CHUYÊN đề KHAI THÁC kỹ THUẬT hệ THỐNG điều hòa TRÊN XE

TỔNG CỤC KỸ THUẬT
Trường Cao Đẳng Công Nghệ và Kỹ Thuật Ô Tô

CHUYÊN ĐỀ
KHAI THÁC KỸ THUẬT HỆ THỐNG ĐIỀU HÒA TRÊN XE

Giảng viên: Đinh Công Tráng
Sinh Viên thực hiện: Lê Xuân Trình
Mã số sinh viên: D37051
Lớp : B
Khóa :9

Hà Nội, ngày … tháng …. năm 2016


LỜI CẢM ƠN
Xin chân thành cảm ơn Garage điện lạnh ô tô Trần Quang đã tạo mọi điều
kiện cho em thực tập trong suốt thời gian qua, trong một môi trường làm việc
chuyên nghiệp, kỹ thuật tốt và tác phong làm việc nghiêm chỉnh.
Với trang thiết bị đầy đủ, đội ngũ công nhân lành nghề, kinh nghiệm lâu
năm, đã giúp em trong quá trình thực tập tạo điều kiện thuận lợi để em được học
thêm và hiểu được nhiều hơn về quá trình bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống điều
hòa không khí trên ô tô.
Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong trường đặc biệt là thầy giáo
hướng dẫn thực tập Đinh Công Tráng đã hướng dẫn tận tình, cung cấp tài liệu
tham khảo cũng như tạo mọi điều kiện tốt nhất cho em tròn quá trình thực tập.

Ngày … tháng …. năm 2016
Chữ ký

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
1. Về thái độ, ý thức của sinh viên
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
2. Về đạo đức tác phong.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
3 Về năng lực chuyên môn.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
4. Kết luận
Nhận xét
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Ngày…. tháng…. năm 2016.
Giảng viên hướng dẫn

NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
Họ và tên: Lê Xuân Trình
Ngày tháng năm sinh: 28/ 08 1995
Cán bộ hướng dẫn thực tập: Đinh Công Tráng
Bộ phận: Quản lí và hướng dẫn sinh viên thực tập
Sau thời gian: …………………….thực tập tại đơn vị chúng tôi có những nhận
xét như sau:
1. Về ý thức chấp hành nội quy, quy định của cơ quan:
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
2. Về đạo đức tác phong.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
3. Về năng lực chuyên môn.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
4. Kết luận
Nhận xét
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Cán bộ hướng dẫn

Xác nhận của đơn vị thực tập

(Ký tên, đóng dấu)


KÝ HIỆU CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT


DANH MỤC CÁC BẢNG


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ HÌNH VẼ


MỤC LỤC

Chương I : Tổng Quan
1.
2.

Mục đích và ý nghĩa của chuyên đề
Hệ thống điều hòa không khí trên xe Universe Space Luxury.

Chương II: Kết cấu hệ thống điều hòa không khí trên xe Universe Space
Luxury.
1.

Giới thiệu về hệ thống điều hòa không khí trên xeUniverse

Space

2.

Luxury.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các book phận trong hệ thống điều
hòa không khí trên xe Universe Space Luxury.

Chương III: Các bộ phận phụ của hệ thống điều hoa không khí trên xe
Universe Space Luxury.
1.
2.
3.

ống dẫn môi chất lạnh.
cửa sổ kính ( Mắt ga).
Quạt máy.

Chương IV: Dụng cụ chuyên dùng.
1.
2.

Bộ đồng hồ đo kiểm tra áp suất hệ thống lạnh ô tô.
Bơm, hút chân không.


MỞ ĐẦU
Tên chuyên đề: Khai thác kỹ thuật hệ thống điều hòa không khí trên xe Universe
45 chỗ ngồi.
Lý do chọn báo cáo: Trong quá trình thực tập tại đơn vị thực tập được tiếp
xúc và làm nhiều.
Mục đích, mục tiêu: có thể chuẩn đoán và sử chữa hệ thống điều hòa
không khí khi gặp sự cố.

Phương pháp nghiên cứu: Qua một số tài liệu và qua quá trình làm việc trực
tiếp.

9


CHƯƠNG I: TỔNG QUAN
1. Mục đích và ý nghĩa của chuyên đề
1.1 Mục đích
Làm sạch, tinh khiết không khí trước khi đưa vào cabin ô tô
- Rút sạch chất ẩm ướt trong khối không khí này
- Làm mát lạnh không khí và duy trì độ mát ơt nhiệt độ thích hợp
1.2 Ý nghĩa:
Một ô tô có trang thiết bị hệ thống điện lạnh sẽ giúp cho lái xe và du
khách cảm thấy thoải mái, mát dịu nh ất là trên đường dài và thời tiết nóng bức.
Vì vậy ô tô thế hệ mới đều được trang thiết bị hệ thống lạnh
2. Hệ thống điều hòa không khí trên ô tô.
2.1 Công dụng, yêu cầu, phân loại.
2.1.1 Công dụng
Điều hòa không khí làm mát cabin ô tô trong thời tiết nắng nóng, tạo cảm
giác thoải mái cho tài xế và khách hàng.
2.1.2 Yêu cầu.
Làm mát không khí và duy trì độ mát ở nhiệt độ thích hợp
2.1.3 Phân loại.
- Hệ thống dùng van gian nở TVX ( Thermostatic Exrcension valle)
Hệ thống dùng ống tiết lưu cố định FOT ( Fixed Orifice Tube)
2.2 Sơ đồ và nguyên lí hoạt động của hệ thống điều hòa không khí.
2.2.1 Sơ đồ

10

2.2.2 Nguyên lý hoạt động.
Mọi chất lạnh thể hơi được bơm đi từ máy nén (1) được áp suất cao và
nhiệt độ cao đến bị ngưng tụ (2)
Tại bộ ngưng tụ (2) nhiệt độ của môi chất rất cao quạt gió thổi mát giàn
nóng, môi chất lạnh thể hơi được giải nhiệt, giảm áp nên ngưng tụ thành thể
lỏng dưới áp suất cao nhiệt độ thấp.
Môi chất lỏng tiếp tục lưu thông đến bình lọc hút ẩm( 4) tại đây mỗi chất
lạnh được tiếp tục làm tinh khiết nhờ được hút ẩm và gạn lọc tạp chất.
Van giãn nở hay van tiết lưu (5) điều tiết lưu lượng của môi chất lạnh thể
lỏng để phun vào bộ bốc hơi ( 6) làm hạ thấp áp suất của môi lạnh. Do được
giảm áp nên môi chất lạnh thể lỏng sôi, bốc hơi biến thành thể hơi bên trong bộ
bốc hơi.
Trong quá trình bốc hơi môi chất lạnh hấp thu nhiệt trong cabin ô tô và
làm cho bộ bốc hơi trở nên lạnh. Quạt lồng sóc hay cong gọi là quạt giàn lạnh
thổi một khối lượng lớn không khí chiu xuyên qua giàn lạnh đưa khí mát vào ca
bin ô tô.
Bước kế tiếp là môi chất lạnh ở dạng thể hơi áp suất thấp được hút trở về
lại máy nén.
Trong quá trình bảo trì và sửa chữa hệ thống điện lạnh ô tô, người ta phân
thành 2 phần riêng biệt: Phần cao áp và phần hạ áp
-

Phần cao áp nhiệt thuộc phía môi chất được bơm đi dưới áp suất và nhiệt độ

-

cao tính từ cửa ra của máy nén đến của vào của giãn nở.
Phần hạ áp nhiệt được tính từ cửa ra của van giãn nở đến cửa vào của máy

nén.

11


CHƯƠNG II: KẾT CẤU HỆ THỐNG ĐIỀU HÒA KHÔNG KHÍ TRÊN
XE UNIVERSE SPACE LUXURY 45 CHÔ
1. Giới thiệu về hệ thống điều hòa không khí trên xe Universe Space
Luxury 45 chỗ ngồi.
Hệ thống điều hòa không khí trên xe Universe Space Luxury 45 chỗ
ngồi sử dụng loại máy nén kiểu piston Mando 3 đỉnh được đặt ở đuôi xe trong
nắp Ca pô.
Bộ ngưng tụ được đặt chính giữa trên nóc xe với 2 giàn và bốn quạt nóng.
Bộ bốc hơi được đặt cạnh hai bên bộ ngưng tụ với 2 giàn và 6 quạt lạnh. Sử
dụng va tiết lưu cố định FOT ( Fixed Orifce Tube). Bình lọc hút ẩm loại EK 305, 2 đầu côn được đặt cạnh bầu ngang nằm trong bộ ngưng tụ. Sử dụng đường
ống cao su cốt sắt với tiết diện ống hạ áp: 28
Cao áp : 22
Sử dụng loại ga R -76 MHG
Cấu trúc nguyên lý hoạt động của các bộ phận chính trong hệ thống điều
hòa không khí xe Universe Space Luxury 45 chỗ
2.1 Máy nén ( Lốc)
Sử dụng loại máy nén Piston Mando 8 đỉnh.
+ Công dụng: thực hiện một lúc hai vai trò :
* Máy tạo sức hút hay tọa điều kiện giảm áp tại cửa hút của nó nhằm thu hồi ẩm
nhiệt của hơi môi chất lạnh từ bộ bốc hơi. Điều kiện giảm áp này là rất thiếu yếu
vì nó giúp cho van giãn nở hay ống tiết lưu điều tiết được lượng môi lạnh thể
lỏng cần thiết phun vào bộ bốc hơi.
* Trong quá trình bơm, máy nén làm tăng áp suất biến môi chất lạnh thể hơi
thấp thành môi chất lạnh thể hơi thấp thành môi chất lạnh thể hơi áp cao. Áp
suất nén càng cao thì nhiệt độ của hơi môi chất lạnh càng tăng lên. Yếu tố làm

tăng cao áp suất và nhiệt độ của hôi môi chất lạnh lên gấp nhiều lần so với nhiệt
độ môi trường rất cần thiết vì nó giúp thực hiện tốt quá trình trao đổi nhiệt giàn
nóng, có ý nghĩa là quá trình ngưng tụ hơi môi chất lạnh được hoàn hảo.
12


Nếu xảy ra bất cứ trở ngại nào cho một trong hai vai trò nêu trên của máy
nén sẽ gây cản trở cho sự lưu thông của môi chất lạnh trong hệ thống, hậu quả
làm tăng áp suất lạnh hoặc không làm lạnh được nữa.
Máy nén còn một công dụng khác là bơm môi chất lạnh chảy xuyên suốt trong
hệ thống.

+ Cấu tạo:

+ Nguyên lí hoạt động : Trục khuỷu quay dẫn động piston chạy xuống. van lưỡi
gà hút mở, hút môi chất lạnh thể hơi từ giàn lạnh vào trong xy lanh máy nén.
Trong khi nén, trục khuỷu tiếp tục quay đưa piston đi lên, van hút đóng van
thoát mở, môi chất lạnh thể hơi được đi dưới áp suất và nhiệt độ cao đến giàn
nóng.

13


Thông số kỹ thuật:
Số xy lanh: 5
Đường kính xy lanh: 35mm
Khoảng chạy của piston: 28,6mm
Thể tích của máy nén: 138cc
Vận tốc: 6000 vòng/ phút
Môi chất lạnh: R= 12

Chiều quay: Cùng chiều hay ngược chiều kim đồng hồ.
+ Bộ li tâm điện từ.
Tất cả máy nén của hệ thống điện lạnh ô tô đều được trang bị bộ ly hợp
điện từ. Bộ ly hợp này được xem như một phần của buli máy nén, có công dụng
ngắt và nối sự truyền động giữa động cơ và máy nén mỗi khi cần thiết.
Khi đông cơ ô tô khởi động, nổ máy, buli máy nén quay theo trục khuỷu
nhưng trục của máy nén vẫn đứng yên. Cho đến khi ta bật công tắc A/C nối
điện máy lạnh bộ ly hợp điện từ sẽ khớp buli vào trục máy nén cho trục khuỷu
động cơ dẫn động máy nén bơm môi chất lạnh. Sau khi đã đạt đến nhiệt độ lạnh
yêu cầu hệ thống điện sẽ tự động ngắt mạch điện ly hợp từ cho máy nén ngừng
bơm.
Trước đây, hệ thống điện lạnh ô tô dùng bộ ly hợp điện từ có cuộn dây
quy, cuộn nam châm điện được áp bên trong buli và cùng quay theo buli. Việc
tiếp điện cho cuộn dây được thực hiện nhờ một chổi thanh cà vòng thau tiếp
điện. Kiểu ly hợp này, ngày nay được thay thế bằng loại cuộn dây đứng yên,
hiệu suất cắt và nối cao, ít bị mài mòn bớt tốn công chăm sóc bảo trì.
Tùy theo cách thiết kế, trong quá trình hoạt động bô ly hợp điện từ được điều
khiển cắt nối điện nhờ công tắc hay bộ ổn nhiệt, bộ ổn nhiệt này hoạt động dựa
trên áp suất hay nhiệt độ của hệ thống điện lạnh.
+ Kiểm tra bảo trì máy nén Mando 3 đỉnh.
- Các bệnh thường gặp và cách khắc phục:
Nắp bê vênh dẫn đến đẩy ga hút ẩm kén, có thể khắc phục bằng các thay thế nắp
bê.
14


Mặt hít gãy lá thép: Thay mặt hít.
Hỏng bôn điện

: Quấn lại bôn điện hoặc thay mới.

Trục bị mòn dẫn đến hở phốt: Thay phốt
Chết bi buli: Thay bi mới
Mòn piston, xi lanh dẫn đến đẩy ga hút ẩm kín
Van lưỡi gà bị gãy hay không đóng kín.
Bạc xéc- măng trên piston bị vỡ.
Kiểm tra nếu van hỏng thì áp suất bên phía thấp sẽ cao hơn bình thường .
Trong quá trình hoạt động bơm môi chất lạnh nếu nhận thấy dây curoa
máy nén lúc chùng lúc căng không ổn định, chứng tỏ xéc măng trên piston hay
các van lưỡi gà bị vỡ.
Công tác sửa chữa đơn giản nhất gồm: Kiểm tra và chấm thêm dầu bôi
trơn vào máy nén, thay mới phốt trục hoặc đôi khi phải thay mới đĩa van lưỡi gà.
- Quy trình thay máy nén mới:
1. Xả sạch môi chất lạnh trong hệ thống
2. Tháo tách các ống nối, các răc co, bịt kín các đầu ống vừa tháo ra.
3. Tháo tách các mối dây dẫn điện khỏi máy nén.
5. Xả hết dầu nhờn bôi trơn của máy nén cũ vào một cốc đo 90 cc.
6. Bên trong máy nén mới có chứa sẵn một lượng dầu nhờn bôi trơn
nhiều hơn số cần thiết. Do đó ta phải xả số dầu vào trong cốc đo sạch.
7. Nạp trở lại 90cc dầu nhờn mới này vào trong máy nén mới bằng cách
rót thảng vào lỗ hút của máy nén mới.
8. Lắp máy nén mới vào hệ thống.
2.2 Giàn ngưng tụ ( Giàn nóng).
Hình ảnh 3.

15


+ Được cấu tọa bằng 1 ống kim loại dài uốn cong ngoằn ngoèo thành nhiều hình
chữ U nối tiếp xuyên qua vô số cánh tỏa nhiệt mỏng, các cánh tỏa nhiệt bám

chắc chắn và bám sát vào ống kim loại. Kiểu thiết kế này, làm cho bộ ngưng tụ
cí diện tích tỏa nhiệt tối đa đồng thời chiếm một khoảng không gian tối thiểu.
Trên xe Universe Space Luxury bộ ngưng tụ được lắp ráp chính giữa trên nóc
xe, ở vị trí này bộ ngưng tụ nhận tối đa luồng không khí mát thổi thường xuyên
qua do xe đi và do quạt gió tạo ra.
+ Công dụng của bộ ngưng tụ ( Giàn nóng) là làm cho môi chất lạnh thể hơi
dưới áp suất và nhiệt độ cao từ máy nén bơm đến, ngưng tụ thành thể lỏng. Để
làm được việc ngưng tụ này, bộ ngưng tụ phải phả ra một lượng nhiệt lớn vào
trong không khí. Như ta đã biết trong quá trình hoạt động, bộ ngưng tụ tiếp nhận
hơi môi chất lạnh dưới áp suất và nhiệt độ cao do máy nén bơm vào. Hơi môi
chất lạnh nóng chui vào bộ ngưng tụ qua ống nạp bố trí phía trên giàn nóng,
đồng thời tiếp tục lưu thông trong ống dẫn xuống phía dưới, nhiệt của khí môi
chất truyền qua các cánh tỏa nhiệt và được luồng gió mát thổi đi. Qua trình trao
đổi này làm tỏa một lượng nhiệt được tách ra khỏi môi chất lạnh thể hơi để nó
ngưng tụ thành thể lỏng tương đương với lượng nhiệt mà môi chất lạnh hấp thu
trong giàn lạnh để biến đổi môi chất thể lỏng thành thể hơi.
Dưới áp suất bơm của máy nén, môi chất lạnh lỏng áp suất cao này chảy
thoát ra từ lỗ thoát bên dưới bộ ngưng tụ, theo ống dẫn đến bầu lọc hút ẩm.
Trong hệ thống điện lạnh ô tô, giàn nóng chỉ được làm mát ở mức trung bình
nên hai phần ba bộ ngưng tụ vẫn còn ga môi chất lạnh thể lỏng, nhiệt độ nóng
vừa vì đã được ngưng tụ.
16


Hiện tượng này có nghĩa là khi môi chất lạnh rồi khỏi giàn nóng không
phải ở trạng thái hoàn toàn thể lỏng 100%. Tuy nhiên điều này không gây ảnh
hưởng xấu đối với hiệu suất làm lạnh của hệ thống.
+ Kiểm tra bảo trì bộ ngưng tụ ( Giàn nóng) Universe Space Luxury.
- Các bệnh thường gặp và cách khắc phục.
Bộ ngưng tụ bị hở dẫn đến hết ga: Tháo giàn nóng trên nóc xe xuống

dùng đồng hồ tiến hành bơm áp suất 18 kg vào giàn. Nếu hở to thì áp suất sẽ
giảm xuống nhanh chóng nhìn đồng hồ ta sẽ phát hiện được. Cách khắc phục
hiệu quả nhất là thay gian. Nếu đồng hồ báo áp suất không giảm hoặc giảm
không đáng kể trong thời gian từ 3 – 5 phút ta tiến hành dùng bơm nước xịt sạch
bụi bẩn trên cách cánh tỏa nhiệt ( Lưu ý xịt theo chiều của cánh tỏa nhiệt để
tránh làm móp, bẹp cánh). Sau khi xịt xong ta mang giàn nóng thả vào bể thử
kín. Quan sát thật kĩ nếu không thấy bong bóng khí nổi lên thì giàn vẫn kín. Nếu
có bọt khí nổi lên ta cần đánh dấu các vị trí hở đó lại. Ta có thể tiến hành khắc
phục bằng cách hàn lại tùy theo chất lượng nhôm giàn nóng còn tốt hay không.
Nếu như trong quá trình sử dụng chất lượng nhôm đã xuống cấp thì khi ta hàn
kín. Các vị trí hở rất có thể khi chịu áp suất cao giàn sẽ bị phá và hở ở chỗ khác,
trường hợp này nên thay thế gian mới.
Sau khi kiểm tra độ kín , ta dùng dung dịch xúc rửa đổ vào trong giàn và
dùng máy nén khí thổi sạch hết cặn bẩn trong giàn đến khi ta nhìn thấy màu
dung dịch xúc rửa trắng. Quá trình này, giúp giàn không bị tắc và quá trính nén
hút môi chất không bị gián đoạn. Sau khi xịt xong dùng mút sạch bịt hai đầu
giàn tránh cho không khí bụi bẩn vào trong giàn tiến hành ghép giàn trở lại hệ
thống.
Các cánh tỏa nhiệt của bộ ngưng tụ bị móp méo: lúc này nhiệt độ của môi
chất rất cao, quạt gió thổi mát giàn nóng nhưng khi cánh tỏa nhiệt bị móp méo
sẽ không nhận đủ gió của quạt nóng để thổi mát môi chất thể hơi để giảm áp
ngưng tụ thành thể lỏng dưới áp suất cao. Các cánh tỏa nhiệt rất khó khắc phục
nên tùy vào mức độ hư hỏng ta có thể thay mới giàn.
17


2.3 Bình lọc hút ẩm EK – 305 ( phin lọc ) của xe Universe Space Luxury
hình ảnh 4

Bình lọc hút ẩm môi chất lạnh là một bình kim loại bên trong có lưới lọc

và túi đựng chất khử ẩm. Chất khử ẩm là vật liệu có đặc tính hút ẩm ướt lẫn
trong môi chất lạnh. Cụ thể như chấy sillicagel dùng cho môi chất lạnh …. Chất
khử ẩm này còn được phân loại là (XH – 5) và không được dùng cho môi chất R
– 134a. Chất khử ẩm loại XH – 7 và XH9 chuyên dùng cho môi chất lạnh R –
134a.
Bên trong bầu lọc hút ẩm, chất khử ẩm được đặt giữa hai lớp lưới lọc
hoặc được chứa trong túi riêng. Túi khử ẩm được cố định hay để tự do trong bầu
lọc Vì vậy khi ta lắc bầu lọc nghe có tiếng khua không có nghĩa là bầu lọc bị
hỏng. Khả năng hút ẩm của chất hút ẩm tùy thuộc vào thể tích và loại chất hút
ẩm sử dụng nhưng tùy thuộc vào nhiệt độ. Phía trên bình lọc hút ẩm có gắn cửa
sổ kính để theo dõi dòng chảy của môi chất cửa này được gọi là cửa mắt ga. Bên
18


trong bầu lọc ống tiếp nhận môi chất lạnh được lắp đặt bố trí tận phía đáy bình
lọc nhằm tiếp nhận được 100% môi chất thể lỏng cung cấp cho van giãn nở.
Để giải quyết vấn đề này, bình tích lũy được thiết kế để tích lũy môi chất
lạnh thể hơi lẫn thể lỏng cũng như dầu nhờn bôi trơn từ bộ bốc hơi thoát ra, sau
đó giữ lại ở môi chất lạnh thể lỏng và dầu nhờn chỉ cho phép môi chất lạnh thể
hơi trở về máy nén.
2.4 Van giãn nở có ống cân bằng bên ngoài FOT ( Fixed Orifice tube) trên xe
Universe Space Luxury.
Hình ảnh 5

+ Màng tác động (4) ấn lên cây đẩy (5) để mở van (2) mặt trên của màng được
đặt dưới áp suất của bầu cảm biến nhiệt độ 7 qua ống mao dẫn (8). Mặt dưới của
màng chịu lực hút của máy nén thông qua ống cân bằng (3) Cửa của van có lưới
lọc nhuyễn (6). Lo xo (1) đẩy van (2) lên đóng mạch. Cửa ra (9) đưa môi chất
lạnh nạp vào bộ bốc hơi.
19

Bên trong bầu cảm biến nhiệt chất dễ bị bốc hơi( môi chất lạnh cacbon
đioxit). Trong quá trình lắp ráp, bầu cảm biến nhiệt phải được gắn áp sát tốt vào
ống ra của giàn lạnh giúp cho van giãn nở hoạt động chính xác.
+ Nguyên lí tiết lưu môi chất lạnh phun vào bộ bốc hơi của kiểu van giãn nở
này có thể tóm tắt lại như sau :
-

Lò xo (1) đội van lên đóng mạch môi chất
Sức hút trong đường ống hút( khoảng giữa từ đầu ra của bộ bốc hơi và
đầu vào của máy nén) tác động qua ống cân bằng áp suất (3) có khuynh
hướng mở van.

Áp suất của bầu cảm biến tác động làm mở van. Ở chế độ ngưng hoạt động,
áp suất mặt dưới màng (4) mạnh hơn mặt trên của màng, lỗ (1) đội van nóng.
Khi máy nén bắt đầu bơm, áp suất bên dưới màng giảm nhanh, đồng thời áp suất
bên trong bầu cảm biến lớn màng lõm xuống ấn cây đẩy (5) mở van, môi chất
lạnh thể lỏng phun vào bộ bốc hơi. Tại đây, môi chất lạnh bắt đầu sôi và bốc
hơi hoàn toàn trước khi rời khỏi giàn lạnh để trở về máy nén. Vào giai đoạn này
môi lạnh lưu thông theo mạch:
Từ bình lọc hút ẩm Lưới lọc (6) Van (2) Lỗ thoát (9) cửa vào phía cuối bộ
bốc hơi.
Trong quá trình sôi và bốc hơi môi chất lạnh sinh hàn hấp thụ nhiệt trong
cabin để làm mát khối không khí trong ô tô.
Đến khi độ lạnh đã đạt yêu cầu, áp suất bên trong bầu cảm biến giảm, màng
(4) võng lên, không tì vào chốt đẩy (5), lò xo (1) đội van (2) đóng bớt lỗ nạp hạn
chế lưu lượng môi chất phun vào bộ bốc hơi. Động tác này của van giúp kiểm
soát được lượng môi chất lạnh phun vào bộ hơi thích ứng với mọi chế độ hoạt
động của hệ thống lạnh.

2.5 Bộ bốc hơi ( Gian lạnh)
+ Trong xe ô tô Universe Space Luxury bộ bốc hơi được bố trí trên nóc
xe nằm song song bên bộ ngưng tụ. Mỗi bên gồm một lượng lớn không khí
xuyên qua bộ này đưa đến khí mát vào cabin ô tô.

20


Trong quá trình hoạt động, bên trong bộ bốc hơi xảy ra hiện tượng sôi và
bốc hơi của môi chất lạnh thể lỏng. Lúc bốc hơi môi thu hút ẩm nhiệt không khí
thổi xuyên qua giàn lạnh. Hơi môi chất cùng ẩm nhiệt không khí được truyền tải
trong hệ thống đến bộ ngưng tụ. Đồng thời bộ bốc hơi ( Giãn lạnh) trở lên lạnh
và làm mát không khí vào cabin ô tô
Hình ảnh 6.

Trong thiết kế chế tạo, một số yêu cầu kỹ thuật sau đây quyết định năng
suất bộ bốc hơi ( Giàn lạnh).
- Đường kính và chiều dài của ống kim loại chứa môi chất lạnh.
- Số lượng và kích thước các lá mỏng thu nhiệt bám quanh ống kim loại.
- Số lượng các đoạn ống cong của ống kim loại.
- Khối lượng và lưu lượng không khí thổi xuyên qua bộ bốc hơi.
Bộ bốc hơi được cấu tạo bằng một ống kim loại uốn cong chữ chi xuyên
qua vô số các lá mỏng hút nhiệt được bám sát tiếp xúc hoàn toàn quanh ống dẫn
21


môi chất lạnh. Cửa vào môi chất bố trí bên dưới và cửa ra bố trí bên trên bộ bốc
hơi. Với kiểu thiết kế này, bộ bốc hơi có được diện tích hấp thu gọn tối thiểu.
Như đã trình bày trước đây, van giãn nở làm giảm áp suất của môi chất
lạnh thể lỏng để phun vào bộ bốc hơi, luồng không khí do bộ lồng sóc thổi

xuyên qua bộ bốc hơi, trao nhiệt cho bộ này và làm sôi môi chất lạnh. Trong lúc
chạy xuyên ngang qua các ống giàn lạnh, môi chất lạnh lỏng bốc hơi hoàn toàn.
Bộ bốc hơi hay giàn lạnh còn chức năng hút ẩm trong dòng không khí thổi
xuyên qua nó. Chấ ẩm sẽ ngưng tụ thành nước và được đưa ra bên ngoài ô tô
nhờ ống xả bố trí bên dưới giàn lạnh.Đặc tính hút ẩm này giúp cho khối không
khí mát trong ca bin được tinh khiết và khô ráo.
Tóm lại, nhờ hoạt động của van giãn nở hay ống tiết lưu ( Orifice Tube),
lưu lượng môi chất lạnh phun vào bốc hơi được điều tiết để có được độ mát lạnh
thích ứng với mọi chế độ tải của hệ thống điện lạnh.Trong công tác tiết lưu này,
nếu lượng môi chất chảy vào bộ bốc hơi quá lớn nó sẽ bị tràn ngập, hậu quá là
độ lạnh kém vì áp suất và nhiệt độ trong môi chất trong bốc hơi cao. Môi chất
không thể sôi cũng như không thể bốc hơi hoàn toàn được, tình hình này có thể
gây hỏng hóc cho máy nén. Ngược lại nếu môi chất lạnh lỏng nạp vào không đủ
độ lạnh sẽ rất kém do lượng môi chất ít sẽ bốc hơi rất nhanh chưa kịp chạy qua
bộ bốc hơi.
* Kiểm tra bảo trì bộ bốc hơi ( Giàn lạnh)
- Các bệnh thường gặp cách khắc phục
+ Bộ bốc hơi bị hở dẫn đến hết ga ( khắc phục sửa chữa giống như bộ
ngưng tụ)
+ Các cánh tỏa nhiệt của bộ bốc hơi bị móp méo: Lúc này, môi chất lạnh
từ bộ ngưng tụ lưu thông đến bình lọc hút ẩm, tại đây môi chất lỏng tiếp tục
được làm tinh khiết nhờ được hút hết ẩm và gạn lọc tạp chất. Van giãn nở điều
tiết lưu lượng của môi chất lạnh thể lỏng được phun vào bộ bốc hơi( Giàn lạnh)
làm hạ áo suất của môi chất lạnh. Do được giảm áp nên môi chất lạnh thể lỏng
sôi, bốc hơi biền thành thể hơi bên trong giàn lạnh. Quạt giàn lạnh thổi một khối
lượng lớn không khid chiu xuyên qua cánh tỏa nhiệt giàn lạnh đưa khí mát vào
22


cabin ô tô nhưng khi cách cánh tỏa nhiệt bị móp méo sẽ cản trở việc lưu thông

lượng không khí lạnh được quạt giàn lạnh thổi vào làm ngưng đọng một phần
không khí lạnh gây ra hiện tượng đóng băng giàn lạnh. Tùy vào mức độ hư hỏng
của cánh tỏa nhiệt nếu như hỏng nhiều quá phải thay thế giàn lạnh để đảm bảo
lưu lượng không khí lạnh được đưa vào cabin ô tô trực tiếp lam mát không khí
cho lái xe và hành khách.
+ Cắt nối ly hợp máy nén: Như ta đã biết, bên trong buli máy nén có trang
bị bộ li hợp điện từ - Bộ ly hợp này được khiển cắt nối nhờ công tắc ổn nhiệt.
Công tác ổn nhiệt cảm biến theo nhiệt độ của giàn lạnh. Khi nhiệt độ của giàn
lạnh hạ, gần đến điểm đóng băng, công tắc ổn nhiệt sẽ ngắt mạch điện, cắt ly
hợp cho máy nén ngừng bơm. Lúc nhiệt độ giàn lạnh tăng lên đến mức quy định
công tắc ổn nhiệt sẽ đóng mạch để nối khớp li hợp dẫn động máy nén vận hành
trở lại.
+ Dùng van nối tắt ga nóng: Có một thời điểm van nối tắt ga nóng được
dùng để tránh tình trạng đóng băng giàn lạnh. Van này được bố trí tại cửa ra của
giàn lạnh, có công dụng tiết lưu một lượng hơi môi chất lạnh nóng từ cửa ra của
máy nén trở lại cửa ra của giàn lạnh. Lượng ga nóng này được trộn lẫn với ga
lạnh thoát ra từ giàn lạnh để cùng trở về máy nén. Tình trạng đóng băng đá của
giàn lạnh sẽ được ngăn chặn nhờ lượng ga môi chất nóng này.

23


CHƯƠNG III: CÁC BỘ PHẬN PHỤ CỦA HỆ THỐNG ĐIỀU HÒA
KHÔNG KHÍ TRÊN XE UNIVERSE SPace Luxury .
1. Ống dẫn môi chất lạnh
+ Tất cả các bộ phận của hệ thống điện lạnh trên xe như nay nén, bộ bốc hơi, bộ
ngưng tụ..v…v.. đều được bố trí cửa vào và cửa ra. Để đảm bảo ráp kín giữa
những bộ phận này với hệ thống dẫn, đầu nối của các lỗ vào ra này được chế tạo
vát côn hay lắp ráp vòng điện O- ring kín hơi. Đầu ống dẫn môi chất lạnh nối
liên lạc các bộ phận này với nhau cũng được chế tạo côn tương đương để đảm

bảo ráp nối kín.
Trang trí hệ thống điều hòa không khí trên xe Universe SPace Luxury có hai loại
đường ống chính:
-

Đường ống hút bằng cao su cốt thép được dập với mặt bích bằng đồng.
Đường ống đẩy cũng bằng cao su cốt thép được dập mới mặt bích bằng
đồng.

* Các bệnh thường gặp và khắc phục
- Ống bị thủng: Kiểm tra bằng các bơm áp suất và đem thử kín trong bể. Nếu
ống hở thì phải thay mới.
Mặt bích bị hở: Thay gioăng mới.
2. Cửa sổ kính ( Mắt ga)
Là một cửa sổ nhỏ bằng kính thủy tinh, nó giúp quan sát dòng hơi chất
đang lưu thông trọng đường ống dẫn mỗi khi cần kiểm tra sửa chữa, được bố trí
trên đường ống nối tiếp giữa bình lọc hút ẩm và van giãn nở.
Để kiểm tra môi chất lưu thông trong hệ thống ta thao tác:
-

Mở nắp che cửa sổ kính ( Mắt ga)
Quan sát cẩn thận qua cửa số kính trong lúc động cơ ô tô vận hành sẽ
nhận một trong các tình trạng

a) Nếu vết dọc dầu nhờn chạy qua trong ống, chứng tỏ hệ thống đang ở trạng
thái trống không
b) Nếu thấy có bong bóng hay sủi bọt chứng tỏ thiếu môi chất lạnh

24

c) Nếu thấy dòng chảy của môi chất lạnh trong suốt có lẫn ít bọt, chứng tỏ hệ
thống lạnh được nạp đủ môi chất lạnh.
d) Nếu thấy may mờ kéo qua cửa kính, chứng tỏ bình lọc hút ẩm không ổn.
3. Máy quạt xe Universe SPace Luxury
+ Máy quạt có công dụng thổi luồng không khí mát xuyên qua bộ ngưng tụ
( Giàn nóng) để giải nhiệt. Hoặc thổi một lượng lớn không khí xuyên qua bộ bốc
hơi vào cabi ô tô.
-

Quạt giàn nóng: Loại quạt bốn cánh, đường kính 250 mm
Động cơ điện : Loại nam châm vĩnh cửu
Điện áp : 12V/ DC
Dòng tiêu thụ: 7Amps
Vận tốc : 2.500 vòng/ phút
Tốc độ không khí : 1.500 M/ h

+ Các bệnh và biện pháp khắc phục.
Gãy cánh: Thay cánh mới
Hết than: Thay chổi than
Kẹt vòng bi: Thay bi
Mòn cổ góp: Tùy vào độ mòn của cổ góp nếu có thể dùng được thì dùng giấy
ráp đánh sáng bóng và xì hơi cho sạch rồi đưa vào sử dụng. Trường hợp quá
mòn nên thay thế tránh tình trạng quạt không hoạt động hoặc quay yếu gấy ra
tiếng kêu.
Hình ảnh 7

25