THÀNH TỰU CHỌN GIỐNG CÂY TRỒNG VÀ VẬT NUÔI VIỆT NAM

THÀNH TỰU CHỌN GIỐNG
CÂY TRỒNG VÀ VẬT NUÔI
VIỆT NAM

NHÓM 2 – 11 SINH
THPT CHUYÊN QUỐC HỌC – HUẾ
Lª Minh H¶i
Lª C«ng ThiÖn
Hå ThÞ Ph¬ng Ch©u
NguyÔn L¬ng ChÝnh
D¬ng ThÞ ¸nh Linh
Lª Quang Hång Minh
NguyÔn ThÞ Thïy Dung
I. Thành tựu chọn giống vật nuôi:
 Một số giống lợn nội năng suất thấp (lợn ỉ, ỉ mỡ, móng cái)

 Một số giống lợn ngoại năng suất cao (Lợn Đại bạch, Bớc sai,
Đưrôc, pietrian)
Lợn Đại bạch Bớc sai
Đưrôc pietrian
móng cái
lợn ỉ ỉ mỡ
1. Tạo giống mới:
VD
1
: Từ thập kỉ 80, viện chăn nuôi tạo 2 giống: Đại bạch - Ỉ và Boc-sai - Ỉ,
giúp sản lượng thịt tăng từ 26000 tấn lên 66000 tấn (1980 – 1986).
Lợn ỉ Lợn đại bạch ( 250-400kg)
P:
Lợn lai F
1

(ĐBI):
VD
2
:
Lợn ỉ Bớc sai
P:
Lợn lai F
1:
Lợn Bớc sai-Ỉ
x
x
Đại bạch - Ỉ
VD
3:
Giống gà Rốt-ri = Gà rốt x gà ri (Sản lượng trứng cao hơn gà ri, dễ
nuôi)

VD
4
: Vịt Bạch tuyết = (Vịt cỏ x Vịt Anh đào):
Trọng lượng to hơn vịt cỏ, biết kiếm mồi, lông dùng làm len.
2. Cải tạo giống địa phương:
Vịt cỏ Vịt Anh đào
Vịt bạch tuyết
VD
1
:
Tạo giống bò sữa bằng
phương pháp lai cải tiến
(bò cái nội lai nhiều lần

với bò đực ngoại) tạo
giống có sản lượng sữa
cao (VN có khoảng
29000 bò sữa, thì 95%
được tạo ra bằng
phương pháp này)
VD
2
:
Bò hướng thịt (bò cái
nội lai với bò đực
ngoại): khỏe mạnh, ít
bệnh.
3. Tạo giống ưu thế lai F
1
VD
1
: Giống cá
Cá chép lai 3 máu: (cá chép Việt x Cá chép Hungary) x Cá chép Inđonexia
Trê vàng Trê châu Phi
VD
2
: Giống bò sữa
(Bò sữa = Bò hônten x Bò vàng Việt Nam): cho sản lượng sữa
1000kg/con/năm
x
Trê lai
4. Nuôi thích nghi giống nhập nội:
VD
2

: Một số giống gia cầm nhập nội nuôi thích nghi: Gà mỹ, gà Ai cập, gà
tam hoàng, gà kabir, vịt siêu thịt, Vịt kakhi-campell, Ngan pháp
VD
1
:
Cá chim trắng; Nguồn
gốc ở Sông Amazôn,
nhập vào TQ 1985, đến
1988 cho sinh sản nhân
tạo, năm 1999 nuôi ở Việt
Nam
x
5. Tạo giống bằng công nghệ sinh học:
Bò sữa tạo bằng công nghệ cấy chuyển phôi: dùng phôi của 1 bò sữa cao
sản, tách thành nhiều phôi, cấy vào các bò cái nội nhờ mang thai giúp. Bằng
phương pháp này trong thời gian ngắn tạo được nhiều bò sữa chất lượng cao.
II.Thành tựu chọn giống cây trồng:
1.Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến nhân
tạo:
VD
1
:
Lúa thơm Basmati
(gây đb từ giống lúa
Pakistan - 2002):
Thơm, gạo ngon,dễ
canh tác, hiện được
trồng phổ biến ở Đồng
Tháp.
VD

2
: Lạc, đậu tương tạo bằng cách gây đb:
Hạt to, vỏ mỏng, pr cao, Hạt to, vàng, ngắn ngày,
dễ bóc, dầu cao chịu rét, chống đổ
VD3:
Táo má hồng (táo đào vàng) tạo ra
bằng cách gây đột biến táo Gia Lộc
bằng NMU
2. Tạo giống bằng kỹ thuật chuyển gen:
• Tạo giống bông kháng sâu
• Giống đu đủ kháng vi rút
• Cà chua chín chậm
• Chuối, xoài chín chậm chuẩn bị đưa vào sản xuất
• Nhập giống lúa chuyển gen giàu vitamin A chuẩn bị đưa vào sản xuất
Bông chuyển gen kháng sâu
Lạc V79 tạo ra từ gây đb lạc
Bạch sa bằng tia X
Đậu tương DT55
Đu đủ chuyển gen kháng virut
Cà chua biến đổi gen
Cà chua chuyển gen kháng Virut
C©y cµ chua chuyÓn gen
kh¸ng virót (bªn tr¸i) trong
khi c©y kh«ng ®ưîc chuyÓn
gen kh¸ng mÉn c¶m víi virót
CMV - Cucumber mosaic
Virus - khi trång trät trªn
®ång ruéng.
u tng c chuyn gen khỏng sõu
Ging lỳa bin i gen

3. To ging bng cỏch phi hp gia t bin v
lai to:
VD:
Cây đậu tơng chuyển gen
- Kháng sâu (Bt)
Kháng sâu bệnh (insect
resistance)
Góp phần làm giảm lợng
thuốc trừ sâu cần sử dụng
(bảo vệ môi trờng và
giảm chi phí sản xuất)
- Thay đổi thành phần axít
béo:
Làm thay đổi thành phần
và giá trị dinh dỡng
Giống lúa đợc chuyển gen
tổng hợp -carotene (giống
lúa vàng). Sau quá trình tiêu
hoá, -carotene đợc
chuyển hoá thành vitamin A.
Dâu tằm 3n: Lá to,dày, Dưa hấu 3n: Quả to, không hạt,
năng suất cao. sản lượng tăng

4. Tạo giống ưu thế lai
VD1: Ngô lai (Biosid)
Ngô nếp lai
VD
2
: Ngô rau, cà chua VT3: ưu thế lai
Tạo ra từ lai đơn giữa 2 dòng Ngắn ngày, chín sớm,

244/2649 x LV2D 15-18 quả/ cây, thu hoạch kéo dài
Ngô rau: ngắn ngày, mật độ trồng
dày, tỉ lệ bắp cao (2-3 bắp), pr cao,
giàu vitamin
Cà chua VT3
VD
3
: Lúa lai: cho ưu thế lai (Năng suất 2tạ- 3,5 tạ/sào)
5. Nhập nội trồng thích nghi:
Ngô ngọt: nhập từ Thái Lan
Cam không hạt, mít múi đỏ, ổi không hạt: Lấy giống từ Malaysia
H/ảnh: Ngô ngọt, mít múi đỏ, ổi không hạt, hồng fuju không hạt
6.Tạo giống bằng công nghệ tế bào:
- Tạo giống khoai tây củ nhỏ (Khoai tây mini)
- Giống cây trầm hương

III. Các trung tâm, viện nghiên cứu tạo giống ở
Việt Nam:
1. Viện lúa Đồng bằng
Sông cửu long
2. Viện Nghiên cứu phát triển cây bông
3. Viện di truyền NN
4.
Viện nghiên cứu cây ăn quả
5. Viện chăn nuôi quốc gia
6. Viện nghiên cứu
thuỷ sản
7. Các trung tâm nghiên cứu trực thuộc các trường ĐHNN,…
Cây trầm Nuôi cấy chồi ngủ Tái sinh tạo chồi Nhân nhanh
Tái sinh callus từ mô lá Tạo thể protocorm Tạo hạt nhân tạo Tạo cây hoàn chỉnh

Tái sinh tạo phôi Tái sinh tạo chồi Tạo cây hoàn chỉnh Cây giống trầm cấy mô
Cây trầm hương
IV. Mt s thnh tu lai to ging trờn th gii:
1. thc vt:
VD1: Ging lỳa chu l
Ging lỳa mi ang c th nghim ti i hc Nagoya (Nht Bn).
Motoyaki Ashikari, mt nh nghiờn cu ca trng, cho bit, ụng v cỏc
ng nghip phỏt hin mt s gene to ra ng th trong cỏc ging lỳa chu
l. Sau ú cỏc chuyờn gia a nhng gene ny vo nhng ging lỳa cao sn.
Khi cõy lỳa chỡm trong nc, nhng giúng hỡnh ng s nhụ ra v ngoi lờn
mt nc ly khụng khớ. Nh nhng giúng ú m lỳa khụng cht ngt.
Khi l trn ti, cõy lỳa cú th mc thờm 25 cm mi ngy.
VD2: Bp tớa chng ung th
Cỏc nh khoa hc Hn Quc va phỏt trin ging bp cha cht cú
tim nng chng ung th cao gp 10 ln so vi cỏc ging bp thng.
Giỏo s Rhee Hae-ik ca i hc Kangwon cho bit loi bp mu tớa
(nh) do ụng v cỏc ng nghip lai to, giu cht anthocyanin, mt loi sc
t t nhiờn cú kh nng phũng nga ung th. Anthocyanin cú trong trỏi mõm
xụi v dõu tõy, c tớnh khỏng ụxy húa ca nú cú th chn ng s tng sinh
ca t bo ung th. Ngoi ra, anthocyanin cng cú c tớnh khỏng viờm, sỏt
khun v cú th ci thin th lc.
Viện Sinh học Nông nghiệp - Đại học Nông nghiệp I Hà Nội; Tel: 04 8767589;
8276098; 0913560164; Email:
CễNG NGH SN XUT GING KHOAI TY SCH BNH
Hoàn toàn chủ động điều khiển sinh trởng, phát triển, năng suất, chất lợng cây cấy mô
Xác định kỹ thuật tối u để ra cây cấy mô, nhân cây ở bồn mạ, tạo củ giống gốc,
mini, năng suất 600 củ/m
2
/60 ngày/vụ
Bồn mạ Củ minituber

iu kin sinh trng, s c v kớch thc c
Che phủ nilon và t-ới nhỏ giọt
Ging lỳa MTL 233
Thỏng trc, Trung tõm John Innes Norwich (Anh) cng lai to
ging c chua bin i gien mu tớa cha hm lng cao anthocyanin, c
cho cú th giỳp ngi n phũng nga ung th. Trong khi c chua tớa ra i
bng k thut ghộp gien, bp tớa ca Hn Quc c to ra bng phng
phỏp lai to truyn thng vn c cho an ton i vi sc khe hn.
VD3: Mexico lai to thnh cụng ging ngụ chu khụ hn
Cỏc nh khoa hc thuc Vin nghiờn cu cao cp quc gia Mexico
(CINVESTAV) va lai to v th nghim thnh cụng ging ngụ mi, cú kh
nng chu khụ hn cao hn 20% so vi cỏc ging hin hnh ti nc ny


2. ng vt:
VD1: Bũ B khng l: Nhng con bũ cú ngun gc ti B to bộo, c phỏt
trin khụng ng u do bin i gen. Bt ngun t th k 19, B cnh tranh
vi Anh v nng sut chn nuụi gia sỳc. Do ú, ngi chn nuụi ó tỡm
nhng phng phỏp bin bũ ca h thnh to bộo, nng sut cao. Di õy
l hỡnh nh nhng con bũ phỏt trin c khụng ng u do bin i gen.
Điều khiển số lợng và kích thớc củ trồng trên đồng ruộng theo ý muốn
Tạo củ giống khoai tây chất lợng cao tơng tự giống nhập nội nhng giảm 30% giá thành
Che phủ nilon và t-ới nhỏ giọt
VD2: Chuột Cuy siêu kute
Hàng năm, ước tính người dân Peru, quốc gia "gốc gác" của loài chuột này
ăn hết khoảng 65 triệu "em" Cuy đấy các bạn ạ. Các nhà khoa học đã cho lai
tạo ra một loài Cuy mới với cân nặng gấp đôi bình thường nhằm phục vụ
việc lấy thịt. Ngoài việc lấy thịt ra, chuột Cuy giờ đã trở thành một loài pet
hết sức nổi tiếng bởi vẻ ngoài hết sức đáng yêu!
VD3: Dê xỉu!!!

Một hoán đổi gen dẫn đến mất trương lực cơ đã khiến loài dê nhỏ bé này
"đông cứng" mỗi khi chúng sợ hãi, kết quả là chúng thường ngã lăn về một
bên . Dê "xỉu" thường được nuôi trong các trang trại nhỏ, nơi chúng không
phải nhảy hàng rào rồi lăn đùng ra đất vì sợ. Có một câu chuyện truyền
miệng về loài dê này, đó là mỗi khi thú ăn thịt tấn công trang trại, loài dê
"xỉu" sẽ ngã lăn ra đất hy sinh bản thân mình cho các loài động vật khác có
thời gian thoát thân

VD4: Thỏ Đức siêu khổng lồ
Thỏ Đức khổng lồ là loài thú nuôi lớn nhất thế giới, với kích cỡ lớn nhất là
ngang một chú chó. Chúng được nuôi để lấy thịt, lấy lông và dĩ nhiên, cả
để làm thú cưng nữa. Thỏ khổng lồ này được lai tạo thành công năm 2006
bởi ông Carl Szmolinsky, với mục đích tăng cường nguồn lương thực cho
Triều Tiên
VD 5. Bò "nhí" xinh xinh
Chúng bé nhỏ, thịt ăn rất ngon lại chỉ cần một khoảng trống bằng một cái
sân để nuôi nấng. Có rất nhiều giống bò mini, từ bò sữa cho đến bò Ai Len.
Chúng cho sản lượng thịt nhiều hơn bò thường và lại rất đáng yêu nữa.

VD 6. Gà Jersey khổng lồ
Vào thế kỷ thứ 19, hai nhà lai tạo giống là John và Thomas Black đã cho ra
đời loài gà Jersey cực lớn bằng việc lai tạo chéo 3 loài gà với nhau. Nhờ quá
trình này, một giống gà "siêu khủng" đã ra đời, với cân nặng trung bình là
6kg cho gà mái và 7kg cho gà trống . Nhược điểm duy nhất của loài gà
Jersey này là tốc độ tăng trưởng khá chậm của chúng.
VD 7. Glofish - Cá "thập cẩm màu"
Thời của những chú cá vàng đã lùi về quá khứ, giờ là lúc những chú Glofish
thống trị ! Với màu đỏ rực như lửa hay màu xanh chói lọi, Glofish thực sự
rất nổi bật và ấn tượng. Loài cá này được công nhận là loài cá cảnh biến đổi
gen đầu tiên trên thế giới. Năm 1999, các nhà khoa học Singapore đã tiêm

protein huỳnh quang chiết xuất từ san hô và sữa vào phôi của loài cá cảnh
vằn, từ đó tạo ra dòng Glofish với màu sắc tỏa sáng như lân tinh . Đặc điểm
nổi bật của chúng là sẽ phát sáng khi đến gần môi trường chứa độc, góp
phần phát hiện những vùng bị ô nhiễm.
☺ The end ☺