Luận văn sử dụng hiệu quả vốn đầu tư nhà nước cho phát triển hạ tầng giao thông nông thôn vùng trung du và miền núi phía bắc
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (696.59 KB, 102 trang )
Click Here & Upgrade
PDF
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
Tr
ng
i h c kinh t qu c dân
Ph m Th Hà
d ng hi u qu v n
u t nhà n
c cho
phát tri n h t ng giao thông nông thôn vùng
Trung du và mi n núi phía B c
Lu n v n th c s kinh t
Chuyên nghành : Kinh t phát tri n
Ng
ih
ng d n khoa h c : TS Ph m Ng c Linh
Hà N i, 2008
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
M CL C
DANH M C CÁC CH VI T T T
DANH M C CÁC B NG
M
U ............................................................................................................... 1
1. Tính c p thi t c a tài ..............................................................................1
2. M c tiêu nghiên c u c a tài....................................................................2
3. i t ng và ph m vi nghiên c u c a lu n v n ...........................................2
4. Ph ng pháp nghiên c u:............................................................................2
5. Ý ngh a lý lu n và th c ti n c a tài.........................................................2
6. K t c u c a lu n v n ...................................................................................3
CH
NG I:...........................................................................................................4
S C N THI T NÂNG CAO HI U QU S D NG V N
U T NHÀ
C CHO PHÁT TRI N H T NG GIAO THÔNG NÔNG THÔN VÙNG
TRUNG DU VÀ MI N NÚI PHÍA B C..............................................................4
1.1.
C
M GTNT VÙNG TRUNG DU VÀ MI N NÚI PHÍA B C..........4
1.1.1. Nh ng c m chung c a vùng Trung du và mi n núi phía B c..........4
1.1.2. c i m c a h t ng giao thông nông thôn vùng TDMNPB...............10
1.2. HI U QU S D NG V N
U T NHÀ N
C CHO PHÁT TRI N
H T NG GTNT .............................................................................................16
1.2.1. Các ngu n v n u t Nhà n c cho phát tri n h t ng GTNT vùng
Trung du và mi n núi phía B c .....................................................................16
1.2.2. ánh giá hi u qu s d ng v n u t Nhà n c cho phát tri n h t ng
giao thông nông thôn.....................................................................................19
1.2.3. Các y u t nh h ng n hi u qu s d ng v n u t Nhà n c cho
phát tri n h t ng giao thông nông thôn.........................................................26
1.3. S C N THI T NÂNG CAO HI U QU S D NG V N
U T
NHÀ N
C CHO PHÁT TRI N H T NG GTNT VÙNG TDMNPB ..........29
1.3.1. Vai trị c a h t ng giao thơng nơng thơn i v i s phát tri n kinh t xã h i vùng TDMNPB ..................................................................................29
1.3.2. Lý do ph i nâng cao hi u qu s d ng v n u t nhà n c cho phát
tri n h t ng giao thông nông thôn ................................................................31
C
NG II: .......................................................................................................33
ÁNH GIÁ HI U QU S D NG V N
U T NHÀ N
C CHO PHÁT
TRI N H T NG GIAO THÔNG NÔNG THÔN ...........................................33
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
VÙNG TRUNG DU VÀ MI N NÚI PHÍA B C ...............................................33
2.1. T CH C QU N LÝ VÀ S D NG V N
U T NHÀ N
C CHO
PHÁT TRI N H T NG GTNT......................................................................33
2.1.1. Quy nh v qu n lý và phân c p qu n lý v n u t phát tri n GTNT 33
2.1.2. T ch c qu n lý s d ng v n u t phát tri n GTNT b ng ngu n v n
Nhà n c t i vùng TDMNPB........................................................................34
2.2. HI N TR NG S D NG V N
U T NHÀ N
C CHO PHÁT
TRI N H T NG GTNT VÙNG TDMNPB....................................................39
2.3. ÁNH GIÁ HI U QU S D NG V N
U T NHÀ N
C CHO
PHÁT TRI N H T NG GTNT VÙNG TDMNPB.........................................42
2.3.1. Hi u qu kinh t ..................................................................................43
2.3.2. Hi u qu xã h i ...................................................................................51
2.4. PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T
NH H
NG
N HI U QU S D NG
V N
U T NHÀ N
C CHO PHÁT TRI N H T NG GTNT VÙNG
TDMNPB..........................................................................................................52
2.4.1. Y u t v các u ki n t nhiên..........................................................52
2.4.2. H th ng c ch , chính sách phát tri n c a nhà n c...........................54
2.4.3. N ng l c c a b máy qu n lý hành chính nhà n c .............................62
CH
NG III: .....................................................................................................65
GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU S D NG V N
U T NHÀ N
C
CHO PHÁT TRI N H T NG GTNT VÙNG TRUNG DU VÀ MI N NÚI
PHÍA B C ...........................................................................................................65
3.1. NH H
NG PHÁT TRI N GTNT VÙNG TDMNPB
N N M 2020
..........................................................................................................................65
3.1.1. nh h ng phát tri n GTNT vùng Trung du và mi n núi phía B c ....65
3.1.2. Nhu c u u t và kh n ng huy ng các ngu n v n u t phát tri n
GTNT vùng TDMNPB n n m 2020...........................................................69
3.2. CÁC GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU S D NG V N
U T
NHÀ N
C CHO PHÁT TRI N H T NG GTNT VÙNG TDMNPB ..........72
3.2.1. Nhóm gi i pháp nâng cao hi u qu qu n lý v n...................................72
3.2.2. Nhóm gi i pháp nâng cao hi u qu qu n lý h t ng GTNT ..................81
K T LU N..........................................................................................................93
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ............................................................95
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
DANH M C CÁC T
BQLDA
T
VI T T T
Ban qu n lý d án
ut
DTTS
Dân t c thi u s
GTNT
Giao thông nông thôn
GTVT
Giao thông v n t i
KH
K ho ch
ODA
H tr phát tri n chính th c
TDMNPB
Trung du mi n núi phía B c
TSC
Tài s n c
TW
Trung
XDCB
Xây d ng c b n
nh
ng
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
DANH M C CÁC B NG
B ng 1.1: T l h nghèo vùng Trung du và mi n núi phía B c...............................8
B ng 1.2: M t
B ng 2.1: V n
ng GTNT trong vùng n m 2006...........................................13
u t GTNT giai o n 2003 – 2007.............................................40
B ng 2.2: C c u v n
B ng 2.3: Kh i l
B ng 2.3:
ng th c hi n xây d ng GTNT vùng TDMNPB ........................42
nh m c
B ng 2.4: Su t
u t GTGT vùng TDMNPB giai o n 2003- 2007 ..........41
u t cơng trình giao thơng nơng thơn
ng b .................43
u t giao thơng nơng thơn trung bình t i vùng TDMNPB th c hi n
giai o n 2001 – 2007 ...................................................................................44
B ng 2.5: H s huy
ng k t qu
u t giao thông nông thôn vùng TDMNPB giai
o n 2001 - 2006 ..........................................................................................47
B ng 2.6: Tiêu chu n k thu t
B ng 2.7: C c u các lo i
B ng 3.1: T ng h p kh i l
ng b nông thôn...............................................49
ng GTNT n m 2006................................................50
ng và nhu c u
u t GTNT vùng TDMNPB giai o n
2006 - 2010...................................................................................................67
B ng 3.2: T ng h p kh i l
ng và nhu c u
u t GTNT vùng TDMNPB giai o n
2011 - 2020...................................................................................................69
B ng 3.3: D báo nhu c u v n
u t phát tri n GTNT vùng TDMNPB
nn m
2020..............................................................................................................70
B ng 3.4: D ki n t l huy
ng các ngu n v n
u t phát tri n GTNT .............71
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
1
M
1. Tính c p thi t c a
U
tài
Trung du và mi n núi phía B c là m t trong hai vùng kinh t kém phát tri n
nh t c a c n
c, là n i có g n 80% di n tích
i núi và 81% ng
nơng thơn, có trên 40 dân t c sinh s ng v i t l ng
c. Cu c s ng c a ng
nghèo cao.
i dân t c chi m cao nh t c
i dân nơng thơn trong vùng cịn
ng giao thông qua nh ng
i dân s ng
m c th p, t l
a hình ph c t p, ch t l
ng
ói
ng kém,
i l i khó kh n.
mb o
i s ng cho ng
tri n gi a các vùng, mi n, Nhà n
i dân, gi m s chênh l ch v trình
c ta ã
a ra nhi u chính sách thúc
tri n k t c u h t ng
kh c ph c khó kh n cho
h t ng giao thông
c u tiên hàng
trong nhi u n m qua Chính ph
ng bào dân t c thi u s , trong ó
ã dành m t ngu n v n áng k trong ó có c
ng và a ph
ng
t ng GTNT t i vùng Trung du và mi n núi phía B c. V n
GTNT chi m t i trên 60% t ng v n
phát tri n h t ng
i GTNT t i vùng v n vào
u t ch a cao.
hi u qu s d ng v n
phát tri n c s h t ng
hi u qu s d ng v n
ut
c. Qua phân tích cho th y m t trong nh ng nguyên nhân c
b n là do hi u qu s d ng v n
V n
u t phát tri n h
u t phát tri n h t ng t i vùng này, trong ó
c chi m t i trên 80%. M c dù v y m ng l
lo i kém nh t c n
y phát
u. Nh n th c rõ t m quan tr ng c a GTNT,
ngu n v n ODA c a các t ch c song ph
v n Nhà n
phát
u t c a Nhà n
c
c bi t là v n
ut
c nhi u tác gi quan tâm và i vào nghiên c u. Nh ng
u t Nhà n
c cho phát tri n h t ng giao thông nông thôn
t i vùng Trung du và mi n núi phía B c thì là v n
nghiên c u m t cách c th và sâu s c v v n
tài “S d ng hi u qu v n
m i, ch a có cơng trình nào
này. Chính vì v y tác gi
ã ch n
u t Nhà n
c cho phát tri n h t ng giao thơng
nơng thơn vùng Trung du mi n núi phía B
nghiên c u trong Lu n v n th c
s c a mình.
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
2
2. M c tiêu nghiên c u c a
M c tiêu nghiên c u c a
Nhà n
tài
tài là phân tích th c tr ng s d ng v n
ut
c cho phát tri n h t ng giao thông nông thôn t i vùng trung du và mi n núi
phía B c, ánh giá hi u qu s d ng v n, phân tích các k t qu
cịn t n t i và ngun nhân t
ó
t
a ra các gi i pháp nh m t ng c
c, nh ng v n
ng hi u qu
s d ng v n.
3.
it
-V
ng và ph m vi nghiên c u c a lu n v n
it
giao thông
ng nghiên c u: Giao thông nơng thơn vùng TDMNPB g m có
ng b và giao thông
ng thu , tuy nhiên do h n ch v th i gian
và i u ki n thu th p s li u nên tác gi ch có th
i sâu vào nghiên c u giao thông
ng b . Trong khuôn kh m t b n lu n v n th c s ,
tình hình s d ng v n
u t nhà n
tài t p trung nghiên c u
c cho phát tri n h t ng giao thông
nông thôn t i vùng Trung du và mi n núi phía B c, ho t
lý nhà n
c, các ch
ng b
ng c a các c quan qu n
u t , ban qu n lý d án, các t ch c t v n và các t ch c
kinh t có liên quan.
- V ph m vi nghiên c u:
v n
u t c a nhà n
tài ch t p trung phân tích tình hình s d ng
c cho phát tri n h t ng giao thông nông thôn trong ph m vi
14 t nh thu c vùng TDMNPB theo Ngh quy t 54/NQ-BCT c a B Chính tr v
phân vùng kinh t .
4. Ph
ng pháp nghiên c u:
- S d ng ph
ng pháp duy v t bi n ch ng, duy v t l ch s , tr u t
ng hoá
khoa h c.
- Tr ng tâm c a
tài là s d ng ph
ng pháp th ng kê, kh o sát, di n gi i,
quy n p, k th a các tài li u nghiên c u, các báo cáo, các s li u thu th p qua các
t ki m tra, giám sát c a các c quan nhà n
c, t
ó t ng h p, phân tích, ánh
giá và nghiên c u phát tri n thêm.
5. Ý ngh a lý lu n và th c ti n c a
tài
Lu n v n ã khái quát hoá, h th ng hoá m t s v n
v n,
c bi t là hi u qu s d ng v n nhà n
v hi u qu s d ng
c, b n ch t c a hi u qu và phân tích
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
3
nh ng nhân t
nh h
ng
khách quan th c tr ng
n hi u qu s d ng v n
u t , hi u qu s d ng v n
u t .
ánh giá m t cách
u t phát tri n h t ng giao
thông nông thôn vùng TDMNPB.
T nh ng v n
tích ánh giá th c tr ng
lý lu n
c xem xét có h th ng, k t h p v i vi c phân
u t , hi u qu s d ng v n
u t nhà n
c cho phát
tri n h t ng giao thông nông thôn vùng TDMNPB th i gian qua nghiên c u
xu t các gi i pháp nâng cao hi u qu s d ng v n
u t phát tri n h t ng giao
thông nông thôn trong vùng th i gian t i. Nh ng gi i pháp này n u
m t cách
ng b có th h n ch
m i hi n t
ng s d ng v n
t , góp ph n
c th c hi n
c th t thốt, lãng phí các ngu n l c, ng n ch n
u t không hi u qu nh m thúc
y t ng tr
ng kinh
a vùng TDMNPB thốt kh i tình tr ng nghèo ói.
6. K t c u c a lu n v n
Ngoài ph n m
k t c u thành 3 ch
Ch
u, k t lu n và danh m c tài li u tham kh o, lu n v n
c
ng:
ng 1: S c n thi t t ng c
ng hi u qu s d ng v n
u t nhà n
c
cho phát tri n h t ng giao thông nông thôn vùng Trung du và mi n núi phía B c
Ch
ng 2: Th c tr ng s d ng v n
u t nhà n
c cho phát tri n h t ng
giao thông nông thơn vùng Trung du và mi n núi phía B c
Ch
ng 3: Gi i pháp nâng cao hi u qu s d ng v n
u t nhà n
phát tri n h t ng giao thông nông thôn vùng Trung du và mi n núi phía B c.
c cho
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
4
CH
S
NHÀ N
NG I:
C N THI T NÂNG CAO HI U QU S
D NG V N
UT
C CHO PHÁT TRI N H T NG GIAO THÔNG NÔNG THƠN
VÙNG TRUNG DU VÀ MI N NÚI PHÍA B C
1.1.
C I M GTNT VÙNG TRUNG DU VÀ MI N NÚI PHÍA B C
1.1.1. Nh ng
c
m chung c a vùng Trung du và mi n núi phía B c
Vùng trung du và mi n núi phía B c bao g m 14 t nh
vùng: Tây B c g m 4 t nh (Lai Châu,
c chia làm 2 ti u
n Biên, S n La, Hồ Bình) và
ơng B c
g m 10 t nh (Hà Giang, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Cao B ng, B c K n, Thái
Nguyên, Phú Th , L ng S n, B c Giang). Di n tích t nhiên c a toàn vùng là
95.067 km2, dân s trung bình n m 2007 là 11.096 nghìn ng
tích t nhiên và 14,3% dân s c n
1.1.1.1.
i, chi m 35% v di n
c.
a hình và khí h u:
a hình vùng MNPB b chia c t khá m nh do nh h
l n,
ng c a các dãy núi
c bi t là dãy Hồng Liên. ây chính là dãy núi ã chia c t mi n núi phía B c
thành 2 ti u vùng khí h u ơng B c và Tây B c.
a hình khá ph c t p và phân hoá
m nh v i nhi u dãy núi cao, h th ng sơng su i dày
cao ngun và có th phân thành 3 ti u vùng v i nh ng
c xen v i các thung l ng và
c
m khác nhau:
Ti u vùng Tây B c, g m các t nh: Hồ Bình, S n La,
Châu.
a hình ch
y u là vùng núi và cao nguyên, s p x p g n nh theo m t
ng th p d n t Tây B c
n
1000 m, nh ng c ng có nh ng
(dãy Pa si lung) và
i n Biên và Lai
ông Nam. Ph n l n di n tích có
nh r i rác v
t q 2000 m
cao khơng t i
phía c c Tây B c
biên gi i Vi t - Lào (dãy Pu en inh, Pu Sam Sao).
Ti u vùng Vi t B c, g m cỏc t nh: Lào Cai, Yên Bái, Phó Thä,
Hà Giang, Tuyên Quang. Ti u vùng Vi t B c có
núi có chi u h
a hình ph c t p, g m nh ng dãy
ng khác nhau, xen gi a là nh ng thung l ng c a nh ng con sông l n
(sông H ng, sông Lô) và các ph l u c a chúng. Các thung l ng sông th
c a thung l ng và thu h p
u khi càng i lên th
ng l u.
ng m r ng
i b ph n là vùng núi
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
th p có
5
cao t 100- 500.
kh i núi cao th
a hình ch nâng lên
ng ngu n sơng Ch y (1000
Hồng Liên S n cao nh t Vi t Nam và m t s
Ti u vùng
ông B c: N m v phía
ph n phía B c c a ti u vùng v i
n 1500 m) và
nh v
t quá 2500 - 3000 m.
ông B c c a B c B , bao g m các t nh
L ng S n, Cao B ng, B c K n, Thái Nguyên, B c Giang.
cao nguyên th p, xen gi a là nh ng thung l ng r ng.
500 m. Phía B c
phía Tây v i dãy
a hình nâng lên trên 600 - 700 m,
ây là vùng
cao
i núi và
i b ph n không quá
vùng núi á vôi
ng V n -
Trùng Khánh và dãy Ngân S n v i nh cao h n 1000m.
Vùng TDMNPB n m trong vùng khí h u nhi t
tr c ti p c a gió mùa
t gió mùa ơng B c vào mùa ơng.
a ch t và th nh
a hình b chia c t v i các khu
ng khác nhau làm cho vi c hình thành các khu kinh t t p
trung có quy mơ l n c ng nh s n xu t g p nhi u khó kh n, vi c i l i trao
hố c a ng
i, tình tr ng phá r ng làm n
qu ng canh ã làm khô c n, nghèo
n
i hàng
i dân s ng trong vùng còn nhi u tr ng i. Do quá trình khai phá và
khai thác c a con ng
d n
i
ng tr c ti p c a các c n bão mùa hè
Nhìn chung, vùng TDMNPB là vùng núi cao,
v c
ng
ông B c, vùng Tây B c n m trong vùng khí h u nhi t
nóng m, v i s gi n ng cao và ít ch u nh h
c ng nh các
i gió mùa, ch u nh h
t r ng thành nh ng
i u ki n
ng r y trên
t d c theo l i
t cùng v i q trình r a trơi, bào mịn m nh
i núi tr c và làm
t b phân hoá d n
a hình chia c t làm cho vi c xây d ng các tuy n
kh n, ph i xây d ng nhi u c u ho c kéo dài tuy n
ng d n
nd s tl .
ng b khó
n chi phí xây d ng
cao.
1.1.1.2. Tài nguyên
Vùng TDMNPB là vùng giàu tài nguyên thiên nhiên. Tr
theo Th ng kê n m 2001, t ng qu
24,4% t ng di n tích
t, trong ó
ch tv
t nông lâm nghi p là 5.187.400 ha, chi m
t nông nghi p là kho ng 1.315.000 ha,
nghi p kho ng 3.872.400 ha. Theo ánh giá c a các nhà khoa h c,
TDMNPB khơng x u, có kh n ng phát tri n s n xu t
nghi p. Tuy nhiên,
t ai,
s d ng hi u qu tài nguyên
t lâm
t ai vùng
c bi t là s n xu t lâm
t vùng TDMNPB c ng
t ra
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
6
nhi u v n
có
trong ó hai khó kh n ch y u c n kh c ph c là tình tr ng
d c l n và thi u n
c s n xu t vào mùa ơng. Vùng TDMNPB cịn là vùng
có ngu n tài ngun khống s n có tr l
ng l n và t
ng
i a d ng. Vi c qu n
lý, b o v và khai thác h p lý các ngu n tài nguyên khoáng s n s t o
vùng phát tri n kinh t - xã h i.
d ng làm v t li u
t canh tác
u ki n cho
c bi t, vùng có nhi u núi á có th khai thác, s
xây d ng các tuy n
ng giao thông.
1.1.1.3. Dân s :
Theo th ng kê n m 2007, vùng Trung du và mi n núi phía B c có dân s
kho ng 11.096 nghìn ng
chú ý
i, chi m 14,3% dân s c n
vùng này là có t l ng
50% t ng s ng
c.
m dân s
i dân t c thi u s cao nh t c n
i dân t c thi u s c a c n
ng
c, chi m trên
phát tri n r t khác
i dân t c thi u s r t cao (trên 80% dân s toàn t nh)
nh : S n La, Lai Châu, L ng S n, Hà Giang, Cao B ng, B c K n.
h t s c quan tr ng, tác
áng
c, c c u thành ph n dân t c a d ng,
nhi u t nh có t i trên 30 dân t c cùng sinh s ng v i trình
nhau. M t s t nh có t l ng
c
n các v n
ây là
c
m
u t phát tri n và xố ói gi m nghèo
trong tồn vùng.
1.1.1.4.
c
m kinh t - xã h i
a. Quy mô và t ng tr
ng kinh t
Theo báo cáo c a B K ho ch và
t toàn vùng phát tri n khá toàn di n, t c
t 10,33%. GDP theo giá so sánh giai
trong ó
u t , trong giai o n 2001- 2005, kinh
t ng tr
ng kinh t bình quân 5 n m
n 2001 – 2005 t ng trung bình 11,15%,
ơng B c t ng 11,26 % và Tây B c t ng 11,15% trong khi t c
t ng
GDP giai o n 2001 – 2005 c a Vi t Nam là 7,5%. C ng theo báo cáo c a B K
ho ch và
u t (2006), GDP bình quân
u ng
4,51 tri u
ng, t ng 1,76 l n so v i n m 2000.
i (giá hi n hành) n m 2005
ây là k t qu quan tr ng trong
phát tri n kinh t c a toàn vùng trong b i c nh ây là vùng
nh t c a c n
c. So v i các vùng khác trong c n
t
c coi là khó kh n
c, vùng TDMNPB có t c
ng GDP ch m, ch cao h n vùng B c Trung B , duyên h i mi n Trung và vùng
kinh t tr ng
m mi n Trung (11.08%). óng góp c a vùng cho GDP c a c n
c
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
7
th p so v i ti m n ng v
c ac n
t ai và ngu n nhân l c. óng góp c a vùng trong GDP
c n m 2000 là 6,63%, gi m xu ng còn 6,53% trong n m 2001 và ti p t c
gi m xu ng còn 6,37% trong n m 2005.
Bên c nh nh ng k t qu
h n ch
t
c, n n kinh t tồn vùng cịn t n t i nhi u
ó là:
- Do t c
t ng tr
ng GDP bình quân giai o n 2001 – 2005 so v i c
c th p nên v trí c a vùng TDMNPB trong n n kinh t qu c dân ngày càng gi m
sút.
óng góp cho GDP c n
c c a vùng TDMNPB có xu h
ng gi m rõ r t: t
12,2% n m 1990 xu ng 8,9% n m 1995, và xu ng còn 6,37% n m 2005.
- C c u kinh t m c dù ã có s chuy n d ch theo h
ng tích c c song trong
c u GDP, t tr ng ngành nông lâm nghi p v n còn r t cao.
- T ng tr
c c song ch t
ng kinh t , chuy n d ch c c u kinh t tuy có chuy n bi n tích
ng khơng cao, hi u qu và s c c nh tranh c a n n kinh t còn
th p. M t s t nh nh S n La, Hà Giang có
ng l c ch y u c a t ng tr
ng và
chuy n d ch c c u kinh t ch y u do giá tr xây d ng k t c u h t ng b ng ngu n
v n Ngân sách Nhà n
c a s t ng tr
c, do v y t c
t ng tr
ng không ph n ánh úng b n ch t
nGTNT, vi c chuy n d ch c c u kinh t thi u v ng ch c.
b. Tình tr ng nghèo ói
Kinh t kém phát tri n, các
u ki n v c s h t ng y u kém khi n cho
Vùng TDMNPB tr thành vùng có t l nghèo cao nh t c n
nghèo trong toàn vùng là 30,1%
28,6%. Nghèo t p trung vào
l n cho vùng TDMNPB
c. N m 2006 t l h
n n m 2007 ch gi m
ng bào dân t c thi u s .
c 1,5% xu ng còn
u này là m t thách th c
gi m nghèo và theo k p s phát tri n c a các vùng khác.
Tuy s phân hoá giàu nghèo trong vùng gi a các t nh khơng cao nh ng c ng
có s chênh l ch m c s ng. Chênh l ch v chi ti u
1998 – 2006. M c chênh l ch chi tiêu
5) và nhóm ng
m 2006.
u ng
u ng
i t ng lên qua các n m
i gi a nhóm ng
i gi u nh t (nhóm
i nghèo nh t (nhóm 1) gia t ng t 3.7 l n n m 1993
c bi t m c chênh l ch chi tiêu gi a nhóm ng
ng t 1.2 l n (1993)
n 1.7 l n (2006).
n 6.3 l n
i Kinh – Hoa và DTTS
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
8
ng 1.1: T l h nghèo vùng Trung du và mi n núi phía B c1
nv:%
a ph
n
ng
2006
c
2007
15,5
14,8
Vùng TDMN phía b c
30,1
28,6
1. T nh
42,9
41,3
2. T nh Lai Châu
58,2
56,3
3. T nh S n La
39,0
37,9
4. T nh Hoà Bình
32,5
31,3
5. T nh Hà Giang
41,5
40,4
6. T nh Cao B ng
38,0
36,7
7. T nh B c K n
22,4
21,6
8. T nh Tuyên Quang
22,4
21,6
9. T nh Lào Cai
35,6
34,6
10. T nh Yên Bái
22,1
21,3
n Biên
11. T nh Thái Nguyên
18,6
17,7
12. T nh L ng S n
21,0
20,0
13. T nh B c Giang
19,3
18,5
14. T nh Phú Th
18,8
18,0
Ngu n: Niên giám thông kê 2007, T ng c c Th ng kê, 2008.
Nh ng ng
i dân t c thi u s là nh ng ng
có 2 nhóm dân t c thi u s có dân s d
i n Biên và ng
t c có dân s d
i Pu Péo
1
i 1000 ng
i (ng
i Si La
Lai Châu,
Hà Giang). Th c t c ng ch ng minh, các nhóm dân
i 10.000 ng
s ng: Dân t c Pu Péo
i nghèo h n. Vùng TDMNPB
i c ng g p r t nhi u khó kh n trong t ch c cu c
huy n B c Mê, Yên Minh t nh Hà Giang có t l h
l h nghèo
c tính theo thu nh p bình qn 1 ng
nghèo c a Chính ph áp d ng cho giai
ng, nơng thơng 200 nghìn
n 2006
ng ( ã lo i tr tác
ói,
i 1 tháng v i chu n
2010, trong ó thành th 260 nghìn
ng c a giá)
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
9
nghèo là 100%, bình quân l
t c Si La
M
ng th c
u ng
ng Tè, t nh Lai Châu có t l
u ng
n Biên c ng có t l
i kho ng d
i 300.000 /ng
i/n m, còng
ng bào Si La c trú
ói nghèo trên 80% thu nh p bình qn
i/n m.
Ngun nhân c a tình tr ng ói nghèo
-
m c x p x 200 kg/n m; Dân
ói, nghèo là 58 – 90%, thu nh p c a
ng bào ch vào kho ng trên 250.000 /ng
ng Nhé, t nh
i ch
vùng TDMNPB là do:
a hình c a vùng TDMNPB ph c t p, b chia c t manh mún t o nên
nh ng ti u vùng khí h u kh c nghi t th
hán và thi u n
ng gây l l t, s t l núi v mùa m a, h n
c v mùa khô. Giao thông n i vùng và v i các vùng khác trong c
c b cách tr .
- K t c u h t ng kinh t - xã h i c a vùng TDMNPB còn y u kém so v i
các vùng khác trong c n
c,
ng giao thông ch y u là
ng b nh ng ch t
ng q x u, các cơng trình thu l i v a thi u nghiêm tr ng v a xu ng c p, vi c
cung c p n
c s ch, c p
n, thông tin liên l c cho vùng sâu, vùng núi cao cịn
nhi u khó kh n, h th ng b nh vi n và tr m y t xã v a ch a
làm vi c, ch a áp ng
v a thi u
u ki n
c công tác ch m sóc s c kho c a nhân dân. Tích lu
n i b n n kinh t th p nh t c n
c, do ó h n ch kh n ng
u t xây d ng k t
c u h t ng ph c v phát tri n kinh t - xã h i.
- Quy mô dân s c a vùng TDMNPB t
ng th 4 trong c n
là 52,7%. M t
c), trong ó ng
n hi u qu
th p mà l i ph i
- Trình
i l n (11,096 tri u ng
i Kinh là 47,3% và ng
i-
i dân t c thi u s
dân s vùng núi phía B c khơng cao, x p x 110 ng
ra t p quán sinh s ng c a
trung d n
ng
i/km2, ngoài
ng bào dân t c thi u s là s ng phân tán không t p
u t xây d ng k t c u h t ng th p do m t
u t phân tán v i kh i l
dân trí th p, nh t là
ng l n.
ng bào các dân t c thi u s cho nên vi c
ti p thu ki n th c, v n hố, qu n lý kinh t cịn b h n ch . T l
t c thi u s chi m t l cao,
s d ng
ng bào các dân
c bi t là các t nh Lai Châu, Hà Giang và Cao B ng -
t l này chi m trên 80%. Ti u vùng Tây B c các dân t c chính là dân t c Thái,
ng, Mơng và Ti u vùng
ơng B c các dân t c chính là Tày nh ng c ng
hai
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
10
ti u vùng này khi lên vùng núi cao s g p ng
nghèo là
c tr ng chính khi n cho t ng tr
h ch mong mu n r t
- Ch t l
ns -
ng và gi m nghèo tr thành xa v i mà
ng ngu n nhân l c c a vùng quá th p th hi n
n lên, thốt nghèo
ng khá ơng nh ng ch y u là lao
ng ch a qua ào t o (trên 85%) và lao
G n nh 100% l c l
nhóm dân t c
ng lao
c bi t ít ng
ng ng
nhân l c cịn bi u hi n
dân trí th p, t p
m t b phân còn h n ch , l c
ng nơng nghi p (trên 75%), lao
ng khơng có chun môn nghi p v .
i Mông. ng
i khác ch a
i Dao, ng
i La H và m t s
c qua ào t o, th m trí ngay ch
trình ph c p ti u h c v n còn là m c tiêu ph n
u. M t khác ch t l
ng
ng ngu n
ch s phát tri n ngu n nhân l c (HDI) mà ch s này c a
các t nh trong vùng núi phía B c ln
kho ng 45
i Dao… L c h u và
n.
quán s n xu t l c h u, ý th c v
ng lao
i Mơng, ng
ng
v trí th p nh t trong c n
c t
n trên 60 (ngu n UNDP).
1.1.2.
c
1.1.2.1
m c a h t ng giao thông nông thôn vùng TDMNPB
c
m chung c a h t ng giao thông nông thôn
ng giao thông nông thôn là
ng huy n,
ng xã và
ng t c p huy n tr xu ng bao g m
ng thơn xóm. Theo quy
nh t i Ngh
nh
186/2004/N -CP c a Chính ph v Qu n lý và b o v k t c u h t ng giao thơng
ng b thì
ng huy n là các
ng n i t trung tâm hành chính c a huy n v i
trung tâm hành chính c a xã, c m xã ho c trung tâm hành chính c a huy n lân
c n;
ng n i
ng t nh v i trung tâm hành chính c a xã ho c trung tâm c m xã;
ng xã là các
ng n i trung tâm hành chính c a xã v i các thơn, xóm ho c
ng n i gi a các xã. Ngoài
ng huy n, xã nêu trên, h th ng
nơng thơn cịn bao g m m ng l
n i trong thơn, xóm,
ng t nhà ra
i
ng thơn xóm (
ng liên thơn, xóm,
ng n i t trung tâm thơn, xóm t i các
ng ru ng và lên
i ch a
H t ng giao thông nông thôn có nh ng
ng giao thơng
ng c p cao h n),
c phân c p.
c
m c b n sau:
- Giao thông nông thơn có tính h th ng, tính c u trúc và tính t
t
ó ịi h i vi c phân b v n
ng
u t xây d ng và b o trì ph i
ng h l n,
m b o cân
i
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
11
gi a các lo i
ng, gi a các vùng, gi a
c p và duy tu b o d
ng th
ng xun và các cơng trình ph tr kèm theo.
- H th ng giao thông nông thôn
m i mi n c a
tn
u t xây d ng m i v i khơi ph c, nâng
ng b có v trí c
xây d ng c n ph i có s tính tốn k l
ng lai. Cho nên khi
- S phát tri n c a h th ng giao thông
u g n li n v i trình
i, ng
c khi quy t
ng b k c
nh
ut .
nông thôn hay
phát tri n kinh t xã h i c a m i qu c gia, vùng
kinh t . Khi kinh t phát tri n s có i u ki n
thơng hi n
ut
ng v v trí xây d ng cơng trình, v m c
u t , hi u qu kinh t , xã h i c a các cơng trình tr
thành th
kh p
c, có giá tr l n. Nó khơng ch ph c v nhu c u hi n t i mà
còn ph c v cho các nhu c u ngày càng t ng trong t
v n
nh, phân b
xây d ng h th ng
c l i h th ng giao thông hi n
ng giao
i c ng góp ph n t o
ng l c
phát tri n kinh t - xã h i m t cách m nh m .
- Cơng trình h t ng giao thơng nơng thôn là m t trong nh ng s n ph m c a
u t xây d ng c b n và g n li n v i
trình ph i
t ai. Vì th nên tr
c quy ho ch c th , ph i tính tốn và l
x y ra, khi ã hồn thành cơng trình thì s n ph m
- Chi phí cho vi c
ng xun thay
u t các cơng
c nh ng r i ro có th
u t khó di chuy n i n i khác.
u t xây d ng các tuy n
mi n núi l n, r t ph c t p và th
ng tr
c khi
ng giao thông t i khu v c
i theo t ng giai
n. Trong khi
kh n ng thu h i v n tr c ti p t các cơng trình giao thơng nơng thơn là r t h n ch .
i v i các cơng trình có kh n ng thu h i v n thì quá trình
th
ng
c th c hi n trong m t kho ng th i gian khá dài. Chính vì v y ngu n v n
ch y u cho
u t xây d ng các cơng trình giao thơng nơng thơn th
v n thu c s h u Nhà n
t. Con ng
xu t d b gián
li u xây d ng s l
ng là ngu n
c.
- Do các cơng trình giao thơng
v i
u t xây d ng
ng b nông thôn luôn
ng im g n li n
i, máy móc ln di chuy n làm cho máy móc chóng h ng, s n
n, làm t ng chi phí do ph i xây d ng nhi u cơng trình t m. V t
ng nhi u, tr ng l
ng l n, nh t là ph n thô nên nhu c u v n
chuy n l n, chi phí v n chuy n cao không tr c ti p t o thêm giá tr cho s n ph m.
Nh ng
c
m nh v y ịi h i
n v thi cơng xây l p ph i có ph
ng pháp, cách
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
12
th c cung ng v t t thi t b h p lý
m b o ti n
th d tr v t li u và bán thành ph m có kh i l
các ngành cơng nghi p khác. N i làm vi c, l c l
không n
ch
ng l n
m b o s n xu t nh
ng lao
nh. Do v y n u b trí thi u h p lý có th d n
i, n ng su t lao
c a cán b công nhân
thông nông thôn là v n
xã h i nói chung c a
ng,
u ki n làm vi c
n tình tr ng ng ng vi c,
ng th p, tâm lý t m b , tùy ti n trong làm vi c và sinh ho t
công tr
ng.
- Phát tri n h th ng giao thông v n t i
có tính chi n l
tn
ng b ,
c bi t là h th ng giao
c n m trong chi n l
c phát tri n kinh t
c và c a các vùng kinh t . Do v y vi c huy
u t xây d ng giao thông nông thôn c n
dài và ph i
thi công. Khi thi công không
c ho ch
ng v n
nh trong kho ng th i gian
m b o s d ng v n m t cách có hi u qu .
1.1.2.2.
c
m c a h t ng giao thông nơng thơn vùng Trung du và
mi n núi phía B c
Vùng TDMNPB có t ng c ng 73.582 km
ng b , trong ó có 38.422,1 km
ng GTNT ph c v cho 85% dân s trong tồn vùng, trong ó có 11.796,1 km
ng huy n và 26.646 km
ng xã, không k m ng l
i
xóm khác. N u tính theo di n tích thì TDMNPB là vùng có m t
hai trong s 6 vùng c a c n
ng liên thôn liên
ng th p th
c (ch cao h n so v i vùng Tây Nguyên) v i m t
0.77 km/km2, th p h n so v i m t
chung c a c n
c là 0,87 km/km2. Nh ng
n u tính theo dân s thì m t
ng/dân s c a vùng khá cao so v i c n
4.47 km/1000 dân trong khi m t
chung c a c n
c là 3,45 km/1000 dân.
c,
t
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
13
ng 1.2: M t
ng GTNT trong vùng n m 2006
km
STT
T nh
ng GTNT
ng
huy n
ng s
Toàn vùng
38442.1
1 Lai Châu
ng xã
11796.1
ng
km/1000
dân
km/km2
26646
0.77
4.47
1830.6
809.6
1021
0.15
1.35
1569
1054
515
0.17
1.62
3181
1214
1967
0.31
4.32
4 Hồ Bình
3445
737
2708
0.87
4.03
5 Hà Giang
4901
1704
3197
0.8
9.55
6 Cao B ng
2279.6
718.8
1560.8
0.65
8.62
7 Lào Cai
3585.7
685.7
2900
1.06
11.90
8
cK n
1398.7
446.1
952.6
0.58
9.55
9
ng S n
2071.7
667.3
1404.4
0.67
7.58
10 Tuyên Quang
1436.9
690.1
746.8
0.86
7.04
11 Yên Bái
3432.5
853.2
2579.3
0.88
8.34
12 Thái Nguyên
4068.7
888.1
3180.6
2.25
7.27
13 Phú Th
2488.8
766.1
1722.7
2.55
6.83
14
2752.9
562.1
2190.8
2.21
5.40
2
3
n Biên
n La
c Giang
Ngu n: Vi n Chi n l
Tiêu chu n
GTNT,
ng v n ch y u là
ng
ng r i nh a ch có 13,78%,
ng c p ph i chi m 18,89% còn l i là
ng
c và phát tri n GTVT, 2006.
ng GTNT trong vùng ch y u ch a
A, B. K t c u m t
tc p
ng GTNT lo i
t chi m t i 59,45% t ng s
ng
ng bê tông – xi m ng chi m 4,68%,
ng m t á d m chi m 2,2%. Ch t
ng GTNT trong vùng nhìn chung là th p, theo ánh giá c a Vi n Chi n
c GTVT, t l
l
t
ng GTNT có ch t l
ng có ch t l
ng trung bình là 26.03%, cịn l i
chi m t i 63,46%. Có nhi u
ng cong nh ch a
10% cịn t
ng
ng t t trong vùng ch chi m 10.51%, t
n
ng có ch t l
ng x u
ng h p, ngo n nghèo r t khó i, bán kính
t c p tiêu chu n A, B. T l
i cao, nh t là các tuy n
gây khó kh n cho vi c v n chuy n c a ng
ng GTNT có
ng xã, nhi u n i có
i dân.
d c trên
d c trên 15%
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
14
Hình 1.1: T l k t c u m t
4,68%
ng n m 2006
13,78%
19,89%
59,45%
2,20%
BTXM
ng nh a
p ph i
Ngu n: Vi n Chi n l
ád m
ng
c và phát tri n GTVT, 2006.
M c dù hi n nay 100% các xã trong vùng ã có
trung tâm xã, tuy nhiên v n cịn 107 xã
ng ơ tơ ch
mùa m a i l i r t khó kh n ho c không i
ng
t th
t
ng ô tô ti p c n
il i
n
c trong mùa khơ,
c vì i u ki n m t
ng h u h t là
ng xuyên b h h ng do m a l .
Ngồi ra trong vùng cịn m t s l n các xã tuy có
a nh ng do
ng i
c trong mùa
ng qua các sông, su i khơng có c u ph i i qua ng m ho c tràn,
khi g p m a l ph
ng ti n ph i ch
i l rút thì m i i qua
ti p c n v i h th ng giao thơng c a các xã này
c. Vì v y, vi c
n trung tâm c m xã là h t s c
khó kh n.
Trong vùng hi n nay có 65 – 90% s thôn b n (tu thu c t ng t nh) có
ng ơ tơ ti p c n
các tr c
n, tuy nhiên
ng chính nh
ng xã,
thơn b n cịn l i ph n l n ã có
xe máy i l i
ch là n n
i a s các thôn b n này
ng huy n,
ng t nh ho c qu c l . Các
ng cho xe thô s ho c xe hai bánh nh xe
c nh ng vi c i l i r t khó kh n vì
t. Nh ng thơn b n n m
u n m trên ho c g n
ng th
p,
ng khơng có m t,
vùng sâu, vùng xa ho c trên núi cao, dân c
Click Here & Upgrade
Complete
Expanded Features
Unlimited Pages
Documents
15
th a th t th
ng khơng có
ng giao thơng ti p c n
n, i u ki n m
ng vào
c ng r t khó kh n ho c khơng có c u ng m qua sơng, su i.
Kho ng cách các tuy n
xã, các trung tâm y t
ng huy n trong vùng t trung tâm các xã, c m
n các tuy n giao thơng chính bình quân kho ng 10 – 15
km, xã xa nh t là trên 30 km.
Nét
c tr ng c a h th ng giao thơng nơng vùng TDMNBB ó là:
- T l nh a hố, bê tơng xi m ng hố cịn th p, ch a
l i trong m i
mb o
có th
i
u ki n th i ti t cho các lo i xe c gi i, còn hay ách t c vào mùa
al .
-
ng ch a vào úng c p, h p, thi u c u ho c c u y u, c u t m khơng cho
phép xe có t i tr ng l n i qua.
-
ng giao thông nông thôn ph n l n thi u rãnh thoát n
c ngang ho c b trí ch a h p lý do v y trong mùa m a bão
c d c, rãnh thốt
ng th
ng b trơi
m t hay s t l .
- Các cơng trình trên tuy n ch y u là t m ch a b n v ng, mùa m a l hay
ch t c giao thông. Sau m a l th
ng h ng, d n
ng hay b phá hu : C u trôi,
n t n kém hàng tr m t
ng
iv i
t theo tiêu chu n này nên ch t l
- T i tr ng xe i trên
ch c a tiêu chu n thi t k
k ch
t 6T/tr c, không
n ch t l
ng
ng xã c ng
ng và hi u qu khai thác là r t th p.
ng giao thông nông thôn hi n hành - t i tr ng thi t
m b o cho các ph
ng ti n giao thông có t i tr ng l n
i tham gia giao thông c ng nh
nh h
ng
ng.
- Do i u ki n
chênh vênh trên s
ng huy n và
ng giao thông nông thôn cịn h n ch do vi c h n
thơng qua, gây nhi u khó kh n cho ng
x u
c yêu c u. Tiêu
ng giao thông nông thôn áp d ng cho các tuy n
ng huy n là quá th p, trong khi ó nhi u tuy n
ch a
t, m t
s a ch a, ph c h i l i sau mùa
l . Tình tr ng các cơng trình giao thơng nông thôn ch a áp ng
chu n thi t k áp d ng
ng
a hình vùng núi cao
n núi,
do ó khơng an tồn cho ng
ng giao thơng nơng thơn th
d c l n, nhi u cua ngo t g p,
i và ph
ng i
ng khơng có h lan
ng ti n tham gia giao thông.
