Xuất huyết dịch kính sau chấn thương mắt

Xuất huyết dịch kính sau
chấn thương mắt

Hình ảnh xuất huyết dịch kính.
Xuất huyết dịch kính là bệnh cảnh lâm sàng thường gặp sau chấn thương.
Xuất huyết dịch kính có thể gặp sau cả chấn thương xuyên nhãn cầu và chấn
thương đụng dập nhãn cầu. Ngoài ra, xuất huyết dịch kính cũng gặp trong một số
trường hợp chấn thương sọ não (hội chứng terson và shaken baby syndrom).
Xuất huyết dịch kính sau chấn thương chiếm khoảng 12% - 18,8% các
trường hợp xuất huyết dịch kính nói chung. Chấn thương mắt là nguyên nhân hàng
đầu gây xuất huyết dịch kính ở người trẻ. Nguồn chảy máu vào khoang dịch kính
có thể xuất phát từ các mạch máu của hắc mạc, của võng mạc, mống mắt, thể mi.
Trong trường hợp xuất huyết dịch kính do hội chứng terson, máu trong sọ não đi
theo màng mềm bao bọc thị thần kinh vào trong khoang dịch kính. Theo một số tài
liệu nghiên cứu, 33% các trường hợp xuất huyết màng mềm (gặp trong chấn
thương sọ não) có kèm theo xuất huyết nội nhãn, trong đó khoảng 6% bệnh nhân
bị xuất huyết dịch kính.
Các triệu chứng thường gặp khi bị xuất huyết dịch kính: Về lâm sàng,
sau chấn thương tùy theo mức độ xuất huyết dịch kính mà bệnh nhân có thể có các
triệu chứng sau:
- Cảm giác đau có thể gặp ngay sau chấn thương và kéo dài một vài ngày
sau chấn thương. Đau có thể do bản thân tình trạng chấn thương mắt hoặc do tăng
nhãn áp. Tăng nhãn áp sớm sau chấn thương lúc này có thể do thể mi tăng tiết thủy
dịch hoặc khối lượng thủy dịch tăng do máu nội nhãn. Đau xuất hiện muộn (một
vài tuần) sau xuất huyết dịch kính thường là do glôcôm do tế bào ma (ghost-cell,
bản chất là các tế bào hồng cầu bị thoái hóa) hoặc glôcôm do tan máu (hemolytic
glaucoma).
- Trong trường hợp xuất huyết dịch kính nhẹ, bệnh nhân nhìn thấy như có
khói, có hiện tượng "mưa bồ hóng" hoặc mạng nhện bay trước mắt. Đối với xuất
huyết dịch kính trung bình và nặng, bệnh nhân bị giảm thị lực thậm chí đến mức
chỉ còn khả năng nhận thức sáng tối.

- Một số bệnh nhân cảm giác có chớp sáng trước mắt, thường gặp trong
trường hợp xuất huyết dịch kính có kèm theo các rách của võng mạc.
Thăm khám lâm sàng cho thấy, bên cạnh các triệu chứng của chấn thương
xuyên nhãn cầu và chấn thương đụng dập nhãn cầu nói chung (sẹo giác mạc, sẹo
củng mạc, đục vỡ thủy tinh thể, lệch thủy tinh thể, máu tiền phòng...), có thể thấy
sự xuất hiện của máu trong buồng dịch kính. Tùy theo mức độ máu trong buồng
dịch kính, có thể thấy máu trong buồng dịch kính chỉ là một dải hoặc từng đám
trôi nổi hay toàn bộ buồng dịch kính là máu. Trong trường hợp còn quan sát được
đáy mắt, có thể thấy một số tổn thương phối hợp của hắc võng mạc như xuất huyết
hắc - võng mạc, rạn màng Bruch, rách võng mạc...
Thăm khám cận lâm sàng bao gồm siêu âm B để đánh giá tình trạng võng
mạc (có bong võng mạc không?...). Trong một số trường hợp cần thiết, CT scanner
giúp chẩn đoán xác định dị vật nội nhãn, nhổ giật của thị thần kinh hoặc một số
trường hợp vỡ củng mạc ở phía sau...
Điều trị xuất huyết dịch kính sau chấn thương
Điều trị nội khoa bao gồm:
- Nằm nghỉ ngơi tuyệt đối tại giường, đầu cao 30oC - 45oC, băng kín 2 mắt
nhằm tránh chảy máu tái phát và tạo điều kiện cho hồng cầu lắng đọng xuống
dưới.
- Bệnh nhân cần được điều trị các chấn thương phối hợp bằng kháng sinh
(trong trường hợp chấn thương xuyên nhãn cầu), chống viêm tích cực bằng
corticoid, chống dính đồng tử bằng tra mắt dung dịch atropin.
- Ngoài ra, bệnh nhân có thể dùng thêm tam thất bột 10g/ngày, uống nhiều
nước (0,5l/lần lúc đói, chú ý người tăng huyết áp hoặc có bệnh tim mạch cần thận
trọng khi uống nhiều nước).
- Bệnh nhân được theo dõi định kỳ 2-5 ngày một lần nhằm loại trừ bong
võng mạc. Sau đó, thời gian theo dõi có thể thưa dần 1-2 tuần cho đến khi máu
dịch kính tiêu hết.
Điều trị phẫu thuật bằng cắt dịch kính xuất huyết được chỉ định trong các
trường hợp:

- Xuất huyết dịch kính dày đặc, kéo dài không có khả năng tiêu máu.
- Xuất huyết dịch kính có kèm theo bong võng mạc.
- Xuất huyết dịch kính kèm theo glôcôm do tan máu hoặc glôcôm do tế bào
ma.
Biến chứng do xuất huyết dịch kính: Xuất huyết dịch kính nếu không
được điều trị có thể dẫn đến một số biến chứng như:
- Hiện tượng nhiễm sắt của nhãn cầu (hemosiderois bulbi) kèm theo nhiễm
độc của tế bào cảm thụ ánh sáng.
- Hiện tượng tăng nhãn áp do sự lắng đọng của các tế bào hồng cầu bị thoái
hóa (ghost cell glaucoma) hoặc sự lắng đọng của các mảnh vụn tế bào hồng cầu,
các đại thực bào chứa đầy hemoglobin (hemolytic glaucoma)...
- Một số trường hợp xuất huyết dịch kính ở người trẻ và đặc biệt là trẻ em
dưới 2 tuổi có thể bị cận thị hóa hoặc nhược thị.