiđúngthờihạnvàtheonhữngđiềukhoảnđãcamkếtcủacôngtypháthànhđốivớimộtđợtpháthànhcụthể.
Bài02:GiớithiệuvềCổphiếu
I.KháiniệmCổphiếu:
Khimộtcôngtygọivốn,sốvốncầngọiđóđượcchiathànhnhiềuphầnnhỏbằngnhaugọilàcổphần.Ngườimuacổ

phầngọilàcổđông.Cổđôngđượccấpmộtgiấychứngnhậnsởhữucổphầngọilàcổphiếuvàchỉcócôngtycổphần
mớipháthànhcổphiếu.Nhưvậy,cổphiếuchínhlàmộtchứngthưchứngminhquyềnsởhữucủamộtcổđôngđốivới
mộtcôngtycổphầnvàcổđônglàngườicócổphầnthểhiệnbằngcổphiếu.
Thôngthườnghiệnnaycáccôngtycổphầnthườngpháthành02dạngcổphiếu:Cổphiếuthườngvàcổphiếuưuđãi:
Cáccổđôngsởhữucổphiếuthôngthườngcóquyềnhạnvàtráchnhiệmđốivớicôngtynhư:Đượcchiacổtứctheokết
quảkinhdoanh;Đượcquyềnbầucử,ứngcửvàobộmáyquảntrịvàkiểmsóatcôngty;Vàphảichịutráchnhiệmvềsự
thualỗhoặcphásảntươngứngvớiphầnvốngópcủamình.
Cáccổđôngsởhữucổphiếuưuđãicũnglàhìnhthứcđầutưvốncổphầnnhưcổphiếuthôngthườngnhưngquyềnhạn
vàtráchnhiệmhạnchếnhư:lợitứccốđịnh;khôngcóquyềnbầucử,ứngcử v.v.
II.TácdụngcủaviệcpháthànhCổphiếu:
ĐốivớiCôngtypháthành:ViệcpháthànhCổphiếusẽgiúpchoCôngtycóthểhuyđộngvốnkhithànhlậphoặcđểmở
rộngkinhdoanh.Nguồnvốnhuyđộngnàykhôngcấuthànhmộtkhoảnnợmàcôngtyphảicótráchnhiệmhoàntrảcũng
nhưáplựcvềkhảnăngcânđốithanhkhoảncủacôngtysẽgiảmrấtnhiều,trongkhisửdụngcácphươngthứckhácnhư
pháthànhtráiphiếucôngty,vaynợtừcáctổchứctíndụng thìhoàntoànngượclại.Tuynhiên,mỗiphươngthứchuy
độngđềucónhữngưunhượcđiểmriêngvànhàquảnlýcôngtyphảicânnhắc,lựachọntùytừngthờiđiểmvàdựatrên
nhữngđặcthùcũngnhưchiếnlượckinhdoanhcủacôngtyđểquyếtđịnhphươngthứcápdụngthíchhợp.
ĐốivớinhàĐầut ưCổphiếu:CácnhàđầutưtrênthịtrườngsẵnsàngmuaCổphiếuđượccôngtypháthành.Giấy
chứngnhậnsởhữucổphầnđượcpháthànhdướidạngchứngthưcógiávàđượcxácđịnhthôngquaviệcchuyểndịch,
muabánchúngtrênthịtrườngchứngkhoángiữacácchủthểđầutưvàđượcphápluậtbảovệ.Mặtkhác,ngườimuacổ
phiếunghĩrằngđồngvốnhọđầutưđượccácnhàquảnlýcôngtysửdụngcóhiệuquả,tạoranhiềulợinhuậnhoặc
đánhgiáhoạtđộngcũngnhưtiềmnăngpháttriển,sinhlợicủacôngtydựđịnhđầutưlàcao,vàđươngnhiênhọsẽ
đượchưởngmộtphầntừnhữngthànhquảđóthôngquaviệcthanhtoáncổtứcchocáccổđông,đồngthờigiátrịcổ
phầnsởhữucũngsẽgiatăngtrêncơsởthựctạivàtriểnvọngpháttriểncủacôngtymìnhđãchọn.Thôngthường,khả
năngsinhlợi,thuhồivốnđầutưcổphiếutỷlệthuậnvớigiácảgiaodịchcổphiếutrênthịtrường
Bài03:Giớithiệutráiphiếu
1.Kháiniệm:
Tráiphiếulàmộtloạichứngkhoánquyđịnhnghĩavụcủangườipháthành(ngườivaytiền)phảitrảchongườinắmgiữ
chứngkhoán(ngườichovay)mộtkhoảntiềnxácđịnh,thườnglàtrongnhữngkhoảngthờigiancụthể,vàphảihoàntrả
khoảnchovaybanđầukhinóđáohạn.
2.Đặcđiểm:

a.Mộttráiphiếuthôngthườngcóbađặctrưngchính:
+Mệnhgiá.
+Lãisuấtđịnhkỳ(coupon)
+Thờihạn.
b.Tráiphiếuthểhiệnquanhệchủnợ–connợgiữangườipháthànhvàngườiđầutư.
Pháthànhtráiphiếulàđivayvốn.Muatráiphiếulàchongườipháthànhvayvốnvànhưvậy,tráichủlàchủnợcủa
ngườipháthành.Làchủnợ,ngườinắmgiữtráiphiếu(tráichủ)cóquyềnđòicáckhoảnthanhtoántheocamkếtvềkhối
lượngvàthờihạn,songkhôngcóquyềnthamgiavàonhữngvấnđềcủabênpháthành.
c.Lãisuấtcủacáctráiphiếurấtkhácnhau,đượcquyđịnhbởicácyếutố:
Cungcầuvốntrênthịtrườngtíndụng.Lượngcungcầuvốnđólạituỳthuộcvàochukỳkinhtế,độngtháichínhsáchcủa
ngânhàngtrungương,mứcđộthâmhụtngânsáchcủachínhphủvàphươngthứctàitrợthâmhụtđó.
Mứcrủirocủamỗinhàpháthànhvàcủatừngđợtpháthành.Cấutrúcrủirocủalãisuấtsẽquyđịnhlãisuấtcủamỗitrái
phiếu.Rủirocànglớn,lãisuấtcàngcao.
Thờigianđáohạncủatráiphiếu.Nếucáctráiphiếucómứcrủironhưnhau,nhìnchungthờigianđáohạncàngdàithì
lãisuấtcàngcao.
3.Phânloạitráiphiếu.
3.1.Căncứvàoviệccóghidanhhaykhông:
Tráiphiếuvôdanh:làtráiphiếukhôngmangtêntráichủ,cảtrênchứngchỉcũngnhưtrênsổsáchcủangườiphát
hành.Nhữngphiếutrảlãiđínhtheotờchứngchỉ,vàkhiđếnhạntrảlãi,ngườigiữtráiphiếuchỉviệcxéravàmangtới
ngânhàngnhậnlãi.Khitráiphiếuđáohạn,ngườinắmgiữnómangchứngchỉtớingânhàngđểnhậnlạikhoảnchovay.
Tráiphiếughidanh:làloạitráiphiếucóghitênvàđịachỉcủatráichủ,trênchứngchỉvàtrênsổcủangườipháthành.
Hìnhthứcghidanhcóthểchỉthựchiệnchophầnvốngốc,cũngcóthểlàghidanhtoànbộ,cảgốclẫnlãi.Dạngghidanh
toànbộmàđangngàycàngphổbiếnlàhìnhthứcghisổ.Tráiphiếughisổhoàntoànkhôngcódạngvậtchất,quyềnsở
hữuđượcxácnhậnbằngviệclưugiữtênvàđịachỉcủachủsởhữutrênmáytính.
3.2.Căncứvàođốitượngpháthànhtráiphiếuđó:
Tráiphiếuchínhphủ:lànhữngtráiphiếudochínhphủpháthànhnhằmmụcđíchbùđắpthâmhụtngânsách,tàitrợcho
cáccôngtrìnhcôngích,hoặclàmcôngcụđiềutiếttiềntệ.
Tráiphiếuchínhphủlàloạichứngkhoánkhôngcórủirothanhtoánvàcũnglàloạitráiphiếucótínhthanhkhoảncao.Do
đặcđiểmđó,lãisuấtcủatráiphiếuchínhphủđượcxemlàlãisuấtchuẩnđểlàmcăncứấnđịnhlãisuấtcủacáccôngcụ
nợkháccócùngkỳhạn.

Tráiphiếucôngtrình:làloạitráiphiếuđượcpháthànhđểhuyđộngvốnchonhữngmụcđíchcụthể,thườnglàđểxây
dungnhữngcôngtrìnhcơsởhạtầnghaycôngtrìnhphúclợicôngcộng.Tráiphiếunàycóthểdochínhphủtrungương
hoặcchínhquyềnđịaphươngpháthành.
Tráiphiếucôngty:làcáctráiphiếudocáccôngtypháthànhđểvayvốndàihạn.Tráiphiếucôngtycóđặcđiểmchung
sau:
Tráichủđượctrảlãiđịnhkỳvàtrảgốckhiđáohạn,songkhôngđượcthamdựvàocácquyếtđịnhcủacôngty.Nhưng
cũngcóloạitráiphiếukhôngđượctrảlãiđịnhkỳ,ngườimuađượcmuadướimệnhgiávàkhiđáohạnđượcnhậnlại
mệnhgiá.
Khicôngtygiảithểhoặcthanhlý,tráiphiếuđượcưutiênthanhtoántrướccáccổphiếu.
Cónhữngđiềukiệncụthểkèmtheo,hoặcnhiềuhìnhthứcđảmbảochokhoảnvay.
Tráiphiếucôngtybaogồmnhữngloạisau:
Tráiphiếucóđảmbảo:làtráiphiếuđượcđảmbảobằngnhữngtàisảnthếchấpcụthể,thườnglàbấtđộngsảnvàcác
thiếtbị.Ngườinắmgiữtráiphiếunàyđượcbảovệởmộtmứcđộcaotrongtrườnghợpcôngtyphásản,vìhọcóquyền
đòinợđốivớimộttàisảncụthể.
Tráiphiếukhôngbảođảm:
Tráiphiếutínchấpkhôngđượcđảmbảobằngtàisảnmàđượcđảmbảobằngtínchấpcủacôngty.Nếucôngtybịphá
sản,nhữngtráichủcủatráiphiếunàyđượcgiảiquyếtquyềnlợisaucáctráichủcóbảođảm,nhưngtrướccổđộng.
Cáctráiphiếutínchấpcóthểchuyểnđổichophéptráichủđượcquyềnchuyểntráiphiếuthànhcổphiếuthườngcủa
côngtypháthành.Tuỳtheoquyđịnh,việcchuyểnđổicóthểđượctiếnhànhvàobấtcứthờiđiểmnào,hoặcchỉvào
nhữngthờiđiểmcụthểxácđịnh.
Ngoàinhữngđặcđiểmtrên,mỗiđợttráiphiếuđượcpháthànhcóthểđượcgắnkèmtheonhữngđặctínhriêngkhácnữa
nhằmđápứngnhucầucụthểcủamộtbênnàođó.Cụthểlà:
Tráiphiếucóthểmualạichophépngườipháthànhmualạichứngkhoántrướckhiđáohạnkhithấycầnthiết.Đặctính
nàycólợichongườipháthànhsonglạibấtlợichongườiđầutư,nênloạitráiphiếunàycóthểcólãisuấtcaohơnsovới
nhữngtráiphiếukháccócùngthờihạn.
Tráiphiếucóthểbánlại:chophépngườinắmgiữtráiphiếuđượcquyềnbánlạitráiphiếuchobênpháthànhtrướckhi
tráiphiếuđáohạn.Quyềnchủđộngtrongtrườnghợpnàythuộcvềnhàđầutư,dođólãisuấtcủatráiphiếunàycóthể
thấphơnsovớinhữngtráiphiếukháccócùngthờihạn.
Tráiphiếucóthểchuyểnđổichophépngườinắmgiữnócóthểchuyểnđổitráiphiếuthànhcổphiếuthường,tứclà
thayđổitưcáchtừngườichủnợtrởthànhngườichủsởhữucủacôngty.Loạitráiphiếunàythuộcvàonhómhànghoá

chứngkhoáncóthểchuyểnđổiđượcđềcậptớidướiđây.
4.Lợiíchcủađầutưquatráiphiếu:
Dùlàmănthualỗ,côngtyvẫnphảitrảđủtiềnlãi,khôngcắtgiảmhoặcbỏnhưcổphiếu.Nếucôngtyngừnghoạtđộng,
thanhlýtàisản,tráichủđượctrảtiềntrướcngườicócổphầnưuđãivàcổphầnthôngthường.Nhưngnếucôngtycólợi
nhuậncao,côngtycóthểchiathêmcổtứcchongườicócổphần,thìtráichủvẫnchỉđượchưởngởmứcđãđịnh.
Tráiphiếucóloạiđượcmiễnthuếthunhập(tráiphiếuChínhphủ,tráiphiếuchínhquyềnđịaphương).Đốivớinhững
ngườicóthunhậpcao,muatráiphiếutrênvẫncólợi.
Tráiphiếutrênthịtrườngthứcấpcógiálênxuốngđốinghịchvớilãisuấtthịtrường.Nếubiếttínhtoánphântíchđể
thựchiệnmuabánthìvẫncólợi.
5.Bấtlợikhiđầutưtráiphiếu:
Khinhậnđượctiềnlãiphảilođầutưsốtiềnđóvìrấtítcôngtycóchươngtrìnhtáiđầutưtiềnlãitráiphiếu.Trongkhi
đó,nhiềucôngtycóchươngtrìnhtáiđầutưcổtức.Cổđôngcóthểmuathêmcổphầnđượcmiễnsởphí,vàcókhicòn
đượcmuacổphầnvớigiárẻhơngiáthịtrường.
Giátráiphiếucôngtycũngbiếnđộngkhámạnhtrênthịtrường:khilãisuấtthịtrườnglêncaohơnlãisuấttráiphiếuthì
giátráiphiếusẽhạ.Khicơquanđánhgiáxếploạidoanhnghiệp,đánhgiácôngtypháthànhtừloạiAAA(3A)xuống
AA(2A)hoặcxuốngBBB(3B)thìgiátráiphiếucũngsẽbịhạ.Hoặckhicósựmấtmátthịtrường,vỡnợ…thìgiátráiphiếu
cũngsẽbịhạ.Vàgiátráiphiếucũngsẽgiảmđikhicóítngườimua.
6.Khiđầutưtráiphiếucầnchúýgì?
Trướckhimuatráiphiếucầntìmhiểuhaiđiều:chiềuhướnglênxuốngcủalãisuấtvàuytíncủacôngtypháthành.
Nênmuatráiphiếulúclãisuấtđangởthờiđiểmcaonhấtvàđangtrênđàgiảmdần.Vànênmuatráiphiếudàihạnđểcó
thểđượchưởnglãisuấtcaotrongmộtthờigiandài.Ngượclại,lúclãisuấtđangởmứcthấpnhấtvàbắtđầutăng,nên
bántráiphiếudàihạnđiđểmuavàotráiphiếutrunghạn.
Bài04:Chứngkhoáncóthểchuyểnđổi
1.Kháiniệm:
Chứngkhoáncóthểchuyểnđổilànhữngchứngkhoánchophépngườinắmgiữnó,tuỳtheolựachọnvàtrongnhững
điềukiệnnhấtđịnhcóthểđổinóthànhmộtchứngkhoánkhác.
Nhữngloạichứngkhoáncóthểchuyểnđổithànhcổphiếuthườngphổbiếnlà:
Cổphiếuưuđãi.
Tráiphiếu.
3.Mụcđíchcủaviệcpháthànhvàđầutưvàochứngkhoánchuyểnđổi:

Pháthànhchứngkhoáncóthểchuyểnđổilànhằmhuyđộngthêmvốnvàonhữngthờiđiểmchưathíchhợpchoviệc
pháthànhcổphiếuthường.Việcpháthànhchứngkhoáncóthểchuyểnđổicũngcóthểnhằmmụcđíchtăngthêmtính
hấpdẫnchođợtpháthành,nhấtlàkhithịtrườngtráiphiếuvàcổphiếuưuđãiđangxuốnggiá.
4.Lợiíchcủatráiphiếuchuyểnđổi:
*Đốivớibênpháthành:doviệcngườiđầutưsẽđượchưởngquyềnchuyểnđổitráiphiếunàyracổphiếuthườngkhi
đếnhạn,nên:
+Nếulàtráiphiếu:bênpháthànhsẽbántráiphiếuravớilãisuấtthấp.
+Nếulàcổphiếuưuđãi:bênpháthànhsẽchàobánvớigiácao.
Khicácchứngkhoánđượcchuyểnđổi,nhàpháthànhcòncólợivìloạibỏđượccáckhoảncốđịnhphảitrả,đồngthời
tăngthêmsốlượngcổđôngcủacôngty,mộtchỉbáocólợichodanhtiếngcủacôngty.
*Đốivớingườiđầutư:
+Chứngkhoáncóthểchuyểnđổicósứchấpdẫnởchỗchúngkếthợpđượctínhantoàncủatráiphiếu(thunhậpcố
định)vớitínhcóthểđầucơcủacổphiếuthường.
+Chứngkhoáncóthểchuyểnđổichophépnhàđầutưcóthểđượcbảohiểmtrướctìnhtrạnglạmphát.
Tuynhiên,nhữnglợiíchcủaviệcthựchiệnchuyểnđổituỳthuộcnhiềuvàogiáchuyểnđổi,tỷlệchuyểnđổi,vàtương
quangiágiữacôngcụcóthểchuyểnđổivớinhữngcôngcụmàchúngcóthểchuyểnđổithành.Đólànhữngyếutố
thườngkhôngnằmtrongtầmkiểmsoátcủangườiđầutư.
Vídụ1:mộttráiphiếucómệnhgiálà1.000.000đồng;nếucứ50.000đồngđượcđổilấymộtcổphầncủacổphiếu
thường,thìgiáchuyểnđổilà50.000đồng;hệsốchuyểnđổilà1.000.000đồng:50.000đồng=20(cổphần).
Vídụ2:Giảsửtráiphiếutrênđangcógiálà1.045.000đồng;đượcchuyểnthành100cổphầncủamộtcổphiếuthường.
Giátươngđươngchuyểnđổilà1.045.000đồng:100=10.450đồng.Điềuđócónghĩalàgiátrịtrườngcủacổphiếuít
nhấtphảibằng10.045đồngthìviệcnắmgiữtráiphiếuvàchuyểnđổinóthànhcổphiếumớiđượccoilàtươngđươngvề
mặtgiátrị.Nếugiáthịtrườngcủacổphiếucaohơngiátươngđươngchuyểnđổithìviệcchuyểnđổisẽđemlạimộtphần
lợinhuận.
Trênthựctếrấtcóthểgiácổphiếukhônglêntớimứcmàngườinắmgiữtráiphiếucóthểchuyểnđổitráiphiếuđểthulợi
nhuận.
Bài05:Cáccôngcụphátsinh
I.Kháiniệm:
Côngcụpháisinhlànhữngcôngcụđượcpháthànhtrêncơsởnhữngcôngcụđãcónhưcổphiếu,tráiphiếunhằm
nhiềumụctiêukhácnhaunhưphântánrủiro,bảovệlợinhuậnhoặctạolợinhuận.

II.Cácloạicôngcụpháisinh:
1.Quyềnlựachọn(Option)
a.Kháiniệm:Quyềnlựachọnlàmộtcôngcụchophépngườinắmgiữnóđượcmua(nếulàquyềnchọnmua)hoặcbán
(nếulàquyềnchọnbán)mộtkhốilượngnhấtđịnhhànghoávớimộtmứcgiáxácđịnh,vàtrongmộtthờigiannhấtđịnh.
Cáchànghoácơsởnàycóthểlàcổphiếu,chỉsốcổphiếu,tráiphiếu,chỉsốtráiphiếu,thươngphẩm,đồngtiềnhayhợp
đồngtươnglai.
b.Nhữngyếutốcấuthànhmộtquyềnlựachọn
Têncủahànghoácơsởvàkhốilượngđượcmuatheoquyền.
Loạiquyền(chọnmuahaychọnbán).
Thờihạncủaquyền.
Mứcgiáthựchiệntheoquyền.
c.Nhữngmứcgiáliênquantớimộtquyềnlựachọnlà:
Giáthịtrườnghiệnhànhcủaloạihànghoácơsở.
Giáhànghoácơsởthựchiệntheoquyền.
Giáquyềnlựachọn.
Đốivớiquyềnchọnmua,nếugiáthựchiệnthấphơngiáhiệnhànhcủachứngkhoáncơsở,thìquyềnđóđượcgọilà
đangđượctiền(inthemoney),tứclàngườicóquyềncóthểcólợitừviệcthựchiệnquyền.Nếugiáthựchiệnbằngvới
giáthịtrường,quyềnđangởtrạngtháihoàvốn(atthemoney),vànếucaohơn,gọilàđangmấttiền(outofmoney).Đối
vớiquyềnchọnbánthìngượclại,ngườithựchiệnquyềnsẽcólợinếugiábánthựchiệnquyềncaohơngiáthịtrường
củahànghoácơsởvàsẽbịmấttiềnnếugiáthựchiệnquyềnthấphơngiáthịtrườngcủahànghoácơsở.
Giátrịmàngườinắmgiữquyềnlựachọnsẽnhậnđượcbằngcáchthựchiệnquyềnđượcgọilàgiátrịnộitại(intrinsic
value).Nếuquyềnởtrạngtháibịmấttiền,giátrịnộitạibằng0.Giáthịtrườngcủamộtquyềnthườngítnhấtlàbằnggiá
trịnộitại.Giábánquyềnđượcgọilàphầnphụtrội,chênhlệchgiữagiábánquyềnvớigiátrịnộitại(trongtrườnghợp
quyềnđangđượctiền)đượcgọilàphầnphụtrộigiátrịtheothờigian.Nóicáchkhác,khiđó:
Giátrịtheothờigiancủaquyềnchọnmua=Giáquyền(giáthịtrườnggiáthựchiện).
Vídụ1:GiácủamộtquyềnchọnmuaXYZlà400.000đồng,giáthịtrườngcủaXYZlà42.000đồng.Ngườigiữquyềncó
thểchiếmlấy200.000đngaytứcthìbằngcáchthựchiệnquyền,tứclàmua100cổphần(mứcgiáđượcquyềnấnđịnh)
vớitổngchiphí4.000.000đồng,cũngtheomứcgiáthựchiệntheoquyềnlà40.000đmộtcổphần;sauđóbánngayvới
giáthịtrường,thuvề4.200.000đ.Giátrịnộitạicủaquyềnlà200.000đ.
Mứcphụtrộigiátrịtheothờigian=giáquyền–giátrịnộitại=400.000đ200.000đ=200.000đ

Ngườimuavẫnsẵnsàngtrảphầnphụtrộichocácquyềnlựachọnvìhọnhậnđượcnhiềulợiíchtừmộtquyềnlựachọn.
d.ứngdụngcủaquyềnlựachọn:
Quyềnlựachọnchophépnhàđầutưthuđượctỷlệ%lợitứctrênvốnđầutưcaonhất.
Vídụ2:GiảsửthịtrườnghiệnnaycủacổphiếuXYZlà42.000VND/cổphần,vàbạndựđoánsaunửanămnữa,giácổ
phiếuXYZsẽtăngmạnh,lêntới50.000VND.GiảsửcácquyềnlựachọncóliênquanđếngiaodịchcổphiếuXYZđược
niêmyết,bạncóthểmua mộtquyềnchọnmuacổphiếuXYZvớigiá40.000VND/cổphần.
Trongvòng6thánggiácổphiếuXYZtănglên50.000VND/cổphần.Bạncóthểbuộcngườibángiao100cổphầnXYZ
chobạnvớigiá40.000VND/cổphần,sauđóbánchúngrathịtrườngvớigiá50.000đồng.
Nhuvậybạnđãtạoramộtlợinhuậnđángkể.Trênthựctếbạnđãthuđượclợinhuận60.000đồngtrênkhoảnđầutư
40.000đồng,vậylợisuấtlà150%,trongkhoảngthờigianlà6tháng.
Quyềnlựachọnđượcsửdụngđểbảovệlợinhuận
Vídụ3:VớiXYZđangcógiáthịtrườnglà44.000đồng,ngườisởhữu100cổphầnXYZbánmộtquyềnchọnmuaXYZ
44.000vớigiáquyềnlà400.000đồng.
NếugiáthịtrườngcủaXYZgiảmxuống40.000đồng,ngườibánsẽđượcbảovệtrướckhoảnthualỗnhờcó40.000
đồngnhậnđượctừviệcbánquyềnchọn.NếuXYZtiếptụcgiảmgiáthìđươngnhiênngườibánsẽmấttiền.Nhưvậy
khoảnthu40.000đồngtừviệcbánquyềnlựachọntạoramộtsựbảovệcụbộđốivớitìnhtrạngsụtgiá.
Nếutrong6thángtớigiáXYZvẫngiữnguyên,quyềnsẽkhôngđượcthựchiện.Khoảnthuphụtrội40.000đồnglàmột
thunhậpbổsungtrêntổngđầutư.
2.Quyềnmuatrước(right)
Quyềnmuatrướclàmộtquyềnlựachọnmuacóthờihạnrấtngắn,cókhichỉvàituần.Quyềnnàyđượcpháthànhkhi
cáccôngtytăngvốnbằngcáchpháthànhthêmcáccổphiếuthường.Quyềnchophépmộtcổđôngmuacổphiếumới
pháthànhvớimứcgiáđãấnđịnhtrongmộtkhoảngthờigianxácđịnh.
Loạiquyềnnàythườngđượcpháthànhtheotừngđợt,mỗicổphiếuđanglưuhànhđượckèmtheomộtquyền.Sốquyền
cầnđểmuamộtcổphiếumớiđượcquyđịnhtuỳtheotừngđợtpháthànhmới.
Giácổphiếughitrênquyềnthườnglàthấphơngiáhiệnhànhcủacổphiếu.Giácủaquyềntínhbằngchênhlệchgiữagiá
thịtrườnghiệnhànhcủacổphầnđanglưuhànhvàgiámuacổphầnmớitheoquyền,chiachosốlượngquyềncầncó
đểmuamộtcổphầnmới.
Vídụ:cổphiếubántheoquyền(giáthựchiện)là800.000đồng/cổphần,nhưngcógiáthịtrườnglà1.000.000đồng,nếu
cứ10quyềnđượcmuamộtcổphầnmớithìgiácủaquyềnđượcxácđịnhtheocôngthức
Vr=P0Pn/r

Trongđó:Vrlàgiátrịcủamộtquyền,P0làgiáthịtrườngcủacổphiếuđanglưuhành,Pnlàgiáthựchiệncổphiếumới
vàrlàsốquyềncầncóđểmuamộtcổphiếumới.
Vậy,giáquyềnởđâylàVr=(1.000.000–800.000)/10=20.000đồng.
Nếukhôngmuốnthựchiệnquyền,cổđôngthườngcóthểbánquyềntrênthịtrườngtrongthờigianquyềnchưahếthạn.
Giáquyềncóthểlênxuốngtrongkhoảngthờigianchàobán,tuỳthuộcbiếnđộnggiáthịtrườngcủacổphiếu.
3.Chứngquyền(warrants)
Chứngquyềnlàquyềnchophépmuamộtsốcổphầnxácđịnhcủamộtcổphiếu,vớimộtgiáxácđịnh,trongmộtthời
hạnnhấtđịnh.Quyềnnàyđượcpháthànhkhitiếnhànhtổchứclạicáccôngty,hoặckhicôngtymuốnkhuyếnkhíchcác
nhàđầutưtiềmnăngmuanhữngtráiphiếuhaycổphiếuưuđãinhưngcónhữngđiềukiệnkémthuậnlợi.Đểchấpnhận
nhữngđiềukiệnđó,nhàđầutưcóđượcmộtlựachọnđốivớisựlêngiácóthểxảyracủacổphiếuthường.
Đặcđiểm:
Khácvớiquyềnmuatrước,chứngquyềncóthờihạndàihơn,docôngtyđãpháthànhcôngcụcơsởpháthànhđồng
thờivớicôngcụcơsở.Khácvớiquyềnlựachọn(option),khichứngquyềnđượcthựchiện,nótạothànhdòngtiềnvào
chocôngtyvàtăngthêmlượngcổphiếulưuhànhtrênthịtrường.
Chứngquyềncóthểđượcgiaodịchtáchrờivớitráiphiếuhaycổphiếumànóđikèm.
Cácđiềukiệncủachứngquyềnđượcghirõtrêntờchứngchỉ:sốcổphiếuđượcmuatheomỗichứngquyền(thườnglà
1:1);giáthựchiệnchomỗicổphiếu;tạithờiđiểmchứngquyềnđượcpháthành,giánàybaogiờcũngcaohơngiáthị
trườngcủacổphiếucơsở,vàgiáđócóthểcốđịnh,cóthểđượctănglênđịnhkỳ;vàthờihạncủaquyền,đasốtrường
hợplà5đến10năm.
4.Hợpđồngkỳhạn
Hợpdồngkỳhạnlàmộtthoảthuậntrongđómộtngườimuavàmộtngườibánchấpthuậnthựchiệnmộtgiaodịchhàng
hoávớikhốilượngxácđịnh,tạimộtthờiđiểmxácđịnhtrongtươnglaivớimộtmứcgiáđượcấnđịnhvàongàyhômnay.
Hànghoáởđâycóthểlàbấtkỳthứhànghoánào;từnôngsản,cácđồngtiền,chotớicácchứngkhoán.
Theohợpđồngnàythìchỉcóhaibênthamgiavàoviệckýkết,giácảdohaibêntựthoảthuậnvớinhau,dựatheonhững
ướctínhmangtínhcácnhân.Giáhànghoáđótrênthịtrườnggiaongayvàothờiđiểmgiaonhậnhànghoácóthểthay
đôỉ,tănglênhoặcgiảmxuốngsovớimứcgiáđãkýkếttronghợpđồng.Khiđó,mộttronghaibênmuavàbánsẽbịthiệt
hạidođãcamkếtmộtmứcgiáthấphơn(bênbán)hoặccaohơn(bênmua)theogiáthịtrường.
Nhưvậybằngviệcthamgiavàomộthợpđồngkỳhạn,cảhaibênđềugiớihạnđượcrủirotiềmnăngcũngnhưhạnchế
lợinhuậntiềmnăngcủamình.Vìchỉcóhaibênthamgiavàohợpđồng,chonênmỗibênđềuphụthuộcduynhấtvào
bênkiatrongviệcthựchiệnhợpđồng.Khicóthayđổigiácảtrênthịtrườnggiaongay,rủirothanhtoánsẽtănglênkhi

mộttronghaibênkhôngthựchiệnhợpđồng.Ngoàira,vìmứcgiáđặtramangtínhcánhânvàchủquannênrấtcóthể
khôngchínhxác.
5.Hợpđồngtươnglai
Hợpđồngtươnglai,nhờđặctínhlinhhoạtcủanó,đãkhắcphụcđượcnhữngnhượcđiểmcủahợpđồngkỳhạn,và
thườngđượcxemlàmộtcáchthứctốthơnđểràochắnrủirotrongkinhdoanh.
Nhữngđiểmkhácbiệtcănbảncủahợpđồngtươnglaisovớihợpđồngkỳhạnlà:
1.Niêmyếttrênsởgiaodịch.MộtgiaodịchhợpđồngtươnglainóichungđượcxửlýtrênmộtSởgiaodịch.Điểmnày
chophépgiácảđượchìnhthànhhợplýhơn,docácbênmuabánđượccungcấpthôngtinđầyđủvàcôngkhai.
2.Xoábỏrủirotíndụng.Trongcácgiaodịchhợpđồngtươnglaiđượcniêmyếttrênsởgiaodịch,cảhaibênbánvà
muađềukhôngbaogiờbiếtvềđốitácgiaodịchcủamình.Côngtythanhtoánbùtrừsẽphụcvụnhưmộttrunggian
trongtấtcảcácgiaodịch.Ngườibánbánchocôngtythanhtoánbùtrừ,vàngườimuacũngmuaquacôngtythanhtoán
bùtrừ.Nếumộttronghaibênkhôngthựchiệnđượchợpđồngthìvẫnkhôngảnhhưởnggìđếnbênkia.
3.Tiêuchuẩnhoá.Cáchợpđồngkỳhạncóthểđượcthảoravớimộthànghoábấtkỳ,khốilượng,chấtlượng,thờigian
giaohàngbấtkỳ,theothoảthuậnchunggiữahaibênbán,mua.Tuynhiên,cáchợpđồngtươnglainiêmyếttrênsởgiao
dịchđòihỏiviệcgiaonhậnmộtkhốilượngcụthểcủamộthànghoácụthểđápứngcáctiêuchuẩnchấtlượngtốithiểu,
theomộtthờihạnđượcấnđịnhtrước.
4.Điềuchỉnhviệcđánhgiátheomứcgiáthịtrường(Markingtomarket).Trongcáchợpđồngkỳhạn,cáckhoảnlỗ,
lãichỉđượctrảkhihợpđồngđếnhạn.Vớimộthợpđồngtươnglai,bấtkỳmónlợinàocũngđượcgiaonhậnhàngngày.
Cụthểlànếugiácủahànghoácơsởbiếnđộngkhácvớigiáđãthoảthuận(giáthựchiệnhợpđồng)thìbênbịthiệthại
dosựthayđổigiánàyphảitrảtiềnchobênđượclợitừsựthayđổigiáđó.Trênthựctế,vìkhôngbênnàobiết vềđốitác
củamìnhtronggiaodịch,nênnhữngngườithuađềutrảtiềnchocôngtythanhtoánbùtrừ,vàcôngtynàysẽtrảtiềncho
nhữngngườithắng.
Bài06:Thịtrườngsơcấp
I.Kháiniệm,chứcnăng:
1.Kháiniệmthịtrườngsơcấp:
Thịtrườngsơcấplànơidiễnraquátrìnhmuabánlầnđầucácchứngkhoánmớipháthành.Thịtrườngsơcấpcòn
đượcgọilàthịtrườngcấpmộthaythịtrườngpháthành.
2.Chứcnăngcủathịtrườngsơcấp
Thịtrườngsơcấpthựchiệnchứcnăngquantrọngnhấtcủathịtrườngchứngkhoán,đólàhuyđộngvốnchođầutư.
Thịtrườngsơcấpvừacókhảnăngthugommọinguồnvốntiếtkiệmlớnnhỏcủatừnghộdâncư,vừacókhảnăngthu

hútnguồnvốntolớntừnướcngoài;cácnguồnvốntạmthờinhànrỗitừcácdoanhnghiệp,cáctổchứctàichính,chính
phủtạothànhmộtnguồnvốnkhổnglồtàitrợchonềnkinhtế,màcácphươngthứckháckhôngthểlàmđược.
Nhưvậy,thịtrườngsơcấptạoramôitrườngchocácdoanhnghiệpgọivốnđểmởrộngsảnxuấtkinhdoanh,giúpNhà
nướcgiảiquyếtvấnđềthiếuhụtngânsáchthôngquaviệcpháthànhtráiphiếu,cóthêmvốnđểxâydungcơsởhạtầng.
Nócũngtrựctiếpcảithiệnmứcsốngcủangườitiêudingbằngcáchgiúphọchọnthờiđiểmchoviệcmuasắmcủamình
tốthơn.
II.Cácphươngpháppháthànhchứngkhoán:
Có2phươngpháppháthànhchứngkhoántrênthịtrườngsơcấp.Đólàpháthànhriênglẻvàpháthànhracôngchúng.
1.Pháthànhriênglẻ
Pháthànhriênglẻlàquátrìnhtrongđóchứngkhoánđượcbántrongphạmvimộtsốngườinhấtđịnh(thôngthườnglà
chocácnhàđầutưcótổchức),vớinhữngđiềukiện(khốilượngpháthành)hạnchế.
ViệcpháthànhchứngkhoánriênglẻthôngthườngchịusựđiềuchỉnhcủaLuậtcôngty.Chứngkhoánpháthànhtheo
phươngthứcnàykhôngphảIlàđốitượnggiaodịchtạiSởgiaodịchchứngkhoán.
2.Pháthànhracôngchúng
Phâthànhracôngchúnglàquátrìnhtrongđóchứngkhoánđượcbánrộngrãiracôngchúng,chomộtsốlượnglớn
ngườiđầutư,trongtổnglượngpháthànhphảigiànhmộttỷlệnhấtđịnhchocácnhàđầutưnhỏvàkhốilượngpháthành
phảiđạtđượcmộtmứcnhấtđịnh.
Nhữngcôngtypháthànhchứngkhoánracôngchúngđượcgọilàcáccôngtyđạichúng.
Cósựkhácnhaugiữapháthànhcổphiếuvàpháthànhtráiphiếuracôngchúng:
*Pháthànhcổphiếuracôngchúngđượcthựchiệntheomộttronghaihìnhthứcsau:
Pháthànhlầnđầuracôngchúng(IPO):làviệcpháthànhtrongđócổphiếucủacôngtylầnđầutiênđượcbánrộng
rãichocôngchúngđầutư.
Chàobánsơcấp(phânphốisơcấp):làđợtpháthànhcổphiếubổsungcủacôngtyđạichúngchorộngrãicông
chúngđầutư.
*Pháthànhtráiphiếuracôngchúngđượcthựchiệnbằngmộthìnhthứcduynhất,đólàchàobánsơcấp(phân
phốisơcấp).
Việcpháthànhchứngkhoánracôngchúngphảichịusựchiphốicủaphápluậtvềchứngkhoánvàphảiđượccơquan
quảnlýnhànướcvềchứngkhoáncấpphép.Nhữngcôngtypháthànhchứngkhoánracôngchúngphảithựchiệnmột
chếđộbáocáo,côngbốthôngtincôngkhaivàchịusựgiámsátriêngtheoquiđịnhcủaphápluậtchứngkhoán.
ởViệtNam,việcpháthànhchứngkhoánracôngchúngđểniêmyếttạiTrungtâmgiaodịchchứngkhoánphảituântheo

cácquiđịnhtạiNghịđịnh48/1998/NĐCPngày11/7/1998củaChínhphủvềchứngkhoánvàthịtrườngchứngkhoán.
Nghịđịnhnàyquiđịnhviệcpháthànhchứngkhoánracôngchúngđểniêmyếttạithịtrườnggiaodịchtậptrungphải
đượcUỷbanchứngkhoáncấpphéptrừviệcpháthànhtráiphiếuChínhphủ.Cácchứngkhoánnàysaukhiđượcphát
hànhracôngchúngsẽđượcniêmyếttạiTrungtâmgiaodịchchứngkhoán.
Mụcđíchcủaviệcphânbiệthaihìnhthứcpháthành(pháthànhriênglẻvàpháthànhracôngchúngnhưtrênlànhằmcó
cácbiệnphápbảovệchocôngchúngđầutư,nhấtlànhữngnhàđầutưnhỏkhônghiểubiếtnhiềuvềlĩnhvựcchứng
khoán.Nhằmmụcđíchnày,đểđượcphéppháthànhracôngchúng,tổchứcpháthànhphảilànhữngcôngtylàmăncó
chấtlượngcao,hoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcóhiệuquả,đápứngđượccácđiềukiệndocơquanquảnlýnhànước
vềchứngkhoán(Uỷbanchứngkhoánnhànước)quiđịnh.
Bài07:PháthànhCKlầnđầuracôngchúng(IPO).
Nhưđãđềcậpởphầntrước,kháiniệmpháthànhlầnđầuracôngchúng(IPO)chỉđượchiểuđốivớiviệcpháthànhcổ
phiếu.Dovậysauđây,chúngtasẽchủyếuđềcậpđếnviệcpháthànhcổphiếulầnđầuracôngchúng.
1.Điềukiệnpháthànhchứngkhoánlầnđầuracôngchúng:
Mỗinướccónhữngquiđịnhriêngchoviệcpháthànhchứngkhoánlầnđầuracôngchúng.Tuynhiên,đểpháthành
chứngkhoánracôngchúngthôngthườngtổchứcpháthànhphảiđảmbảonămđiềukiệncơbảnsau:
Vềquimôvốn:tổchứcpháthànhphảiđápứngđượcyêucầuvềvốnđiềulệtốithiểubanđầu,vàsaukhipháthành
phảiđạtđượcmộttỷlệphầntrămnhấtđịnhvềvốncổphầndocôngchúngnắmgiữvàsốlượngcôngchúngthamgia.
Vềtínhliêntụccủahoạtđộngsảnxuấtkinhdoanh:côngtyđượcthànhlậpvàhoạtđộngtrongvòngmộtthờigian
nhấtđịnh(thườngkhoảngtừ3đến5năm).
Vềđộingũquảnlýcôngty:côngtyphảicóđộingũquảnlýtốt,cóđủnănglựcvàtrìnhđộquảnlýcáchoạtđộngsản
xuất,kinhdoanhcủacôngty.
Vềhiệuquảsảnxuấtkinhdoanh:côngtyphảilàmăncólãivớimứclợinhuậnkhôngthấphơnmứcquiđịnhvàtrong
mộtsốnămliêntụcnhấtđịnh(thườngtừ23năm).
Vềtínhkhảthicủadựán:côngtyphảicódựánkhảthitrongviệcsửdụngnguồnvốnhuyđộngđược.
Tuynhiên,cácnướcđangpháttriểnthườngchophépmộtsốtrườnghợpngoạilệ,tứclàcónhữngdoanhnghiệpsẽ
đượcmiễngiảmmộtsốđiềukiệnnêutrên,vídụ:doanhnghiệphoạtđộngtronglĩnhvựccôngích,hạtầngcơsởcóthể
đượcmiễngiảmđiềukiệnvềhiệuquảsảnxuấtkinhdoanh.
ởViệtNam,theoquiđịnhcủaNghịđịnh48/1998/NĐCPvềchứngkhoánvàthịtrườngchứngkhoánvàThôngtư
01/1998/TTUBCKhướngdẫnNghịđịnh48/1998/NĐCP,tổchứcpháthànhpháthànhcổphiếulầnđầuracôngchúng
phảiđápứngđượccácđiềukiệnsau:

Mứcvốnđiềulệtốithiểulà10tỷđồngViệtNam;
Hoạtđộngkinhdoanhcólãitrong2nămliêntụcgầnnhất;
ThànhviênHộiđồngquảntrịvàGiámđốc(Tổnggiámđốc)cókinhnghiệmquảnlýkinhdoanh.
Cóphươngánkhảthivềviệcsửdụngvốnthuđượctừđợtpháthànhcổphiếu.
Tốithiểu20%vốncổphầncủatổchứcpháthànhphảiđượcbánchotrên100ngườiđầutưngoàitổchứcpháthành;
trườnghợpvốncổphầncủatổchứcpháthànhtừ100tỷđồngtrởlênthìtỷlệtốithiểunàylà15%vốncổphầncủatổ
chứcpháthành.
Cổđôngsánglậpphảinắmgiữítnhất20%vốncổphầncủatổchứcpháthànhvàphảinắmgiữmứcnàytốithiểu3
nămkểtừngàykếtthúcđợtpháthành.
Trườnghợpcổphiếupháthànhcótổnggiátrịtheomệnhgiávượt10tỷđồngthìphảicótổchứcbảolãnhpháthành.
2.Nhữngđiểmthuậnlợivàbấtlợikhipháthànhchứngkhoánracôngchúng.
a.Nhữngđiểmthuậnlợi
Pháthànhchứngkhoánracôngchúngsẽtạorahìnhảnhđẹpvàsựnổitiếngcủacôngty,nhờvậycôngtysẽdễdàng
hơnvàtốnítchiphíhơntrongviệchuyđộngvốnquapháthànhtráiphiếu,cổphiếuởnhữnglầnsau.Thêmvàođó,
kháchhàngvànhàcungứngcủacôngtythườngcũngsẽtrởthànhcổđôngcủacôngtyvàdovậycôngtysẽrấtcólợi
trongviệcmuanguyênliệuvàtiêuthụsảnphẩm.
Pháthànhchứngkhoánracôngchúngsẽlàmtănggiátrịtàisảnròng,giúpcôngtycóđượcnguồnvốnlớnvàcóthể
vayvốncủangânhàngvớilãisuấtưuđãihơncũngnhưcácđiềukhoảnvềtàisảncầmcốsẽítphiềnhàhơn.Vídụnhư
cáccổphiếucủacáccôngtyđạichúngdễdàngđượcchấpnhậnlàtàisảncầmcốchocáckhoảnvayngânhàng.Ngoài
ra,việcpháthànhchứngkhoánracôngchúngcũnggiúpcôngtytrởthànhmộtứngcửviênhấpdẫnhơnđốivớicác
côngtynướcngoàivớitưcáchlàmđốitácliêndoanh.
Pháthànhchứngkhoánracôngchúnggiúpcôngtycóthểthuhútvàduytrìđộingũnhânviêngiỏibởivìkhichàobán
chứngkhoánracôngchúng,côngtybaogiờcũngdànhmộttỷlệchứngkhoánnhấtđịnhđểbánchonhânviêncủa
mình.Vớiquyềnmuacổphiếu,nhânviêncủacôngtysẽtrởthànhcổđông,vàđượchưởnglãitrênvốnthayvìthunhập
thôngthường.Điềunàyđãlàmchonhânviêncủacôngtylàmviệccóhiệuquảhơnvàcoisựthànhbạicủacôngtythực
sựlàthànhbạicủamình.
Pháthànhchứngkhoánracôngchúng,côngtycócơhộitốtđểxâydựngmộthệthốngquảnlýchuyênnghiệpcũng
nhưxâydựngđượcmộtchiếnlượcpháttriểnrõràng.Côngtycũngdễdànghơntrongviệctìmngườithaythế,nhờđó
màtạorađượctínhliêntụctrongquảnlý.Bêncạnhđó,sựhiệndiệncủacácuỷviênquảntrịkhôngtrựctiếpthamgia
điềuhànhcôngtycũnggiúptăngcườngkiểmtravàcânđốitrongquảnlývàđiềuhànhcôngty.

Pháthànhchứngkhoánracôngchúnglàmtăngchấtlượngvàđộchínhxáccủacácbáocáocủacôngtybởivìcác
báocáocủacôngtyphảiđượclậptheocáctiêuchuẩnchungdocơquanquảnlýquiđịnh.Chínhđiềunàylàmchoviệc
đánhgiávàsosánhkếtquảhoạtđộngcủacôngtyđượcthựchiệndễdàngvàchínhxáchơn.
b.Nhữngđiểmbấtlợi
Pháthànhcổphiếuracôngchúnglàmphântánquyềnsởhữuvàcóthểlàmmấtquyềnkiểmsoátcôngtycủacáccổ
đôngsánglậpdohoạtđộngthôntíncôngty.Bêncạnhđó,cơcấuvềquyềnsởhữucủacôngtyluônluônbịbiếnđộng
dochịuảnhhưởngcủacácgiaodịchcổphiếuhàngngày.
Chiphípháthànhchứngkhoánracôngchúngcao,thườngchiếmtừ810%khoảnvốnhuyđộng,baogồmcácchiphí
bảolãnhpháthành,phítưvấnphápluật,chiphíinấn,phíkiểmtoán,chiphíniêmyết…Ngoàira,hàngnămcôngty
cũngphảIchịuthêmcáckhoảnchiphíphụnhưchiphíkiểmtoáncácbáocáotàichính,chiphíchoviệcchuẩnbịtàiliệu
nộpchocơquanquảnlýnhànướcvềchứngkhoánvàchiphícôngbốthôngtinđịnhkỳ.
Côngtypháthànhchứngkhoánracôngchúngphảituânthủmộtchếđộcôngbốthôngtinrộngrãi,nghiêmngặtvà
chịusựgiámsátchặtchẽhơnsovớicáccôngtykhác.Hơnnữa,việccôngbốcácthôngtinvềdoanhthu,lợinhuận,vị
trícạnhtranh,phươngthứchoạtđộng,cáchợpđồngnguyênliệu,cũngnhưnguycơbịròrỉthôngtinmậtrangoàicóthể
đưacôngtyvàovịtrícạnhtranhbấtlợi.
Độingũcánbộquảnlýcôngtyphảichịutráchnhiệmlớnhơntrướccôngchúng.Ngoàira,doquiđịnhcủaphápluật,
việcchuyểnnhượngvốncổphầncủahọthườngbịhạnchế.
Bài08:Quytrìnhpháthànhchứngkhoánlầnđầuracôngchúng
Thôngthườngviệcpháthànhchứngkhoánlầnđầuracôngchúngđượcthựchiệntheocácbướcsau:
Tổchứcđạihộicổđôngđểxinýkiếnchấpthuậncủađạihộicổđôngvềviệcpháthànhchứngkhoánracôngchúng,
đồngthờithốngnhấtmụcđíchhuyđộngvốn;sốlượngvốncầnhuyđộng;chủngloạivàsốlượngchứngkhoándựđịnh
pháthành;cơcấuvốnpháthànhdựtínhphânphốichocácđốitượng:Hộiđồngquảntrị,cổđộnghiệntại,ngườilao
độngtrongdoanhnghiệp,ngườibênngoàidoanhnghiệp,ngườinướcngoài…
Hộiđồngquảntrịraquyếtđịnhthànhlậpbanchuẩnbịchoviệcxinphéppháthànhchứngkhoánracôngchúng.Chức
năngchủyếucủabanchuẩnbịlàchuẩnbịcáchồsơxinphéppháthànhđểnộplêncơquanquảnlýnhànướcvề
chứngkhoánvàthịtrườngchứngkhoán;lựachọntổchứcbảolãnhpháthành(nếucần),côngtykiểmtoánvàtổchức
tưvấnvàcùngvớicáctổchứcnàyxâydựngphươngánpháthànhvàdựthảobảncáobạchđểcungcấpchocácnhà
đầutư.
Banchuẩnbịlựachọnngườiđứngđầutổhợpbảolãnhpháthành.Trongphầnlớncáctrườnghợppháthànhchứng
khoánlầnđầuracôngchúng,đểđảmbảosựthànhcôngcủađợtpháthànhthìtổchứcpháthànhphảichọnrađược

mộttổchứcbảolãnhpháthành.Tổchứcbảolãnhpháthànhvớiuytínvàmạnglướirộnglớncủamìnhsẽgiúpchoviệc
phânphốichứngkhoáncủatổchứcpháthànhdiễnramộtcáchsuônsẻ.Chínhvìvậy,khitiếnhànhpháthànhchứng
khoánracôngchúngthìviệclựachọntổchứcbảolãnhpháthànhcóýnghĩarấtquantrọng,vàmangtínhquyếtđịnh
đếnsựthànhbạicủađợtpháthành.
Ngườiđứngđầutổhợpbảolãnhpháthànhlựachọncácthànhviênkháccủatổhợp.Trongtrườnghợpkhốilượng
chứngkhoánpháthànhlàquálớn,vượtquákhảnăngcủamộttổchứcbảolãnhpháthànhthìtổchứcbảolãnhphát
hànhchính(tổchứcbảolãnhđãđượclựachọn)sẽđứngralựachọncácthànhviênkhácđểcùngvớimìnhtiếnhành
bảolãnhchotoànbộđợtpháthành.
Banchuẩnbịcùngvớitổhợpbảolãnhpháthành,côngtykiểmtoánvàtổchứctưvấntiếnhànhđịnhgiáchứngkhoán
pháthành.Địnhgiáchứngkhoánlàkhâukhókhănnhấtvàphứctạpnhấtkhitiếnhànhpháthànhchứngkhoánracông
chúng.Nếuđịnhgiáchứngkhoánquácaothìsẽkhókhăntrongviệcbánchứngkhoán,cònnếuđịnhgiáchứngkhoán
quáthấpthìsẽlàmthiệthạichotổchứcpháthành.Vìthế,việcđịnhgiáchứngkhoánmộtcáchhợplýsaochongười
muavàngườibánđềuchấpnhậnđượclàhếtsứcquantrọngvàcầnphảiđượcphốihợpcủatổchứcbảolãnh,côngty
kiểmtoánvàtổchứctưvấncủacôngty.
Chínhthứcthànhlậptổhợpbảolãnhpháthànhvàkýhợpđồngbảolãnhpháthànhvớitổchứcpháthành.
Côngtykiểmtoánxácnhậncácbáocáotàichínhtronghồsơxinphéppháthành.
TổchứcpháthànhnộphồsơlênUỷbanchứngkhoán.Thôngthườngtổchứcpháthànhsẽđượctrảlờivềviệccấp
haytừchốicấpgiấyphéptrongmộtthờihạnnhấtđịnhkểtừngàynộphồsơxinphéppháthànhđầyđủvàhợplệ.Trong
thờigianchờUỷbanchứngkhoánNhànướcxemxéthồsơ,tổchứcpháthànhcóthểsửdụngnộidungtrongbảncáo
bạchsơbộđểthămdòthịtrường.
Saukhiđượccấpphéppháthành,tổchứcpháthànhphảirathôngbáopháthànhtrêncácphươngtiệnthôngtinđại
chúng,đồngthờicôngbốracôngchúngbảncáobạchchínhthứcvà việcthựchiệnviệcphânphốichứngkhoántrong
mộtthờigiannhấtđịnhkểtừkhiđượccấpgiấyphép.Thờihạnphânphốiđượcquiđịnhkhácnhauđốivớimỗinước.ở
Việtnam,theoquiđịnhtạiNghịđịnh48/Chínhphủvềchứngkhoánvàthịtrườngchứngkhoánthìthờihạnnàylà90
ngày,trongtrườnghợpxétthấyhợplývàcầnthiết,Uỷbanchứngkhoánnhànướccóthểgiahạnthêm.
Tiếnhànhđăngký,lưugiữ,chuyểngiaovàthanhtoánchứngkhoánsaukhikếtthúcđợtphânphốichứngkhoán.
Saukhihoànthànhviệcphânphốichứngkhoán,tổchứcpháthànhcùngvớitổchứcbảolãnhpháthànhphảibáocáo
kếtquảđợtpháthànhchoUỷbanchứngkhoánvàtiếnhànhđăngkývốnvớicơquancóthẩmquyền.
TrườnghợptổchứcpháthànhcóđủđiềukiệnniêmyếtthìcóthểlàmđơnxinniêmyếtgửilênUỷbanchứngkhoánvà
Sởgiaodịchchứngkhoánnơicôngtyniêmyết.

Bài09:Bảolãnhpháthành
a. Kháiniệm:
Bảolãnhpháthànhlàquátrìnhmộtcôngtychứngkhoángiúptổchứcpháthànhthựchiệncácthủtụctrướcvàsau
khichàobánchứngkhoánnhưđịnhgiáchứngkhoán,chuẩnbịhồsơxinphéppháthànhchứngkhoán,phânphối
chứngkhoánvàbìnhổngiáchứngkhoántronggiaiđoạnđầu.
Thôngthường,đểpháthànhchứngkhoánracôngchúng,tổchứcpháthànhcầnphảicóđượcsựbảolãnhcủamột
côngtynhỏ,vàsốlượngpháthànhkhônglớn,thìchỉcầncómộttổchứcbảolãnhpháthành.Nếuđólàmộtcôngty
lớn,vàsốlượngchứngkhoánpháthànhvượtquákhảnăngcủamộttổchứcbảolãnhthìcầnphảicómộttổhợp
bảolãnhpháthành,baogồmmộthoặcmộttổchứcbảolãnhchínhvàmộtsốtổchứcbảolãnhpháthànhthànhviên.
Cáctổchứcbảolãnhpháthànhđượchưởngphíbảolãnhhoặcmộttỷlệhoahồngnhấtđịnhtrênsốtiềnthuđượctừ
đợtpháthành.Phíbảolãnhpháthànhlàmứcchênhlệchgiữagiábánchứngkhoánchongườiđầutưvàsốtiềntổ
chứcpháthànhnhậnđược.
Vídụ:nếucôngchúngmuachứngkhoánphảitrả20.000đmộtcổphiếu,trongkhicôngtypháthànhnhận18.000đ
mộtcổphiếuthìtiềnphíbảolãnhpháthànhlà2.000đmộtcổphiếu.
Phíbảolãnhhoặchoahồngbảolãnhcaohaythấplàtuỳthuộcvàotínhchấtcủađợtpháthành(lớnhaynhỏ,thuận
lợihaykhókhăn).Nóichung,nếuđợtpháthànhđólàđợtpháthànhchứngkhoánlầnđầuracôngchúngthìmứcphí
hoặchoahồngphảicaohơnlầnphânphốisơcấp.Đốivớitráiphiếu,phíbảolãnhhoặchoahồngphụthuộcvàolãi
suấttráiphiếu(lãisuấttráiphiếuthấpthìphíbảolãnhpháthànhphảicaovàngượclại)
b.Cácphươngthứcbảolãnhpháthành
Việcbảolãnhpháthànhđượcthựchiệntheomộttrongcácphươngthứcsau:
Bảolãnhvớicamkếtchắcchắn:làphươngthứcbảolãnhmàtheođótổchứcbảolãnhcamkếtsẽmuatoànbộ
chứngkhoánpháthànhchodùcóphânphốihếthaykhông.
Bảolãnhvớicốgắngcaonhất:làphươngthứcbảolãnhmàtheođótổchứcbảolãnhthoảthuậnlàmđạilýchotổ
chứcpháthành.Tổchứcbảolãnhpháthànhkhôngcamkếtbántoànbộsốchứngkhoánmàcamkếtsẽcốgắnghết
mứcđểbánchứngkhoánrathịtrườngnhưngphầnkhôngphânphốihếtsẽđượctrảlạichotổchứcpháthành.
Bảolãnhtheophươngthứcbántấtcảhoặckhôngbángì:làphươngthứcbảolãnhmàtheođótổchứcpháthành
chỉthịchotổchứcbảolãnhpháthànhnếukhôngbánhếtsốchứngkhoánthìhuỷbỏtoànbộđợtpháthành.
Nhưvậy,phươngthứcbảolãnhpháthànhnàyhoàntoànkhácvớiphươngthứcbảolãnhvớicốgắngcaonhất.Ở
phươngphápbảolãnhpháthànhtrước,cóthểchỉcómộtphầnchứngkhoánđượcbán,cònởphươngthứcbảo
lãnhpháthànhnàythìhoặclàtấtcảchứngkhoánđượcbánhếthoặclàhuỷbỏtoànbộđợtpháthànhvàtiềnđãbán

chứngkhoánđượchoàntrảlạichongườimua.
Bảolãnhtheophươngthứctốithiểutốiđa:làphươngthứcbảolãnhtrunggiangiữaphươngthứcbảolãnhvớicố
gắngcaonhấtvàphươngthứcbảolãnhbántấtcảhoặckhôngbángì.Theophươngthứcnày,tổchứcpháthànhchỉ
thịchotổchứcbảolãnhpháthànhphảibántốithiểumộttỷlệnhấtđịnhchứngkhoánpháthành.Nếulượngchứng
khoánbánđượcđạttỷlệthấphơntỷlệyêucầuthìtoànbộđợtpháthànhsẽbịhuỷbỏ.
ỞViệtNam,theoquiđịnhtạiThôngtư01/1998/TTUBCKngày13/10/1998củaUBCKNhànướchướngdẫnNghị
định48/1998/NĐCPngày11/7/1998vềpháthànhcổphiếu,tráiphiếuracôngchúngthìbảolãnhpháthànhđược
thựchiệntheomộttronghaiphươngthứcsau:
Muatoànbộsốlượngcổphiếuhoặctráiphiếuđượcphéppháthànhđểbánlại.Đâychínhlàphươngthứccamkết
chắcchắnvìtổchứcbảolãnhpháthànhcamkếtmuatoànbộlượngcổphiếuhoặctráiphiếucủađợtpháthành.
MuasốcổphiếuhoặctráiphiếucònlạicủađợtpháthànhchưađượcphânphốihếtĐâythựcchấtcũnglàmột
dạngcủaphươngthứccamkếtchắcchắn,nhưngtổchứcbảolãnhpháthànhcamkếtmuaphầnchứngkhoáncòn
lạicủađợtpháthànhchưađượcphânphốihết.
Bài10:Thịtrườngthứcấp
A.Tổchứcvàhoạtđộngcủathịtrườngthứcấp
Saukhichứngkhoánmớiđượcpháthànhtrênthịtrườngsơcấp,chúngsẽđượcgiaodịchtrênthịtrườngthứcấp.Khác
vớithịtrườngsơcấp,tiềnbánchứngkhoántrênthịtrườngthứcấpthuộcvềcácnhàđầutưvànhàkinhdoanhchứ
khôngthuộcvềcáccôngtypháthànhchứngkhoán.
Xétvềphươngthứctổchứcvàgiaodịch,thịtrườngchứngkhoánbaogồm3loại:Sởgiaodịchchứngkhoán,Thịtrường
phitậptrung(OTC),vàthịtrườngthứ3.
Thịtrườngtậptrung(Sởgiaodịchchứngkhoán):làthịtrườngtrongđóviệcgiaodịchmuabánchứngkhoánđượcthực
hiệntạimộtđịađiểmtậptrunggọilàsàngiaodịch(tradingfloor).CácchứngkhoánđượcniêmyếttạiSởgiaodịchthông
thườnglàchứngkhoáncủanhữngcôngtylớn,códanhtiếng,đãquathửtháchcủathịtrường.Phươngthứcgiaodịch
tạiSởgiaodịchlàphươngthứcđấugiá,trongđócáclệnhmua,bánđượcghépvớinhauđểhìnhthànhgiácảcạnh
tranhtốtnhất.
Thịtrườngphitậptrung(OTC):làthịtrườngtrongđóviệcgiaodịchmuabánchứngkhoánkhôngdiễnratạimộtđịa
điểmtậptrungmàthôngquahệthốngcomputernốimạnggiữacácthànhviêncủathịtrường.Cácchứngkhoánđược
giaodịchtrênthịtrườngphitậptrunglàchứngkhoáncủacáccôngtyvừavànhỏ.Phươngthứcgiaodịchtạithịtrường
OTClàphươngthứcthoảthuận,giácảchứngkhoánđượcxácđịnhtrêncơsởthoảthuậngiữacácthànhviêncủathị
trường.

Thịtrườngthứ3:làthịtrường,trongđóhoạtđộnggiaodịchmuabánchứngkhoánkhôngđượcthựchiệnthôngquahệ
thốngđấugiácủacácSởgiaodịchvàhệthốngcomputercủathịtrườngOTC.
I.Sởgiaodịchchứngkhoán
1.HìnhthứcsởhữucủaSởgiaodịch
Sởgiaodịchchứngkhoánlàmộttổchứccótưcáchphápnhânđượcthànhlậptheoquyđịnhcủaphápluật.Lịchsử
pháttriểnSởgiaodịchchứngkhoáncácnướcđãvàđangtrảiquacáchìnhthứcsởhữusauđây:
Hìnhthứcsởhữuthànhviên:Sởgiaodịchchứngkhoándocácthànhviênlàcôngtychứngkhoánsởhữu,đượctổ
chứcnhưmộtcôngtytráchnhiệmhữuhạn,cóHộiđồngquảntrịmàthànhphầnđasốdocáccôngtychứngkhoán
thànhviêncửra.VD:SởgiaodịchchứngkhoánHànQuốc,Newyork,Tokyo,TháiLan.
Hìnhthứccôngtycổphần:Sởgiaodịchchứngkhoánđượctổchứcdướihìnhthứccôngtycổphầnđặcbiệtdocác
côngtychứngkhoánthànhviên,ngânhàng,côngtytàichính,bảohiểmsởhữuvớimụctiêulàlợinhuậntheoquiđịnh
củaLuậtcôngty.VD:Đức,Malaysia,London,Hongkong…
Hìnhthứcsởhữunhànước:SởgiaodịchchứngkhoándoNhànướcsởhữu(phầnlớnhoặctoànbộ)nhưtrườnghợp
SởgiaodịchchứngkhoánWarsawar,Istabul,ViệtNam…
Trongcáchìnhthứctrên,hìnhthứcsởhữuthànhviênlàphổbiếnnhất.HìnhthứcnàychophépSởgiaodịchchứng
khoáncóquyềntựquảnởmứcđộnhấtđịnh,nângcaođượctínhhiệuquảvàsựnhanhnhạytrongvấnđềquảnlýhơn
làhìnhthứcsởhữunhànước.Tuynhiên,trongnhữnghoàncảnhlịchsửnhấtđịnh,việcChínhphủnắmquyềnsởhữu
vàquảnlýSởgiaodịchsẽchophépngănngừasựlộnxộn,khôngcôngbằngkhihìnhthứcsởhữuthànhviênchưa
đượcbảovệbằnghệthốngpháplýđầyđủvàrõràng.VídụnhưtrườnghợpcủaHànQuốc,Sởgiaodịchchứngkhoán
đượcthànhlậptừnăm1956nhưngđếnnăm1963bịđổvỡphảiđóngcửa57ngàydocácthànhviênsởhữuSởgiao
dịchchứngkhoángâylộnxộntrongthịtrường;sauđóNhànướcđãphảiđứngranắmquyềnsởhữuSởgiaodịch
chứngkhoántrongthờigiankhádàitừnăm1963đến1988.
2.MôhìnhtổchứccủaSởgiaodịch:
a.Hộiđồngquảntrị:
Hộiđồngquảntrịbaogồmcácđạidiệnlànhữngngườicóliênquantrựctiếphoặcgiántiếpđếnthịtrườngchứngkhoán.
Nóichung,thànhviênHộiđồngquảntrịgồmđạidiệncủacáccôngtychứngkhoánthànhviên,vàmộtsốngườibên
ngoàinhưđạidiệncáccôngtycóchứngkhoánniêmyết,cáctổchứccôngnghiệp,cácnhàchuyênmônvàđạidiệncủa
Chínhphủ.
b.Cácvụchứcnăng:thôngthườngcácSởgiaodịchchứngkhoáncácnướccókhoảng20–30Vụchứcnăng.Tuy
nhiên,tronggiaiđoạnđầu,cácsởcómứctốithiểukhoảng7vụchứcnăngnhưsau:

CácVụchuyênmôn:Vụgiaodịch;Vụniêmyết;Vụkinhdoanh.
CácVụphụtrợ:Vụcôngnghệtinhọc;Vụnghiêncứuvàpháttriển;Vụkếtoán;Vănphòng.
3.ThànhviênSởgiaodịchchứngkhoán:
ThànhviênSởgiaodịchchứngkhoánlàcáccôngtychứngkhoánđượcUỷbanchứngkhoáncấpgiấyphéphoạtđộng
vàđượcSởgiaodịchchứngkhoánchấpnhậnlàthànhviêncủaSởgiaodịchchứngkhoán.
a.Tiêuchuẩnđểtrởthànhthànhviên:
CácSởgiaodịchchứngkhoánkhácnhaucónhữngtiêuchuẩnkhácnhautrongviệckếtnạpthànhviên.Sựkhácnhau
nàydotrìnhđộpháttriểnthịtrườngquiđịnh.Dướiđâylàmộtsốtiêuchuẩnchínhtrongviệckếtnạpthànhviên.
Yêucầuvềtàichính:
Cácchỉtiêuvềvốncổđông,vốnđiềulệ,vàtổngtàisảncólànhữngchỉtiêuchủyếuthườngđượcsửdụngkhixemxét
kếtnạpthànhviên.
Vốncổđônglàtổngtàisảncótrừtàisảnnợcủacôngty.Vốncổđôngbaogồmvốncổphần,thặngdựvốnvàcáckhoản
lợinhuậngiữlại.TạiMỹ,vốncổđôngquyđịnhtốithiểulà250.000USD,ởTháiLanlà200triệuBaht.
Ngoàira,tỷlệnợtrênvốncổđôngvàthunhậptrêncổphiếucũnglànhữngchỉtiêuhayđượctínhđếnkhixétkếtnạp
thànhviên.Thôngthườngtỷlệnợtrênvốncổđôngkhôngđượcvượtquá1,5lầnvàthunhậptrêncổphiếuphảiđạtmột
tỷlệnhấtđịnhtrongvòng23năm.
Tiêuchuẩnvềnhânsự:
Côngtychứngkhoánthànhviênphảicóđộingũcánbộkinhdoanhcóđủtrìnhđộ,cóhiểubiếttrongkinhdoanhchứng
khoánvàtưcáchđạođứctốt.
Cơsởvậtchấtkỹthuật:
Côngtyxinlàmthànhviênphảicóđịađiểmvàtrangthiếtbịđiệntửcầnthiếtchoquátrìnhnhậnlệnh,xácnhậnkếtquả
giaodịchvàhệthốngbảngđiệntử.
b.Quyềnhạnvàtráchnhiệmcủathànhviên:
TuỳtheohìnhthứcsởhữucủaSởgiaodịchchứngkhoán,thànhviêncócácquyềnhạnsauđây:
QuyềnbỏphiếuquyếtđịnhcácvấnđềquantrọngcủaSởgiaodịchchứngkhoán.
QuyềnđượcgiaodịchtạiSởgiaodịchchứngkhoán.
QuyềnđượcnhậncácdịchvụdoSởgiaodịchchứngkhoáncungcấp.
QuyềnbầuđạibiểuđạidiệnchothànhviêntạiHộiđồngquảntrị.
Ngoàicácquyềnhạntrên,cácthànhviênphảicótráchnhiệmtuânthủcácquyđịnhcủaSởgiaodịchchứngkhoán,phải
thựchiệnchếđộbáocáođịnhkỳvàbáocáobấtthườngtheoquyđịnh.

Hệthốnggiaodịch
HoạtđộnggiaodịchmuabánchứngkhoánđượckhởiđầubằngviệcđặtlệnhmuabántạiVănphònggiaodịchcủaCông
tychứngkhoánđặttạicácđịađiểmkhácnhautrongcảnước.Trướckhiđặtlệnh,kháchhàngphảilàmthủtụcmởtài
khoảntạiCôngtychứngkhoán.LệnhcủakháchhàngđượcchuyềntừVănphòngcôngtychứngkhoánđếnngườiđại
diệncủacôngtytạisàngiaodịchcủaSởgiaodịchchứngkhoán.Cáclệnhmuabánđượcđấugiávớinhau.Kếtquả
giaodịchsẽđượcthôngbáolạichocôngtychứngkhoánvàkháchhàngcủacôngty.Nhữnglệnhđượcthựchiệnsẽ
chuyểnsanghệthốngthanhtoánvàlưukýchứngkhoánlàmcácthủtụcthanhtoánchuyểngiaochứngkhoánvàtiền.
Kháchhàng<>CôngtyCK<>SởgiaodịchCK
I.Mởtàikhoản:
Trướckhiđặtlệnh,kháchhàngmởtàikhoảntạicôngtychứngkhoán.Việcmởtàikhoảnphảiđượcthựchiệntrêncơsở
hợpđồnggiữakháchhàngvàcôngtychứngkhoán.
1.Cácthôngtinliênquanđếntàikhoản
Khimởtàikhoản,kháchhàngphảicungcấpcácthôngtinsauchocôngtychứngkhoán:
Tênđầyđủ
Địachỉthườngtrú.
Sốđiệnthoại
Sốchứngminhthư.
Cácthôngtinkhácnhưsốtàikhoảntạingânhàng,sốtàikhoảnchứngkhoántạicôngtychứngkhoánkhác(nếucó),
thunhậpvàkiếnthứcvềthịtrườngchứngkhoán.
Khicóbấtkỳsựthayđổinàoliênquanđếncácthôngtintrên,kháchhàngphảithôngbáongaychocôngtychứng
khoán.
2.Loạitàikhoản:
Tàikhoảnlưuký:
Hầuhếttàikhoảncủakháchhànglàtàikhoảnlưuký.Kháchhàngmuavàbánchứngkhoánthôngquatàikhoảnnày
trêncơsởgiaongay.Nếukháchhàngkhôngthựchiệnđượcviệcthanhtoánvàongàythanhtoánquyđịnh,côngty
chứngkhoáncóquyềnbánchứngkhoáncótrêntàikhoảnđểlấytiềnthanhtoán.
Tàikhoảnkýquỹ:
Kháchhàngcóthểsửdụngtàikhoảnnàyđểvaytiềnhoặcchứngkhoáncủacôngtychứngkhoán.
Tàikhoảnuỷthác:
Làtàikhoảnquađókháchhànguỷthácchonhàmôigiớiquyềnmuavàbánchứngkhoánmàkhôngcầnthôngbáohoặc

cósựđồngýcủakháchhàng.
3.Báocáotàikhoản
Hàngtháng,côngtychứngkhoánphảigửichokháchhàngbảnbáocáovềtìnhtrạngtàikhoảncủakháchhàng.Báocáo
phảighirõmọisựthayđổitrêntàikhoản.
II.Đặtlệnhvàloạilệnh
1.Đặtlệnh
Khikháchhàngmuốngiaodịch,họphảiđặtlệnhbằngmộttrongcáchìnhthứcsauđây:
Đặtlệnhtrựctiếptạiphònglệnhcủacôngtychứngkhoán.
Đặtlệnhquađiệnthoại.
Quamạngvitínhnốimạngtrựctiếpvớiphònglệnhcủacôngtychứngkhoán.
Nộidungcủamẫulệnhgồmcácthôngtinsau:
LệnhđólàMuahayBán,đượcinsẵnvớimẫukhácnhau.
Sốlượng.
Tênchứngkhoán,mãsốloạichứngkhoán.
Têncủakháchhàngvàmãsố.
Ngàygiờđặtlệnh.
Thờigiancóhiệulựccủalệnh.
2.Loạilệnh
a.Lệnhthịtrường(Marketorder):Ngườiralệnhchấpnhậnmua,bántheogiáhiệnhànhtrênthịtrường.
b.Lệnhgiớihạn(Limitorder):Đốivớiviệcchàobán,giágiớihạnlàgiáthấpnhấtsẵnsàngbán.Đốivớiviệcchàomua,
làgiácaonhấtsẵnsàngmua.
c.Lệnhdừng(Stoporder)
Lệnhdừngđểbán:Kháchhàngmua100cổphầnvớigiá12ngànđồng/cổphần.Saumộtthờigiangiácổphiếunàylên
tới20ngànđồng/cổphần.Kháchhàngchưamuốnbánvìôngtachorằnggiácòntăngnữa.Nhưngđểđềphòngtrường
hợpgiákhôngtăngmàlạigiảm,kháchhàngnàyđặtlệnhdừngvớingườiđạidiệncôngtychứngkhoánđểbánvớigiá
19ngànđồng/cổphầnchẳnghạn.Nếuthựctếgiácổphiếuđókhôngtăngmàlạigiảmthìgiácổphiếuđógiảmtới19
ngàn,ngườimôigiớisẽbánchoôngta.
Lệnhdừngđểmua:Lệnhnàythườngđượcdùngtrongtrườnghợpbánkhốngđểgiớihạnsựthualỗ.Chẳnghạnkhách
hàngvaycủacôngtychứngkhoánmộtsốcổphầnvàbánđivớigiá30ngànđồng/cổphầnvớihyvọnggiácổphiếu
giảmxuốngtới20ngànđồng/cổphần,ôngtasẽmuađểtrả.Nhưngđểđềphòngtrườnghợpgiácổphiếukhônggiảm

màlạităng,kháchhàngđóđặtmộtlệnhdừngđểmuavớigiá35ngànđồng.Khigiálêntới35ngànđồng,ngườimôigiới
sẽmuacổphiếuđóchoôngtavàôngtađãgiớihạnsựthualỗcủamìnhởmức5ngànđồng/cổphần.
Mộtlệnhdừngđểmuađượcđưaratrênmứcgiáthịtrườnghiệnhànhcònmộtlệnhdừngđểbánđượcđưarathấphơn
giáthịtrườnghiệnhành 
Cácloạilệnhkhác:cácloạilệnhđượcđưaranhằmnhữngmụcđíchnhấtđịnh
Lệnhgiớihạndừng(stoplimit):cũnggiốngnhưmộtlệnhdừngnhưngnósẽchuyểnthànhmộtlệnhgiớihạnchứkhông
chuyểnthànhmộtlệnhthịtrườngkhiđạttớiđiểmdừng.
Lệnhthựchiệntoànbộhayhuỷbỏ(FillorKill):loạilệnhnàyđượcthựchiệnngaytoànbộhoặchuỷbỏ.
Lệnhthựchiệnngayhoặchuỷbỏ(ImmediateorcancelIOC):lệnhđượcthựchiệnngaymộtphầnnàođó,phầncònlại
bịhuỷbỏ.
Lệnhtoànbộhoặckhông(AllorNone,AON):vớimộtthờihạnchotrước,chẳnghạnmộtngày,lệnhphảiđượcthực
hiệntoànbộ,nếukhôngkháchhàngsẽkhôngchấpnhậnviệcthựchiệnđó.
III.ĐịnhgiátrênSởgiaodịch:
a.Đấugiáđịnhkỳvàđấugiáliêntục:
Đấugiáđịnhkỳlàhệthốngtrongđócáclệnhmuavàlệnhbánđượctíchtụlạitrongmộtkhoảngthờigiannhấtđịnh,sau
đómớiđượcghépvớinhauđểhìnhthànhmộtmứcgiáduynhấttạiđiểmcókhốilượngmuavàbánlớnnhấtđượcthực
hiện.
Đấugiáliêntụclàhệthốngtrongđócáclệnhmuavàlệnhbánliêntụcđượcghépvớinhaunếucóthể.
Đấugiáđịnhkỳcóưuđiểmlàchophéphìnhthànhgiácảtốtnhấttrêncơsởkhốilượngmuabánlớnđượctíchtụlại.
Đấugiáđịnhkỳthíchhợpvớithịtrườngcókhốilượnggiaodịchnhỏ;nóchophépgiảmbớtsựbiếnđộngquámứccủa
giácả.Tuynhiên,việcđấugiáliêntụclạithíchhợpvớithịtrườngcókhốilượnggiaodịchlớn.Nóchophéphìnhthành
giácảtứcthờiđápứngđượcnhữngthayđổithườngxuyênvềthôngtintrênthịtrường.
Thôngthườngcácnướccóthịtrườngchứngkhoánpháttriểnđềuápdụngcảphươngthứcđấugiáđịnhkỳvàđầugiá
liêntục.Mỗingàygiaodịchcóthểcó1hoặc2phiêngiaodịch(buổisángvàbuổichiều).Vàođầugiờphiêngiaodịch
buổisáng,ngườitaxácđịnhgiámởcửatheophươngthứcđấugiáđịnhkỳ.Sauđóviệcgiaodịchđượcthựchiệntheo
phươngthứcđấugiáliêntục.Cuốingàygiaodịch,ngườitalạixácđịnhgiáđóngcửatheophươngthứcđấugiáđịnhkỳ.
b.Nguyêntắcghéplệnh
Giámuacaohơngiácơbảnvàgiábánthấphơngiácơbảnsẽđượcthựchiệntrước.
Phânbổtừbêncókhốilượngítsangbêncókhốilượngnhiều.
Nếusaukhikhớplệnhcónhiềumứcgiácùngthoảmãnthìlấymứcgiágầnvớigiáđóngcửacủangàyhômtrướchay

mứcgiácủangayphiêngiaodịchtrướcđó.
c.Cácnguyêntắcưutiêntrongviệcsokhớplệnh
Nguyêntắccơbảnđầutiênđượcápdụnglànguyêntắcưutiênvềgiá.Theonguyêntắcnày,cáclệnhcógiátốtnhất
(chàomuacaonhấtvàchàobánthấpnhất)đượcưutiênthựchiệntrước.
Ngoàinguyêntắccơbảntrênđây,nhữngnguyêntắcphụsauđâysẽđượcápdụng:
Nguyêntắcưutiênvềthờigian:trongnhữnglệnhcócùngmứcgiá,lệnhnàođếntrướcsẽđượcưutiênthựchiện
trước.
Ưutiênvềkháchhàng:cóhailoạikháchhànglàkháchhàngcánhânvàkháchhànglànhàđầutưcótổchứcnhư
côngtychứngkhoán,quỹđầutư…SGDCKthườngápdụngquytắcưutiênkháchhànglàcánhântrướckháchhànglà
nhàđầutưcótổchức.
Ưutiênvềkhốilượng:lệnhnàocókhốilượnglớnhơnsẽđượcưutiênphânphốitrước.
Ưutiênngẫunhiên:theonguyêntắcnày,ngườitachỉápdụngưutiênvềgiá.Sauđócáclệnhkhiđưavàohệthốngsẽ
đượcmáytínhsắpxếpmộtcáchngẫunhiên.
IV.Giaodịchđặcbiệt
1.Giaodịchkhối
Nhữnggiaodịchcókhốilượnglớn(sốcổphiếuvàtrịgiálớn)đượcgọilàlôlớn.Thôngthườngnhữnggiaodịchcókhối
lượnglớnđượcgiaodịchtheocáchthứcriênggọilàgiaodịchkhối.Cóhaicáchgiaodịchlà:
Tổchứcđấuthầu.
Thươnglượngdựatrêngiáđóngcửa.
2.Giaodịchlôlẻ
Lôlẻlànhữnglôkhốitừ
1tới9cổphiếu(trườnghợplôchẵn10cổphiếu)
1tới99cổphiếu(trườnghợplôchẵn100cổphiếu)
1tới999cổphiếu(trườnghợplôchẵn1.000cổphiếu).
GiágiaodịchlôlẻthườngđượcxácđịnhtrêncơsởquyếtđịnhcủaCôngtymôigiớicăncứvàogiáđóngcửacủangày
giaodịchhômtrước.
Việcgiaodịchlôlẻđượcthựchiệntạicôngtychứngkhoánvàtronggiaodịchlôlẻ,côngtymôigiớithườngthuphícao
hơn.
3.Giaodịchchứngkhoánkhôngcócổtức
Địnhkỳ,theoquyếtđịnhcủaHộiđồngquảntrị,côngtycổphầncóthểtrảcổtứcbằngtiềnhoặccổphiếu.Nhữngcổ

đôngcódanhsáchvàongàyđăngkýcuốicùngsẽđượcnhậncổtức.Nhữngcổđôngsởhữuchứngkhoántừsaungày
khoásổsẽkhôngđượcnhậncổtức.NếungàythanhtoánlàT+3thìchứngkhoánkhôngcócổtứcsẽnhưsau:
27/1228/1229/1230/1231/12
NgàycócổtứcexdividentNgàyđăngkýNgàykhoásổcuốicùng(khôngcócổtức)
Vàongàychứngkhoánkhôngcócổtức,giáthamchiếusẽbằnggiáđóngcửangàyhômtrướctrừđicổtức.
Trườnghợptrảcổtứcbằngcổphiếu
Giáthamchiếu=Giáđóngcửangàyhômtrước/
1+tỷlệtrảcổtứcbằngcổphiếu
Trườnghợptrảcổtứcbằngtiềnvàbằngcổphiếu
Giáthamchiếu=Giáđóngcủangàyhômtrước–cổtứcbằngtiền/
1+tỷlệtrảcổtứcbằngcổphiếu
4.Giaodịchkhônghưởngquyềnmuacổphiếumới
Côngtycổphầnthườngưutiênchocổđônghiệntạiquyềnđặtmuacổphiếutrongtrườnghợppháthànhchứngkhoán
đểtăngvốn.Tươngtựnhưviệcnhậncổtức,nhữngcổđôngcódanhsáchvàongàyđăngkýcuốicùngsẽđượchưởng
quyềnnày.Nhưvậy,nếungàythanhtoánlàT+3thìngàygiaodịchcổphiếukhôngđượchưởngquyềnđặtmuasẽnhư
sau:
27/1228/1229/1230/1231/12
NgàycócổtứcexdividentNgàyđăngkýNgàykhoásổcuốicùng(khôngcócổtức)
5.Giaodịchchứngkhoánngânquỹ
Chứngkhoánngânquỹlàphầnchứngkhoándocôngtypháthànhmualạichínhchứngkhoándomìnhpháthànhrađể
nhằmchốnglạiviệcbịthâutóm,hợpnhấthoặchạnchếgiáchứngkhoánbịgiảmmạnh.
Việcmualạichứngkhoánphảichịusựquảnlýchặtchẽcủasởgiaodịchchứngkhoán(SGDCK).Côngtypháthànhmở
mộttàikhoảntại1côngtychứngkhoánchỉđịnh.
MộtngàytrướcngàygiaodịchcôngtyphảitrìnhchoSGDđơnxinmuachứngkhoán(trìnhbàyrõsốlượngvàgiáđặt
mua).Sốlượngkhôngđượcquá10%cổphiếulưuhành.
Lệnhphảiđặttrướckhimởcửathịtrườngvàchỉđượcđặtlệnhmộtlầntrongmộtngày.Việcmualạichỉđượcthựchiện
trongphạmvi3thángvàtrongvòng6thángkhôngđượcbánlạichứngkhoánrathịtrườngkểtừngàymualại.
Giáđặtmuachứngkhoánngânquỹkhôngđượcvượtquágiáđóngcửangàyhômtrướctrongmộttỷlệnhấtđịnh.
6.Giaodịchkýquỹ
Muakýquỹ:làviệckháchhàngvaytiềncủacôngtychứngkhoánđểmuachứngkhoán.Vớiphươngthứcmuakýquỹ,

kháchhàngcóthểtănglượnglợinhuậnđượcthutrênmộttổngđầutưnhấtđịnh,vàcôngtychứngkhoánthìthuđược
phíhoahồngdoviệcthựchiệnmộtkhốilượngdịchvụlớnhơn,đồngthờicũngthutiềnlãitrêntiềnchokháchhàngvay.
Loạigiaodịchnàyđượcthựchiệntrêntàikhoảnbảochứng.
Vídụ:BạndựđoáncổphiếuthườngABCvớigiáhiệnthờilà15.000đồngmộtcổphiếu,sẽtănggiátrongvòng1năm,
lên30.000đồng.Vớisốtiềnbạncólà1.500.000đồng,bạncóthểmua100cổphiếuABC,nắmgiữtrongmộtnămvà
bánrađểthuvề3.000.000đồng,đạtmứclợitứctrênđầutưlà100%.
Tuynhiên,bạncũngcóthểthựchiệnviệckýquỹbằngcáchtrả50%tổnggiámua,50%cònlạisẽvaytạicôngtychứng
khoán,nơibạnmởtàikhoảnkýquỹ.Trongtrườnghợpnày,bạncóthểđầutư3.000.000đồngvàmua200cổphiếu.
Nếudựđoáncủabạnlàđúng,giáthịtrườngcủacổphiếuABCtănglên30.000đồngtrongvòng1năm,bạncóthểbán
cổphiếuravàthuvề6.000.000đồng.Tấtnhiên,trongsố6.000.000đồngthuvềnàybạnphảitrảlại1.500.000đđãvay
củacôngtychứngkhoán,vàtiềnlãicủakhoảnvayđó,giảsửvớilãisuất10%mộtnăm:
6.000.000–1.500.000–150.000=4.350.000(đồng)
Lợinhuậncủabạnsẽlàchênhlệchgiữaconsốđầutưbanđầu1.5triệu,tứclàbằng2.850.000đồng,lợitứcsovớiđầu
tưlà190%.Vậymuakýquỹđãlàmtăngtỷlệlợinhuậncủabạnlênđángkể.
Tuynhiên,muakýquỹcũngnhưcondaohailưỡi.Nếucổphiếulêngiá,bạnsẽcólờiđángkể,nhưngnếucổphiếugiảm
giá,khoảnlỗcủabạncũngtănglên.Ngaycảkhicổphiếuvẫngiữnguyênmứcgiá,bạncũngvẫnthualỗ,bởisốlãiphải
trảchosốtiềnvaytrongsuốtthờigiankýquỹcứlớndầnlên.Vàhơnnữa,khôngphảichứngkhoánnàocũngđược
phépgiaodịchtheomứcnày.
Mứckýquỹbanđầuđượcthựchiệntheoluậtđịnh,vídụnhưluậtMỹlà50%.Sauđó,nếugiáthịtrườngcủacổphiếu
thayđổi,tỷlệcủasốdưkýquỹcủakháchhàngsovớisốdưnợcóthểgiảmxuốngnhưngkhôngxuốngthấphơn25%
nếutụtxuốngquángưỡngnày,côngtychứngkhoáncóthểyêucầukháchhàngđặtthêmtiềnkýquỹ.
Bài18:Chămsóccáckhoảnđầutư
Tìmhiểuvàquyếtđịnhđầutưvàothịtrườngchứngkhoánlànhữngviệclàmphứctạp.Chămsócmọiviệckhiđãđầutưrồi
lạidễdànghơn.Mỗingườicónhữngcáchkhácnhauđểquảnlýcáckhoảnđầutưcủamình.Sauđâychúngtôisẽgiới
thiệusơquavềnhữngcôngviệcmàcácnhàđầutưnênlàm:
I.Lậpsổsáchtheodõi:
1.Lưugiữtấtcảcáchợpđồngtheothứtựngàytháng.Đâylàtậphồsơđầyđủvềdanhmụcđầutưđểbạntheodõivàtính
toáncáckhoảnthuếphảinộp(đốivớinhàđầutưlàtổchức).Hãykiểmtrachitiếttừnghợpđồngxemcóchínhxáchay
không.
2.Ghinhậnđầyđủ,chitiếtvềcáckhoảncổtứchaytiềnlãiđãnhậnđược.

3.Nếuvẫncònnắmgiữcácchứngchỉcổphiếu,thìcácchứngchỉnàyphảiđượccấtgiữantoànnhưngdễtìmthấy,phòng
khicầnbánngay.
4.Bạnsẽcầnđếnmộtphươngphápnàođóđểbámsáttiếntriểncủacáckhoảnđầutưđãthựchiện.Phươngphápnàycó
thểdướidạngmộtbiểuđồthủcôngghirõtêncùngsốlượngchứngkhoánđangnắmgiữ,giámuavào,giácảvàocácthời
điểmđịnhgiásauđó.
Lượngthôngtinnàysẽlàmnềntảngchomộthệthốngtheodõihoànhảonhữngloạichứngkhoánmàbạntheosát.Nếu
bạnmuốncómộtphươngpháptinhvihơn,cáccôngtychứngkhoánsẽcónhữngphầnmềmđiệntoángiúpbạncậpnhật
giácảvàvẽbiểuđồthànhtíchcủadanhmụcđầutưtrênmáytínhcánhâncủabạn.
5.Nếucôngviệccủabạnvốnđãquábậnrộn,tốtnhấtbạnnênnhờđếndịch vụquảnlýdanhmụcđầutưcủacáccôngty
chứngkhoán.Cáccôngtychứngkhoánsẽthườngxuyêncungcấpcácbáocáovềtìnhhìnhcáckhoảnđầutưcủabạn.
(BạncóthểtìmhiểuthêmvềdịchvụnàytạiVCBS,liênhệtheosốđiệnthoại:9343137máylẻ:2002).
II.Thuthậpthôngtin:
Nhàđầutưmuốnđíchthânnghiêncứuđầutưphảitinhlọctừnhiềunguồnthôngtinkhácnhau.
1.Báochícungcấprấtnhiềuloạitưliệu,từcácthôngtinvềgiácảvàcácđặcđiểmcủatừngcôngtycábiệtchođếncác
côngtrìnhphântíchvàcácbàibáovềchiếnlượcđầutưtrongtừngkhuvựckinhdoanh.
2.Phươngtiệnphátsóngtruyềnthôngđạichúngbaoquátrấtnhiềutintức,đặcbiệtphảikểđếnlàcáctrangthờisựtrênTV
vềgiácảcậpnhậtởThịtrườngchứngkhoánvàcácbàitómlượctintứctàichính.
3.Internetngàycàngđượcsửdụngrộngrãigiúpchotìnhhìnhtiếpcậnthôngtincủacácnhàđầutưnhânlêngấpbội:các
côngtymàbạnmuốnđầutưvàocũngcócáctrangwebriêng;cáccôngtychứngkhoánnơibạnmởtàikhoảngiaodịchcó
thểcungcấpthôngtinthườngxuyênquađịachỉemail.
4.Cácbảntinngàytừtrungtâmgiaodịchchứngkhoán.
5.Cácbảntinngàyvàtintuầnkèmtheocácbàiphântíchvềthịtrườngchứngkhoánđượccungcấpbởicáccôngtychứng
khoán.
6.Cuốicùnglàloạithôngtincănbảnnhất–báocáotìnhhìnhhoạtđộngtừcáccôngtyniêmyết.
Bài19:Hệthốngthôngtinthịtrườngchứngkhoán
I.Chỉsốgiácổphiếu:
a.Kháiniệm:
Chỉsốgiácổphiếulàthôngtinthểhiệngiáchứngkhoánbìnhquânhiệntạisovớigiábìnhquânthờikỳgốcđãchọn.
Giábìnhquânthờikỳgốcthườngđượclấylà100hoặc1.000.Khithôngbáovềthịtrườngchứngkhoánnhưchỉsốgiá
chứngkhoánHànQuốcKOSPIngày9/1/1998là440.78điểmcũngchỉngụýnóivềchỉsốgiácổphiếucủangàynàysovới

gốcđãchọnlàngày4/1/1980vớigiágốclà100.Sosánhgiátrịchỉsốgiữa2thờiđiểmkhácnhautađượcmứcbiếnđổigiá
giữa2thờiđiểmđó.NếutrịgiáchỉsốKOSPIngày10/1/1998là445.28thìcónghĩalàthịtrườngHànQuốcđãcódấuhiệu
phụchồivớichỉsốKOSPIđãtăng5.5điểmtrongngày10/1/1998.Nếuđemsốnàysovớigiáđóngcửahômtrướcvànhân
với100thìtacósựbiếnđổitheo%((5.5/440.78)x100=1.25%).Chỉsốgíacổphiếuđượccoilàphongvũbiểuthểhiện
tìnhhìnhhoạtđộngcủathịtrườngchứngkhoán.Đâylàthôngtinrấtquantrongđốivớihoạtđộngcủathịtrường,đốivới
nhàđầutưvàđánhgiákinhtế.Tấtcảcácthịtrườngchứngkhoánđềuxâydựnghệthốngchỉsốgiácổphiếuchoriêng
mình.
Chỉsốgiácổphiếuđượctínhcho:
Từngcổphiếuvàcóthôngbáotrênbáochí.
Tấtcảcổphiếuthuộcthịtrườngcủamộtquốcgia,nhưchỉsốgiáHangsengcủaHồngKông;chỉsốgiácổphiếutổnghợp
củaHànQuốc(KOSPI)…
Từngngành,nhómngành,nhưchỉsốgiácổphiếungànhcôngnghiệpcủaMỹ(DJIA)
ThịtrườngquốctếnhưchỉsốHangsengChâuá(HSAI),chỉsốDowJonessquốctế(DJWSI)…
Mộtsốchỉtiêusaucũngthườngđượcthốngkê,tổnghợpđốivớichỉsốgiávàthôngbáorộngrãi:chỉsốgiángàyđó,ngày
đósovớingàytrướcđó,sovớiđầunăm;chỉsốgiácaonhất,thấpnhấttrongnăm,sốcổphiếucóchỉsốtăngtrongkỳvà
giảmtrongkỳvàphântíchbiếnđộngtheongành…
b.Mộtsốchỉsốgiáchứngkhoánthườngđượcthôngbáotrêncácphươngtiệnthôngtinđạichúng.
*CácchỉsốcủaNhậtBản:
ChỉsốNIKKEI225:làchỉsốtổnghợpcổphiếuvớiquyềnsốgiácảcủa225cổphiếuthuộcsởgiaodịchchứngkhoán
Tokyovà250cổphiếuthuộcsởgiaodịchOsaka.ChỉsốnàydoThờibáokinhtếNhậttínhvàcôngbố(ThờibáoNIKKEI).
ChỉsốnàycònđượcgọilàchỉsốNIKKEIDowvìphươngpháptínhcủanónhưphươngpháptínhcácchỉsốDowJones.
ChỉsốTOPIX:chỉsốnàytínhchotấtcảchứngkhoánniêmyếtquantrọngcủathịtrườngchứngkhoánTokyo.Thờiđiểm
gốclà4/1/1968vớigiátrịgốclà100.
*CácchỉsốcủaAnh:
ChỉsốFT30:làchỉsốgiácủa30cổphiếucôngnghiệphàngđầucủathịtrườngchứngkhoánLondon.Chỉsốnàyđược
côngbốtừnggiờmộtkểtừ10giờsángđến3giờchiềuvàvàolúcđóngcửasởgiaodịchchứngkhoánLondon.Thờigian
gốclànăm1935vớitrịgiágốclà100.
ChỉsốFT100:làchỉsốgiácủa100cổphiếuhàngđầutạiSởgiaodịchchứngkhoánLondon.Ngàygốclà3/1/1984vớitrị
giágốclà1.000.
Bài20:Hệthốngthôngtinthịtrườngchứngkhoán(tiếptheo)

Cácchỉsốchứngkhoán(tiếptheo)
CácloạichỉsốcủaMỹ
1. ChỉsốDowJones:
Làchỉsốgiáchứngkhoán,phảnánhsựbiếnđộngbìnhquâncủagiáchứngkhoánthuộcthịtrườngchứngkhoán
Newyork,mộtthịtrườnglớnnhấtthếgiới.
ChỉsốDowJonesnóichunghiệnnaylàchỉsốgiáchungcủa65chứngkhoánđạidiện,thuộcnhómhàngđầu(Blue
chip)trongcácchứngkhoánđượcniêmyếttạiSởgiaodịchchứngkhoánNewyork.Nóbaohàm3chỉsốthuộc3
nhómngành:CôngnghiệpDJIA(DowJonesIndustrialAverage),VậntảiDJTA(DowJonesTransportationAverage)
vàDịchvụDJUA(DowJonesUtilitiesAverage).
ChỉsốDJIAlàchỉsốlâuđờinhấtởMỹdoôngCharlesH.Dowcùngvớicôngtymangtênôngthuthậpgiáđóng
cửacủachứngkhoánđểtínhravàcôngbốtrênWallStreetJournaltừnăm1896.Bắtđầucôngtychỉtínhgiábình
quânsốhọccủa12cổphiếu.Ngàytínhđầutiênlàngày26/5/1896vớimứcgiábìnhquânngàynàylà40.94$.Năm
1916mởrộngra20cổphiếuvànăm1928tănglên30cổphiếuvàgiữsốlượngnàychođếnngàynay.Trongquá
trìnhđóthườngxuyêncósựthayđổicáccôngtytrongnhómTop30.Mỗikhicócôngtychứngtỏlàkhôngthuộc
tiêuchuẩnTop30củacáccổphiếuBlueChipnữathìsẽcócôngtykhácchiếmvịthếđóthaythế.Côngtyduynhất
cònlạiđếnnaykểtừđầulàcôngtyGeneralElectric.
ChỉsốDJTAđượccôngbốđầutiênvàongày26/10/1896vàchođến2/1/1970vẫnmangtênchỉsốcôngnghiệp
đườngsắt,vìthờigiannàyvậntảiđườngsắtlàchủyếu.ChỉsốDJTAbaogồm20cổphiếucủa20côngtyvậntải
đạidiệnchongànhđườngsắt,đườngthuỷvàhàngkhôngđượcniêmyếttạiSởgiaodịchchứngkhoánNewYork.
Chỉsốngànhphụcvụcôngcộng(DJUA):đượccôngbốtrêntờbáoWallStreettừtháng1năm1929.Chỉsốnày
đượctínhtừgiáđóngcửachứngkhoáncủa15côngtylớnnhấttrongngànhkhíđốtvàđiện.
Tuychỉcó65cổphiếunhưngkhốilượnggiaodịchcủachúngchiếmđếnhơn3/4khốilượnggiaodịchcủaTTCK
NewYork,bởivậychỉsốDowJonesthườngphảnánhđúngxuthếbiếnđộnggiácủathịtrườngchứngkhoánMỹ.
Chỉsốgiáchứngkhoánnóichung,chỉsốDowJonesnóiriêngđượccoilàphongvũbiểu,haylànhiệtkếđểđotình
trạngsứckhoẻcủanềnkinhtế,xãhội.Thôngthườngnềnkinhtếtăngtrưởngthìchỉsốtăngvàngượclại.Tuy
nhiên,giáchứngkhoánnóiriêng,giácủathịtrườngnóichungđềulàtổnghợpcủahàngloạtyếutốnhư:cácyếutố
kinhtếvĩmô,cácyếutốcủamôitrườngđầutư nhấtlàyếutốtâmlýcủangườiđầutư.Nhiềukhimớichỉcódấu
hiệutăngtrưởngcủanềnkinhtế(màthựcsựchưacó)làmứclạcquancủanhàđầutưđãcóthểrấtcaovàhọđua
nhauđimuachứngkhoán,đẩygiálêncao.Ngượclại,cókhitìnhhìnhchưađếnnỗitồitệ,nhưngmọingườiđã
hoảnghốtbántốngbántháochứngkhoánlàmgiágiảmtồitệ.Vídụ:NgaykhiBillClintoncôngnhậnngườitình

LewinskythìchỉsốDowJonesgiảmngay200điểm.
2.
Bài21:Cáchệsốhoạtđộng
Cáchệsốhoạtđộngxácđịnhtốcđộmàmộtcôngtycóthểtạorađượctiềnmặtnếucónhucầuphátsinh.Rõrànglà
mộtcôngtycókhảnăngchuyểnđổihàngdựtrữvàcáckhoảnphảithuthànhtiềnmặtnhanhhơnsẽcótốcđộhuyđộng
tiềnmặtnhanhhơn.Cáchệsốsauđâyvàviệctínhtoánđượcthiếtlậpdựatrêngiảđịnhrằngmộtnămcó360ngày.
a,Hệsốthuhồinợtrungbình:
Việctìmrakỳthuhồinợbánhàngtrungbìnhcủamộtcôngtysẽchobạnbiếtcôngtyđóphảimấtbaolâuđểchuyểncác
khoảnphảithuthànhtiềnmặt.Lưuýrằngdoanhsốbánthutiềnngayđượcloạikhỏitổngdoanhthu.
Cáckhoảnphảithu
Kỳthuhồinợtrungbình=
Doanhsốbánchịuhàngnăm/360ngày
Vídụ:
Nếubảngcânđốikếtoáncủamộtcôngtychobiếtsốliệucủacáckhoảnphảithulà$700.000vàbáocáothunhậpcủa
nóchobiếtdoanhsốbánchịulà$5.500.000,thì:
$700.000
Kỳthuhồinợtrungbình==45.8ngày.
$5.500.000/360ngày
Cũngnhưcáchệsốkhác,kỳthuhồinợtrungbìnhphảiđượcxemxéttrongmốiliênhệvớicácthôngtinkhác.Nếu
chínhsáchcủacôngtylàbánchịuchokháchhàngtrongvòng38ngàythìthờihạn45.8ngàychothấylàcôngtygặp
khókhăntrongviệcthuhồinợđúnghạnvàcầnxemxétlạichínhsáchbánchịucủamình.Ngượclại,nếuchínhsách
thôngthườngcủacôngtylàấnđịnhthờihạnthuhồinợlà55ngày,thìthờihạntrungbình45.8ngàychothấychínhsách
thuhồinợcủacôngtylàcóhiệuquả.
Cầnchúýlàhệsốthuhồinợtrungbìnhchỉlàmộtsốtrungbìnhvàcóthểdẫnđếnsựhiểunhầm.Vídụ,xemxétcôngty
Avàb,cócùnggiátrịcáckhoảnphảithunhưngcóthờibiểuthuhồinợkhácnhau.
%nợthu
hồiđượctrong10ngày
%nợthu
hồiđượctrong30ngày
%nợthu

hồiđượctrong60ngày
CôngtyA 10 30 60
CôngtyB 60 30 10
Bảngtrênchothấytỷlệcáckhoảnphảithucủahaicôngtythuhồiđượctrongmỗithờihạn.Rõràng,côngtyBởvàovị
trítốthơnvì60%cáckhoảnphảithucủacôngtynàyđãđượcthutrongvòng10ngày,sovớimứcchỉlà10%củacông
tyA.NếucôngtyAvàcôngtyBcóchungmộtsốlượngkháchhàngvàcùngmộtlượngcáckhoảnphảithuthìthờihạn
thuhồinợtrungbìnhcủahaicôngtynàysẽgiốngnhau.Nhưngviệcphầnbổcáckỳthuhồinợlạilàyếutốkhôngđược
đềcậpđếntronghệsố,rõràngđiềunàyđãkhiếnchocôngtyBcólợithếhơnnếuchỉnhìntrênbảnghệsốthuhồinợ
trungbình.
Bài22:Hệsốthanhtoántrungbình
Đốilậpvớicáckhoảnphảithulàcáckhoảnphảitrả.Đểtìmrathờihạnthanhtoántrungbìnhđốivớicáckhoảnphảithu,
tachiacáckhoảnphảitrảchotiềnmuahàngchịumỗinăm
Cáckhoảnphảitrả
Thờihạnthanhtoántrungbình=
Tiềnmuahàngchịuhàngnăm/360ngày
Tuynhiên,tiềnmuahàngchịuhàngnămkhôngđượcđềcậptrongmộtbáocáotàichính.Đểcóđượcsốliệunày,phải
dựtínhtỷlệgiátrịhànghoáđượcmuachịu.
Vídụ:tínhtoánthờihạnthanhtoántrungbình.
Giảđịnhrằngsốliệucáckhoảnphảitrảcủacôngtylà275.000USD.Nếugiámuahànglà3.000.000USDvàdựtínhlà
80%hànghoánàyđượcmuachịuthìthờihạnthanhtoántrungbìnhlàbaonhiêu?Sốtiềnmuachịuhàngnămsẽlà
2.400.000USD(3.000.000x0.80).Bâygiờ,thờihạnthanhtoántrungbìnhđốivớicáckhoảnphảitrảcóthểđượctính
nhưsau:
$275.000
Thờihạnthanhtoántrungbình= =41.3ngày
0.80x$3.000.000/360ngày
Thờihạnthanhtoántrungbình(đốivớicáckhoảnphảitrả)củacôngtylà41.3ngày.Bấtkỳthờihạnnàongắnhơncó
nghĩalàngườibándànhchocôngtymộtkhoảnchiếtkhấuhoặcngườibánchorằngcôngtyđangtrongtìnhtrạngrủiro
caonênđãđưaracácđiềukhoảnchặtchẽhơnvềthờihạnthanhtoánnợ.Bấtkỳthờihạnnàodàihơncũngcónghĩalà
côngtyđãnhậnđượccácđiềukhoảntíndụngưuđãi,haycôngtylàmột“ngườitrảchậm”,tứclàcôngtyđangsửdụng
nhữngngườicungcấpnguyênliệunhưmộtnguồntàitrợ.

Ngườibán,nóichungbaogiờcũngmuốnnhậnđượctiềncàngsớmcàngtốt,thườngtínhtoánhệsốnàynhằmbiết
đượcbaolâuthìhọcóthểthuhồitiềncủamìnhtừcôngty.Doviệcthanhtoánchậmthườngcólợichocôngty,nênnhà
quảnlýngườikiểmsoátviệcthanhtoáncónhiệmvụphảilàmcânbằnghaitháicựclợiíchgiữanhàcungcấpvàcông
ty.
Nếuthờihạnthanhtoántrungbìnhcủangànhvượtquáhệsốcủacôngty,thìnhàquảnlýcóthểtìmralýdotạisaoviệc
muachịucủacôngtylạibịhạnchếvàphảilàmgìđểcóđượcthờihạnmuachịudàihơntừnhữngnhàcungcấp.
Bài23:Hệsốhànglưukho
Tỷlệdoanhsốhàngbántrênhànglưukholàquantrọngđốivớicôngtybởivìhànglưukholàloạitàisảnítlưuhoạt
nhấttrongcáctàisảnlưuđộng.Vìcôngtyphảidùngmộtlượngvốnđểduytrìhànglưukhonêncôngtysẽđượclợikhi
bánhàngcàngnhanhcàngtốtlượnghàngnàyđểgiảiphóngtiềnmặtchocácmụcđíchsửdụngkhác.
Gíatrịhàngđãbántínhtheogiámua
Hệsốhànglưukho=
Giátrịhànglưukhotrungbình
Vídụ:Hệsốhànglưukho
Nếugiátrịhànghoábánhàngnămcủamộtcôngtylà$3.000.000(tínhtheogiámua)vàgiátrịhànglưukhotrungbình
là$300.000,thìtỷlệhàngđãbántrênhànglưukhocủacôngtynàysẽlà10lần.
$3.000.000
Hệsốhànglưukho==10lần
$300.000
Sốliệunàyphảiđượcsosánhvớihệsốtrungbìnhcủangànhtrướckhiđưarabấtkìmộtbìnhluậnnào,vìcáchệsố
trungbìnhcủatừngngànhkhácnhaurấtlớn Cáccôngtybánhànghoádễhỏng,nhưrautươithườngcótỉlệhàngđã
bántrênhànglưukhorấtcao,trongkhiđóconsốnàyởmộtcôngtysảnxuấtđènngủsẽthấphơnnhiều.Tuynhiênnếu
hệsốcủamộtcôngtythấphơnhệsốtrungbìnhcủangành,thìnhàquảnlýcầnkiểmtraxemtạisaohànglưukholại
luânchuyểnchậmquánhưvậy.
Cầnthậntrọngkhixemxéthàngđãbántrênhànglưukho.Tỷlệhàngđãbántrênhànglưukhocaokhôngphảibaogiờ
cũngcónghĩalà việcbánhàngcủacôngtycóhiệuquả.Hệsốhàngđãbántrênhànglưukhocóthểrấtcaokhicôngty
liêntụchếthàngdựtrữvìcôngtykhôngsảnxuấtđủhoặckhôngmuađủhànghoá.Trongtrườnghợpnày,hệsốcao
thựctếlạichothấyviệclậpkếhoạchhayviệcquảnlíhàngdựtrữtồi.Dođó,trừkhiđãnghiêncứukĩchínhsáchvềhàng
lưukhocủamộtcôngty,việcsửdụngchỉriênghệsốnàychưathểcungcấpđủthôngtinvềkhảnănghuyđộngtiềnmặt
củacôngty

Bài24:Tìnhtrạngnợcủacôngty
(Tiếptheo)
2.Hệsốthunhậptrảlãiđịnhkỳ.
Việctìmxemmộtcôngtycóthểthựchiệntrảlãiđếnmứcđộnàocũngrấtquantrọng.Đểđạtđượcmụcđíchnày,bạncó
thểsửdụnghệsốthunhậptrảlãiđịnhkỳ.hệsốnàyđánhgiákhảnăngsửdụngthunhậphoạtđộng(thunhậptrước
thuếvàlãiEBIT)đểtrảlãicủamộtcôngty.Hệsốnàychobiếtmộtcôngtycókhảnăngđápứngđượcnghĩavụtrảnợ
lãicủanóđếnmứcnào.Rõràng,hệsốthunhậptrảlãiđịnhkỳcàngcaothìkhảnăngthanhtoánlãicủacôngtychocác
chủnợcủamìnhcànglớn.
EBIT
Hệsốthunhậptrảlãiđịnhkỳ=
Chiphítrảlãihàngnăm
Vídụ:NếuEBITlà8.000.000USDvàchiphítiềnnợlãihàngnămlà3.000.000USD:
8.000.000
Hệsốthunhậptrảlãiđịnhkỳ==2,67
3.000.000
Nóicáchkhác,thunhậpcaogấp2,7lầnchiphítrảlãi.
Tỷlệtrảlãithấpchothấymộttìnhtrạngnguyhiểm,suygiảmtronghoạtđộngkinhtếcóthểlàmgiảmEBITxuốngdưới
mứcnợlãimàcôngtynàyđượchạnchếbởithựctếEBITkhôngphảilànguồnduynhấtđểthanhtoánlãi.Cáccôngty
cũngcóthểtạoranguồntiềnmặttừkhấuhaovàcóthểsửdụngnguồnvốnđóđểtrảnợlãi.Nhữnggìmàmộtcôngty
cầnphảiđạttớilàtạoramộtđộantoànhợplý,bảođảmkhảnăngthanhtoánchocácchủnợcủamình.
Chỉriênghệsốthunhậptrảlãiđịnhkỳthìchưađủđểđánhgiámộtcôngtyvìhệsốnàychưađềcậpđếncáckhoản
thanhtoáncốđịnhkhácnhưtiềnnợgốc,chiphítiềnthuêvàchiphícổtứcưuđãi.
3.Hệsốtrangtrảichung.
Đểgiảiquyếtvẫnđềcóliênquanđếnhệsốthunhậptrảlãiđịnhkỳ,cóthểtínhtoánhệsốtrangtrảichung:
Cácnguồnthutiềnmặt
Hệsốtrangtrảichung=
+++
Tấtcảchiphítrongmẫusốcủahệsốnàylàcốđịnhvàđềuphảiđượccânnhắc.rõràng,mộtcôngtyvàcácnhàđầutư
củacôngtymuốncóhệsốtrangtrảichungcaonhất,nhưngđiềunàyphụthuộcmộtphầnvàokhảnăngsinhlãicủa
côngty.

Khicáchệsốnợlớnquámức,côngtycóthểnhậnthấychiphívốncủamìnhtănglên.Giátrịcáccổphiếucủacôngty
cũngcóthểgiảmxuốngtươngứngvớimứcđộrủirocủacôngtytănglên.Dođó,cácnhàquảnlýtàichínhphảithận
trọngđểtránhtìnhtrạngnợtrầmtrọngtrongcơcấuvốncủamình.Cácnguồndữliệuquantrọngcủangànhcóthểtìm
thấytrongcácbáocáotàichínhhàngquýtừuỷbanChứngkhoánvềcácngànhsảnxuất,bánlẻ,khaithácmỏ.Bạn
cũngcóthểthamchiếucácbáocáocủacáctổchứcđịnhmứctínnhiệmđểcócácsốliệutổnghợptươngtự.
Bài25:Cáchệsốvềkhảnăngsinhlời
Cácnhàđầutư,cáccổđôngvàcácnhàquảnlýtàichínhđặcbiệtchúýtớikhảnăngsinhlãicủacáccôngty.Việcphân
tíchlợinhuậncóthểbắtđầubằngviệcnghiêncứucáchthứcmộtcôngtysửdụngcơcấuvốn.Cácnhàquảnlýgiỏisử
dụngcóhiệuquảtàisảncủamình.Thôngquaviệctănghiệuquảsảnxuất,cáccôngtycóthểgiảmhoặckiểmsoátđược
cácchiphí.Tỷlệlợinhuậndobấtkỳmộtcôngtynàođạtđượclàquantrọngnếucácnhàquảnlýcủacôngtyđómong
muốnthuhútvốnvàthựchiệnviệctàitrợthànhcôngchosựpháttriểncủacôngty.
Nếutỷlệlợinhậncủamộtcôngtytụtxuốngdướimứccóthểchấpnhậnđược,thìP/E(giátrênthunhập)vàgiátrịcáccổ
phiếucủacôngtygiảmxuốngđiềuđógiảithíchtạisaoviệcđánhgiákhảnăngsinhlờilạiđặcbiệtquantrọngđốivớimột
côngty.
1.Hệsốtổnglợinhuận.
Hệsốtổnglợinhuậnchobiếtmứcđộhiệuquảkhisửdụngnguyênliệuvàlaođộngtrongquytrìnhsảnxuấtcủabanquản
lýmộtcôngty.
DoanhsốTrịgiáhàngbántínhtheogiámua
Hệsốtổnglợinhuận=
Doanhsốbán
Vídụ:Hệsốtổnglợinhuận
Nếumộtcôngtycódoanhsốbánlà1.000.000USDvàgiátrịhàngbántínhtheogiá mualêntới600.000USD,thìhệsố
tổnglợinhuậncủacôngtysẽlà:
$1.000.000$600.000
Hệsốtổnglợinhuận=
$1.000.000
Khichiphílaođộngvàchiphínguyênvậtliệutăngnhanh,hệsốtổnglợinhuậnchắcchắnsẽgiảmxuống,trừkhicôngtycó
thểchuyểncácchiphínàychokháchhàngcủamìnhdướihìnhthứcnânggiábánsảnphẩm.Mộtcáchđểtìmxemcácchi
phínàycóquácaokhônglàsosánhhệsốtổnglợinhuậncủamộtcôngtyvớihệsốcủacáccôngtytươngđồng.Nếuhệ
sốtổnglợinhuậncủacáccôngtyđốithủcạnhtranhcaohơn,thìcôngtycầnphảithựchiệnmộtbiệnphápnàođóđểcó

đượcsựkiểmsoáttốthơnđốivớichiphílaođộngvànguyênliệu.
2.Hệsốlợinhuậnhoạtđộng.
HệsốlợinhuậnhoạtđộngchobiếtBanquảnlýcủamộtcôngtyđãthànhcôngđếnmứcnàotrongviệctạoralợinhuậntừ
hoạtđộngcủacôngty.
EBIT
Mứclãihoạtđộng=
Doanhthu
Tửsốcủahệsốnàylàthunhậptrướcthuếvàlãihaychínhlàthunhậptínhđượcsaukhilấydoanhthutrừtrịgiáhàngbán
đãtínhtheogiámuavàcácchiphíhoạtđộng(EBIT).
Vídụ:Hệsốlợinhuậnhoạtđộng
NếuEBITlêntới200.000USDtrongkhidoanhthulà1.000.000USDthìmứclãihoạtđộnglà:
$200.000
Hệsốlợinhuậnhoạtđộng=
$1.000.000
Hệsốnàylàmộtthướcđođơngiảnnhằmxácđịnhđoànbẩyhoạtđộngmàmộtcôngtyđạtđượctrongviệcthựchiệnhoạt
độngkinhdoanhcủamình.HệsốbiênlợinhuậnhoạtđộngchobiếtmộtĐôladoanhthucóthểtạorabaonhiêuEBIT.Hệ
sốlợinhuậnhoạtđộngcaocónghĩalàquảnlýchiphícóhiệuquảhaynghĩalàdoanhthutăngnhanhhơnchiphíhoạt
động.Cácnhàquảnlýcầnphảitìmracácnguyênnhânkhiếnhệsốlợinhuậnhoạtđộngcaohaythấpđểtừđóhọcóthể
xácđịnhxemcôngtyhoạtđộngcóhiệuquảhaykhông,hoặcxemgiábánsảnphẩmđãtăngnhanhhơnhaychậmhơnchi
phívốn.
3.Hệsốlợinhuậnròng
Hệsốlợinhuậnrònglàhệsốtừmọigiaiđoạnkinhdoanh.Nóicáchkhácđây,làtỷsốsosánhlợinhuậnròngvớidoanhsố
bán.
Lợinhuậnròng
Mứclãiròng=
Doanhsố
Vídụ:hệsốlợinhuậnròng
Nếulợinhuậnsauthuếcủamộtcôngtylà100.000USDvàdoanhthucủanólà1.000.000USD.
100.000USD
Hệsốlợinhuậnròng==10%

1.000.000USD
Mộtsốcôngtycómứclợinhuậnrònghơn20%,vàmộtsốkháccóchỉđạtkhoảngtừ3%đến5%.Hệsốlợinhuậnròng
giữacácngànhkhácnhaulàkhácnhau.Thôngthường,cáccôngtyđượcquảnlýtốtđạtđượcmứclợinhuậnròngtương
đốicaohơnvìcáccôngtynàyquảnlýcácnguồnvốncủamìnhcóhiệuquảhơn.Xéttừgócđộnhàđầutư,mộtcôngtysẽ
ởvàotìnhtrạngthuậnlợisẽcómứclợinhuậnròngcaohơnlợinhuậnròngtrungbìnhcủangànhvànếucóthể,cómứclợI
nhuậnliêntụctăng.Ngoàira,mộtcôngtycànggiảmchiphícủamìnhmộtcáchhiệuquảởbấtkỳdoanhsốnàothìmứclợi
nhuậnròngcủanócàngcao
4.Hệsốthunhậptrêncổphần.
Hệsốthunhậptrêncổphần(ROE)làthướcđotỷsuấtlợinhuậncủacáccổđông.Nhàphântíchchứngkhoán,cũngnhư
cáccổđông,đặcbiệtquantâmđếnhệsốnày.
Nóichunghệsốthunhậptrêncổphầncàngcaothìcáccổphiếucànghấpdẫn.Hệsốnàylàmộtcáchđánhgiákhảnăng
sinhlờivàcáctỷsuấtlợinhuậncủacôngtykhisosánhvớihệsốthunhậptrêncổphầncủacáccổphiếukhác.Hệsốnày
cóthểđượctínhnhưsau:
Lợinhuậnròngsauthuế
ROE=
Vốncổđônghaygiátrịtàisảnrònghữuhình
5.Hệsốthunhậptrênđầutư(ROI)
Hệsốthunhậptrênđầutư(ROI)đượccôngtyDuPontpháttriểnchomụcđíchsửdụngriêng,nhưngngàynaynóđượcrất
nhiềucôngtylớnsửdụngnhưlàmộtcáchthứctiệnlợiđểxácđịnhtổngthểcácảnhhưởngcủacácbiênlợinhuậndoanh
thutổngtàisản.
ThunhậpròngDoanhsốbánThunhậpròng
ROI=x=
DoanhsốbánTổngtàisảnTổngtàisản
Mụcđíchcủacôngthứcnàylàsosánhcáchthứctạolợinhuậncủamộtcôngty,vàcáchthứccôngtysửdụngtàisảnđể
tạodoanhthu.Nếutàisảnđượcsửdụngcóhiệuquả,thìthunhập(vàROI)sẽcao,vànếungượclại,thunhậpvàROIsẽ
thấp.
BÀI28:Sửdụngcáchệsốđểphântích
Mỗihệsốđềcậpởcácbàitrướcchỉcungcấpmộtsốthôngtinvềmứcđộhiệuquảtronghoạtđộngcủamộtcôngty.Tuy
nhiên,nhưcácbạnbiết,việcphântíchtàichínhđặcbiệtcóýnghĩakhibạncómộtsốchuẩnmựcđểcóthểsosánhvới
cáchệsốcủamộtcôngty,bạnkhôngchỉmuốnxemkhảnăngsinhlời,khảnăngthanhtoán,tìnhtrạngnợvàcácmối

liênhệhoạtđộngcủamộtsôngtylàcaohaythấp,vàcácyếutốnàyđangđượccảithiệnhayxấuđi,màbạncònmuốn
xácđịnhmứcđộhiệuquảhoạtđộngcủacôngtyđósovớicácđốithủcạnhtranhkhác,sovớingànhhaysovớicôngty
hoạtđộngtốtnhấtcùngngành.
Mặcdùnhàquảnlýcủamộtcôngtycóthểtínhtoáncáchệsốcủacáccôngtykhác,nhữngcácthôngtinnàyđãcósẵn
từcácnguồncôngkhai,chẳnghạnnhư:Niêngiámcáchệsốtàichínhcôngnghiệpvàkinhdoanh,cáchệsốkinhdoanh
chủyếu,cáctrangtàichínhcôngtycủacáccơquanđịnhmứctínnhiệm Cácnguồnnàycungcấpcáchệsốcủatừng
côngtyvàngànhcóthểdùngđểsosánh.
Ngườitacóthểsosánhnhữnghệsốtàichínhchuẩnnàyvớicáchệsốcủamộtcôngtynàođóđểxemxemliệuchúng
khácnhauhaytươngtự.
Bảng5minhhoạviệcsosánhnày
Côngty Ngànhcôngnghiệp
Hệsố
1988 1995 1988 1995
Hệsốnợngắnhạn 2lần 2,5lần 1,8lần 1,9lần
Hệsốkỳthuhồinợtrungbình 51,3ngày 60ngày 43ngày 45,2ngày
Hệsốnợtrênvốncổphần 30% 45% 40% 38%
Hệsốthunhậptrảlãiđịnhkỳ 4,1lần 3,8lần 3lần 3lần
Hệsốbiênlợinhuậnròng 6,2% 8,3% 5,1% 6%
Hệsốthunhậptrênđầutư 12,3% 13,4% 10,4% 11%
Hệsốbiếnthiênđồngthời() 0,90 0,81 0,90 0,90
Tỷlệtăngtrườngthu
nhập(tínhtrungbình7năm)
 0,09  0,09
Hệsốgiátrênthunhập 10,5lần 10lần 8lần 8lần
Bạncóthểthấyngaylàcácconsốtrongbảngchothấyrằngvớithờikỳ7năm,sựtiếntriểntrongkhảnăngthanhtoán
vàsinhlờicủacôngtylớnhơnkhảnăngthanhtoánvàsinhlờicủacủatoànngànhcôngnghiệpmàcôngtynàyhoạt
động.Hệsốthunhậptrảlãiđịnhkỳcủacôngtygiảm,mộtphầndotỷlệnợtrênvốncổphầntăngmạnh,nhưngvẫnlớn
hơnmứctrungbìnhcủangành.Hơnnữa,bạncóthểthấyngayrằngnóichungkhảnăngthanhtoánvàsinhlợicũngnhư
khảnăngtrảnợlạilớnhơncáccôngtycùngngành.Cómộtđiểmkémhấpdẫnlàbiếnđộngtrongđònbẩytàichínhcủa
côngty(nợtrênvốncổphần),hệsốnàyđãlênđến45%vàvàothờiđiểmnăm1995đãcaohơnhẳnmứctrungbìnhcủa

ngành.Yếutốnàychothấyrằngtrongtươnglaicôngtynênpháthànhcổphiếuhơnlàtráiphiếunhằmgiữhệsốnợtrên
vốntươngđươngvớimứchợplýcủangành.Bảng5cũngchothấymặcdầutỷlệtăngtrưởngcủacôngtytươngđương
vớimứctrongtoànngànhnhưngtỷlệgiátrênthunhập(P/E)lạicaohơn,chủyếulàkhảnăngthanhtoáncũngnhưdanh
tiếngcủacôngtyvượttrộisovớitoànngành.Tuynhiên,tỷlệđánhđổirủirolợinhuậncủacôngtyvàonăm1988tương
đươngmứctoànngànhnhưđãthấytronghệsốđồngbiếnthiên.Cácnnhàđầutưhiểnnhiênnhậnthấysựtăngtrưởng
trongtỷlệnợtrênvốnlàđángbáođộng,dovậy,tỷlệgiátrênthunhập(P/E)giảmtừ10,5năm1988xuống10,0năm
1995,trongkhiđótỷlệP/Ecủangànhkhôngthayđổitrongcùngkỳ.
Việcchitiếthoácáchệsốnhưtrongbảng5giúpcáccôngtychỉrađượcnhữngđiểmyếuvàđiểmmạnhtronghoạtđộng
cuảmình.Nhưvậy,việcphântíchcáchệsốcungcấpchocácnhàquảnlýnhữngcôngcụđểcảithiệnvàpháttriểnhoạt
độngcủacôngty.
Hạnchếcủaviệcphântíchhệsố.
Cáchệsốtàichínhchỉcungcấpmộtphầnthôngtincầnthiếtđểđánhgiáhoạtđộngvàhiệuquảchungcủamộtcôngty.
Cácyếutốthốngkêkhácnhưrủiro,cầnđượctínhđếnđểcóđượcmộtbứctranhtoàncảnhvềtìnhhìnhtàichínhcủa
mộtcôngty.
Ngoàira,việcsosánhcáchệsốcóthểdẫnđếnsailầmởmộtsốphéptính.mộtcôngtycóthểđãthôngquacácchuẩn
mựckếtoánmới,tứclàcôngtynàyđãchuyểntừcáchđánhgiáhàngdựtrữFIFO(nhậptrướcxuấttrước)sangLIFO
(nhậpsauxuấttrước).Côngtycóthểđãđổitừphươngphápkhấuhaotrựctuyếnsangphươngphápkhấuhaotăngtốc.
Thôngquaviệcsátnhập,côngtycóthểđượcxácđịnhthuộcngànhcôngnghiệpmới.Tươngtự,giátrịtàisảncủacông
tycóthểđượckhaichưađúnggiátrịdolạmphátcao.Mộtvàisốliệungànhcóthểcũngđãsailệch,đặcbiệtnếucácsố
liệutrungbìnhcótínhđếnnhiềucôngtynhỏ,yếuvềtàichính.
Bạncũngcầnthậntrọngđểđánhgiáloạinợmàcôngtybạnđangnghiêncứupháigánhchịu.nếucáckhoảnvốnđược
sốD/Esẽkhácvớikhinợthểhiệnbằngcácđợttráiphiêuscólãisuấtcốđịnh.Tươngtự,mộtsốcôngtycóthểhuyđộng
vốnđầutưcủamìnhbằncáckhoảnthuêngắnhạn.Dođó,mộtsốhệsốtàichínhsẽđượccôngbốkhôngchínhxácdo
kếtquảcủacơcấutàichínhnày.ĐiềunàyđặcbiệtđúngđốivớihệsốthunhậptrênđầutưROI.
Cũngnênthậntrọngkhisửdụngcácdữliệuđượccôngbố,vìcácsốliệungànhđôikhichỉthểhiệnchocáccôngtyhoạt
độngtốtnhấtvàcótìnhhìnhtàichínhkhảquan.Ngoàira,việcphânloạicáccôngtycụthểthànhmộtngànhlàrấtkhó
khăn,vìhầuhếtcáccôngtyđềucódâychuyềnsảnxuấtkhácnhau.Vấnđềnàycóthểlàmsailệchsosánhcáchệsố
củacôngtyvớicáchệsốcủangành.
Ngoàira,cũngnêndèchừngvớicáccôngtytìmcáchthaotúngnhữngconsốcủamìnhbằngcáchbántàisảncủamình
haynhữngthủthuậtđốivớichiphíthaythế.Mặcdùnghiệpvụkếtoánđãđượccảitiếnnhằmgiảiquyếtcácvấnđềnày,

nhưngcónhiềucáchgiảithíchvàphươngphápkhácnhautrongviệclậpcácbáocáotàichínhcóthếchedấuđiểm
mạnhhayđiểmyếuthựctếcủamộtcôngty.Dovậy,khithựchiệnphântíchcácbáocáotàichínhvàcáchệsốtàichính,
cầnphảibiếtrằngcácnhàphântíchvàcácnhàquảnlýcóthểđưaracácgiảithíchkhácnhau.Tómlại,cầnthậntrọng
khiphântíchmộtcôngtydựatrêncơsởcáchệsốtàichính.Phảitínhđếncáchạnchếcóliênquanđếncáchệsốnày./.
BÀI29:Bảngcânđốikếtoán
Xemxétbảngcânđốikếtoáncủamộtcôngtyvàongày31tháng12,199X
Tàisản Nợ
Tàisảnlưu
độngTiềnmặt
43.000$ Nợngắnhạn
Cáckhoảnphảitrả
188.000$
Cổphầnchuyển
nhượngđược
62.000$ Lãitiềnvayphảitrả 27.000$
Cáckhoảnphảithu 270.000$ Thươngphiếuphảitrả 40.000$
Tồnkho 330.000$ Thuếphảitrả 72.000$
Tổngtàisảnlưuđộng 705.000$ Tổngnợngắnhạn 327.000$
Tàisảncốđịnh Nợdàihạn
Đấtđai 64.000$ 9%nợphảitrảvàonăm2015 300.000$
Nhàxưởng 630.000$ Tổngnợ 627.000$
Bànghế,đồđạc 280.000$
Trừđi:khấuhaotíchluỹ (220.000)
Tổngtàisảncốđịnh 754.000$
Tàisảnvôhình Vốnchủsởhữ
LợithếthươngmạI 30.000$ 6%cổphầnưuđãimệnhgiá100$,đã
phânphốihết500cổphần
50.000$
Cổphầnthườngmệnhgiá3$đượcphép
pháthành300.000cổphầnvàđãphân

phối200.000
600.000$
ThunhậpgiữlạI 52.000$
Lợinhuậnchưachia 160.000$
Tổngvốnchủsởhữu 862.000$
Tổngtàisản 1.489.00$ Tổngnợvàvốnchủsởhữu 1.489.000$
APHẦNNỢ.
Phầnnợchobiếtcáckhoảnnợcủacôngty.Mộtsốkhoảnnợnàyphảiđượcthanhtoántrongmộtthờigianngắn
(Nợngắnhạn)trongkhimộtsốcáckhoảnnợkhácphảiđượchoàntrảtrongnhiềunăm(nợdàihạn).
Nợngắnhạn
Nợngắnhạnlàcáckhoảnnợdướimộtnăm.Chúngđượcxácđịnhbởitừ“phảitrả”thườngđượcdùngdướiđây:
Cáckhoảnphảitrả:Sốtiềnmàmộtcôngtymuachịuhànghoávàdịchvụđangcònnợ.
Cáckhoảnkhoảnvayngắnhạnphảitrả:Khoảnvayngắnhạntừcácngânhàngvàcáctổchứctàichính.
Cổtứcphảitrả:Tiềncổtứcđãđượctuyênbốnhưngchưatrả.
Cáckhoảnthuếphảinộp:SốtiềnmàcôngtycònnợChínhphủ.
Lãiphảitrả:Sốtiềnlãicôngtynợđốivớicáckhoảnvaynợdàihạn.
Nợdàihạn:
Nợdàihạnlàkhoảnnợcóthờihạntừmộtnămtrởlênmàcôngtyphảitrả.Vídụtráiphiếuvàcáckhoảnvaynợ
dàihạncủangânhàng.
Vídụ:Nợdàihạn
Giấynợ9%hạn2015:$300.000
BPHẦNVỐNCỦACÁCCỔĐÔNG
Phầnvốncủacáccổđôngthểhiệncácgiátrịthựccủacôngty.Nóchỉramứcđộquantâmvềsở
hữucủacáccổđông.Bảngdướiđâyphânbiệtcácloạicổphiếukhácnhau:
Cổphiếuưuđãiphảnánhtrênbảngtổngkếttàisảndựatrênmệnhgiá.Thườngmệnhgiácủacổ
phiếuưuđãilà$100.Trongmộtsốtrườnghợp,cổtứccủacáccổphiếuưuđãiđượctínhbằngtỷlệ
phầntrămsovớimệnhgiá.Trongvídụtrên,cổtứchàngnămchocổphiếuưuđãilà$6($100x6%)
Cổphiếuthườngđượcphảnánhtrongbảngtổngkếttàisảndựatrênmệnhgiácủacáccổphiếu
thườngcủacôngty.Mệnhgiáchỉđểsửdụngchomụcđíchghisốsách.Mệnhgiácổphiếuthường
khôngảnhhưởngđếngíathịtrườngcủacổphiếu.Giáthịtrườngcủacổphiếuphảnánhyếutố

cungcầucủacổphiếucũngnhưtrìnhđộquảntrịcôngtyvàkhảnăngtạoralợinhuận.
Thặngdưvềvốnlàsốtiềncáccổđôngtrảtheomệnhgiáchocáccổphiếucôngtybánchocông
chúng.Nócũngđượcxemnhưlàvốngóp.Nókhôngbaogồmvốnmàcôngtynhậnđượctừlợi
nhuậnkinhdoanh.
Thunhậpgiữlạithểhiệnlợinhuậnròngđượcdànhlạisửdụngchotươnglai.Cổtứcthườngđược
trảtừthunhậpgiữlại./.
Câuhỏithườnggặp
CHỨNGKHOÁNLÀG̀?
CÁCKHÁINIỆM
1.Chứngkhoán: làhànghoátrênthịtrườngchứngkhoánbaogồm:cổphiếu,tráiphiếuvàmộtsốloạikhácnhưquyềnmua
cổphiếumới,hợpđổngtươnglai,hợpđổngquyềnlựachọn,chứngchỉquỹđầutư.
2.Cổphiếu:Cổphiếulàchứngtừxácnhậnquyềnsởhữuvàlợiíchhợpphápcủangườisởhữucổphiếuđốivớitàisản
hoặcvốncủacôngtycổphần.Khisởhữucổphiếu,bạnsẽtrởthànhcổđôngcủacôngtyđó.
Vớitưcáchlàcổđông,bạncócácquyềnlợisau:
a.Nhậncổtức:
Cổtứclàmộtphầntronglợinhuậnkinhdoanhcủacôngtymàmỗimộtcổđôngđượcchiatuỳtheotỷlệgópvốncủacổ
đông.Mứcchitrảcũngnhưh́nhthứcchitrảcổtứctuỳthuộcvàokếtquảhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcủacôngtyvàdo
HộiđổngQuảntrịhoặcĐạihộicổđôngquyếtđịnh.
b.Quyềnmuathêmcổphiếumới:
Trongquátŕnhhoạtđộng,côngtyđượcphéppháthànhthêmcổphiếuđểtăngvốn.Đểbảovệquyềnlợicủanhữngcổ
đônghiệntại,khipháthànhthêmcổphiếu,côngtythườngdànhquyềnưutiênmuathêmcổphiếumớichonhữngcổđông
này,tươngứngvớitỉlệcổphầngópvốncủahọthườnglàvớigiáưuđăihơnsovớicáccổđôngmới.
c.Quyềnbỏphiếu:
TrongcáccuộchọpĐạihộicổđông,cổđôngphổthôngcóquyềnbỏphiếuchocácchứcvụquảnlưcôngty;bỏphiếuquyết
địnhcácvấnđềquantrọngcủacôngty.NếukhôngthamdựĐạihộicổđôngđược,cổđôngcóthểuỷquyềnchongười
khácthaymặthọ.
d.Quyềntiếpcậnthôngtin:
Cổđôngcóquyềnđượcthôngbáokịpthờimọidiễnbiếntrongcôngty,đặcbiệtnhữngt́nhh́nhcókhảnăngtácđộng
mạnhđếngiácổphiếu.Cácbáocáotàichínhđịnhkỳvàcácloạithôngbáocũnglàcácthôngtinmàcổđôngcóquyền