Khai thác kỹ thuật hệ thống điều hòa không khí dựa trên xe toyota vios

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
KHOA CƠ KHÍ
BỘ MƠN CƠ KHÍ Ơ TƠ
**********

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
TÊN ĐỀ TÀI:
KHAI THÁC KỸ THUẬT HỆ THỐNG ĐIỀU HỊA
KHƠNG KHÍ DỰA TRÊN XE TOYOTA VIOS 2018
NHIỆM VỤ RIÊNG: THIẾT KẾ MỘT SỐ CHI TIẾT
TRONG HỆ THỐNG ĐIỀU HÒA
Sinh viên: Đặng Văn Hào
Chuyên ngành: Cơ khí ơ tơ
Hệ:Chính quy
Khóa: 59
Người hướng dẫn: TS. Trương Mạnh Hùng
Tp. Hồ Chí Minh - 10/2022


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG...................................................................................iv
MỞ ĐẦU.................................................................................................................1
Chương I. tổng quan.............................................................................................2
1.1. Tổng quan về hệ thống điều hịa khơng khí...........................................................2
1.1.1. Cơng dụng........................................................................................................
1.1.2. Phân loại..........................................................................................................
1.1.3. u cầu.............................................................................................................

1.2. Hệ thống điều hịa khơng khí trên ơ tơ con............................................................3
1.2.1. Sơ đồ, nguyên lý làm việc chung của hệ thống điều hịa ơ tơ con...................
1.2.2. Cấu tạo và ngun lý của một số bộ phận trong hệ thống...............................
1.3. Giới thiệu ô tô cơ sở Toyota Vios 2018.................................................................15
1.3.1. Giới thiệu chung về xe Toyota Vios 2018......................................................15
1.3.2. Các thông số kĩ thuật của xe..........................................................................16

Chương II. KẾT CẤU HỆ THỐNG ĐIỀU HÒA KHƠNG KHÍ TRÊN XE
TOYOTA VIOS 2018..........................................................................................18
2.1. Sơ đồ bố trí hệ thống điều hịa khơng khí trên xe Toyota Vios 2018.................18
2.1.1. Sơ đồ bố trí chung hệ thống điều hịa khơng khí trên xe Toyota Vios 2018. .18
2.1.2. Sơ đồ nguyên lý làm việc của hệ thống điều hòa trên xe Toyota Vios 2018..19
2.2. Các một số bộ phận chính trong hệ thống điều hòa trên xe Toyota Vios.........21
2.2.1. Máy nén kiểu cam nghiêng............................................................................21
2.2.2. Bộ ly hợp điện từ trên xe Toyota Vios............................................................22
2.2.3. Thiết bị ngưng tụ (giàn nóng) trên xe Toyota Vios........................................23
2.2.4. Bình lọc và hút ẩm trên xe Toyota Vios.........................................................25
2.2.5. Van tiết lưu (expansion valve) trên xe Toyota Vios.......................................26
2.2.6. Bộ bốc hơi (evaporator) hay giàn lạnh trên xe Toyota Vios.........................27
2.2.7. Cảm biến nhiệt độ giàn lạnh trên xe Toyota Vios..........................................28
2.2.8. Cảm biến nhiệt độ nước làm mát...................................................................28
2.2.9. Quạt trong hệ thống lạnh...............................................................................29

2.3. Sơ đồ mạch điện trong hệ thống điều hịa khơng khí xe Vios...................29
GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

i


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

2.2.1. Sơ đồ và nguyên lý làm việc của mạch điện điều hòa khơng khí trên xe
Vios..........................................................................................................................29
2.2.2. Cấu tạo của 1 số bộ phận trên mạch điện.....................................................32

Chương III. KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG ĐIỀU HỊA KHƠNG
KHÍ TRÊN XE TOYOTA VIOS 2018...............................................................33
3.1. Những quy định về bảo dưỡng sửa chữa đối với hệ thống điều hịa khơng khí
trên xe Toyota Vios.......................................................................................................33
3.1.1. Những quy định khi sử dụng..........................................................................33
3.2. Những các hư hỏng thường gặp của hệ thống điều hịa khơng khí trên xe
Toyota Vios....................................................................................................................35
3.1.1. Các hư hỏng thường gặp của hệ thống điều hòa...........................................35
3.1.2. Nguyên nhân và biện pháp khắc phục các hư hỏng.......................................35
3.1.3. Một số bệnh thường gặp của hệ thống điều hòa khơng khí trên xe Toyota
Vios..........................................................................................................................36
3.3. Nội dung chẩn đốn hệ thống điều hịa khơng khí trên xe Toyota Vios...........38
3.3.1. Nội dung chẩn đoán.......................................................................................38
3.3.2. Chẩn đoán một số hư hỏng............................................................................40
3.3.3. Một số cách chẩn đốn hệ thơng điều hịa....................................................43
3.4. Nội dung bảo dưỡng hệ thống điều hịa khơng khí trên xe Toyota Vios...........51
3.4.1. Dụng cụ và thiết bị chuyên dùng bảo dưỡng hệ thống điều hịa khơng khí
trên ơ tơ....................................................................................................................51
3.4.2. Bảo dưỡng hệ thống điều hịa ơ tơ.................................................................54
3.4.3. Bảo dưỡng mơi chất lạnh...............................................................................59
3.5. Nội dung sửa chữa hệ thống điều hòa khơng khí trên xe Toyota Vios..............66
3.5.1. Nội dung sửa chữa chung..............................................................................66
3.5.2. Sửa chữa một số bộ phận riêng.....................................................................70

Chương IV. thiết kế một số chi tiết trong hệ thống điều hòa trên xe toyota
viso 2018...............................................................................................................72
4.1. Xây dựng 3D trên phần mềm Solidworks............................................................72
4.2. Nội dung thực hiện thiết kế...................................................................................72
4.2.1. Vẽ các chi tiết trên ứng dụng 3D...................................................................72

KẾT LUẬN..........................................................................................................77
GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

ii


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................78
PHỤ LỤC.....................................................................................................................79
PHỤ LỤC 1: TRA KẾT CẤU HỆ THỐNG ĐIỀU HỊA KHƠNG KHÍ TRÊN XE
TOYOTA VIOS 2018....................................................................................................79

GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

iii


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

DANH MỤC CÁC BẢNG
CHƯƠNG I
Bảng 1- 1. Bảng thông số kỹ thuật của xe Toyota Vios 2018.........................................17
CHƯƠNG III
Bảng 3- 1. Nguyên nhân và biện pháp khắc phục các hư hỏng của hệ thống điều hịa. .35
Bảng 3- 2. Bảng chẩn đốn hư hỏng HTĐH ô tô Toyota Vios.......................................38
Bảng 3- 3. Bộ dụng cụ bảo dưỡng, sửa chữa điều hịa khơng khí..................................51
Bảng 3- 4. Bảng bảo dưỡng định kì HTĐH....................................................................57
Bảng 3- 5. Quy trình bảo dưỡng định kì.........................................................................58
Bảng 3- 6. Hỏng hóc và cách sửa chữa chung hệ thống điều hịa khơng khí ơ tơ..........66

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
CHƯƠNG I
Hình 1.1. Sơ đồ làm việc chung của hệ thống điều hịa....................................................3
Hình 1.2. Cấu tạo máy nén đĩa chéo.................................................................................4
Hình 1.3. Nguyên lý hoạt động máy nén đĩa chéo............................................................4
Hình 1.4. Cấu tạo máy nén trục khuỷu piston...................................................................5
Hình 1.5. Nguyên lý hoạt động máy nén trục khuỷu piston.............................................5
Hình 1.6. Cấu tạo máy nén kiểu cánh trượt......................................................................6
Hình 1.7. Nguyên lý hoạt động máy kiểu cánh trượt........................................................6
Hình 1.8. Cấu tạo máy nén dạng đĩa lắc...........................................................................7
Hình 1.9. Nguyên lý hoạt động máy dạng đĩa lắc.............................................................7
Hình 1.10. Cấu tạo máy nén kiểu xoắn ốc........................................................................7
Hình 1.11. Nguyên lý hoạt động máy kiểu xoắn ốc..........................................................8
Hình 1.12. Giàn nóng........................................................................................................8
Hình 1.13. Cấu tạo giàn nóng............................................................................................9
GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

iv

Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

Hình 1.14. Cấu tạo giàn nóng kép (giàn nóng tích hợp)...................................................9
Hình 1.15. Chu trình làm lạnh cho giàn nóng tích hợp...................................................10
Hình 1.16. Cấu tạo bộ chia hơi - lỏng.............................................................................10
Hình 1.17. Các loại giàn lạnh..........................................................................................11
Hình 1.18. Cấu tạo giàn lạnh...........................................................................................11
Hình 1.19. Sơ đồ cấu tạo bình lọc...................................................................................12
Hình 1.20. Van tiết lưu dạng hộp....................................................................................13
Hình 1.21. Nguyên lý van tiết lưu kiểu hộp (khi tải cao)................................................13
Hình 1.22. Nguyên lý van tiết lưu kiểu hộp (khi tải thấp)..............................................14
Hình 1.23. Van tiết lưu loại thường................................................................................14
Hình 1.24. Sơ đồ nguyên lý van tiết lưu loại thường (tải nhiệt cao)...............................14
Hình 1.25. Sơ đồ nguyên lý van tiết lưu loại thường (tải nhiệt thấp).............................15
Hình 1.26. Hình ảnh xe ơ tơ Toyota Vios 2018..............................................................15
Hình 1.27. Bản vẽ tuyến hình xe Toyota Vios 2018.......................................................16
CHƯƠNG II
Hinh 2.1. Sơ đồ hệ thống điều hòa khép kín trên xe Toyota Vios 2018.........................18
Hinh 2.2. Hình vị trí lắp đặt các bộ phận trên xe Toyota Vios 2018..............................18
Hinh 2.3. Các bộ phận điều khiển điều hòa trên xe........................................................19
Hinh 2.4. Nguyên lý làm việc của hệ thống lạnh trong điều hòa trên xe........................19
Hinh 2.5. Lốc lạnh thực tế vios 2018- mã 88320-0D140................................................21
Hinh 2.6. Kết cấu của máy nén dạng cam nghiêng, piston đặt trong đĩa chéo.............21
Hinh 2.7. Cảm biến tốc độ máy nén................................................................................22
Hinh 2.8. Cấu tạo ly hợp điện từ.....................................................................................23
Hinh 2.9. Ly hợp ON/ OFF.............................................................................................23

Hinh 2.10. Giàn nóng......................................................................................................24
Hinh 2.11. Cấu tạo của giàn nóng (Bộ ngưng tụ)...........................................................24
Hinh 2.12. Bình lọc khô..................................................................................................25
GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng
v


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

Hinh 2.13. Cấu tạo bình lọc-bình hút ẩm........................................................................25
Hinh 2.14. Van tiết lưu trên xe toyota vios.....................................................................26
Hinh 2.15. Cấu tạo van tiết lưu.......................................................................................26
Hinh 2.16. Hoạt động của van giãn nở............................................................................27
Hinh 2.17. Cấu tạo giàn lạnh...........................................................................................27
Hinh 2.18. Cảm biến nhiệt độ giàn lạnh..........................................................................28
Hinh 2.19. Cảm biến nhiệt độ nước làm mát..................................................................28
Hinh 2.20. Quạt thổi dàn lạnh.........................................................................................29
Hinh 2.21. Sơ đồ mạch điện điều khiển điều hòa trên ơ tơ Vios 2018............................31
CHƯƠNG III
Hình 3.1. Băng bám trong hệ thống điều hịa.................................................................37
Hình 3.2. Nội dung chẩn đốn hệ thống làm lạnh khơng đủ mát....................................40
Hình 3.3. Nội dung chẩn đốn máy nén khơng hoạt động..............................................41
Hình 3.4. Nội dung chẩn đốn áp suất thay đổi thất thường...........................................42
Hình 3.5. Điều chỉnh dây đai dẫn động...........................................................................43
Hình 3.6. Máy nén điều hịa............................................................................................43
Hình 3.7. Kiểm tra qua kính quan sát..............................................................................46
Hình 3.8. Áp suất bình thường........................................................................................48
Hình 3.9. Lượng mơi chất khơng đủ...............................................................................48

Hình 3.10. Thừa mơi chất hoặc việc làm mát dàn nóng khơng đủ.................................49
Hình 3.11. Hơi ẩm trong hệ thống làm lạnh....................................................................49
Hình 3.12. Sụt áp trong máy nén.....................................................................................49
Hình 3.13. Tắc nghẽn trong chu trình làm lạnh..............................................................50
Hình 3.14. Khơng khí ở trong hệ thống làm lạnh...........................................................50
Hình 3.15. Độ mở van giãn nở quá lớn...........................................................................50
Hình 3.16. Đồng hồ đo áp suất........................................................................................52
Hình 3.17. Bơm hút chân khơng loại van quay...............................................................53
GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng
vi


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

Hình 3.18. Những vị trí có nguy cơ bị xì ga trên hệ thống điện lạnh ơtơ.......................54
Hình 3.19. Vệ sinh lưới chắn bụi....................................................................................55
Hình 3.20. Vệ sinh giàn lạnh...........................................................................................55
Hình 3.21. Quạt giàn nóng..............................................................................................56
Hình 3.22. Vệ sinh quạt giàn lạnh...................................................................................57
Hình 3.23. Bơm hút chân khơng.....................................................................................60
Hình 3.24. Nối ống chung vào bơm chân khơng............................................................60
Hình 3.25. Mở cả van áp suất thấp và áp suất cao..........................................................60
Hình 3.26. Kim đồng hồ chỉ -0.1Mpa.............................................................................61
Hình 3.27. Kết thúc quá trình hút chân khơng................................................................61
Hình 3.28. Lắp ống màu vàng (ống chung) vào bình gas...............................................62
Hình 3.29. Lắp ống nối màu xanh vào hệ thống điều hịa..............................................62
Hình 3.30. Lắp ống nối cao áp vào hệ thống điều hịa khơng khí...................................62
Hình 3.31. Xả khơng khí trong đường ống.....................................................................63

Hình 3.32. Bắt đầu nạp gas.............................................................................................63
Hình 3.33. Nạp ga phía thấp áp.......................................................................................64
Hình 3.34. Tháo đồng hồ khỏi hệ thống điều hịa...........................................................64
Hình 3.35. Nạp ga từ phía cao áp....................................................................................65
Hình 3.36. Kiểm tra lượng ga trong hệ thống điều hịa..................................................66
CHƯƠNG IV
Hình 4.1. Bản vẽ 3D giàn nóng.......................................................................................73
Hình 4.2. Bản vẽ 3D quạt giàn nóng...............................................................................74
Hình 4.3. Bản vẽ 3D mặt trước hộp giàn lạnh................................................................74
Hình 4.4. Bản vẽ 3D mặt sau hộp giàn lạnh....................................................................75
Hình 4.5. Bản vẽ 3D quạt giàn lạnh (quạt lồng sóc).......................................................75

Hình 4.6. Bản vẽ 3D thân lốc..........................................................................................76
GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng
vii


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

Hình 4.7. Bản vẽ 3D puly................................................................................................76
Hình 4.8. Bản vẽ 3D puly mặt trước và mặt sau.............................................................76

GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

viii


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

MỞ ĐẦU
Trong những năm gần đây cùng với sự phát triển của nền kinh tế nước ta thì ngành
cơng nghiệp ơ tơ cũng có những bước phát triển mạnh mẽ nhằm đáp ứng nhu cầu đi lại
và vận chuyển hàng hóa ngày càng tăng nhân dân. Với sự cạnh tranh mạnh mẽ của các
nhà sản xuất ơ tơ thì sự tiến bộ và hồn thiện của ơ tơ đang tiến triển rất nhanh chóng.
“Hiện đại, tiết kiệm và dễ sử dụng” ln là những ưu tiên hàng đầu của những nhà sản
xuất. Ngoài những cải tiến đáng kể về động cơ, hệ thống phanh, hệ thống nhiên liệu, hệ
thống treo thì phải kể đến hệ thống an tồn, hệ thống điều hịa ra đời chính là bước đột
phá nhằm đáp ứng cho nhu cầu cần thiết của con người. Nhằm tạo trạng thái nhiệt độ
thích hợp cho hàng hóa và hành khách.
Là một sinh viên chun ngành cơ khí ơ tơ như chúng em thì việc nghiên cứu và
tiếp cận với những cơng nghệ hiện đại là một việc hết sức cần thiết. Chính vì vậy em
đã chọn đề tài tốt nghiệp là :
“Khai thác kỹ thuật hệ thống điều hịa khơng khí ô tô con trên xe Toyota Vios 2018”
Nhiệm vụ riêng: “ Thiết kế 3D một số chi tiết trong hệ thống điều hịa khơng khí ”
Trong q trình thực hiện em gặp khơng ít những khó khăn, nhưng dưới sự
hướng dẫn tận tình của thầy TS. Trương Mạnh Hùng cùng các Thầy trong bộ mơn và
ý
kiến đóng góp của các bạn, em đã hoàn thành đồ án được giao. Tuy vậy do kiến thức
và trình độ bản thân cịn hạn chế nên khơng thể tránh khỏi những thiếu xót, rất mong
nhận được những ý kiến đóng góp của quý thầy, cô và các bạn để đề tài của em được
chỉnh chu hơn. Em hi vọng đề tài của em sẽ là tài liệu hữu ích cho các bạn sinh viên
học tập sau này.
Em xin chân thành cảm ơn!
Sinh viên thực hiện

Đặng Văn Hào

GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

1


Đồ án Tốt nghiệp

GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

Sinh viên: Đặng Văn Hào

2


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

CHƯƠNG I. TỔNG QUAN
1.1. Tổng quan về hệ thống điều hịa khơng khí
1.1.1. Cơng dụng
Đưa khơng khí sạch vào bên trong xe. Duy trì nhiệt độ khơng khí trong xe ở một
nhiệt độ thích hợp.
1.1.2. Phân loại
Hệ thống điều hịa khơng khí được phân loại theo vị trí lắp đặt và theo phương
thức điều khiển.
- Kiểu phía trước:
Giàn lạnh của kiểu phía trước được gắn sau bảng đồng hồ và được nối với giàn
sưởi. Quạt giàn lạnh được dẫn động bằng mô tơ quạt. Gió từ bên ngồi hoặc khơng khí

tuần hồn bên trong được cuốn vào. Khơng khí đã làm lạnh (hoặc sấy) được đưa vào
bên trong.
- Kiểu phía sau:
Ở kiểu này cụm điều hịa khơng khí đặt ở cốp sau xe. Cửa ra và cửa vào của khí
lạnh được đặt ở lưng ghế sau. Do cụm điều hòa gắn ở cốp sau nơi có khoảng trống lớn
nên điều hịa kiểu này có ưu điểm của một bộ điều hịa với cơng suất giàn lạnh lớn và
có cơng suất làm lạnh dự trữ.
- Kiểu kép:
Kiểu kép là kiểu kết hợp giữa kiểu phía trứớc với giàn lạnh phía sau được đặt
trong khoang hành lý. Cấu trúc này khơng cho khơng khí thổi ra từ phía trước hoặc từ
phía sau. Kiểu kép cho năng suất lạnh cao hơn và nhiệt độ đồng đều ở mọi nơi trong xe.
- Kiểu kép treo trần:
Kiểu này được sử dụng trong xe khách. Phía trước bên trong xe được bố trí hệ
thống điều hịa kiểu phía trước kết hợp với giàn lạnh treo trần phía sau. Kiểu kép treo
trần cho năng suất lạnh cao và nhiệt độ phân bố đều.
- Kiểu bằng tay:
Kiểu này cho phép điều khiển nhiệt độ bằng tay các công tắc và nhiệt độ đầu ra
bằng cần gạt. Ngồi ra cịn có cần gạt hoặc công tắc điều khiển tốc độ quạt, điều khiển
lượng gió, hướng gió.
- Kiểu tự động:
Điều hịa tự động điều khiển nhiệt độ mong muốn, bằng cách trang bị bộ điều
khiển điều hòa và ECU động cơ. Điều hòa tự động điều khiển nhiệt độ ra và tốc độ
động cơ quạt một cách tự động dựa trên nhiệt độ bên trong xe, bên ngoài xe, và bức xạ
GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

3


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

mặt trời báo về hộp điều khiển, nhằm điều khiển nhiệt độ bên trong xe theo nhiệt độ
mong muốn.
1.1.3. u cầu
Điều hịa khơng khí là một hệ thống quan trọng trên xe. Nó khơng những điều
khiển nhiệt độ trong buồng lái, tuần hồn khơng khí trong xe giúp cho hành khách trên
xe cảm thấy dễ chịu trong những ngày nắng nóng mà cịn giúp giữ độ ẩm và lọc sạch
khơng khí. Ngày nay, điều hịa khơng khí trên xe cịn có thể hoạt động một cách tự
động nhờ các cảm biến và các ECU điều khiển.
Điều hồ khơng khí cũng giúp loại bỏ các chất cản trở tầm nhìn như sương mù,
băng đọng trên mặt trong của kính xe.
Để làm ấm khơng khí đi qua, hệ thống điều hịa khơng khí sử dụng ngay két nước
như một két sưởi ấm. Két sưởi lấy nƣớc làm mát động cơ đã được hâm nóng bởi động
cơ và dùng nhiệt này để làm nóng khơng khí nhờ một quạt thổi vào xe, vì vậy nhiệt độ
của két sưởi là thấp cho đến khi nƣớc làm mát nóng lên. Vì lý do này, ngay sau khi
động cơ khởi động két sưởi không làm việc.
1.2. Hệ thống điều hịa khơng khí trên ơ tơ con
1.2.1. Sơ đồ, ngun lý làm việc chung của hệ thống điều hịa ơ tơ con
Sơ đồ của hệ thống điều hịa khơng khí ô tô con được thể hiện qua hình dưới đây:

Hình 1.1. Sơ đồ làm việc chung của hệ thống điều hịa
1, Máy nén ; 2, Giàn nóng ; 3, Giàn lạnh ; 4, Bộ lọc/ hút ẩm ; 5, Van tiết lưu ;
6, Quạt dàn nóng ; 7, Quạt dàn lạnh

Ngun lý điều hịa khơng khí:
Lý thuyết điều hịa khơng khí được tóm tắt qua 3 ngun tắc sau:

GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

4


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

- Làm lạnh một vật thể là rút bớt nhiệt của vật thể đó
- Mục tiêu làm lạnh chỉ thực hiện tốt khi khoảng khơng gian cần làm lạnh được
bao kín xung quanh. Vì thế, cabin ơ tơ cần được làm kín và cách nhiệt tốt.
- Khi chất lỏng bốt hơi,quá trình bốt hơi sẽ sinh hàn và hấp thụ một nhiệt lượng
đáng kể. Ví dụ cho một ít rượu cồn vào tay, cồn hấp thụ nhiệt từ tay để bốc hơi, làm cho
ta cảm thấy lạnh tại chỗ mà cồn bốc hơi.
1.2.2. Cấu tạo và nguyên lý của một số bộ phận trong hệ thống
1.2.2.1. Máy nén ( compressor)
a. Máy nén kiểu đĩa chéo
Cấu tạo:
Một cặp pitong được đặt trong đĩa chéo cách nhau 1 khoảng 720 cho máy nén 10
xylanh hay 1200 cho máy nén 6 xylanh.

Hình 1.2. Cấu tạo máy nén đĩa chéo

Nguyên lý hoạt động:
Khi trục máy nén quay sẽ làm đĩa cam quay, piston di chuyển về bên trái hay bên
phải. Kết quả là môi chất làm lạnh bị nén lại, khi piston di chuyển về phía bên phải do
sự chênh lệch về áp suất giữa bên trong xylanh và đường ống áp suất thấp, van hút bên
trái sẽ mở ra, môi chất làm lạnh điền đầy trong xylanh.

GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

5


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

Hình 1.3. Nguyên lý hoạt động máy nén đĩa chéo

b. Máy nén kiểu trục khuỷa piston
Cấu tạo:
Máy nén kiểu piston (crank-type compressor): loại này thường được thiết kế nhiều
piston (thường từ 3-5 piston) theo kiểu thẳng hàng hoặc chữ V (inline or V type).

Hình 1.4. Cấu tạo máy nén trục khuỷu piston

Nguyên lý hoạt động:
Quá trình nén, piston di chuyển lên trên nén môi chất lạnh với áp suất và nhiệt độ
cao, van hút đóng lại, van xả mở ra mơi chất được nén đến giàn nóng.

GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

6


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

Hình 1.5. Nguyên lý hoạt động máy nén trục khuỷu piston

c. Máy nén kiểu cánh trượt
Cấu tạo:
Máy nén cánh gạt gồm một rotor gắn chặt với hai cặp cánh gạt và được bao
quanh bởi xylanh máy nén. Mỗi cánh gạt của máy nén này được đặt đối diện nhau, có 2
cặp cánh gạt như vậy mỗi cánh gạt được đặt vng góc với cánh kia trong rãnh của roto

Hình 1.6. Cấu tạo máy nén kiểu cánh trượt

Nguyên lý hoạt động:
Khi rotor quay, hai cánh gạt quay theo và chuyển động tịnh tiến trong rãnh của
rotor, trong khi đó hai đầu cuối của cánh gạt tiếp xúc với mặt trong của xylanh và tạo áp
suất nén môi chất.

GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

7


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

Hình 1.7. Nguyên lý hoạt động máy kiểu cánh trượt

d. Máy nén khí dạng đĩa lắc
Cấu tạo:
Khi trục quay, chốt dẫn hướng quay đĩa chéo thơng qua đĩa có vấu được nối trực
tiếp với trục. Chuyển động quay này của đĩa chéo được chuyển thành chuyển động quay
của piston trong xylanh để thực hiện hút, nén và xả trong mơi chất.

Hình 1.8. Cấu tạo máy nén dạng đĩa lắc

Nguyên lý hoạt động:
Van điều khiển áp suất trong buồng đĩa chéo tùy theo mức độ lạnh. Nó làm thay
đổi gố độ nghiêng của đĩa chéo nhờ chốt dẫn hướng và trục có tác dụng như là bản lề và
hành trình piston để điều khiển máy nén hoạt động một cách phù hợp.

GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

8


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

Hình 1.9. Nguyên lý hoạt động máy dạng đĩa lắc

e. Máy nén kiểu xoắn ốc
Cấu tạo:
Máy nén gồm một đường xoắn ốc cố định và một đường xoắn ốc quay trịn.

Hình 1.10. Cấu tạo máy nén kiểu xoắn ốc

Nguyên lý hoạt động:
Tiếp theo chuyển động tuần hoàn của đường xoắn ốc quay, 3 khoảng trống giữa
đường xoắn ốc quay và đường xoắn ốc cố định sẽ dịch chuyển để làm cho thể tích của
chúng nhỏ dần. Đó là mơi chất được hút vào qua cửa hút bị nén do chuyển động tuần
hoàn của đường xoắn ốc và mỗi lần vòng xoắn ốc quay thực hiện 3 vịng thì mơi chất

được xả ra từ cửa xả. Trong thực tế môi chất được xả ngay sau mỗi vòng.

GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

9


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

Hình 1.11. Nguyên lý hoạt động máy kiểu xoắn ốc

1.2.2.2. Bộ ngưng tụ (giàn nóng)
a. Chức năng
Khi ơ tơ hoạt động, khơng khí sẽ đi qua giàn nóng để làm mát, kèm theo đó là một
quạt làm mát để làm giảm nhiệt độ của mơi chất lạnh. Giàn nóng có nhiệm vụ chuyển
đổi môi chất lạnh từ dạng hơi thành môi chất lạnh có dạng lỏng ở nhiệt độ và áp suất
cao.

Hình 1.12. Giàn nóng

b. Cấu tạo
Bộ ngưng tụ được cấu tạo bằng một ống kim loại dài uốn cong thành nhiều hình
chữ U nối tiếp nhau, xuyên qua vô số cánh tản nhiệt mỏng. Các cánh tỏa nhiệt bám sát
quanh ống kim loại. Kiểu thiết kế này làm cho bộ ngưng tụ có diện tích tỏa nhiệt tối đa
và khơng gian chiếm chỗ là tối thiểu.

GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

10


Đồ án Tốt nghiệp

Sinh viên: Đặng Văn Hào

Hình 1.13. Cấu tạo giàn nóng
1, Dàn nóng ; 2, Đầu vào ; 3, Khí ra ; 4, Mơi chất vào ;
5, Đầu ra ; 6, Mơi chất ra ; 7, Khí ngồi vào ; 8, Quạt ;
9, Ống dẫn chữ U ; 10, Lá nhôm.

c. Nguyên lý hoạt động
Nguyên lý hoạt động của dàn nóng trong hệ thống điều hịa khơng khí trên xe
được thực hiện như sau:
Khi môi chất được máy nén, nén từ thể khí dưới áp suất thấp và nhiệt độ thấp
thành mơi chất có áp suất và nhiệt độ cao đi vào giàn nóng. Giàn nóng có cấu tạo các
ống hình chữ U, xung quanh ống là các cánh mỏng giúp môi chất giải nhiệt nhanh.
Đồng thời môi chất được quạt ở giàn nóng thổi nhằm nhanh làm nguội. Mơi chất sau
khi đi qua giàn nóng được giải nhiệt từ thể khí biến thành thể lỏng có áp suất và nhiệt
độ cao.

Hình 1.14. Cấu tạo giàn nóng kép (giàn nóng tích hợp)

Trong hệ thống có giàn lạnh tích hợp, mơi chất lỏng được tích lũy trong bộ chia
hơi-lỏng, nên khơng cần bình chứa hoặc lọc ga. Mơi chất được làm mát tốt ở vùng làm

GVHD: TS. Trương Mạnh Hùng

11