Báo cáo thực vật học họ lan họ lan (danh pháp khoa học orchidaceae) là một họ thực vật có hoa, thuộc bộ măng tây, lớp thực vật một lá mầm

Báo cáo
thực vật
học

Họ
Lan

Tổ 3 Nhóm 2 HUMP


Họ Lan (Orchidaceae)
●

Họ Lan (danh pháp khoa học: Orchidaceae) là
một họ thực vật có hoa, thuộc bộ Măng tây,
lớp thực vật một lá mầm. Đây là một trong
những họ lớn nhất của thực vật, và chúng phân
bổ nhiều nơi trên trái đất.

● Họ Orchidaceae phân bố rộng khắp thế giới, gần như có thể có mặt trong mọi môi trường
sống, ngoại trừ các sa mạc và sông băng. Phần lớn các lồi được tìm thấy trong khu
vực nhiệt đới, chủ yếu là châu Á, Nam Mỹ và Trung Mỹ. Chúng cũng được tìm thấy tại các vĩ
độ cao hơn vòng Bắc cực, ở miền nam Patagonia và thậm chí gần với châu Nam Cực.


Phân bố
●

Họ phong lan phân bố rộng từ 68° vĩ Bắc
đến 56° vĩ Nam, từ gần Bắc cực như Thụy

Điển, Alaska, xuống tận các đảo cuối cùng
ở cực Nam của Oxtralia. Tuy nhiên tập
trung của họ phong lan chủ yếu ở các vĩ độ
nhiệt đới, đặc biệt ở châu Mỹ và Đơng
Nam Á.

●

Đến nay lồi người đã biết được trên 750
chi với 25.000 lồi lan tự nhiên và 75.000

•

lồi lan do kết quả chọn lọc và lai tạo.
Việt Nam có 153 chi với khoảng 800 loài, chủ yếu mọc hoang, một số lồi được trồng
làm cảnh vì cho hoa đẹp.


Phân loại
Căn cứ vào đặc điểm hình thái thân cây lan
có thể chia lan làm hai nhóm;
•

Nhóm phong lan đơn thân

•

Nhóm phong lan đa thân

Căn cứ vào mơi trường sống của lan cũng

có thể chia thành 3 loại:

Lan Ngọc điểm đi cáo

•

Địa lan: cây lan sống trong đất hoặc
trong giá thể có đặc điểm gần như đất

•

Phong lan: cây lan sống trong khơng
khí.

•

Bán địa lan: cây lan có thể sống trong
mơi trường khơng khí và trong đất


Cơ quan sinh sản và sinh dưỡng
01
Rễ

02
Thân

03
Lá

04
Hoa

05
Qu
ả

06
Hạt


01
Rễ Lan


Rễ Lan
•

Đa số là cây bì sinh, sống bám
nhiều năm trên các cây to trong
rừng ẩm, có rễ khí sinh phát triển
mạnh.

•

Có loại sống ở đất có thân rễ hoặc
sống hoại sinh trên đất nhiều mùn
như chi Galeola.

•

Ở lan đa thân, rễ thường được hình
thành từ căn hành.

•

Ở các lồi đơn thân thì rễ mọc
thẳng từ thân và thường xen kẽ với
lá.


Mạc – Một loại rễ của Lan


Mạc :

-

Rễ trên không của các lồi lan
phụ sinh có một trục chính bao
quanh bởi mô không chặt, giống
bọt biển bao quanh gọi là mạc.

-

Vai trị: hấp thụ hơi nước của
khơng khí, tích trữ nước mưa và
sương đọng.

Do mạc che phủ lớp rễ => lan có

thể hút ẩm nhanh và giữ ẩm trong
một thời gian dài


02
Thân
Lan


Thân Lan
• Thân là cơ quan dự trữ nước và
chất dinh dưỡng, mầm hoa và
mầm lá đều mọc từ phần gốc
của bộ phận thân rễ.
• Kích thước: to nhỏ khác nhau
từ vài cm đến vài chục cm. 
• Trên thân có đốt, trên mỗi đốt
mọc một nhánh lá hoặc là lá
bao.
• Các lồi lan có thân thường
khơng có cơ quan dự trữ nước
và chất dinh dưỡng.


Thân
Lan có hai loại thân :
•Nhóm đa thân: xuất hiện giả
hành. Giả hành là bộ phận dự trữ
nước và các chất dinh dưỡng để
nuôi cây trong điều kiện khô hạn

khi sống bám trên cao. Đa số đều
có màu xanh bóng, nên cùng với
lá nó làm nhiệm vụ
•Nhóm đơn thân: rễ và lá thường
mọc theo 2 chiều thẳng góc nhau,
chồi hoa thường xuất hiện trên
thân từ các nách lá.


Thân

Đơn thân

Đa thân


03
Lá


Lá
•

Lá đơn, mọc sole , hoặc xếp dày
đặc ở gốc, hay xếp cách đều đặn
trên thân, trên củ giả.

•

Hình dạng: thay đổi rất nhiều, từ

loại lá mọng nước, nạc, dài hình
kim, hình trụ dài, tiết diện trịn hay
có rãnh, đến loại lá hình phiến
mỏng, dài. Đặc biệt rất hiếm loại lá
hình trịn thn dài thành bẹ ơm lấy
thân.

•

Màu sắc: xanh bóng, đậm hay
nhạt tuỳ theo vị trí sống của cây.


Phiến lá

Lá
•

Phiến lá trải rộng hay gấp lại theo các gân
vòng cung (như cái quạt hay chỉ gấp lại theo
gân giữa, hình chữ V)

•

Những lá dưới sát gốc thường tiêu giảm đi chỉ
cịn những bẹ khơng có phiến hay giảm hẳn
thành các vẩy.

•

Màu sắc: thường có màu xanh bóng, nhưng
đơi khi hai mặt lá có màu khác nhau thường:
- Mặt dưới: màu xanh đậm hay tía
- Mặt trên: khảm thêm nhiều màu sắc sặc
sỡ.
Nhiều lồi lan lại có lá màu hồng và nổi lên
các đường vẽ trắng theo các gân


04
Hoa Lan


Hoa
Lan

•

Cấu trúc của một đóa hoa lan thực là độc
nhất vơ nhị trong số các lồi thực vật có
hoa.

•

Hoa lan tiêu biểu có :
3 cánh phía ngồi
3 cánh phía trong
1 trụ nhụy hoa ở giữa (gynostemium,
bao gồm tiểu nhị đực – stamens, gắn liền
với nhụy cái – pistil).

• Hoa đủ, thường bị vặn 180°

Công thức Hoa Lan


Cấu tạo của hoa lan

Đài hoa :
- Gồm 3 cánh nằm ở phía ngồi cùng, cánh đài
phía trên hay phía sau của hoa gọi là lá đài lý
và hai cánh đài ở 2 bên gọi là lá đài cạnh.
- Ba cánh đài giống nhau về hình dạng, kích
thước, màu sắc.
- Một số loại lan cánh đài lý sẽ khác với 2 cánh
đài bên.
Cánh hoa :
- Nằm kề bên trong và xen kẽ với 3 cánh đài là
3 cánh hoa.
- Cánh hoa bảo vệ bao bọc nụ hoa.
- So với 2 cánh hoa hai bên sườn, cánh hoa
phía dưới cịn lại gọi là cánh mơi.


Cấu tạo của hoa lan
Cánh môi :
- Cánh môi đôi khi đặc biệt to lớn khác
hẳn với 2 cánh bên.
- Cánh mơi thường sặc sỡ, viền cánh
hoa dợn sóng hoặc dưới dạng một cái

túi, trang hoàng với những cái mũ mào
(như mào gà), những cái đuôi, cái sừng,
những nốt màu, những cái lông,…
- Quyết định giá trị thẩm mỹ của hoa
lan.
- Trong một số trường hợp, cánh mơi
cịn là một cái bẫy dụ dỗ các côn trùng
giúp thụ phấn.