chấn thương mắt

CHẤN THƯƠNG MẮT
Võ Thành Liêm – 3/2014
Mục tiêu

Nắm được các kỹ thuật băng mắt

Nắm được kỹ thuật rửa mắt bằng nước
Tổng quan

Mặt được bảo vệ:

Mi mắt, mí mặt

Nước mắt

Xương hốc mắt (4 thành)

Chấn thương mắt

Thường gặp

Đa nguyên nhân: tai nạn -> trò nghịch ở trẻ em

Đa hình thái: mi mắt -> nội nhãn

Nguyên nhân gây mù quan trọng
Trầy – rách ở mi

Loại bỏ dị vật ở mi

Dụng cụ


Nước muối sinh lý

Khâu mi mắt
Trầy – xước giác mạc

Tổn thương giới hạn ở biểu mô

Điều trị:

Lấy dị vật (BS chuyên khoa)

Kháng sinh

Hạn chế cử động mi mắt trên
Rách giác mạc

Vết thương xuyên – đụng giập nhãn cầu

Điều trị:

Cấp cứu nhãn khoa

Chuyển khám BS chuyên khoa, nhập viện

Kháng sinh phổ rộng, kháng viêm, giảm đau, an
thần, chống phù nề
Dị vật kết mạc – giác mạc

Loại bỏ dị vật ở mi


Dụng cụ

Nước muối sinh lý

Thuốc kháng sinh ngừa nhiễm trùng

Băng mắt -> giảm cử động mi trên
Xuất huyết tiền phòng

Máu TP <1mm, thị lực trên 7/10:

Kiểm tra đáy mắt.

Có thể điều trị ngoại trú.

Máu TP >1mm:

Cho nhập viện.

Siêu âm nội nhãn.

Theo dõi: diễn tiến xấu

Chọc rữa tiền phòng

Điều trị thuốc tiếp

Theo dõi thị lực nhãn áp
Xuất huyết tiền phòng


Thuốc nhỏ mắt:

Collyre Okacin 6lần/ngày

Collyre Tobradex (nếu giác mạc không tổn
thương) 6 lần/ngày.

Collyre Atropin 1% 2 lần ngày.

Thuốc uống

Giảm đau

Chống viêm

An thần
Vỡ nhãn cầu – xương hốc mắt

Cấp cứu nhãn khoa -> nhập viện

Khám toàn diện các cấu trúc của mắt

Thuốc: kháng sinh, kháng viêm, giảm đau, an
thần, chống phù nề

Ngoại khoa:

May vết thương


Tiêm phòng kháng sinh
Tại chổ
Bỏng do hóa chất

Rửa mắt bằng nước muối sinh lý

Thuốc

Giảm đau: Cetamol 0,5g 1v x 2 lần/ngày.

Chống nhiễm trùng: Collyre Okacin 6lần/ngày.

Collyre Refresh Tears 2 lần/ngày.

Chống dính mống mắt: Collyre Atropin 1%
x1lần/ngày.

Chống viêm: Collyre Indocollyre 0,1% hay Collyre
Naclof 6 lần/ngày.

Khám BS chuyên khoa
Bỏng do nhiệt độ

Rửa mắt bằng nước muối sinh lý

Nhỏ kháng sinh tại chỗ:

Collyre Okacin 6lần/ngày.

Collyre Refresh Tears (chống dính mi - cầu).


Giảm đau, sinh tố A.
Kỹ thuật can thiệp

BĂNG CHE MẮT ( eye pad):

Để cho mắt nghỉ ngơi

Giúp cho thương tổn mau lành sau chấn thuơng

Bảo vệ cho mắt

Vật dụng cần thiết:

Gạc đệm(Gạc có bọc bông gòn )

Kéo

Băng keo

Chuẩn bị: yêu cầu BN nhắm kín mắt


Kỹ thuật can thiệp

BĂNG CHE MẮT ( eye pad):

Kỹ thuật

Cắt đoạn băng keo dán vào miếng đệm băng mắt


Bảo bệnh nhân nhắm mắt

Băng keo dán vào trán và gò má bệnh nhân
Kỹ thuật can thiệp

BĂNG THUN (eye bandage):

Cầm máu

Giảm sưng nề sau phẩu thuật mi mắt

Sau phẩu thuật mắt e.g, Múc nội nhãn

Dùng cho trẻ ngăn ngừa giật miếng đệm che mắt

Vật dụng cần thiết:

Cuộn băng thun có bề rộng khoảng 05 cm

Đệm che mắt

Băng keo

Ghim kẹp giấy


Kỹ thuật can thiệp

BĂNG THUN (eye bandage):


Kỹ thuật

Băng đệm che mắt

Dùng băng cuộn bắt đầu băng từ trán phía trên mắt
bệnh, quấn băng cuộc 2 vòng quanh đầu, vừa đủ chặt,
không xiết quá

Cố định băng cuộn bằng băng keo hoặc ghim giấy
Kỹ thuật can thiệp

BĂNG KHIÊN (eye shield):

Khi nghi ngờ vỡ nhãn cầu

Vật dụng cần thiết:

Miếng che hình nón chắc (có thể dùng ly giấy, nắp
nhựa)

Băng keo dính

Kỹ thuật

Tương tự như băng thun
Kỹ thuật lấy dị vật mi trên – kết mạc

Chỉ định


Lấy dị vật ở kết mạc sụn mi trên

Dụng cụ

Thuốc tê nhỏ(Tetracain 0.5%)

Que gòn vô trùng.

Kim tiêm 18-25 gauge (nếu dị vật bám chắc)

Gòn,gạc sạch

Băng keo
Kỹ thuật lấy dị vật mi trên – kết mạc

Kỹ thuật

Nhỏ thuốc tê

Yêu cầu bệnh nhân nhìn xuống

Một tay giữ lông mi, tay kia
dùng đầu que gòn hoặc một vật
nhỏ đầu tà (ghim kẹp giấy ) đặt
ngay điểm giữa bờ mi, cách bờ
mi khoảng 05 mm hoặc ngay nếp
mi
Kỹ thuật lấy dị vật mi trên – kết mạc

Kỹ thuật


Kéo nhẹ lông mi xuống dưới và
ra trước, đầu que gòn đè nhẹ lên
mi mắt làm điểm tựa để tay kia
kéo bật mi mắt lên trên

Lấy dị vật kết mạc bằng que gòn
ướt. Nếu dị vật ghim cứng vào
kết mạc thì lấy ra bằng kim

Không lật mi khi có nghi ngờ vỡ
nhãn cầu
Kỹ thuật lấy dị vật giác mạc nông

Lưu ý:

Thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa

Cần kính sinh hiển vi

Kỹ thuật

Tra thuốc tê

Banh nhẹ mi mắt, yêu cầu BN nhìn mắt về 1 phía

Dùng dụng cụ lấy dị vật, bẩy nhẹ dị vật

Tra kháng sinh


Băng mắt
Kỹ thuật rửa mắt

Chỉ định

Bỏng mắt do hóa chất

Dị vật kết mạc, giác mạc, mi mắt

Vật dụng

Thuốc tê nhỏ mắt

Khăn, giấy chống thấm(có thể lót bằng tấm nylon)

Gòn, gạc

Banh mi (nếu có)

Đồ đựng, bồn hạt đậu

Dung dịch rửa: Nacl 0,9%, hoặc Lactacted Ringer,
hoặc nước sạch ở nhiệt đô phòng
Kỹ thuật rửa mắt

Kỹ thuật

Nhỏ thuốc tê vào mắt bỏng

Bệnh nhân ngồi hoặc nằm, cổ và vai bệnh nhân

được lót giấy chống thấm và khăn

Đặt bồn hạt đậu áp vào phía bên má bên mắt bị
bỏng, đầu bệnh nhân nghiêng về phía đối diện.

Cho nuớc rửa vào đồ đựng, kiểm tra nhiệt độ của
dung dịch rửa bằng cách rưới một luợng nhỏ lên gò
má bệnh nhân
Kỹ thuật rửa mắt

Kỹ thuật

Yêu cầu bệnh nhân nhìn cố định ra truớc, mở mắt
hết mức. Nếu cần có thể dùng banh mi banh nhẹ
mắt bỏng

Rửa bằng dung dịch NaCl 0.9% hoặc dung dịch
Hartman saline hoặc Lactated Ringer

Tưới dung dịch rửa một cách từ từ và đều lên bề
mặt trước của mắt ở khoảng cách không xa quá
5cm, sau đó rửa mặt trong mi dưới và mặt sau mi
trên. Lật mi trên để rửa cả cùng đồ kết mạc mi trên
Kỹ thuật rửa mắt

Kỹ thuật

Yêu cầu bệnh nhân liếc mắt
theo nhiều huớng liên tục
trong khi rửa.


Mỗi lần rửa ít nhất là 10-30
phút

Lấy những dị vật còn sót lại
bằng que gòn hoặc forceps

Sau mỗi 10 phút kiểm tra,
nếu đau thì nhỏ thuốc tê

Chuyển bệnh nhân lên tuyến
trên.
