Bài 11 quá trình dịch

Chương 5

{Q TRÌNH
DỊCH

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929




MỤC TIÊU


1. Trình bày được định nghĩa và các yếu
tố của q trình dịch.



2. Giải thích được vai trị của nguồn
truyền nhiễm.



3. Giải thích được ảnh hưởng của các
yếu tố tự nhiên và xã hội tới quá trình
dịch.



4. Trình bày được cơ chế truyền nhiễm
và phân loại bệnh truyền nhiễm.

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Cơng nghệ Đồng Nai 01278792929




1. TÌNH HÌNH



Bệnh bại liệt: loại trừ năm 2000
Bệnh uốn ván sơ sinh: loại trừ



Bệnh ho gà:<3/100.000 (1995)



Bệnh bạch hầu: <0,4/100.000
(1994)



Bệnh dịch hạch



Bệnh sốt xuất huyết dengue

Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929




2. ĐỊNH NGHĨA

Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929








Là một dãy những ổ dịch liên quan
tới nhau, ổ dịch này phát sinh ra từ ổ
dịch khác với mối liên quan được quyết
định bởi điều kiện môi trường sống của
lồi người.
Q trình dịch của các bệnh khác
nhau thì mang những nét đặc trưng
khác nhau.

Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929

Phụ thuộc?
Phát hiện?
Phịng bệnh?

Tiếp thu?

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929

Điều trị




3. CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN

- Người
- Độn
g
vật

• Đường
truyền
nhiễm

3

• Nguồn
truyền
nhiễm

2

1

3.1. Ba yếu tố trực tiếp

Khơng
khí,
máu,….

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Cơng nghệ Đồng Nai 01278792929

• Khối
cảm
thụ
Trẻ em,
người
già…




3.1.
tố trực tiếp
3. CÁC YẾU
TỐBa
LIÊNyếu
QUAN
3.1.1. Nguồn truyền nhiễm
a.

Định nghĩa:

Là cơ thể sống của người hoặc động
vật để cho vi sinh vật gây bệnh tồn tại
và phát triển lâu dài, dù có biểu hiện
bệnh hoặc khơng có biểu hiện bệnh.

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929




Sơ đồ
Chuỗi lan truyền của một bệnh
truyền nhiễm, các mắt xích cơ bản

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929




NGUỒN TRUYỀN
NHIỄM

YẾU TỐ TRUYỀN
NHIỄM
CỬA
RA

- Người bệnh
- Người lành
mang mầm
bệnh
- Động vật

KHỐI CẢM
THỤ
CỬA
VÀO

-

Tiếp xúc
Nước bọt
Đồ dùng
Nước…

- Máu
- Da, niêm
mạc
- Hô hấp
- Tiêu hóa

- Người lành
(tình trạng sk,
dinh dưỡng,
miễn dịch…)
- Máu
- Da, niêm

mạc
- Hơ hấp
- Tiêu hóa

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929




3.1.
tố trực tiếp
3. CÁC YẾU
TỐBa
LIÊNyếu
QUAN

b. Nguồn truyền nhiễm là người
-

Người bệnh

-

Nguời lành mang mầm bệnh

Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929

*Người bệnh
•

Thời kỳ ủ bệnh

•

Thời kỳ phát bệnh

•

Thời kỳ lui bệnh

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Cơng nghệ Đồng Nai 01278792929




•

Người lành mang mầm bệnh

-

Ít quan trọng về mặt dịch tễ học.

-

Mang mầm bệnh khơng lâu dài.

-

Khó phát hiện bệnh, là nguồn lây lan
bệnh.

Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929




3.1.
tố trực tiếp
3. CÁC YẾU
TỐBa
LIÊNyếu
QUAN
c. Nguồn truyền nhiễm là động vật
động vật trở thành nguồn
- Những
truyền nhiễm cho người cần có điều
kiện:
+ Về đặc điểm sinh vật học: động
vật là loài tiếp xúc trực tiếp với con
người.
+ Trong cuộc sống hàng ngày, con
người có tiếp xúc với động vật.

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929

Người

Muỗi
Chim

Chim

Muỗi

Muỗi
Lợn

Lợn

Muỗi

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Cơng nghệ Đồng Nai 01278792929

Muỗi




3.1.2. Đường truyền nhiễm
Yếu tố
truyền nhiễm
đất, nước,
khơng khí,

thực phẩm,
muỗi…

Phương thức
truyền nhiễm

+ Trực tiếp
+ Gián tiếp

Đường
truyền nhiễm
+ Đường
máu
+ Đường da
và niêm
mạc
+ Đường
tiêu hóa
+ Đường hơ
hấp

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929




3.1.3. Khối cảm nhiễm
a.

Tính cảm nhiễm

- Tính cảm nhiễm cá thể:
-Tính cảm nhiễm tập thể: mọi người đều
cảm nhiễm (bệnh sởi, cúm…).

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Cơng nghệ Đồng Nai 01278792929




b. Tính miễn dịch
- Miễn dịch tự nhiên
-

Miễn dịch chủ động

-

Miễn dịch di truyền

-

Miễn dịch nhân tạo thụ động

-

Miễn dịch nhân tạo chủ động

Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929

3.2. Hai yếu tố gián tiếp

Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929




BÀI TẬP
Câu hỏi:
Phân tích q trình dịch của bệnh
dại?
- Nguồn truyền
- Đường truyền
- Khối cảm thụ

Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929




4. PHÂN LOẠI BỆNH TRUYỀN NHIỄM
Định nghĩa bệnh truyền nhiễm:


Là một căn bệnh gây ra bởi vi sinh bao
gồm virut, vi khuẩn, nấm.



Bệnh có thể truyền từ động vật - người,
người - người

Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929




4.1. Cơ chế truyền nhiễm
GĐ1

• VSV gây bệnh ra khỏi vật chủ
cũ

GĐ1

• VSV gây bệnh tồn tại ở mơi
trường bên ngồi.

GĐ1

• VSV gây bệnh xâm nhập vật chủ
mới

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929

4.2. Phân loại bệnh truyền nhiễm

Bệnh
truyền
nhiễm
đường
tiêu hóa

Bệnh
truyền
nhiễm
đường
máu

Bệnh
truyền
nhiễm
đường
hơ hấp

Gv. Hồng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929

Bệnh
truyền
nhiễm
đường
da và
niêm
mạc