Chương 4: Hệ điều hành Linux - Các lệnh cơ bản

1
Hệ điều hành Linux
Lê Đình Long

2
Chương 4
Các lệnh cơ bản
3
Nội dung
Linux Fundamentals

Kiến trúc hệ thống Linux

Giới thiệu về shell

Hệ thống file

Các lệnh thường dùng

Quản lý file và thư mục

Một số tính năng của bash shell

Một số lệnh hữu ích
HCMUNS
4
Kiến trúc hệ thống Linux
Linux Fundamentals

Kernel


Shell

Ứng dụng và tiện ích
HCMUNS
5
Shell là gì?
Linux Fundamentals

Bộ thông dịch dòng lệnh

Một chương trình ứng dụng đặc biệt

Tương tác với hệ điều hành

Cung cấp khả năng lập trình đơn giản
HCMUNS
6
Login và dấu nhắc shell
Linux Fundamentals
localhost login:
Password:
[root prompt] #
[user prompt] $

Kết thúc phiên làm việc shell
^D (Ctrl+D)
exit
logout

Lưu ý:

●
Linux phân biệt ký tự hoa - thường
●
Shell mặc định trên Linux là bash (GNU Bourne-Again
SHell)
HCMUNS
7
Cấu trúc hệ thống file
Linux Fundamentals

/boot kernel và cấu hình boot

/bin các lệnh cơ bản

/dev khai báo thiết bị

/etc cấu hình hệ thống và ứng dụng

/home thư mục dữ liệu người dùng

/lib thư viện dùng chung (shared lib)

/mnt thư mục để mount floppy, cdrom,

/proc thông tin process (pseudo-filesystem)

/sbin các lệnh quản trị

/tmp dữ liệu tạm


/usr ứng dụng và thư viện

/var dữ liệu biến động
HCMUNS
8
Kiểu file
Linux Fundamentals
4 kiểu file cơ bản

File thông thường (program, text, library, )

Thư mục (container)

File đặc biệt (device, socket, pipe, )

Liên kết symbolic links (symlinks)
HCMUNS
9
Quy ước đặt tên file
Linux Fundamentals

Tối đa 225 ký tự

Có thể sử dụng bất kỳ ký tự nào (kể cả các ký tự
đặc biệt)
"very ? long - file + name.test"

File/thư mục ẩn được bắt đầu bằng một dấu chấm
“.”
.bash_history .bash_profile .bashrc

.desktop/ .kde/ .mozilla/
HCMUNS
1
0
Đường dẫn (path)
Linux Fundamentals

Đường dẫn tuyệt đối: bắt đầu bằng “/”
/ /bin /usr /usr/bin

Đường dẫn tương đối: không bắt đầu bằng “/”
bin usr/local/bin /sbin ./
Đường dẫn đặc biệt

- thư mục cha

. - thư mục làm việc hiện tại
HCMUNS
1
1
Thực thi lệnh
Linux Fundamentals

Lệnh là một chương trình, script thông dịch, hoặc
lệnh built-in của shell

Thực thi lệnh trên dòng lệnh
$ command
$ /full/path/to/command
$ relateive/path/to/command


Ví dụ
[usr]$ ls
[usr]$ /bin/ls
[usr]$ local/bin/xvnkb
[bin]$ ./my_program
HCMUNS
1
2
Các lệnh cơ bản
Linux Fundamentals

passwd – đổi mật khẩu đăng nhập

pwd – in thư mục làm việc hiện tại

cd – chuyển đổi thư mục làm việc

ls – liệt kê nội dung thư mục
HCMUNS
1
3
passwd – đổi mật khẩu
Linux Fundamentals
[student]$ passwd
Changing password for student
(current) UNIX password:
New pasword:
Retype new pasword:
Lưu ý:


Mật khẩu phân biệt chữ hoa-thường

“root” có quyền thay đổi mật khẩu cho user bất kỳ
[root]# passwd student
HCMUNS
1
4
pwd – in thư mục làm việc
Linux Fundamentals
[student]$ pwd
/home/student
HCMUNS
1
5
cd – chuyển đổi thư mục
Linux Fundamentals
$ cd /usr ([/usr])
$ cd bin ([/usr/bin])
$ cd / /etc ([/etc])
$ cd ~ ([/home/student])
$ cd ([/home/student])
HCMUNS
1
6
cd – một số lưu ý
Linux Fundamentals

cd chuyển đến thư mục home


cd ~ như trên

cd chuyển đến thư mục cha

cd ~user chuyển đến thư mục home của “user”

cd path chuyển đến thư mục path
HCMUNS
1
7
ls – liệt kê thư mục
Linux Fundamentals
$ ls
Desktop dir1 dir2 file1 file2
file3 homelist.txt
$ ls /home
longld
student
$ cd /usr
$ ls local
bin etc games include lib
libexec man sbin share src
HCMUNS
1
8
Cấu trúc dòng lệnh
Linux Fundamentals
command [options] [arguments]
Các lưu ý về dòng lệnh:


Các thành phần phân tách bằng khoảng trắng

Tuỳ chọn thường bắt đầu bằng “-” hoặc “ ”

Nhiều tuỳ chọn có thể kết hợp bằng một dấu “-”

Tuỳ chọn và cú pháp lệnh xem trong “man page”

Lệnh có thể không tuân theo quy tắc trên

Linux cho phép tuỳ chọn có thể theo sau tham số
HCMUNS
1
9
Tìm trợ giúp về lệnh
Linux Fundamentals

man hướng dẫn dòng lệnh (manual)

info manual ở dạng Info
Sử dụng man
$ man command
$ man –k keyword
Duyệt các man page:
Spacebar trang kế
b trang trước
q quit
/keyword tìm trong nội dung man page
HCMUNS
2

0
Phím điều khiển terminal
Linux Fundamentals

^C cancel tác vụ

^D end-of-file

^\ thoát khỏi lệnh đang thực thi (quit)

^S ngừng xuất màn hình (screen)

^Q cho phép xuất màn hình

^H/<- xoá lùi 1 ký tự

^W xoá lùi 1 từ

^U xoá lùi đến đầu dòng

^K xoá lùi đến cuối dòng

Arrow di chuyển trên dòng lệnh
HCMUNS
2
1
Quản lý file và thư mục
Linux Fundamentals

Tạo


Sao chép

Di chuyển/đổi tên

Xoá

Xem nội dung
HCMUNS
2
2
mkdir – tạo thư mục
Linux Fundamentals
mkdir [OPTIONS] DIRECTORY
$ mkdir dir1
$ mkdir dir1 dir2
-p: tạo thư mục cha nếu chưa tồn tại
$ mkdir -p dir3/dir4
HCMUNS
2
3
rmdir – xoá thư mục rỗng
Linux Fundamentals
rmdir [OPTIONS] DIRECTORY
$ rmdir dir1
$ rmdir dir1 dir2
-p: xoá tất cả các thư mục tạo nên đường
dẫn
$ rmdir -p dir3/dir4
(<=> $ rmdir dir3/dir4 dir3)

HCMUNS
2
4
touch, cat – tạo file
Linux Fundamentals
$ touch file1
$ touch file2 file3
$ cat > file4
Có thể nhập vào nội dung dạng text
kết thúc bằng ^D trên dòng trống
^
HCMUNS
2
5
cp – copy file/thư mục
Linux Fundamentals
cp [OPTIONS] SOURCE DEST
$ cp file1 file5
$ cp file1 dir1
-f: ghi đè không cần hỏi (force)
-i: hỏi trước khi ghi đè (interactive)
-R,-r: copy toàn bộ thư mục kể cả con
$ cp -r dir1 dir5
HCMUNS