Chương 7: Hệ điều hành Linux - Bash shell

1
Hệ điều hành Linux
Lê Đình Long

2
Chương 7
BASH shell
3
Nội dung
Linux Fundamentals

Gọi thực thi bash shell

Biến shell

Gán tắt (alias) lệnh

Tùy biến môi trường

Điều khiển tác vụ (job)

Lập trình shell

Tác vụ tự động
HCMUNS
4
Gọi thực thi bash shell
Linux Fundamentals
bash [options] [file]
-i: interactive
-l: login shell

sh: POSIX mode

Các file đặc biệt liên quan
●
/etc/profile – file khởi động cho tất cả user, thực thi đối
với login shell
●
~/.bash_profile – file khởi động cho từng user, thực thi
đối với login shell
●
~/.bashrc – file khởi động cho từng interactive shell
không phải là login shell
●
~/.bash_logout – file dọn dẹp khi thoát khỏi login shell
HCMUNS
5
Biến shell
Linux Fundamentals

Dùng trong lập trình shell và điều khiển môi
trường thực thi (environment)

Gán giá trị cho biến: var_name=value

Truy xuất giá trị của biến: $var_name
$ foo=”xin chao”
$ echo $foo

set – liệt kê các biến shell đã được định nghĩa


unset – hủy biến shell

export – export biến cho môi trường thực thi
của các lệnh sau đó
HCMUNS
6
Biến môi trường
Linux Fundamentals

Điều khiển môi trường thực thi lệnh

Một số biến môi trường thông dụng:
●
HOME thư mục home
●
SHELL chương trình shell hiện tại
●
PATH đường dẫn để tìm các file thực thi
●
USER tên user login
●
TERM kiểu terminal hiện tại
●
DISPLAY khai báo hiển thị cho X-Window
●
PS1 dấu nhắc dòng lệnh
●
LANG ngôn ngữ hiện tại
HCMUNS
7

Gán tắt lệnh
Linux Fundamentals

Thay thế một chuỗi dài bằng một từ ngắn

Tạo các lệnh với tuỳ chọn đơn giản, ngắn gọn,
hữu dụng

alias tạo hoặc liệt kê các gán tắt (alias)

unalias loại bỏ một gán tắt
$ alias cp='cp -i'
$ alias ll='ls -l –-color=tty'
$ alias la='ls -la -–color=tty'
$ unalias la
$ alias
HCMUNS
8
Tuỳ biến môi trường
Linux Fundamentals

Thiết lập các biến môi trường

Lưu trong file ~/.bash_profile, ~/.bashrc để sử
dụng lại sau này
$ export PATH=$PATH:/usr/local/bin:$HOME/bin:.
$ source ~/.bash_profile
$ cat ~/.bash_profile
# Get the aliases and functions
if [ -f ~/.bashrc ]; then

. ~/.bashrc
fi
# User specific environment and startup programs
PATH=$PATH:/usr/local/bin:$HOME/bin:.
export PATH
HCMUNS
9
Điều khiển tác vụ
Linux Fundamentals

Một tác vụ (job) là một tiến trình đang thực thi
Lệnh điều khiển tác vụ

^C thoát ngang

^Z tạm ngừng

jobs liệt kê các tác vụ đang thực thi

fg tiếp tục tác vụ ở foreground

bg,& tiếp tục tác vụ ở background
HCMUNS
1
0
Ví dụ về điều khiển tác vụ
Linux Fundamentals
$ cat
^Z
[1]+ Stopped cat

$ tail & (chạy ở chế độ background)
[2] 2038
$ jobs
[1]- Stopped cat
[2]+ Stopped tail
$ bg %1 (tiếp tục job [1] ở background)
$ fg
$ fg %% (tiếp tục job cuối cùng ở foreground)
$ fg %1 (tiếp tục job [1] ở foreground)
$ kill %2 (kill job [2])
HCMUNS
1
1
Lập trình shell
Linux Fundamentals

Shell script

Biến

Biểu thức số học

Biểu thức so sánh

Cấu trúc điều khiển

Hàm
HCMUNS
1
2

Shell script
Linux Fundamentals

File văn bản text chứa các lệnh (lệnh shell và
chương trình)

Được thông dịch bởi shell

Có thể được gọi trong chính shell script khác

Tham số được truyền trên dòng lệnh
HCMUNS
1
3
Chương trình “Hello”
Linux Fundamentals
$ cat > hello.sh
#!/bin/bash
# This is a comment: simple hello shell script
echo "Enter your name:"
read name
echo "Hello $name, have a nice day!"
^D
$ ./hello.sh
bash: ./hello.sh: Permission denied
$ chmod +x hello.sh
$ ./hello.sh
Enter your name:
Linux Fan
Hello Linux Fan, have a nice day!

HCMUNS
1
4
Biến
Linux Fundamentals

Biến môi trường

Biến nội (built-in) của bash

Biến do người dùng định nghĩa

Biến đơn có thể lưu giá trị số nguyên hoặc ký tự
(không khai báo kiểu)

Chuỗi ký tự phải được bao bằng dấu nháy đơn
hoặc nháy kép
HCMUNS
1
5
Tham số vị trí
Linux Fundamentals

Tham số được truy xuất thông qua vị trí của nó

Tham số vị trí có thể được gán lại bằng lệnh “set”

Các biến nội thao tác với tham số vị trí:
●
$#số tham số được truyền

●
$* tất cả các tham số
●
$n tham số thứ n
$ ./myscript source dest
$0 -> ./myscript
$1 -> source
$2 -> dest
HCMUNS
1
6
Một số biến đặc biệt
Linux Fundamentals

$0 tên của shell script/chương trình

$$ PID của shell hiện tại

$? mã trả về (exit code) của lệnh foreground
ngay trước đó

$! mã trả về (exit code) của lệnh background
ngay trước đó
HCMUNS
1
7
Thay thế lệnh
Linux Fundamentals

Thực thi lệnh và lấy kết quả xuất của lệnh đặt tại

vị trí hiện tại

Dùng nháy ngược (back-quote “` `”) hoặc $( )
$ date
Mon Oct 14 10:48:04 ICT 2003
$ today=$(date)
$ echo $today
Mon Oct 14 10:50:04 ICT 2003
$ ls -l `which tr`
HCMUNS
1
8
Biểu thức số học
Linux Fundamentals

Dùng let, expr hoặc $(( )) để gán trị

Phép toán số học: ++, , +, -, *, /, %, ==, !=,
>, <, &&, ||,
let “a = 1 + 1” (a = 2)
a=`expr $a “*” 6` (a = 12)
a=$(($a “/” 4)) (a = 3)
let “area = $len * $width”
let “percent = $num / 100”
let “remain = $n % $d”
HCMUNS
1
9
Biểu thức điều kiện
Linux Fundamentals

[ expression ]
test expression

So sánh chuỗi: =, !=, -n, -z

So sánh số: -eq, -ne, -lt, -le, -gt, -ge

Kiểm tra file: -d, -f, -x, -e

Toán tử luận lý: !, -o, -a
[ string1 = string2 ]
[ $num -lt 10 ]
test ! -d mydir && mkdir mydir
[ -f myfile -a -x myfile ] && ./myfile
HCMUNS
2
0
Phát biểu điều kiện
Linux Fundamentals

Phát biểu IF
if [ exp ]; then
statements;
elif [ expr ]; then
statements;
else
statements;
fi
HCMUNS


Ví dụ
if [ “$1” = “” ]; then
echo “Enter value:”
read num
else
let “num = $1”
fi
2
1
Phát biểu điều kiện(tt)
Linux Fundamentals

Phát biểu CASE
case $var in
val1)
statements
;;
val2)
statements
;;
*)
statements
;;
esac
HCMUNS

Ví dụ
case $1 in
1)
echo “Mot”;;

2)
echo “Hai”;;
*)
echo “So khac”;;
esac
2
2
Phát biểu lặp
Linux Fundamentals

Phát biểu FOR
Dạng 1: for var [in list]; do
statements;
done
Dạng 2: for ((exp1; exp2; exp3)); do
statements;
done

Ví dụ
let “sum = 0”
for num in 1 3 5; do
let “sum = $sum + $num”
done
echo $sum
HCMUNS
2
3
Phát biểu lặp(tt)
Linux Fundamentals


Phát biểu WHILE
while expression; do
statements;
done

Ví dụ
let “num = 1”
while [ $num -lt 10 ]; do
echo $num
let “num = $num + 2”
done
HCMUNS
2
4
Một số phát biểu đặc biệt
Linux Fundamentals

BREAK – thoát khỏi vòng lặp

CONTINUE – bỏ qua phần còn lại của vòng lặp

EXIT – thoát khỏi shell script

RETURN – trở về từ hàm hoặc shell script
if [ $# -lt 2 ]; then
echo “Usage: `basename $0` source dest”
echo
exit 1
fi
HCMUNS

2
5
Hàm
Linux Fundamentals

Khai báo hàm
func_name() {
statements;
}

Gọi hàm
func_name param1 param2

Truy xuất các tham số
$1, $2,
HCMUNS