Quản trị rủi ro hoạt động cho vay xuất khẩu cà phê ở ngân hàng thương mại cổ phần quốc tế việt nam

TRUONG DAI
HOC
KINH if QuSc DAN
s
a
-......... SO£0OG8Ge-”““"”

£

HOANG THITRUNG
*

0

QUAN TRI RUI RO HOAT DONG CHO VAY XUAT KHAU CA PRE
■

V

(B

0 NGAN HANG THtMJNG MAI CO PHAN QUOC TE VIET NAM

s

&

HA AOI,
ISAM SOU
•
7

a


TRUONG DAI HOC KINH tE QUOC DAN
■

■

........ sosoOcaca.........
DAI HOC KTQD
TT. THONG TIN THW VIEN

PHONG LUAN AN • TU LIEU

HOANG THI* TRUNG

QUAN TRI RUI RO HOAT DONG CHO VAY XUAT KHAU CA PHE
a
n

r
n

n

r

0 NGAN HANG THUUNG MAI CO PHAN QUOC TE VIET NAM

CHUYEN NGANH: KINH TE DOI NGOAI

A

w

___

m

A^

LUAN VAN THAC SY KINH TE
•

•

_

"

-

Ngudi hu’dng dan khoa hoc:

PGS.TS NGUYfiN NHU BiNH

HA NTOI, NAM 2011
•

7


LOI CAM DOAN

Toi xin cam doan ban luan van nay la cong trlnh nghien cuu khoa hoc, doc lap cua
toi. Cac so lieu, ket qua neu trong luan van la trung thuc va co nguon goc ro rang.

TAC GIA LUAN VAN

HOANG THI TRUNG


MUC
LUC
•
•
Trang
LO1 CAM DOAN
DANH MUC CHC VIET TAT
DANH MUC BANG BIEU VA SO DO
TOM TAT LUAN VAN
MO DAU............................................................................................................................ 1

CHUONG 1: LY LUAN CHUNG VE QUAN TRI RUI RO HOAT DONG CHO
VAY XUAT KHAU CA PHE O NGAN HANG THUONG MAI CO PHAN.......... 4

1.1
1.1.1
1.1.2

1.2
1.3
1.3.1
1.3.2

Dac diem cua hoat dong cho vay xuat khau ca phe;...................................... 4

Dac diem cua cac Doanh nghiep xuat khau ca phe............................................. 4
Dac diem cho vay xuat khau ca phe......................................................................6
Nhung rui ro trong hoat dong cho vay xuat khau ca phe............................. 6
Ly luan ve quan tri rui ro trong hoat dong cho vay....................................... 9
Khai mem ve quan tri rui ro...................................................................................9
Su can thiet cua quan tri rui ro hoat dong cho vay cua Ngan hang thuong mai...... 11
r

1.3.3 Nhan dien rui ro cho vay....................................................................................... 12
1.3.4 Nguyen nhan rui ro cho vay................................................................................. 15

1.3.5 Cac chi tieu phan anh rui ro trong hoat dong cho vay.......................................17
1.3.6 Cac cong cu quan tri rui ro trong hoat dong cho vay......................................... 18
1.4 Quan tri rui ro khach hang xuat khau ca phe tai mot so Ngan hang....... 19
CHU’ONG 2: THUC TRANG QUAN TRI RUI RO HOAT DONG CHO
VAY XUAT KHAU CA PHE O NGAN HANG THUONG MAI CO PHAn

QUOC TE VIET NAM................................................................................................. 22
2.1 Thuc trang hoat dong cho vay tai VIB............................................................22
2.1.1 Tong quat ve VIB..................................................................................................22
2.1.2 Tinh hinh hoat dong cho vay tai VIB.................................................................. 24
2.2 Thuc trang rui ro trong hoat dong cho vay xuat khau ca phe tai VIB ....27
2.2.1 Rui ro phat sinh tu phia khach hang................................................................... 27

2.2.2 Rui ro phat sinh tu phia ngan hang......................................................................28
2.2.3 Cac chi tieu danh gia rui ro tai VIB................................................................... 29
2.2.4 Mot so truong hop cu the ve khach hang xuat khau ca phe da phat sinh no
qua han tai VIB.......................................................................................................33
2.3 Thuc trang quan tri rui ro cho vay xuat khau ca phe tai VIB................... 35
2.3.1 Phan tich vatham dinh khach hang..................................................................... 36


2.3.2 Xay dung he thong tieu chuan xem xet cho vay doi voi khach hang xuat
khau ca phe............................................................................................................. 37
2.3.3 Quan tri rui ro bien dong gia ca phe va gia tri TSBD....................................... 43
2.3.4 Quan ly tai san bao dam....................................................................................... 44
2.3.5 Co che quan ly dong tien cua khach hang.......................................................... 45
2.3.6 Xay dung Bo may kiem tra giam sat tin dung doclap..................................... 46
2.3.7 Xay dung he thong thong tin................................................................................47
2.3.8 Quan ly no co van de.............................................................................................48
2.4

Danh gia chung ve tinh hinh quan tri rui ro hoat dCng cho vay xuat
khau ca phe u VIB.............................................................................................. 50

2.4.1 Nhung thanh tuu dat dupe....................................................................................50
2.4.2 Mot so han che...................................................................................................... 51
2.4.3 Nguyen nhan dan den mot s0 han che................................................................. 52
CHUONG 3: PHUONG HUONG VA GIAI PHAP TANG CVONG HOAN
THIEN QUAN TRI RUI RO CHO VAY KHACH HANG XUAT KHAU
CA PHE TAI VIB......................................................................................................... 56
3.1 Phuong huong quan tri rui ro cho vay xuat khau ca phe..........................56
3.2
3.2.1

3.2.2

3.2.3
3.2.4
3.2.5
3.2.6
3.2.7

MCt so giai phap phong ngua rui ro trong hoat dCng cho vay doi voi
cac doanh nghiep xuat khau ca phe................................................................. 57
Xay dung He thong chinh sach phu hop............................................................ 57
Xay dung co che quan ly tai san bao dam phu hop hem.................................. 58
He thong thong tin trong quan ly rui ro.............................................................. 58
xep hang Khach hang.......................................................................................... 59
Bao dam tien vay.................................................................................................. 59
Tang cuong cong tac kiem tra, kiem soat...........................................................60
Thuc hien phan cap trach nhiem doi voi cac ca nhan lien quan den khoan vay
61

3.2.8 Nang cao chat lupng doi ngu can bo.................................................................. 61
3.3 Dieu kien de thuc hien cac giai phap............................................................. 62

3.3.1 Doi voi cac co quan Nha nuoc............................................................................ 62
3.3.2 Doi voi Ngan hang Nha nuoc............................................................................... 65
3.3.3 Doi voi VIB............................................................................................................ 66

3.3.4 Doi voi cac Doanh nghiep xuat khau ca phe..................................................... 67

KET LUAN......................................................................................................................70
DANH MUC TAI LIEU THAM KHAO.................................................................. 71

DANH MUC CAC CHff VIET TAT

STT

Giai thich

Thuat ngu

1.

AMC

Cong ty quan ly no va khai thac tai san

2.

NHNN

Ngan hang Nha nuoc

3.

NHTM

Ngan hang thuong mai

4.

TCTD

To choc tin dung

5.

TSBD

Tai san bao dam

6.

TMCP

Thuong mai co phan

7.

XNK

Xuat nhap khau

8.

VIB

Ngan hang thuong mai co phan quoc te Viet
Nam

DANH MUC BANG BIEU VA SO BO
BANG
BIEU

NOIDUNG
•

TRANG

Bang 2.1

Ket qua hoat dong kinh doanh cua VIB giai doan 2007 2010

23

Bang 2.2

Co cau du no tin dung cua VIB giai doan 2007 - 2010

25

Bang 2.3

Chat luong tin dung VIB tu 2007 - 2010

26

Bang 2.4

Du no cho vay xuat khau ca phe 2008 -2010

29

Bang 2.5

Du no cho vay khach hang xuat khau ca phe theo vung

30

Bang 2.6

Khach hang xuat khau ca phe co du no lon nhat

31

Bang 2.7

r
Han muc cho vay xuat khau ca phe

43

Du no tin dung 2007 - 2010

24

r

r

9

9

Bieu do 2.1
Bieu do 2.2

Dien bien gia ca phe Lon Don binh quan

52

Hinh ve 2.1

Quy trinh theo doi va xu ly khoan vay co van de

49


TRJdNG DAI HOC KINH TE QUOC DAN
■

■

............ £OBdOg8G8............

HOANG THI TRUNG

7

7

M

A?

JI

QUAN TRI RUI RO HOAT DONG CHO VAY XUAT KHAU CA PHE
7_

M

_

0m

JV

_

r

JI

JW

r

JI

JI

0 NGAN HANG THUUNG MAI CO PHAN QUOC TE VIET NAM

CHUYEN NGANH: KINH TE DOl NGOAI

TOM TAT LUAN VAN THAC SY
•

HA NOI, NAM 3011

•


i

MO? DAU
Vai tro quan trong cua hoat dong tin dung doi vdi he thong ngan hang doi hoi

moi ngan hang phai co sir dau tir dung muc cung nhu dac biet chu trong den hieu qua
cua cong tac tin dung, trong do quan tri rui ro la mot trong nhtrng khau quyet dinh chat
luong tin dung - yeu to co ban tao nen hieu qua cua hoat dong tin dung ngan hang.
Mat khac, trong moi nganh hang/san pham deu co dac trung rieng vi vay

trong qua trinh xem xet cho vay cac ngan hang deu phai liru y tdi dac trung cua
nganh hang/san pham de quyet dinh cho vay. Va mot trong nhtrng linh vuc chiem

du no lbn tai VIB la cho vay xuat khau ca phe.
Nhan thtrc dupe tarn quan trong cua cong tac quan tri rui ro trong hoat dong

cho vay, trong do co hoat dong cho vay xuat khau ca phe, Ngan hang TMCP Quoc
te Viet Nam da va dang xay dung cho minh mot chien luoc hoat dong dai han trong

do muc tieu nang cao hieu qua cong tac quan tri rui ro trong hoat dong cho vay

duoc dat len hang dau. Viec tac gia chon de tai “Quan tri rui ro hoat dong cho vay
xuat khau ca phe d Ngan hang TMCP Quoc te” cung la de gop phan xay dung va
hoan thien hon mang cong viec quan trong nay tai VIB.

Bo cue cua bai luan van duoc chia thanh 3 chuong:

Chuong 1. Ly luan chung ve quan tri rui ro hoat dong cho vay xuat khau ca

phe d cac ngan hang thuong mai tai Viet Nam.
Chuong 2. Thue trang quan tri rui ro hoat dong cho vay xuat khau ca phe d

ngan hang TMCP Quoc te Viet Nam.
Chuong 3. Phuong hudng va giai phap tang cudng hoan thien quan tri rui ro
cho vay khach hang xuat khau ca phe d ngan hang TMCP Quoc te Viet Nam.

CHUONG 1: LY LUAN CHUNG VE QUAN TRI RUI RO

HOAT
DONG
CHO VAY XUAT KHAU CA PHE 0 NGAN
•
•
HANG THUONG MAI CO PHAN
Trong chuong 1, tac gia gidi thieu cac van de ly luan chung lien quan den

quan tri rui ro trong hoat dong cho vay xuat khau ca phe d cac ngan hang thuong

mai co phan, bao gom cac noi dung sau:


ii

1.1

Dac diem cua hoat dong cho vay xuat khau ca phe

De phan ti'ch dac diem cua hoat dong cho vay xuat khau ca phe thi tac gia bat
dau bang viec nghien cuu dac diem cua cac Doanh nghiep xuat khau ca phe sau do

se neu cac dac diem khi cho vay xuat khau ca phe.
1.2

Nhung rui ro trong hoat dong cho vay xuat khau ca phe
Rui ro trong hoat dong cho vay Doanh nghiep xuat khau ca phe co the chiu

tac dong true tiep hoac gian tiep tu cac loai rui ro sau:

Rui ro khach quan: rui ro thi truung, rui ro canh tranh.

Rui ro chu quan: Rui ro tfr phia khach hang va rui ro tir phia ngan hang.
1.3

Ly luan ve quan tri rui ro trong hoat dong cho vay
Quan tri rui ro tin dung la mot trong nhung noi dung quan ly cua NHTM bao

gom: nhan biet va danh gia muc do rui ro, thuc thi cac bien phap han che kha nang
xay ra rui ro va giam thieu ton that khi rui ro tin dung xay ra.

Tin dung ngan hang co nhung vai trd vo cung quan trong trong nen kinh te
thi truong, do do rui ro tin dung khong nhung lam mat di vai trd tich cue cua tin

dung ngan hang ma nguuc lai, no con gay nhung tac hai nghiem trong khong nhung
doi vdi he thong ngan hang, vui ngudi di vay ma doi vdi ca nen kinh te va xa hoi.Vi

the yeu cau dam bao an toan cho moi khoan tin dung ngan hang la dieu bat buoc.

De kiem soat va han che rui ro, ngan hang phai xac dinh dupe cac dau hieu

va nguyen nhan xay ra rui ro, de tu do cd nhung bien phap phong tranh phu hup.

Trong chuung nay, tac gia da chi ra cac dau hieu de nhan dien rui ro trong
hoat dong cho vay (tir phia khach hang, tir phia ngan hang) va xac dinh nhung

nguyen nhan cu ban dan den rui ro. Ben canh do, bai viet cung da neu len cac chi
tieu de phan anh rui ro cung nhu cac cong cu trong hoat dong quan tri rui ro ma cac
ngan hang thudng ap dung.
r

1.4

f

r

Quan tri rui ro khach hang xuat khau ca phe tai mot so Ngan hang

Bai viet neu mot so diem cu ban trong chinh sach quan tri rui ro khi cho vay
xuat khau ca phe cua mot so ngan hang.


iii

CHUONG 2: THUG TRANG QUAN TRI RUI RO HOAT
DONG CHO VAY XUAT KHAU CA PHE 6 NGAN HANG

THUTONG MAI CO PHAN QUOC TE VIET NAM
2.1

Thirc trans hoat dong cho vay tai VIB

Gidi thieu tong quat ve qua trinh hinh thanh va phat trien cua VIB trong
nhtrng nam qua va ket qua hoat dong kinh doanh ma VIB thu duoc trong giai doan
2007-2010.

Tong hop tinh hinh hoat dong cho vay tai VIB trong giai doan 2007 - 2011
vdi cac noi dung sau: toe do tang trudng tin dung, co cau no theo ky han vay va loai
tien vay, chat luong tin dung.

2.2

Thue trang rui ro trong hoat dong cho vay khach hang xuat khau

ca phe tai VIB

De phan tich thuc trang rui ro trong hoat dong cho vay xuat khau ca phe tai

VIB, bai viet thuc hien phan tich cac rui ro phat sinh tir phia khach hang, dong thdi

phan tich cac rui ro phat sinh tir phia ngan hang.
Rui ro phat sinh tir phia khach hang, bao gom: Do tinh hinh kinh te gap kho
khan; Khach hang co tinh vi pham trong quan he tin dung voi VIB; Khach hang

thanh toan cac khoan no goc, lai khong day du, dung han.

Rui ro phat sinh tir phia ngan hang bao gom cac rui ro chinh sau: Cong tac
kiem tra giam sat khoan vay sau giai ngan van chua thuc su duoc thirc hien theo

dung quy dinh de ra; Chinh sach quan ly tai san bao dam; Ap luc cua hoat dong
kinh doanh.

De danh gia thuc trang rui ro trong hoat dong cho vay xuat khau ca phe d

VIB trong nhung nam qua, tac gia da thuc hien phan tich cac chi tieu sau:
- No qua han, ty le no qua han.
- Tinh hinh tai chinh va phuong an cua ngudi vay, moi truong cua ngudi vay;

- Dam bao tien vay.
- Cham diem xep hang khach hang.


Ngoai ra, tac gia neu mot so trudng hop dien hinh ve khach hang xuat khau
ca phe da phat sinh no qua han tai VIB.

2.3

Thuc trang quan tri rui ro cho vay xuat khau ca phe tai VIB

Vdi nhtrng dac thu cua linh vuc xuat khau ca phe, ngoai nhtrng co che quan

tri rui ro chung (phan cap phan quyet, kiem tra giam sat khoan vay...), VIB da quy

dinh mot so cong cu, bien phap rieng trong viec quan tri rui ro khi cho vay nham
phuc vu muc dich xuat khau ca phe nhu sau:
- Phan tich va tham dinh khach hang nham dam bao tinh phap ly va kha

nang tra no cua khach hang khi VIB cho vay.
- Xay dung he thong tieu chuan xem xet cho vay doi vdi khach hang xuat
khau ca phe: Dieu kien ve doi tuong cho vay; Dieu kien ve tai san bao dam

(TSBD); Dieu kien dinh gia TSBD va ty le cho vay/ gia tri TSBD; Han muc cho

thuc hien.
- Quan ly tai san bao dam: Tai san bao dam la nguon thu no chinh khi khach
hang khong con kha nang tra no, vi vay viec quan ly tai san bao dam phai duoc thuc

hien chat che.
- Co che quan ly ddng tien cua khach hang: VIB cd co che quan ly ddng
tien cho khach hang bang each chi dinh cac khoan phai thu da duoc VIB tai tro phai

duoc chuyen ve tai khoan cua doanh nghiep tai VIB. Neu thanh toan bi cham hoac
khong ve thi doanh nghiep cd trach nhiem bao cao trung thuc cho ngan hang, cd

giai phap kip thdi bao dam cac khoan vay khong chuyen sang no qua han.

- Xay dung Bo may kiem tra giam sat tin dung doc lap.
- Xay dung he thong thong tin.
- Quan ly no cd van de.

2.4

A

A

Danh gia chung ve tinh hinh quan tri rui ro hoat dong cho vay xuat

khau ca phe o' VIB

Danh gia ve viec quan tri rui ro hoat dong cho vay xuat khau ca phe, tac gia
da thuc hien phan tich nhung thanh tuu va mot so han che dang ton tai d VIB, dong

thdi tim hieu ve cac nguyen nhan cua cac han che dang ton tai.

CHUONG 3: PHUONG HUONG VA GIAI PHAP TANG
CUONG HOAN THIEN QUAN TRI RUI RO CHO VAY

KHACH HANG XUAT KHAU CA PHE TAI VIB
3.1

A

A

/v

Phuong huong quan tri rui ro cho vay xuat khau ca phe

VIB luon chu trong thu hut khach hang, tuy nhien khong co nghia la VIB se

cho vay bang moi gia ma no phai di doi vdi hieu qua. Hieu qua cua chinh sach cho

vay duqc the hien d lqi nhuan, va de dat duqc dieu nay VIB da de ra phuong hudng
quan tri rui ro trong hoat dong cho vay xuat khau ca phe nhu sau:

- Xay dung he thong chinh sach linh hoat, phu hop hon vdi tinh hinh thuc te

nhung van dam bao cong tac quan tri rui ro.
- Chon loc hon trong viec xem xet cac doi tuqng duqc cho vay.

- Xay dung co che quan ly tai san bao dam phu hop, han che rui ro do khach
hang co y.
- Cong tac giam sat doc lap ngay phai duqc tang cudng.
r

r

3.2

Mot so giai phap phong ngira rui ro trong hoat dong cho vay doi
r

-t

vdi cac doanh nghiep xuat khau ca phe

De thuc hien thanh cong dinh hudng cho vay chung cua VIB va dinh hudng
cho vay khach hang xuat khau ca phe, dong thdi thuc hien quan tri tot cac rui ro cd

the phat sinh, tac gia da de xuat mot so giai phap:

- Xay dung He thong chinh sach phu hqp.
- Xay dung co che quan ly tai san bao dam phu hqp hon.
- He thong thong tin trong quan ly rui ro.
- Xep hang Khach hang.


vi

- Bao dam tien vay.
- Tang cudng cong tac kiem tra, kiem soat.
- Thuc hien phan cap trach nhiem doi vdi cac ca nhan lien quan den khoan vay.

- Nang cao chat luong doi ngu can bo.
3.3

Dieu kien de thuc hien cac giai phap

Doi vdi cac co quan Nha nude: hoan thien che chinh sach, on dinh moi

trudng phap ly, dong thdi thuc hien cac bien phap de tao dieu kien cho cac Doanh
nghiep xuat khau ca phe dupe phat trien ben vung.

Doi vdi Ngan hang Nha nude: Ban hanh cac van ban hudng dan kip thdi doi
vdi hoat dong cua cac ngan hang thuong mai se tao dieu kien cho cac ngan hang

hoat dong theo dung quy dao va dinh hudng cua Nha nude. Mat khac, viec quan ly
he thong ngan hang phai dupe tien hanh chat che nhung linh hoat, bao dam hieu

qua hoat dong cua cac ngan hang, cd nhu vay mdi kich thich he thong ngan hang

md rong phat trien, phuc vu cho cac muc dich dieu tiet kinh te vi mo cua Nha nude.

Doi vdi VIB: De thu hut khach hang nhung van dam bao co che quan tri rui

ro hieu qua, VIB can cai tien va doi mdi mot sd quy trinh de xay dung mdi trudng
va co che phu hop tao dieu kien cho cac giai phap cd the phat huy hieu qua.
Doi vdi cac Doanh nghiep xuat khau ca phe: Ban than chinh doanh nghiep

phai chu dong nang cao kha nang cua chinh doanh nghiep minh, cd nhu vay ho mdi
cd the dung vung tren thi trudng. Dong thdi, ho cung phai xay dung mdi quan he

hop tac vdi ngan hang vi lpi ich ca hai ben.

KET LUAN

DANH MUC
TAI LIEU
THAM KHAO
•
•



1

MO DAU
1.

Tinh cap thiet cua de tai
Tir xira den nay, trong bat cu giai doan nao, tin dung luon la nghiep vu can

ban va chu yeu cua mot ngan hang. Tin dung la chuc nang truyen thong cua he

thong ngan hang va he thong ngan hang ra doi cung bat nguon tir nhu cau tin dung cho vay va di vay cua nen kinh te. Chinh vi the, doi vdi mot ngan hang, tin dung

luon chiem ty trong chu yeu trong toan bo dich vu ngan hang va cung la hoat dong
mang lai nguon thu chinh cho toan he thong.

Vai trd quan trong cua hoat dong tin dung doi vdi he thong ngan hang ddi hoi
moi ngan hang phai co su dau tu dung muc cung nhu dac biet chu trong den hieu qua
cua cong tac tin dung, trong do quan tri rui ro la mot trong nhung khau quyet dinh chat
luqng tin dung - yeu to co ban tao nen hieu qua cua hoat dong tin dung ngan hang.
Mat khac, trong moi nganh hang/san pham deu cd dac trung rieng vi vay

trong qua trinh xem xet cho vay cac ngan hang deu phai luu y tdi dac trung cua
nganh hang/san pham de quyet dinh cho vay. Va mot trong nhung linh vuc chiem

du no ldn tai VIB la cho vay xuat khau ca phe.
Nhan thuc duqc tarn quan trong cua cong tac quan tri rui ro trong hoat dong

cho vay, trong do co hoat dong cho vay xuat khau ca phe, Ngan hang TMCP Quoc

te Viet Nam da va dang xay dung cho minh mot chien luge hoat dong dai han trong
do muc tieu nang cao hieu qua cong tac quan tri rui ro trong hoat dong cho vay

duqc dat len hang dau. Viec tac gia chon de tai “Quan tri rui ro hoat dong cho vay

xuat khau ca phe d Ngan hang TMCP Quoc te” cung la de gop phan xay dung va

hoan thien hon mang cong viec quan trong nay tai VIB.

2.

Nhirng cong trinh nghien cuu co lien quan

Nhung nam qua da co rat nhieu cong trinh nghien cuu lien quan den cac hoat
dong cua cac TCTD, trong do nhieu de tai nghien cuu cung da quan tarn den van de

quan tri rui ro tin dung tai cac Ngan hang Thuong mai co phan. Mot trong nhung de

tai (luan van thac si) lien quan den cong tac quan tri rui ro trong hoat dong cho vay
tai cac ngan hang:


2

- Ma rong hoat dong tin dung xuat nhap khau tai Ngan hang Cong thuang
Viet Nam: tac gia Nguyen Thi Mai Huang 2008;

- Nang cao nang lire quan tri rui ro tin dung tai Ngan hang Thuang mai co
phan A Chau: tac gia Nguyen Giang Huang 2008;

- Han che rui ro tin dung tai Ngan hang thuang mai co phan A Chau (Luan
van Thac si: tac gia Nguyen Thi Thu Hang 2008);

- Tang cudng quan tri rui ro tin dung tai Ngan hang Ngoai thuang Viet Nam:
tac gia Tran Thi Thu Cue 2007;

- Nang cao chat luang tin dung xuat khau tai ngan hang dau tu & phat trien

Viet Nam: tac gia Trung Kien 2007;

- Han che rui ro tin dung tai ngan hang chinh sach xa hoi Viet Nam: tac gai
Hoang Thi Chuang 2007
- Va mot so cong trinh nghien cuu khac.

Cac nha nghien cuu da phan tich rd cac rui ro trong hoat dong tin dung va cung

da dua ra cac giai phap de han che rui ro tai mot so TCTD. Tuy nhien, do dieu kien
kinh te xa hoi da co nhieu thay doi do vay mot so giai phap quan tri rui ro ma cac nha
nghien cuu dua ra trade day da khong con la giai phap hieu qua. Mat khac cong tac

quan tri rui ro trong hoat dong cho vay xuat khau ca phe d Ngan hang TMCP Quoc te
Viet Nam cung chua duac nhieu nha nghien cuu quan tarn. Vdi muon gop phan nang

cao hieu qua han nua cong tac quan tri rui ro trong hoat dong cho vay xuat khau ca phe
d Ngan hang TMCP Quoc te Viet Nam, tac gia chon de tai “Quan tri rui ro hoat dong

cho vay xuat khau ca phe d Ngan hang TMCP Quoc te Viet Nam” de nghien cuu.
3.

Muc dich nghien cuu cua luan van

He thong hoa ly luan co ban ve hoat dong cho vay va cac rui ro trong hoat
dong cho vay, dac biet la hoat dong cho vay xuat khau d cac Ngan hang Thuang

mai Viet Nam.

Nghien cuu thuc trang cong tac quan tri rui ro hoat dong cho vay xuat khau
ca phe tai Ngan hang TMCP Quoc te Viet Nam thdi gian qua.
De ra cac giai phap nham nang cao hieu qua cong tac quan tri rui ro trong


3

hoat dong cho vay xuat khau ca phe phu hop vdi dieu kien va hoan canh cu the cua
Ngan hang TMCP Quoc te Viet Nam trong sir phat trien cua nen kinh te the gidi.

4.

Doi tuong va pham vi nghien ctru
Doi tuong nghien ctru cua luan van la toan bo cong tac quan tri rui ro trong

hoat dong cho vay noi chung trong do chu trong hon den cong tac quan tri rui ro

hoat dong cho vay xuat khau ca phe tai ngan hang TMCP Quoc te Viet Nam trong

giai doan 2007 den 2010 va cac giai phap quan tri rui ro hoat dong cho vay xuat
khau ca phe giai doan tCr nay den 2013.
5.

Phuong phap nghien ciru
Trong qua trinh nghien cuu, luan van su dung phuong phap duy vat bien

chung, phuong phap duy vat lich sur, tu duy logic, phuong phap quy nap, dien dich
va phuong phap thong ke de lam rd nhung van de ve ly luan va thuc tien cua cong
tac quan tri rui ro trong hoat dong cho vay cung nhu su can thiet phai nang cao hieu

qua cdng tac quan tri rui ro trong hoat dong cho vay xuat khau ca phe doi vdi he

thong ngan hang noi chung va ngan hang TMCP Quoc te Viet Nam noi rieng.
6.

Y nghTa khoa hoc va thuc tien cua de tai

Khang dinh vai tro va tarn quan trong cua cdng tac quan tri rui ro trong hoat

dong cho vay xuat khau ca phe doi vdi viec nang cao chat luong tin dung trong he
thong ngan hang.

De xuat nhung giai phap cu the va kha thi doi vdi viec quan tri rui ro trong
hoat dong cho vay nghiep xuat khau ca phe d ngan hang TMCP Quoc te Viet Nam.
r

7.

Bo cue cua luan van

Chu’o’ng 1. Ly luan chung ve quan tri rui ro hoat dong cho vay xuat khau ca
phe d cac ngan hang thuong mai tai Viet Nam

Chirong 2. Thuc trang quan tri rui ro hoat dong cho vay xuat khau ca phe d
ngan hang TMCP Quoc te Viet Nam.
Chuong 3. Phuong hudng va giai phap tang cudng hoan thien quan tri rui ro

cho vay khach hang xuat khau ca phe d ngan hang TMCP Quoc te Viet Nam.

4

CHLONG 1: LY LUAN CHUNG VE QUAN TRI RUI RO

HOAT DONG CHO VAY XUAT KHAU CA PHE 0 NGAN
•

•

HANG IIIIONG MAI CO PHAN

■>

r

•>

1.1 Dac diem cua hoat dong cho vay xuat khau ca phe
NHTM la mot doanh nghiep kinh doanh tren linh vuc tien te vdi muc tieu
chinh la thu loi nhuan. Day la muc tieu quan trong nhat chi phoi toan bo hoat dong

cua ngan hang. Theo duoi muc tieu nay, NHTM khong ngung cai tien cac dich vu,

nang cao chat lupng, da dang hoa hoat dong, nhung chu yeu gom 3 hoat dong chinh:
Hoat dong cho vay;
Hoat dong huy dong von;

Cac hoat dong dau tu.
Trong do, hoat dong cho vay la mot trong nhung hoat dong mang lai loi

nhuan cao nhat cho cac ngan hang.Can cu vao dac diem va muc tieu phat trien cac

ngan hang se dua ra cac doi tuong khach hang ma minh can thu hut va phat trien,
tren co so do ho se xay dung cac chinh sach ap dung rieng cho mot so khach hang

co nganh nghe kinh doanh dac thu. Mot trong nhung doi tuong khach hang dupe

cac ngan hang quan tarn va cd nhung co che ap dung rieng do la cac Doanh nghiep

xuat khau ca phe.

Viet Nam la nude xuat khau ca phe thu hai tren the gidi, chi sau Braxin vdi
tong san luong xuat khau hang nam dat 1 trieu tan. Vdi hoat dong xuat khau, cac
Doanh nghiep thudng di kern vdi cac dich vu lien quan (mua ban ngoai te, gui
tien...); do do day la mot trong nhung doi tuong khach hang ma cac ngan hang dang

hudng tdi.
r

•?

1.1.1 Dac diem cua cac Doanh nghiep xuat khau ca phe
Doi tuong kinh doanh theo hinh thuc nay chu yeu la cac Doanh nghiep ldn,

cac Doanh nghiep nha nude chuyen doi sang cong ty co phan. Nhung doanh nghiep

nay thudng cd von ldn, am hieu ve xuat khau va linh vuc kinh doanh ca phe.


5

Doanh nghiep xuat khau ca phe co mot so uu diem sau :

- Nhung Khach hang kinh doanh theo hinh thuc nay thuang la nhung Khach
hang rat nhay cam thi truong gia ca ca phe trong nude va the gidi.

- Doanh nghiep cd vong quay von rat nhanh, hieu biet thi trudng quoc te
va doi tac cung nhu nghiep vu ngoai thuang. Kha nang tai chinh cua Doanh

nghiep kha.
- Cac Doanh nghiep kinh doanh hinh thuc nay thudng sau khi ky hop dong
xuat khau vdi nha nhap khau da chot gia, chot so lugng va gan tdi thdi diem giao
hang thi mdi lam thu tuc vay von ngan hang va tien hanh thu mua ca phe. Hoac
cung cd the nhung Doanh nghiep nay da ky hop dong nguyen tac dau vao tu trudc

vdi cac nha cung cap nhung cung chi khi cd hop dong dau ra Doanh nghiep mdi
tien hanh thu mua.

- Thdi gian tir khi Doanh nghiep dau tu von den khi thu duqc tien ve khong
lau, thudng dai nhat la 3 thang.
- Trong trudng hop sau khi ky hop dong xuat khau Doanh nghiep tien hang

thu mua ca phe, tuy nhien gia ca phe tren thi trudng tang len lien tuc, doanh nghiep

phai mua vdi gia cao han gia da chot trong hop dong xuat khau thi khi do Doanh
nghiep van xuat hang binh thudng va se dugc nha nhap khau ho trg gia trong nhung

hop dong tiep theo.

- Doi tac nhap khau hau het la nhung doanh nghiep chuyen doanh ca phe ldn,

cd uy tin tren thi trudng quoc te, da cd quan he va gi£r uy tin trong thanh toan vdi

khach hang vay von.

Ben canh mot so uu diem, Doanh nghiep xuat khau ca phe cd cac nhugc
diem: Doanh nghiep cung cd the gap rui ro khi du doan duqc xu hudng cua gia ca
phe. Vi cd the sau khi ky hap dong nhap khau Doanh nghiep du doan gia ca phe

dang cd xu hudng giam nen khong tien hanh thu mua ngay ma de sau mot thdi gian

chd gia giam roi mdi mua vao, nhung sau do gia khong giam ma lai tang. Chinh vi
vay Doanh nghiep cd the bi thua Id. Trong trudng hap nay Doanh nghiep khong
dugc ho trg tir nha nhap khau.


6

1.1.2 Dac diem cho vay xuat khau ca phe
Qua phan tich nhung uu nhugc diem cua hinh thuc kinh doanh nay tac gia

nhan thay neu tai trg cho hinh thuc kinh doanh nay se it rui ro va co nhieu lgi the.
- Qua tim hieu, tac gia dugc biet ttr trudc den nay vdi loai hinh kinh doanh
ca phe xuat khau hoan toan dua tren chu tin, neu khong giu duoc chu tin thi se
khong co cho dung tren thi trudng ca phe quoc te. Chinh vi vay ke ttr khi kinh

doanh ca phe xuat khau cac Doanh nghiep Viet Nam chua gap phai trudng hop nao
bi doi tac nhap khau khong thanh toan nen khi tai trg cho cac Doanh nghiep kinh

doanh linh vuc nay hoan toan yen tarn ve doi tac nhap khau.

- Cac Khach hang kinh doanh hinh thuc nay tap trung vao cac Doanh nghiep
nha nude hoac tien than nha nude rat cd kinh nghiem ve hoat dong Xuat khau. Doi
tugng nay khi cho vay dau ra da cd san (cd HD xuat khau) trudc khi ngan hang
phat vay va viec giao hang khi nao da quy dinh san tren hop dong nen ngan hang cd

the kiem soat muc dich su dung von cung nhu thdi gian tien ve.

- Doanh nghiep cd vong quay von rat nhanh (cd lgi cho ngan hang khi tien
thanh toan se qua ngan hang nhieu), khach hang kinh doanh theo hinh thuc nay nhu
cau vay von khi da ky dirge hgp dong dau ra chu yeu khoang tu 1 den 3 thang.

- Tai trg cho xuat khau ca phe, ngan hang con thu lgi nhuan ttr viec mua
dugc nguon ngoai te cua Doanh nghiep va nhieu lgi ich tir cac loai dich vu khac.

1.2

Nhirng rui ro trong hoat dong cho vay xuat khau ca phe

Cd nhieu each quan niem khac nhau ve rui ro, tuy thuoc vao chu the va hoat

dong cua chu the do trong moi quan he vdi cac yeu to khac cua moi trudng. Tuy
nhien, cac quan niem do deu thong nhat mot noi dung coi rui ro la su bat trac khong
mong dgi, gay ra thiet hai va cd the do ludng dugc.
Trong hoat dong kinh doanh noi chung va hoat dong kinh doanh ngan hang

noi rieng van de rui ro la khong the tranh khoi, qua trinh md rong kinh doanh dong
thdi la qua trinh md rong rui ro. Cac nha quan tri khong the loai bo dugc rui ro ma
chi cd the phat hien kip thdi de cd nhung bien phap chu dong xu ly. Doi vdi mot

ngan hang, viec kiem soat rui ro la qua trinh phoi hgp giua nhung hoat dong nghiep

7

vu; giua cac chinh sach noi bo; giua nhung thoa thuan hop dong vdi cac co quan
bao hiem, cung nhu tien hanh cac cac bien phap tu bao hiem va cac bien phap khac
de giam bdt di cac chi phi, cac thiet hai bat ngd, ke ca viec ludng tranh su pha san

ngan hang. Trong su canh tranh gay gat cua nen kinh te thi trudng hien nay, cac nha

quan tri phai biet nhan biet va du doan trudc cac rui ro de sum dua ra cac giai phap
phong ngua chong do tac hai cua no.

Rui ro tin dung la kha nang tiem an co the gay ton that ve von va thu nhap
cho Ngan hang phat sinh khi doi tac khong dap ung duqc mot phan hoac toan bo
cac dieu khoan cua Hqp dong tin dung hay khong thuc hien day du nhu da thoa

thuan theo cac dieu khoan cua Hqp dong tin dung.

Chap nhan va quan ly rui ro la nguyen tac co ban trong kinh doanh Ngan
hang; Tuy nhien, cac loai rui ro ma Ngan hang chap nhan can duqc Ngan hang tinh

den trong chien luqc kinh doanh cua minh va can duqc hieu thau dao, duqc do

ludng, duqc kiem soat, nam trong pham vi kha nang san sang ung pho vdi nhung
bat lqi cd the chap nhan duqc.

Cho vay cac Doanh nghiep xuat khau, trong do cd Doanh nghiep xuat khau
ca phe la mot trong nhung doi tuong khach hang duqc cac ngan hang quan tarn va
chu trong thu hut bdi gia tri ho mang lai cho cac ngan hang thudng cao va rui ro

thap hon so vdi cac khach hang thong thudng khac. Tuy nhien, khong cd doi tuong
khach hang nao la khong cd rui ro ma van de la khach hang nao co rui ro thap hon

nhung mang lai lqi ich cao de ngan hang lua chon cho vay.

Rui ro trong hoat dong cho vay Doanh nghiep xuat khau ca phe cd the chiu
r
r
tac dong true tiep hoac gian tiep tir cac loai rui ro sau:

Rui ro khach quan

- Rui ro thi trudng la rui ro tiem an cua mot TCTD khi cac bien dong cua gia
thi trudng gay ra nhung bat lqi len von va thu nhap cua TCTD. Rui ro thi trudng co

nhieu hinh thuc va thudng duqc chia lam 3 loai rui ro la rui ro lai suat, rui ro ty gia
hoi doai va rui ro gia ca.


8

Mot trong nhung rui ro Ion khi cho vay khach hang xuat khau ca phe la rui
ro gia ca: gia ca phe xuat khau cua Viet Nam phu thuoc ldn vao tinh hinh thi truong

the giai, chinh vi vay cac Doanh nghiep Viet Nam khong the chu dong trong gia ca
nen co nhung hop dong da ky ket vdi doi tac nude ngoai theo hinh thuc chot gia

nhung gia dau vao lai tang gay thiet hai cho Doanh nghiep Viet Nam va dieu anh
anh hudng true tiep den kha nang chi tra khoan vay tai Ngan hang cua Doanh

nghiep, dan den ngan hang cung phai ganh chiu rui ro cung Doanh nghiep.

- Rui ro canh tranh: trong moi nganh nghe linh vuc luon cd su canh tranh
giua cac Doanh nghiep vdi nhau, doi vdi doanh nghiep xuat khau su canh tranh

khong chi dung lai d cac doi thu trong nude ma md rong d cac doi thu nude ngoai.
Vdi su phat trien cua khoa hoc cong nghe va tiem luc tai chinh cua cac Doanh

nghiep nude ngoai thi cac Doanh nghiep Viet Nam cung can xem xet de khang dinh

vi tri cua minh tren thi trudng the gidi.
Rui ro chu quan

Rui ro tir phia khach hang:

- Rui ro chien luge la rui ro tiem an anh hudng den thu nhap va von phat sinh
tir chien luge, viec thuc hien chien luge khong dung hoac khong co kha nang thich

nghi vdi nhung thay doi trong mdi trudng kinh doanh.

- Rui ro dong von la rui ro tin dung khi khach hang sai hen trong thuc hien
nghia vu tra ng theo Hgp dong tin dung da ky vdi TCTD, bao gom ca goc va/hoac

lai vay. Su sai hen nay la do khach hang tre han. Trong trudng hgp nay, TCTD van

thu hoi dugc von cho vay va lai vay, tuy nhien viec thu nay khong dugc dung han
theo cac cam ket da ky trong Hgp dong tin dung. Chinh vi vay TCTD se phai doi
mat vdi nguy co bi khach hang chiem dung ve von vay trong thdi gian lau hon du

dinh, gay ra tinh trang dong von va vong quay von cho vay cua TCTD cung theo do

ma bi anh hudng.

- Rui ro mat von la rui ro tin dung khi ngudi vay sai hen trong viec thuc hien
nghia vu tra ng trong Hgp dong tin dung da ky vdi TCTD, bao gom von goc

va/hoac lai vay. Su sai hen nay la do khach hang khong thanh toan. Trong trudng


9

hap nay, TCTD co kha nang khong thu hoi duoc von va lai vay t£r phia khach hang.

Chinh vi the ma nguon von cho vay ra se khong thu hoi duoc, tu do TCTD se phai
doi mat vdi kha nang mat von, lam giam sut nguon von cho vay lan can trd vong

quay von cho vay cua Ngan hang.

- Rui ro do khach hang co y: Thdi gian hang ra khdi kho den khi cd van dan
ngan hang khong quan ly dugc giai doan nay vi the Khach hang cd the se ban hang
cho doi tac khac hoac hang xuat nay khong nam trong hop dong ma VIB dugc
quyen thu hudng. Tuy nhien thdi gian nay khong dai chi khoang 10 ngay. Ben canh

do, mot so khach hang cd tinh lira dao, gian lan trong quan he vdi ngan hang vdi
nhieu each thuc khac.

Rui ro tir phia ngan hang:

- Rui ro thanh khoan la rui ro tiem an anh hudng xau den thu nhap va von
phat sinh do: Ngan hang khong the dap ung nghTa vu ng khi den han hoac Ngan
hang cd the dap ung cac nghTa vu ng khi den han nhung phai chap nhan ton that

ldn; lmh vuc xuat khau ca phe luon cd vong quay von nhanh, nhu cau von ldn nen

thong thudng cac Doanh nghiep se khong du TSBD de cd the vay von tai ngan
hang, do do nhieu trudng hgp Ngan hang chap nhan cho khach hang vay von khong

cd tai san bao dam (tin chap) de duy tri quan he vdi khach hang, nen trong trudng

hgp khach hang mat kha nang thanh toan thi ngan hang khong cd tai san bao dam
de thuc hien nghTa vu cua khoan vay. Viec cho vay tin chap mang lai rui ro cao

nhat cho ngan hang.
- Rui ro hoat dong la rui ro ton that phat sinh do cac quy trinh noi bo khong
day du hoac bi loi do con ngudi, do cac He thong hoac do cac su kien ben ngoai.

1.3

Ly luan ve quan tri rui ro trong hoat dong cho vay

1.3.1 Khdi niem ve quan tri rui ro
Rui ro trong hoat dong cho vay gan lien vdi hoat dong quan trgng nhat, cd
quy mo ldn nhat cua NHTM. Khi thuc hien mot hoat dong cho vay cu the, ngan

hang phai co gang phan tich cac yeu to cua ngudi vay sao cho do an toan la cao
nhdt. Va nhin chung ngan hang chi cho vay khi nhin thay rui ro bang khdng. Tuy


10

nhien, khong mot ngan hang nao co the dir doan chinh xac cac van de se xay ra, kha

nang tra no cua khach hang co the do nhieu nguyen nhan. Do vay, rui ro trong hoat

dong cho vay la khong tranh khdi, vi vay cac ngan hang phai nang cao cong tac
quan tri rui ro.
Quan tri rui ro cua NHTM co the hieu la qua trinh tac dong co to chuc, cd

hudng dich cua cac nha quan tri ngan hang len cac doi tuong quan tri va khach the
kinh doanh nham muc tieu phong ngua, han che va giam thieu rui ro trong kinh

doanh tir do nang cao muc do an toan, kha nang sinh loi va dat duqc cac muc tieu
tang trudng trong ngan han va dai han cua moi NHTM.

Nhieu nha nghien cuu va hoat dong trong linh vuc kinh doanh ngan hang cho

rang: doi vdi cac NHTM quan tri kinh doanh cung chinh la quan tri rui ro, hay noi
each khac, quan tri rui ro chinh la trung tarn cua hoat dong quan tri dieu hanh cua
moi NHTM. Hieu mot each don gian thi quan tri rui ro chinh la qua trinh cac
NHTM ap dung cac nguyen li, cac phuong phap va kinh nghiem quan tri kinh

doanh cua NHTM d cac quoc gia phat trien vao hoat dong kinh doanh cua minh de
giam sat, phong ngua, han che va giam thap rui ro trong hoat dong tin dung, dau tu

va cac hoat dong kinh doanh khac de giam thieu ton that thiet hai cho ngan hang,

dong thdi khong ngirng nang cao sue manh va uy tin cua ngan hang tren thi trudng.

Doi vdi rui ro tin dung, trudc het nen coi do la mot hien tuqng co the xay ra

ngoai mong muon cua ngan hang khi thuc hien cho vay doi vdi khach hang. Vdi

quan niem nhu vay, moi khi bat dau xem xet mot khoan tin dung, ngan hang can

ludng trudc nhung rui ro co the xay ra. Day cung chinh la xuat phat diem hinh

thanh nen y tudng quan tri rui ro tin dung cua NHTM. Mac du rui ro tin dung la mot
hien tuqng tiem an va khong phai bao gid cung xay ra khi ngan hang cho khach

hang vay von nhung trong nhieu trudng hqp do tinh lap lai cua rui ro nen ngudi ta
cd the nhan biet duqc tinh quy luat cua nd. Chinh vi dieu nay ma ngan hang cd the
tim ra nhung bien phap quan ly nham han che kha nang xay ra rui ro tin dung va

giam thieu ton that do rui ro tin dung gay ra.
Nhu vay, “quan tri rui ro tin dung la mot trong nhung noi dung quan ly cua

NHTM bao gom: nhan biet va danh gid muc do rui ro, thuc thi cac bien phap han