Các giải pháp vĩ mô nhằm tăng nội địa hoá trong các doanh nghiệp sản xuất xe máy ở việt nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (7.72 MB, 133 trang )
1967
LV.TIiS j
DHKTQD
ô
x
o
fsyaJ
^S*>J
C --3
psccj
ea
s.
C -)!
i?-'1 >
o
r >3
-.
o
[ ?1
m
ua
tô3
ãM>
p=d j
a
>/
m
a
tM
>
!Ê
TRUONG DAI HOC KINH TE QUOC DAN
*
*
*
VU HOANG GIANG
CAC GIAI PHAP VI MO NHAM TANG NOI
DIA HO A TRONG CAC DOANH NGHIEP
SAN XU AT XE MAY O VIET NAM
DAI HOC KTQD
trungtam
THONG TIN THl/VIEN
__ .. — . T I
•
Chuyen nganh: KINH TE THVONG MAI
LU AN VAN THAC SY KINH TE
NGUOl HUONG DAN KHOA HOC:
PGS.TS. NGUYEN THUA LOC
DA I HOC KTQD
TRUNGTAM
THONG TIN THUl/IEIt
Ha Noi, 2006
JUti edm. du
Trong qua trinh lam luan van, toi da nhan dupe rat nhieu sir quan tarn giup do
nhiet tinh cua thay co giao, ban be va ngudi than.
Toi xin tran trong bay to str cam on sau sSc tdi:
-
PGS.TS. Nguyen Thira Loc, giao vien hudng dan true tiep da tan tinh chi bao
cho toi.
-
Ban lanh dao va tap the CBCNV Bo Cong Nghiep.
-
Ban lanh dao va tap the CBCNV Cue Hai Quan Ha Noi.
-
Cac thay co giao Khoa Thuong Mai.
Da quan tarn tao dieu kien giup do, ung ho va dong gop nhieu y kien qui bau de
toi hoan thanh luan van.
Toi cung muon bay to su cam on tdi ban be va ngudi than da giup do dong vien
trong suot qua trinh hoc tap va nghien cuu.
MUCLUC
Trang
Danh muc cac chu viet tat.
Danh muc cac bang, bieu.
Tom tat luan van.
MO DAU........................................................................................................ 1
ChUOng 1. NHUNG VAN DE v! MO DOI V6l NOI DIA HOA TRONG CAC
DOANH NGHIEP SAN XUAT XE MAY.............................................................. 5
1.1 Sit can thiet noi dia hoa trong cac doanh nghiep san xuat xe may d Viet Nam .5
1.1.1 Khai niem ve xe may va noi dia hoa xe may............................................ 5
1.1.2 Su can thiet noi dia hoa xe may................................................................. 6
1.2 Cac nhan to anh hudng den noi dia hoa............................................................ 7
1. 2 .1 Nhan to ben trong doanh nghiep................................................................. 7
1.2.2 Nhan to ben ngoai doanh nghiep............................................................... 14
1.3 Cac giai phap vi mo nham tang noi dia hoa...................................................... 19
1.3 .1 Khai niem giai phap vi mo........................................................................ 19
1.3 .2 Phan loai cac giai phap........................................................................... 19
1.4 Kinh nghiem cua cac nudc ve noi dia hoa xe may va kha nang van dung vao
Viet Nam........................................................................................................ 21
1. 4 .1 Kinh nghiem cua cac nude........................................................................21
1.4.2 Kha nang van dung kinh nghiem cua cac nudc vao Viet Nam.................. 27
Chuong 2. PHAN TICH THUC TRANG CAC GIAI PHAP v! MO DOi VdI
NOI DIA HOA TRONG CAC DOANH NGHIEP SAN XUAT
XE MAY 0
VIET
NAM........................................................................................................................ 29
2.1 Thuc trang san xuat, kinh doanh va noi dia hoa xe may................................... 29
2.1.1 Thuc trang san xuat, kinh doanh cua cac doanh nghiep............................ 29
2.1.2 Tinh hinh noi dia hoa cua cac doanh nghiep hien nay................................ 43
2.2 Thuc trang cac giai phap vi mo da ap dung va tac dong doi voi noi dia hoa...... 53
2.2.1 Giai doan cam nhap khau xe nguyen chiec................................................. 53
2.2.2 Giai doan dua ra muc han ngach dupc phep nhap khau............................. 54
2.2.3 Giai doan thue theo ty le noi dia hoa.......................................................... 56
2.2.4 Giai doan ap dung thue theo san pham........................................................ 58
2.2.5 Cac quy dinh ve ty le noi dia hoa phai dat dupe.......................................... 59
2.2.6 Cac quy dinh ve chat lupng linh kien, xe may san xuat va nhap khau....... 60
2.2.7 Cac chfnh sach khac nhdm khuyen khfch tang noi dia hoa........................ 63
2.3. Ket 1 uan rut ravv cac giai ppap vi mo da ap ddun........................................... 65
2.3 .1 Nhung uu diem........................................................................................... 65
2.3.2 Nhung nhupc diem..................................................................................... 67
2.3.3 Nhung van de dat ra can giai quyet............................................................. 71
Chuang 3. CAC GIAI PHAP v! MO NHAM TANG NOI DIA HOA TRONG
cac doanh nghiep san xuat xe may
d
viet
NAM.................................... 75
3.1 Quan diem, dinh huOng chien lupc va muc tieu cua nganh............................... 75
3.1.1 Quan diem phat trien ve noi dia hoa...........................................................75
3.1. 2 Dinh huong phat trien................................................................................. 77
3. 1. 3 Muc tieu cua nganh...................................................................................... 78
3.2 Cac giai phap v! mo chu yeu nhdm tang noi dia hoa xe may............................. 79
3.2 .1 Giai phap doi voi Nha nuoc........................................................................ 79
3.2.2 Giai phap do'i voi cac ca quan co lien quan................................................ 87
3.3 Nhung dieu kien doi vOi doanh nghiep de thuc hien cac giai phap.................. 92
3.3.1 Dieu kien ve thi truong................................................................................ 92
3.3.2 Xay dung cac trung tam nghien cuu............................................................ 94
3.3.3 Xay dung chien lupc tai chfnh..................................................................... 94
3.3.4 Giai phap de nhap khau, san xuat xe ga va xe phan khoi lon...................... 95
3.3.5 Dieu kien ve nguPn nhan luc....................................................................... 96
KETLUAN.............................................................................................................. 97
TAI LIEU THAM KHAO........................................................................................ 99
PHU LUC............................................................................................................... 101
CAC CHU VIET TAT TRONG LUAN VAN.
CN
Cong nhan.
DN
Doanh nghiep.
FDI
Doanh nghiep co von dau tu nude ngoai.
HVN
Cong ty xe may Honda Viet Nam.
NDH
Noi dia hoa.
SYM
Cong ty xe may SYM Viet Nam.
SUZUKI
Cong ty xe may Suzuki Viet Nam.
TB
Trung binh.
TNHH
Trach nhiem huu han.
Yamaha
Cong ty xe may Yamaha Viet Nam .
WTO
To chuc Thuong mai the gidi.
DANH MUC CAC BANG BIEU.
DANH MUC BANG
Trang
Bang 1.1. Nguon von dau tn theo loai htnh doanh nghiep....................................... 9
Bang 1. 2 . Co cau von dau tu theo loai hinh doanh nggiep.....................................10
Bang 2.3. Phan loai co so can xuat llip crifp theothanh phan kinh te....................... 29
Bang 2.4 . Phan toai co so tan xuat tUp rap theovung tanh tho.............................. 30
Bang 2.5. So lupng xe may san xuat va lap rap...................................................... 30
Bang 2.6. So tirong xe nmlA/tiui hanh tt^or^n? giai doan 1999-2005.......................... 35
Bang 2.7. Giai ban xe may cuaCong tty Y^naha Viet Nam.................................. 36
Bang 2.8. Gia ban xe may cuaCong tty Susuki 'ttet NNm..................................... 36
Bang 2.9. Gia banxe nai^/ cuaCong tty SYM (ten ch It VMEP)........................... 37
Bang 2.10. Gia ban xe may cua Cong ty Honda Mtpt Nam..................................... 37
Bang 2.11. Gia ban mot so Ioai xe do cac doanh nghipp Mipt Nam san xuat.......... 39
Bang 2.12. So Iupng nhan hipu xe may tren thi truong Mipt Nam............................ 40
Bang 2.13. Tong hop ttnh hinh dAu ttr nm dia. hha dia ccc doran nnhiep............... 44
Bang 2.14. Tong hep tmh bin Ci ttr tiling to doy (thuuen tua ccc doran nngiep.......46
Bang 2.15. Tong hop eden t tch xiunn truun dlnnUddy chuuyn t Ip rap.................... 47
Bang 2.16. So cong nhyn tuung bmh/dyy chuynn Ipp rap......................................... 49
Bang 2.17. Nang Iuc Ipp rap m6i nam cUa mot dyy chuyen..................................... 50
Bang 2.18. Ty Ip noi dia haa dat dupc cua cac doanh nghipp trong nude............... 51
Bang 2.19. Ty Ip noi dia haa dat dupc cua cac doanh nghipp FDI..........................52
Bang 2.20. So Iupng va gia tri xe may nguyen chiec nhap khau.............................. 54
Bang 2.21. So Iupng va gia tri Iinh kipn dong bo nhap khau...................................55
Bang 2.22. Nhu cUu xe may trong nudc den nam 0020.......................................... 73
DANH MUC BIEU DO
Trang
Bieu 1.1. Ty le von dau tu ban dau theo loai hinh doanh nghiep........................... 10
Bieu 2.2. Luong xe may san xuat - lap rap qua cac nam........................................ 31
Bieu 2.3. So luong xe may luu hanh trong ca nude.................................................. 34
Bieu 2.4. Thi phan cua cac doanh nghiep FDI nam 2003......................................... 41
Bieu 2.5. Tinh hinh noi dia hoa cua cac doanh nghiep trong nude.......................... 44
Bieu 2.6. Ty le noi dia hoa dat duoc cua cac doanh nghiep FDI.............................. 52
, v,
_____
/\z
/\x
TRUONG DAI HOC KINH TE QUOC DAN
* * *
VE HOANG GIANG
CAC GIAI PHAP VI MO NHAM TANG NOI
DIA HOA TRONG CAC DOANH NGHIEP
SAN XUAT XE MAY O VIET NAM
7
f'S_____
S’
?,
/V
Chuyen nganh: kinh tE thUOng mai
LUAN VAN THAC SY KINH TE
TOM TAT LUAN VAN THAC SY
Ha Noi, 2006
1
MO DAU:
1. Muc dfch nghien cuu.
Noi dia hoa lien quan den nhieu van de nhuf cong nghe, von, to chuc san xuat,
nhu cau v£ xe may va chu truong cua Nha nude dong thdi lien quan den san xuat,
tieu dung xe may. Muc dfch nghien cuu cua luan van la nghien cuu cac giai phap vi
mo cua Nha nude nhdm tang noi dia hoa trong cac doanh nghiep san xuat xe may.
2. Doi tuong va pham vi nghien curu.
Doi tuong nghien cuu cua luan van la van de ly luan, thuc te noi dia hoa xe
may va chfnh sach vi mo nhfim tang noi dia hoa trong cac doanh nghiep san xuat xe
may d Viet Nam.
Pham vi nghien cuu cua luan van la cac doanh nghiep san xuat xe may
trong nude trong thdi gian tir nam 2001 den nay.
3. Phuong phap nghien ciru.
Luan van da sir dung cac phuong phap cua phep bien chung duy vat va duy vat
lich sir. Dong thdi, cac phuong phap phan tfch tong hop va phuong phap logic cung
duoc sir dung kha pho bien.
4. Ket cau cua luan van.
Ngoai phan md dau va ket luan, danh muc tai lieu tham khao luan van duoc
chia lam 03 chuong, cu the:
Chuong 1. Nhung van de vi mo doi vdi noi dia hoa trong cac doanh nghiep san xuat
xe may.
Chuong 2. Phan tfch thuc trang cac giai phap vi mo doi vdi noi dia hoa trong cac
doanh nghiep san xuat xe may d Viet Nam.
Chuong 3. Cac giai phap vi mo nhUm tang noi dia hoa trong cac doanh nghiep san
xuat xe may d Viet Nam .
ii
CHUONG 1: NHUNG VAN DE v! MO DOI Vdl NOI DIA HOA TRONG CAC
DOANH NGHIEP SAN XUAT XE MAY.
1.1 Su can thiet ndi dia hoa trong cac doanh nghiep san xuat xe may
d Viet Nam.
1.1.1 Khai niem ve xe may va noi dia hoa xe may.
1.1.1.1 Khai niem xe may:
Xe may la mot phuong tien giao thong co gioi duong bo co hai banh va gan
dong co ma nguoi chu xe co the su dung de lam phuong tien di lai hoac chuyen chb
nguoi, hang hoa, vat dung.
1.1.1.2 Phan loai cac bo phan cua xe may:
Mot la: Phan dong co (Engine).
Hai la: Phan than xe (Chassis).
1.1.1.3 Khai niem ve noi dia hoa xe may:
Noi dia hoa xe may la viec cac doanh nghiep thay the dan cac linh kien, phu
tung nhap khau bang cac linh kien, phu tung san xuat trong nubc de san xuat xe
may. Viec thay the co the di£n ra tung phan tien den co the thay the duoc toan bo
cac linh kien, phu tung cua xe.
1.1.2 Su can thiet noi dia hoa xe may.
Co nhieu ly do de can phai co noi dia hoa xe may. Trong phan nay tac gia xin
dua ra mot so ly do nhu: Noi dia hoa xe may la quy luat chung cua cac nuoc cham
phat trien, noi dia hoa xe may nham tiet kiem ngoai te, tao cong an viec lam cho
ngudi lao dong va san xuat xe may nham thay the nhap khau.
1.2 Cac nhan to anh hiufaig den noi dia hoa.
1.2.1 Nhan to ben trong doanh nghiep.
1.2.1.1 Ve trinh do cua cac doanh nghiep.
*
San xuat va to chuc san xuat.
*
Quan ly doanh nghiep.
1.2.1.2 Ve nguon von cua cac doanh nghiep.
iii
De san xuat, lAp rap xe may can dau tu day chuyen san xuat cac phu tung linh
kien xe may, bdi vay cac doanh nghiep can lupng von rat ldn.
*
Nguon von dau tu theo loai hinh doanh nghiep.
*
Co cau von dau tu theo loai hinh doanh nghiep.
1.2.1.3 Ve cong nghe cua cac doanh nghiep.
Cac doanh nghiep trong nudc san xuat theo cong nghe va thiet bi nhap khau
cua Trung Quoc, Han Quoc, Dai Loan do con nhieu han che ve von, quan ly va ky
thuat, trinh do thiet ke mSu, uy tin tren thi truong... nen cac doanh nghiep trong
nuCc khong the tu tim ra mot san pham co chat lupng va mAu ma rieng ma thuong
“bAt chudc” theo cac kieu dang xe da co. MOi khi hang xe nudc ngoai tung ra thi
truOng mot loai san pham mdi, cac doanh nghiep san xuat xe may trong nudc lap tuc
“sao chep va cai tien” mAu ma cua cac hang nay, thay doi thiet ke mot chut bang
viec lAp linh kien cua cac hang khac nhau, tao ra mot san pham “mdi” cho minh.
Chien thuat “sao chep va cai tien” san pham da tao ra qua trinh chuan hoa cac san
pham xe may noi dia gia thap.
1.2.1.4 Ve trinh do cua nguoi lao dong.
Lao dong trong cac doanh nghiep san xuat xe may d Viet Nam co uu diem la
can cu, chiu kho nhung khong mang tinh chat chuyen nghiep ma chu yeu la nguOi
lao dong nong nhan di lam thue va hudng luong theo ngay cong hay san pham.
Ngoai ra luc lupng can bo quan ly, can bo thi truong. cong nhan ky thuat trong
nganh cung chua dupc dao tao co ban. Cac doanh nghiep Viet Nam cung chua co
chinh sach nham thu hut va trong dung nhan tai do la cac can bo quan ly, can bo
kinh te co be day kinh nghiem, cac doanh nghiep trong nudc cung chua trong dung
nhieu cac chuyen gia cua nudc ngoai de nghien cuu ve linh vuc noi dia hoa xe may.
1.2.2 Nhhn to ben ngooi doonh nghiep.
* Chu truong, chinh sach cua Nha nudc.
Nha nudc chu truong phat trien cac doanh nghiep tren co sa phat huy noi luc
va tranh thu ngu6h luc ben ngoai, dac biet la linh vuc che tao phu tung, linh kien xe
may, day manh qua trinh lien doanh, lien ket trong nudc va phnn cong hpp tac quoc
te. To chuc san xuat theo hudng chuyen mon hoa cao, chu trong tmh linh hoat va
yeu cau phoi horp gifia cac doanh nghiep de phat huy sue manh tong hop cua toan
nganh.
Nhan to anh hudng den noi dia hoa o ben ngoai doanh nghiep con co: Chfnh
sach cua cac bo nganh co lien quan, thi tru’dng quoc te va quan diem cua ngudi tieu
dung.
1.3 Cac giai phap vi mo nham tang noi clia hoa.
1.3.1 Khai niem giai phap vi mo:
Giai phap vi mo la cac giai phap cua Nha nudc va cac bo nganh co lien quan
doi vdi doanh nghiep san xuat xe may nham tang noi dia hoa.
1.3. 2 Phan 1 oai cca giai phap.
1.3.2.1 hhnn loai theo noi dung tac dong.
*
Cac bien phap ve kinh te: nhu uu dai vay vo'n, uu dai cho cac chu dau tu, giam
thue xuat nhap khau, thue gia tri gia tang, tin dung.
*
Cac bien hhPh hanh chfnh phap che: Chfnh phu dua ra luat, cac quyet dinh,
chfnh sach nhUm dieu chfnh hoat dong san xuat, kinh doanh cua cac doanh nghiep.
Thanh lap cac doan thanh tra, kiem tra kiem soat ve tinh hinh noi dia hoa cua cac
doanh nghiep.
*
Cac bien phap ve ky thuat cong nghe:
- Cac qui dinh ve phat minh, sang che, don nhan, chuyen giao cong nghe.
- Cac quy dinh ve chat thai (khf thai), ve bao ve moi trudng.
- Cac quy dinh ve an toan cho ngudi tieu dung.
*
Giai phap ve to chuc san xuat, to chuc quan ly:
- To chuc san xuat: to chuc cac doanh nghiep san xuat linh kien phu tung, san
xuat xe may, phat trien cac nganh cong nghiep phu tro.
- To chuc quan ly: xny dung mo hinh tong Cong ty 90, tong Cong ty 91, mo
hinh ve tinh, xny dung lien hiep, hiep hoi cua nganh.
1.3.2.1 hhan loai theo chuc nang quan ly.
- Giai phap ve chie'n luoc, ke hoach: Tren co so tinh hinh san xuat kinh doanh
trong nhung nam qua va nhung du bao trong thdi gian tdi Chfnh phu de ra cac chien
luoc, cac ke hoach phat trien nganh cua dia phuo'ng va tac dong doi vdi chien luoc
kinh doanh cua doanh nghiep.
- Giai phap ve to chuc quan ly: Chinh phu to chuc xay dung cac mo hinh Cong
ty nhu mo hinh Cong ty 90, mo hinh Cong ty 91, to chuc Hiep hoi o to-xe may de
thuc hien viec quan ly cac doanh nghiep.
- Giai phap to chuc thuc hien: To chuc cac nha san xuat, co cau lai cac doanh
nghiep, dong thdi xay dung cac nganh cong nghiep phu tro, mO rong quan he hop
tac vdi nudc ngoai de thuc hien viec kinh doanh, san xuat xe may.
- Giai phap ve kiem soat va dieu chinh: Chinh phu de ra luat va cac van ban
dudi luat de dieu chinh hanh vi cua cac chu the san xuat, kinh doanh xe may. Thanh
lap cac doan thanh tra kiem tra, kiem soat tinh hinh noi dia hoa cua cac doanh
nghiep san xuat xe may.
1.4 Kinh nghiem cua cac nude ve noi dia hoa xe may va kha nang
van dung vao Viet Nam.
1.4.1 Kinh nghiem cua cac nudc.
Co nhieu kinh nghiem cua cac nudc ve noi dia hoa xe may duoc rut ra. O day
Tac gia xin de cap den mot so kinh nghiem nhu: ve xay dung chien luoc nganh
cong nghiep xe may. Cac giai phap hanh chinh phap che. To chuc san xuat va xay
dung cac nha cung cap phu tung. To chuc mang ludi tieu thu va xay dung quan he
hop tac quoc te.
1.4.2 Kha nang van dung kinh nghiem cua cac nudc vao Viet Nam.
Cac chinh sach, co che lien quan den cong nghiep xe may can duoc hoach
dinh cu the, dong bo co tinh khuyen khfch, thuc day, tao moi truong thuan loi va
binh ding cho cac doanh nghiep san xuat trong nudc va cac doanh nghiep FDI.
Dieu nay co y nghia rat quan trong, dac biet la O 2 giai doan dau cua su phat trien
nganh.
Can co chinh sach hd tro thich hop cong tac xuc tien thuong mai trong tim
kiem va phat trien thi truong, xay dung va quang ba thuong hieu, nghien cuu phat
trien san pham mdi, nang cao nang luc thiet ke va cong nghe cua nganh.
VI
CHCONC, 2: PHAN TICH THUC TRANG CAC GIAI PHAP VI MO DOI VOI
NOI DIA HOA TRONG CAC DOANH NGHIEP SAN XUAT
XE MAY 6 VIET
NAM.
2.1 Thuc trang san xuat, kinh doanh va noi dia hoa xe may.
2.1.1 Thuc trang san xuat, kinh doanh cua cac doanh nghiep.
2.1.1.1 Tinh hinh san xuat cua cac doanh nghiep.
*
Phan loai co so san xuat:
-
Phan loai co so san xuat theo thanh phan kinh te.
-
Phan loai co so san xuat theo vung lanh tho.
* Tinh hinh san xuat cua cac doanh nghiep:
-
Cac doanh nghiep san xuat xe may: So luong xe san xuat nam 2003 la
1412.000 xe vv nam 2000 1al .2200)00 nam 2000 1a 1.3340)00.
Cac doanh nghiep san xuat phu tung: Trong nudc, ngoai cac doanh nghiep
san xuat sam, lop, ac quy thi hien tai co 02 doanh nghiep FDI va hon 140 doanh
nghiep trong nudc dang tham gia san xuat va cung cap phu tung cho cac co so lap
rap xe may.
Nhin chung, linh vuc san xuat phu tung, linh kien xe may chua duoc chu
trong dau tu ngang tam vdi yeu cau phat trien cua nganh cong nghiep xe may, chua
thuc su dong vai tro la co sd, nen tang vung chac cho su phat trien nganh cong
nghiep xe may Viet Nam trong tuong lai.
2.1.1.2 Tinh hinh kinh doanh cua cac doanh nghiep.
* So' luong xe may luu hanh trong ca nudc: Do he thong giao thong chua phat
trien, he thong van tai cong cong con yeu, phuong tien di lai chu yeu cua ngudi dan
v&n la xe may va binh quan 6,3 ngudi mdi co mot xe may (nam 2004) thi nhu cau xe
may d thi trudng noi dia con kha ldn.
Ngoai ra, Tac gia con de cap den thi trudng xe may Viet Nam, so' luong nhan
hieu xe may tren thi trudng, ve loi nhuan cua cac doanh nghiep, tinh hinh xuat khau
xe may va linh kien, phu tung.
vii
2.1.2 Tinh hinh noi dia hoa cua cac doanh nghiep hien nay.
Tinh hinh dau tu noi dia hoa cua cac doanh nghiep. So day chuyen, day
chuyen lap rap dong co. Dien tfch xudng trung binh/day chuyen lap rap. So cong
nhan trung binh/day chuyen lap rap. Nang luc lap rap mOi nam cua mot day chuyen.
Ty le noi dia hoa dat duoc nhu sau: Nam 2002 thi da co 14 doanh nghiep
dat ty le 31,82%. Nam 2000 chi co 2 doanh nghiep co ty le noi dia hoa dat 30%40% sang nam 2003 da co 17 doanh nghiep dat ty le 38,64%. Dieu nay cho thay cac
doanh nghiep da nang cao dan ty le noi dia hoa. Da co 2 doanh nghiep co ty le noi
dia hoa dat tren 60%.
Trong cac doanh nghiep lap rap thuan tuy nam 2000 da so la cac doanh
nghiep co ty le noi dia hoa dat 20% trd xuong. Thuc te la cac doanh nghiep chu yeu
la nhap linh kien ve de lap rap chU chua lap rap duoc cac linh kien san xuat trong
nudc.
De thuc hien qui dinh cua Chfnh phu cac doanh nghiep deu nang cao dan ty
le noi dia hoa. Do vay giai doan 2004-2005 da so cac doanh nghiep da dat duoc ty le
noi dia hoa th 30- 40% co 14 doanh nghiep chiem ty le 38,64%. Ngoai ra, ty le noi
dia hoa tren 60% cung da co 4 doanh nghiep dat duoc.
2.2 Thuc trang cac giai phap vi mo da ap dung va tac dong doi vol
noi dia hoa xe may.
2.2.1 Giai doan cam nhap khau xe nguyen chiec.
Nhung chfnh sach cua Chfnh phu tac dong truc tiep den nganh cong nghiep
xe may noi chung va qua trinh noi dia hoa cua cac doanh nghiep san xuat xe may
noi rieng. Chu truong cua Nha nudc la khuyen khfch phat trien noi dia hoa xe may,
do do cuoi nhung nam 90 cua the ki 20, Chfnh phu da co nhung chfnh sach nhu cam
nhap khau xe nguyen chiec, thuc day viec san xuat linh kien, phu tung xe may trong
nudc phat trien.
2.2.2 Giai doan dua ra muc han ngach duoc phep nhap khau.
viii
Giai doan nay Chinh phu thuc hien chinh sach khuyen khich nhap khau linh
kien, phu tung va han che nhap khau xe may nguyen chiec.
*
Tinh hinh nhap khau xe may.
*
Tinh hinh nhap khau linh kien, phu tung.
Giai doan nay, Chinh phu ap dung che do han ngach bo linh kien. Phan bo han
ngach theo nang luc san xuat trong nudc.
2.2.3 Giai doan thue theo ty le noi dia hoa.
Giai doan nay Nha nudc thuc hien gia tinh thue theo ty le phan tram so vdi
gia nguyen chiec duoc Nha nudc qui dinh va ty le phan tram cua mdi linh kien/
nguyen chiec duoc Nha nudc qui dinh.
2.2.4 Giai doan ap dung thue theo san pham.
Nha nudc chu truong cho phep nhap khau linh kien phu tung nham khuyen
khich cac doanh nghiep san xuat phat trien. Doi vdi nhung xe nhap khau nguyen
chiec Chinh phu da dua ra muc thue rat cao. Day la mot chu truong dung dan cua
Nha nudc nham bao ve cac doanh nghiep san xuat xe may trong nudc.
Hien nay, Nha nudc dang thi hanh chinh sach thue vdi linh kien xe may nhu sau:
-
Thue suat: Thuc hien theo dung ma cua mat hang duoc qui dinh trong bieu
thue'.
-
Gia tinh thue': Theo tri gia GATT.
Theo Quyet dinh 147/2002/QD-TTg ngay 25/10/2002 cua Thu tudng Chinh
phu ve co che dieu hanh quan ly xuat nhap khau, san xuat, lap rap xe 2 banh gan
may va phu tung giai doan 2003-2005 se bai bo han che doi vdi nhap khau xe may
nguyen chiec va bo linh kien khong dang ky ty le noi dia hoa (loai mdi) nhung thue
nhap khau xe may nguyen chiec va dong co se duoc nang dan tu 60% len 100% de
han che nhap khau.
Nam 2003 xe may da bi dua ra khoi danh muc loai trU tam thdi va khong bi
han che nhap khau vdi muc thue nhap khau la 100%. Du muc thue nhap khau xe
may nguyen chiec vao Viet Nam trudc con kha cao, nhung chi den nam 2006, xe
may nguyen chiec nhap khau tU ASEAN se chi con chiu muc thue suat 20% va giam
xuong 5% vao nam 2008 theo quy dinh cua CEPT/AFTA. Du bao, neu chua ke den
ix
xuat khau thi nhu cau xe may binh quan giai doan 2001-2010 se la khoang 1,3 trieu
xe/nam. Nhu cau xe may 0 cac thanh pho ldn thdi gian tdi se khong tang nhieu, con
o nong thon nhu cau se tang len va on dinh vao nam 2010.
2.2.5 Cac qui dinh ve ty le noi dia hoa phai dat duoc.
Cac doanh nghiep Viet Nam san xuat va lap rap xe may, theo quy dinh deu
da phai thu’c hien noi dia hoa th nhung nam dau san xuat. Den nay tuy con nhieu
thieu sot ve chat luong nhung cac doanh nghiep Viet Nam da nhanh chong noi dia
hoa duoc hau het cac bo phan, chi tiet cua xe may, ke ca mot so chi tiet cua dong co.
Chuang trinh noi dia hoa cua cac doanh nghiep FDI trong linh vuc san xuat
lap rap xe may deu duoc quy dinh trong gia'y phep dau tu, trong do nam dau tien
phai dat 15-20% gia tri xe va nang dan len 60-70% tu nam thti 5 trd di. Cac doanh
nghiep FDI da thuc hien viec tang dan ty le noi dia hoa qua cac nam, dap ting yeu
cau ve tiein do va ty le noi dia hoa quy dinh tai Giay phep dau tu. Hien nay, ty le noi
dia hoa dat duoc cua cac doanh nghiep FDI deu o mtic cao.
2.2.6 Cac qui dinh ve chat luqng cua linh kien, xe may san xuat va
nhap khau.
Viec kiem tra chting nhan chat luong doi vdi linh kien mo to, xe gan may bat
buoc kiem tra chung nhan duoc thuc hien theo dung quy dinh tai Quyet dinh so
2557/2002/QD - BGTVT ban hanh ngay 16 thang 8 nam 2002 cua Bo truong Bo
Giao thong van tai va cac van ban lien quan khac.
Doi vdi cac linh kien khac, Co so san xuat co the thuc hien viec kiem tra
chting nhan theo cac tieu chuan khac nhu: TCVN, TCN va tieu chuan co so.
2.2.7 Cac chfnh sach khac nhhm khuyen khfch tang noi dia hoa.
Chfnh phu dang hoan thien mang ludi cung cap phu tung, linh kien trong
nudc, dam bao phat trien tren ca hai phuong dien la luong va chat nhd tang cudng
dau tu, lien ket chuyen mon hoa va hop tac hoa san xuat cao. Giai doan tdi mang
ludi cung cap phu tung hudng tdi xuat khau va tham gia vao phan cong san xuat cua
khu vuc va the gidi tren co so chuyen mon hoa sau va nhung phu tung, linh kien
quan trong co tfnh chat quyet dinh den chat luong san pham va co loi the' canh tranh.
X
2.3. K<^: luan nit ra ve cac giai phap vi mo da ap dung.
2.3.1 Nhung uu diem.
2.3.1.1 Tao dieu kien cho nganh san xuat xe may hinh thanh va phat trien.
Cac chinh sach khuyen khich, tfu dai cua Nha nudc da tao dieu kien cho
nganh san xuat xe may trong nudc hinh thanh va phat trien, di th thap den cao, tu lap
rap don gian den san xuat xe may, th nhap khau hoan toan linh kien phu tung den
san xuat trong nudc, thay the dan nhap khau.
Cac doanh nghiep trong nudc tiep thu san xuat tu nhien theo “hieu ung dan
seu”. Thong qua cac doanh nghiep FDI vdi cong nghe san xua't, lap rap va kiem tra
hien dai, co kinh nghiem quan ly va ky nang san xuat hang loat. Nang luc san xua't
xe may cua cac doanh nghiep trong nudc da co nhung tien bo dang ke, dieu nay the
hien qua ket qua tich cuc ve ty le noi dia hoa dat duoc cua cac doanh nghiep.
Ngoai uu diem tren cac chinh sach vi mo cua Nha nudc con co nhung uu
diem nhu: Dua ra moi trudng canh tranh binh dang giua cac doanh nghiep. Tao tien
de cho viec hinh thanh thi trudng xua't khau xe may. Bao ve duoc quyen loi cho ng-
udi tieu dung va xa hoi. Dua nganh cong nghiep xe may lien ket vdi cac nudc trong
khu vuc
2.3.2 Nhu’ng nhiro'c cdieim
2.3.2.1 Cac chinh sach vi mo con thieu on dinh.
Giai doan dau, cac chinh sach cua Nha nudc ve phat trien noi dia hoa trong
cac doanh nghiep san xuat xe may chua on dinh, thay doi nhanh. Nhieu van ban con
chong cheo, mau thuhn do do viec van dung co che chinh sach cua Nha nudc con
phuc tap gay kho khan cho cong tac quan ly Nha nudc cung nhu viec to chuc thuc
hien cua doanh nghiep.
2.3.2.2 Chua xay dung duoc he thong san xuat trong nganh.
Khu vuc doanh nghiep trong nudc phat trien manh mun, dan trai, chua hinh
thanh mo'i lien ket chat che cho phan cong hoa, hop tac hoa san xuat trong nganh.
Cac doanh nghiep tu nhan dau tu day chuyen san xuat, lap rap va kiem tra chu yeu
th Trung Quo'c, trinh do cong nghe chua cao, khong dong bo. Do dau tu dan trai nen
quy mo va nang luc san xua't cua cac doanh nghiep trong nudc con nho, cong nghe
XI
con thap. Dau tu con mat can doi trong san xuat phu tung, linh kien; den nay trong
nudc chua che tao dupc dong co hoan chinh.
2.3.2.3 Chua quan tam den quan ly chat lupng, quan ly thi truong.
Cac chfnh sach cua Nha nudc chua quan tam den quan ly chat lupng san
pham cung nhu xay dung doi ngu can bo thiet ke dan den phu thuoc vao cong nghe
nudc ngoai.
Chat lupng san pham do cac doanh nghiep trong nudc va cac lien doanh san
xuat khong dong deu. San pham do cac doanh nghiep lien doanh co chat lupng tot
nhung gia thanh lai qua cao so vdi thu nhap binh quan. San pham trong nudc lai co
chat lupng qua thap, vi vay so' lupng xe tang nhung cung ty le thuan vdi so' lupng tai
nan giao thong.
Kho khan ldn nhat cua nganh trong giai doan nay la nang cao chat lupng san
pham, giam chi phi san xuat ...nham giam gia ban. Cac loai san pham thay the (xe
dap, o to, phuong tien giao thong cong cong) cung se phat trien manh d Viet Nam
va cac nudc trong khu vuc, do vay pham vi thi truong se bi thu hep lai, san pham xe
may doi hoi phai luon cai tien de canh tranh dupc vdi cac san pham thay the tren.
Trong nhung nam gan day, cac doanh nghiep kinh doanh va san xuat xe may
phat trien nhanh chong ve so' lupng . Dieu nay gay ra su kho khan cho cac chfnh
sach cua Chfnh phu nh^m dieu tiet, quan ly. Thuc te trong thoi gian vua qua so'
lupng cac vu gian lan thuong mai da gia tang. Tren thi truong gia xe may thuong cao
hon gia hoa don vie't ra dieu nay da gay that thu ve thue' cho nudc ta.
Ngoai ra cac chfnh sach cua Nha nudc con chua chu trong phat trien san xuat
phu tung va cac nganh cong nghiep phu trp. Thieu su chuan bi cho nganh khi nudc
ta hoi nhap quo'c te.
2.3.3 Nhu’ng van de dat ra can giai quyet.
Mot vai van de can giai quyet vdi cac chfnh sach nhu: Chfnh sach cam nhap
khau xe may nguyen chiec, chfnh sach ve yeu cau ky thuat linh kien phu tung san
xua't nhap khau, chfnh sach han che dang kf xe may....
xii
CHU0NG 3: ChC GIAI PHAP VI MO NHAM TANG NOI DIA HOA TRONG
CAC DOANH NGHIEP SAN XUAT XE MAY 0 VIET NAM.
3.1 Quan diem, Dinh hudng chien luoc va muc tieu cua nganh cong
nghiep xe may.
3.1.1 Quan diem phat trien ve noi dia hoa: Quan diem thiet thuc co chon loc,
quan diem phat trien va quan diem hieu qua.
3.1.2 Dinh hudng phat trien.
Khuyen khicli cac doanh nghiep lien ket, lien doanh de hinh thanh cac co so
san xuat xe may va linh kien xe may theo quy mo cong nghiep nhUm phat huy hieu
qua to chuc san xuat theo hudng chuyen mon hoa, hop tac hoa trong cong nghiep xe
may Viet Nam. Tung budc hinh thanh mot so tap doan san xuat xe may ldn co kha
nang canh tranh cao. Giai doan tu nay den nam 2010 khong phat trien them cac
doanh nghiep lap rap va san xuat xe may.
3.1.3 Muc tieu cua nganh.
Dap ung nhu cau trong nudc, nhat la cho ngudi dan o khu vuc nong thon ve
cac loai xe dam bao chat luong, co gia canh tranh, san luong binh quan 1,1-1,3 trieu
xe/nam vdi ty le noi dia hoa cao (>90%) bUng cong nghe hien dai vao nam 2010.
Day manh xuat khau xe may va phu tung, linh kien xe may chat luong quoc
te, dat 300.000 - 400.000 xe va bo linh kien dong bo vao nam 2010. Th sau 2010, xe
may va phu tung, linh kien duoc san xuat chu yeu cho xuat khau.
Tung budc vung chac san xuat xe may mang thuong hieu Viet Nam co suc
canh tranh cao. Cac doanh nghiep san xuat xe may va phu tung phai dat tieu chuan
va thuc hien tot he thong quan ly chat luong theo tieu chuan ISO 9001 (phien ban
2000)
3.2 Cac giai phap vi mo chu veil nnhm tang noi dia hoa xe may
3.2.1 Giai ph^ doi vdi Nha nudc.
3.2.1.1 Ban hanh cac van ban phap luat dong bo, ro rang, minh bach.
Moi trudng phap ly chua minh bach dang la mot tro ngai ldn trong phat trien
kinh te noi chung va nganh noi rieng. Kinh nghiem hoi nhap WTO cua Trung Quoc
xiii
cho thay, cac nha dau tu nudc ngoai rat quan tam tdi “khong phan biet doi xu” va
mot moi truong kinh doanh co he thong phap ly minh bach va co the du doan duoc.
Chinh phu nen hoan thien va duy tri on dinh cac chfnh sach co ban lien quan
den phat trien cong nghiep xe may Viet Nam trong thdi gian tu nay den nam 2010
de cac nha dau tu trong nudc va nudc ngoai yen tam dau tu phat trien san xuat.
3.2.1.2 Cac giai phap ve kinh te.
*
Thu nhat: Giai phap ve chfnh sach thue xuat nhap khau.
Doi vdi cac linh kien, phu tung xe may Chfnh phu co the thuc hien danh thue
theo ty le phan tram noi dia hoa co duoc trong san pham. Vdi nhung linh kien, phu
tung kho thuoc cum dong co xe Chfnh phu se co cac chfnh sach uu dai nhu mi6n
thue nhap phoi cua thanh pham hay giam thue gia tri gia tang vdi linh kien. Qua
cach tfnh thue nay se khuyen khfch cac doanh nghiep trong nudc nang cao duoc ty
le noi dia hoa. Dong thdi Nha nudc se d<3 quan ly duoc phan tram noi dia hoa trong
tung danh muc linh kien, phu tung cua xe may.
*
Thu hai: Ban hanh nhung chfnh sach uu dai doi vdi cac nha dau tu.
Cac du an dau tu san xuat xe may va phu tung xe may duoc hudng cac uu dai
ve dat dai, vay von, dau tu ngoai hang rao,... Cho phep trfch toi da khong qua 2%
doanh thu cho nghien cuu phat trien (R&D). Do vua la mot nhan to' khuyen khfch
dau tu tu nhan va thu hut FDI vao nganh, vua la thach thuc ldn do'i vdi cac doanh
nghiep xe may trong nudc — vi dong thdi phai canh tranh vdi cac san pham xe may
nhom gia thap cua Trung Quo'c, dong xe tu cac nudc ASEAN hay nhung nhan hieu
da co uy tin, thuong hieu noi tieng tu trudc nhu san pham cua Honda, Yamaha...
Neu cac nha dau tu Viet Nam tien hanh dau tu xay dung nha may san xuat xe
may d nudc ngoai se duoc xem xet cho vay ngoai te vdi lai xuat uu dai to'i thieu
trong 10 nam.
3.2.1.3 Cac giai phap ve cong nghe, ky thuat.
*
Thu’ nhat: Giai phap ve cong nghe.
Trong nhung nam tdi, cong nghiep xe may Viet Nam nen tap trung thuc hien
chuyen giao cong nghe, nhanh chong ung dung va lam chu cong nghe tien tien, hien
dai duoc chuyen giao tu do'i tac nudc ngoai thong qua hinh thuc lien doanh lien ket.
xiv
Coi cong nghe san xuat xe may cua Nhat Ban la cong nghe dan dat trong nganh
nham tao ra cac san pham xe may co chat lupng cao hudng tdi xua't khau.
Nang cao nang luc cong nghe ma va son (son tinh dien kho va uot) ca ve quy
mo va chat lupng phai dat tieu chuan quoc te. Nang cao va hien dai hoa cong nghe
gia cong cat got va nhiet luyen, Ung dung rong rai cong nghe CNC, NC de san xuat
khuon (dap, duc kim loai, ep nhua...) dung cu, cung cap cho cac day chuytn san
xua't.
Chuyen giao cong nghe dan dat, nang cao cong nghe noi sinh, phat trien
nhanh cong nghe phu trp, dau tu manh cong nghe phat trien san pham mdi- do la
chien lupc cong nghe dong bo tren con dudng phat trien cua cong nghiep xe may
Viet Nam.
*
Tint hai: Giai phap ve ky thuat.
Xay dung va ban hanh tieu chuan ky thuat xe may Viet Nam va cac quy dinh
kiem tra chat lupng, an toan ky thuat va bao ve moi truong lam co so kiem tra san
xuat va nhap khau xe may, phu tung xe may chat che co hieu qua.
3.2.1.4 Giai phap ve t o cchc san xuat
*
Tint nhat: Xay dung mo hinh phat trien cua nganh cong nghiep xe may.
Hien nay, co hai mo hinh phat trien san xuat trong nganh: mo hinh “hpp tac
chat che” (closed interal) va mo hinh “phan tan mO” ( open modular):
Nganh cong nghiep xe may Viet Nam khong the di theo 1 trong 2 mo hinh
tren mot cach thuan tuy, ma can ket hpp hai hda, linh hoat 2 mo hinh tren phu hop
vdi qua trinh phat trien cua nganh trong xu the hoi nhap.
*
Tint hai: Hinh thanh cac nganh cong nghiep phu trp.
Dong luc quan trong trong qua trinh phat trien cong nghiep xe may Viet
Nam la phat trien nhanh, manh cac nganh cong nghiep phu trp, xay dung tot he
thong cac nha cung cap phu tung, linh kien va mang ludi dich vu cho nganh.
Phat trien nhanh cong nghe nganh co khi va cac nganh cong nghiep phu trp
cho cong nghiep xe may (san xua't nguyen phu lieu, hoa chat, cao su, nhua, chat deo,
dien, dien tu, vat lieu mdi, nhien lieu mdi ...) dap Ung yeu cau ngay cang cao cua
XV
san pham, hd tra huy dong von, hd tra dao tao nguon nhan luc, cung cap thong tin
cong nghe, to chuc hoi cha thuong mai va trien lam san pham....
*
Thu ba: Giai phap doi vdi cac doanh nghiep cung cap linh kien, phu tung.
Khuyen khich moi thanh phan kinh te phat trien san xuat phu tung, linh kien
xe may (dac biet la san xuat dong co xe), va cac chi tiet kho khac vdi cong nghe
hien dai song song lien ket, hap tac thanh he thong cac nha cung cap phu tung manh
ca ve chat va luang nham tao ra san pham co sec canh tranh cao .
Xay dung va phat trien he thong dich vu, he thong phan phoi nang dong,
chuyen nghiep cho nganh. Uu tien phat trien cac doanh nghiep san xuat dong co va
chi tiet dong co, cac doanh nghiep san xuat nguyen, phu lieu cho san xuat phu tung,
linh kien.
3.2.1.5 Giai phap ve to dure quan I y.
*
Thu' nhdt. Xay dung chien luac hap tac uuoc te.
Vdi su nang dong trong san xuat kinh doanh, sec manh ve tai cWnh, ve cong
nghe va kinh nghiem cua cac cong ty ldn, cac tap doan ldn cua cac nudc nay se ngay
cang tao ra nhieu co hoi cho cac doanh nghiep xe may Viet Nam trong viec nang
cao nang luc san xuat kinh doanh thong uua lien doanh, lien ket va hap tac dudi
nhieu phuong thuc khac nhau. Qua viec nang cao hap tac, xuc tien thuong mai se la
mot nhan to khong nho hd tra cac doanh nghiep xe may Viet Nam trong viec tim
kiem va khai thac mot so thi trudng tiem nang cua khu vuc cung nhu cua the gidi.
*
Thu hai: Nang cao vai tro cua Hiep hoi Xe dap - Xe may.
Nang cao vai tro cua Hiep hoi nganh nhu la trung gian giua cac nha san xuat
va cac co uuan uuan ly cua Chfnh phu, dau moi lien hiep cac doanh nghiep trong
nudc va cac doanh nghiep FDI trong “gia dinh” cong nghiep xe may Viet Nam, giup
nghien cuu soan thao cac chfnh sach phu hap uua trinh phat trien cong nghiep xe
may.
3.2.2 Giai phap doi veri cac co quan cd lien quan:
3.2.2.1 Gida pimp doi vdi Bo Cong nghiep.
*
Thu nhdt: Quy hoach cac doanh nghiep san xuat xe may.
XVI
Xet tren phuang dien toan nganh, su dau tu dan trai manh mun thieu tap trung
se anh huong trnc tiep den hieu qua cua qua trinh san xuat va lam giam sue canh
tranh cua san pham. Do do, tai eau true he thong san xuat theo hudng sat nhap cac
doanh nghiep nho thanh doanh nghiep ldn, thuc hien hop tac va phan cong trong san
xuat giua cac doanh nghiep nho thanh doanh nghiep ldn.
*
Th it hai: To chuc cac doanh nghiep san xuat chi tiet quan trong va cac doanh
nghiep ve tinh.
Hien nay co rat ft doanh nghiep (bao gom ca cac doanh nghiep cung cap linh
kien, phu tung xe may cho cac doanh nghiep trong nudc va FDI) san xuat cac bo
phan chfnh, quan trong, doi hoi ky thuat cong nghe cao thuoc cum dong ca xe. Mot
so' doanh nghiep tfch cuc dau tu thiet bi, cong nghe de san xuat duoc nhieu chi tiet
cua xe vdi chat luong dam bao va gia thanh phu hop. Den nay con mot so' chi tiet
kho thuoc cum dong ca (nhu banh rang ly hop, vong bi, ngat so', dien khoi dong...)
co gia tri khoang 30 USD trong gia thanh mot chiec xe chua duoc dau tu san xuat.
Bo cong nghiep nen tap trung mot so' doanh nghiep chuyen nghien cuu va che tao
cac linh kien kho, mot so' linh kien quan trong tren de giup cac doanh nghiep khong
phai phu thuoc va buoc nhap khau cua cac doanh nghiep nudc ngoai nham chu dong
han trong viec san xua't, kinh doanh.
Xay dung mo hinh cac doanh nghiep san xua't linh kien xoanh quanh cac
doanh nghiep san xuat xe may. Nha cung cap linh kien co the tro thanh ve tinh hay
co dong cua doanh nghiep nham on dinh luong xe san xuat va giu chu tin cho doanh
nghiep.
Ngoai ra con co giai phap doi vdi bo Giao thong Van tai, Bo Khoa hoc Cong
nghe va Moi trudng, Bo Thuang mai, Tong cuc Hai quan va giai phap do'i vdi Bo Tai
chinh.
3.3 Nhung dieu kien doi vdi doanh nghiep de thuc hien cac giai
phap.
Dieu kien ve thi trudng; xay dung cac trung tam nghien cuu; xay dung chien
luoc tai chinh; giai phap de nhap khau, san xuat xe ga va xe phan khoi ldn; dieu kien
ve nguon nhan luc.
