Đánh giá dự báo tác động pháp luật

ĐÁNH GIÁ D BÁO Ự
TÁC Đ NG PHÁP LU T (RIA)Ộ Ậ
GI I THI U T NG QUANỚ Ệ Ổ
Lê Duy Bình

Đánh giá D báo Tác đ ng Pháp lu t ự ộ ậ
(RIA) là gì?

RIA là m t quá trình: (i) phân tích các tác đ ng ti m ộ ộ ề
tàng c a m t thay đ i v chính sách và các ph ng án ủ ộ ổ ề ươ
th c hi n thay đ i đó, và (ii) ph bi n thông tin, k t ự ệ ổ ổ ế ế
qu phân tích đánh giá cho các nhà xây d ng chính sách ả ự
và công chúng.

RIA đ c s d ng nh m đánh giá:ượ ử ụ ằ

T t c các tác đ ng ti m tàng v m t xã h i, môi tr ng, tài ấ ả ộ ề ề ặ ộ ườ
chính và kinh t .ế

T t c các lo i hình văn b n pháp lu t: văn b n pháp quy, các ấ ả ạ ả ậ ả
văn b n chính sách, ho c bán chính th c.ả ặ ứ

S phân b tác đ ng đ i v i các đ i t ng khác nhau, bao g m ự ổ ộ ố ớ ố ượ ồ
ng i tiêu dùng, doanh nghi p, các đ i t ng trong khu v c ườ ệ ố ượ ự
công, các t ch c phi chính ph , khu v c nông thôn, thành ổ ứ ủ ự
th …ị

Đánh giá D báo Tác đ ng Pháp lu t ự ộ ậ
(RIA) là gì?


RIA là m t công c chính nh m nâng cao ch t l ng văn ộ ụ ằ ấ ượ
b n pháp lu t. Nó nh m h tr m c tiêu c a chính ph ả ậ ằ ỗ ợ ụ ủ ủ
là:

Ch ban hành văn b n pháp lu t khi c n thi t. ỉ ả ậ ầ ế

Trong tr ng h p c n, nó ph i đ m b o r ng quy đ nh pháp lu t ườ ợ ầ ả ả ả ằ ị ậ
đó phù h p v i m c đ r i ro và v n đ đang c n đ c x lýợ ớ ứ ộ ủ ấ ề ầ ượ ử

Đ ng th i gi m b t các quy đ nh v m t pháp lý khi có th . ồ ờ ả ớ ị ề ặ ể

T t c các d lu t c n đ m b o tuân th năm nguyên ấ ả ự ậ ầ ả ả ủ
t c sau:ắ

T ng ng h p lý – v i m c đ r i ro và v n đươ ứ ợ ớ ứ ộ ủ ấ ề

Có trách nhi m – đ i v i ng i đ ng đ u c quan chính ph , ệ ố ớ ườ ứ ầ ơ ủ
Qu c h i, ng i s d ng và công chúngố ộ ườ ử ụ

Th ng nh t – có th d đoán đ cố ấ ể ự ượ

Minh b ch – công khai, đ n gi n, và d hi u, d tuân thạ ơ ả ễ ể ễ ủ

Có m c tiêu – t p trung vào v n đ chính, và gi m thi u các nh ụ ậ ấ ề ả ể ả
h ng phưở ụ

Đánh giá D báo Tác đ ng Pháp lu t ự ộ ậ
(RIA) là gì?

Trong m t báo cáo RIA:ộ


V n đ c n đ c x lý b ng văn b n pháp lu t c n ấ ề ầ ượ ử ằ ả ậ ầ
ph i đ c mô t m t cách rõ ràng.ả ượ ả ộ

Các ph ng án xem xét ph i g m c ph ng án ươ ả ồ ả ươ
“không làm gì” ho c bao g m các ph ng án mà ặ ồ ươ
không s d ng t i văn b n pháp quy (ví d d tiêu ử ụ ớ ả ụ ư
chu n ngành, ho c quy t c v hành vi ng x )ẩ ặ ắ ề ứ ử

M t RIA có ch t l ng ph i tr l i đ c câu h i ộ ấ ượ ả ả ờ ượ ỏ
“Đâu là cách t t nh t đ đ t đ c m c tiêu đ ra?”ố ấ ể ạ ượ ụ ề

L i ích c a vi c s d ng RIA?ợ ủ ệ ử ụ

Nâng cao ch t l ng văn b n pháp lu t, qua đó góp ph n:ấ ượ ả ậ ầ

Nâng cao tính c nh tranh c a n n kinh t ;ạ ủ ề ế

Nâng cao tính công b ng xã h iằ ộ

Gi m thi u các r i ro v m t pháp lýả ể ủ ề ặ

Nâng cao tinh th n trách nhi m đ i v i hành đ ng và k t qu c a ầ ệ ố ớ ộ ế ả ủ
chính sách (trong quan h gi a các c quan chính ph v i công ệ ữ ơ ủ ớ
chúng)

Gi m b t các l i v chính sách qua:ả ớ ỗ ề

Giúp xác đ nh m t cách rõ ràng h n m c tiêu c a các thay đ i v chính ị ộ ơ ụ ủ ổ ề
sách


Đánh giá đ y đ đ c các thay đ i d ki n, bao g m c các tác đ ng ầ ủ ượ ổ ự ế ồ ả ộ
không d ki n v i các nhóm không n m trong đ i t ng m c tiêu c a ự ế ớ ằ ố ượ ụ ủ
chính sách

Đ m b o tính th ng nh t đ i v i các công c chính sách, các văn b n ả ả ố ấ ố ớ ụ ả
pháp lu t khácậ

Đánh giá đ c l i ích mang l i có x ng đáng v i chi phí khôngượ ợ ạ ứ ớ

Đ m b o r ng quá trình tham v n đ c th c hi n m t cách minh b ch ả ả ằ ấ ượ ự ệ ộ ạ
và có hi u quệ ả

Đ m b o tuân th các th a thu n qu c t ả ả ủ ỏ ậ ố ế

L i ích c a vi c s d ng RIA?ợ ủ ệ ử ụ

RIA góp ph n c i thi n tình tr ng “l m phát” v các văn b n pháp ầ ả ệ ạ ạ ề ả
lu t, ho c các quy đ nh pháp lu t.ậ ặ ị ậ

Không có c ch xây d ng pháp lu t có trách nhi m, s d n đ n tình ơ ế ự ậ ệ ẽ ẫ ế
tr ng có quá nhi u văn b n pháp lu t, ch ng chéo, ph c t p.ạ ề ả ậ ồ ứ ạ

RIA yêu c u r ng: n u m t c quan mu n ban hành ho c mu n duy trì ầ ằ ế ộ ơ ố ặ ố
m t văn b n pháp lu t thì c n ph i gi i trình đ c yêu c u ph i ban ộ ả ậ ầ ả ả ượ ầ ả
hành ho c duy trì văn b n pháp lu t đó.ặ ả ậ

Trên nhi u n c đã thi t l p m t văn phòng đ c l t có trách nhi m ề ướ ế ậ ộ ộ ậ ệ
c i thi n ch t l ng văn b n pháp lu t.ả ệ ấ ượ ả ậ


Ngoài ra, nó còn đ m b o:ả ả

Xác đ nh và đánh giá đ c các ph ng án thay th nh m đ t đ c ị ượ ươ ế ằ ạ ượ
m c tiêu v m t chính sáchụ ề ặ

L ng ghép đ c các m c tiêu chính sách (xã h i và kinh t )ồ ượ ụ ộ ế

Tham v n ý ki n r ng rãi v i nhi u đ i t ng, đáp ng đ y đ đ i v i ấ ế ộ ớ ề ố ượ ứ ầ ủ ố ớ
l i ích c a nhi u đ i t ng, gi m tình tr ng đ c quy n v thông tin. ợ ủ ề ố ượ ả ạ ộ ề ề

Xác đ nh li u m t nhóm nào đó có b nh h ng m t cách tiêu c c ị ệ ộ ị ả ưở ộ ự
hay không.
Song cũng c n nh n m nh r ng RIA không ph i là m t ph ng thu c bách ầ ấ ạ ằ ả ộ ươ ố
b nh mà có th gi i quy t đ c t t c các v n đ v ch t l ng pháp ệ ể ả ế ượ ấ ả ấ ề ề ấ ượ
lu tậ

Các tr ng h p c n ti n hành đánh giá ườ ợ ầ ế
RIA?

C n ti n hành đánh giá RIA đ i v i t t c các thay đ i v m t chính sách ầ ế ố ớ ấ ả ổ ề ặ
mà có nh h ng t i khu v c công và khu v c t nhân, các t ch c phi ả ưở ớ ự ự ư ổ ứ
chính ph , doanh nghi p, các c quan t thi n…ủ ệ ơ ừ ệ

RIA đ c ti n hành khi có các ph ng án chính sách khác nhau và có ượ ế ươ
nh ng m c l i ích, chi phí khác nhau. Khi có thay đ i v các văn b n lu t ữ ứ ợ ổ ề ả ậ
ho c d i lu t.ặ ướ ậ

Quy mô c a RIA ph i t ng ng v i tác đ ng d ki n c a thay đ i v ủ ả ươ ứ ớ ộ ự ế ủ ổ ề
chính sách.


C n ti n hành đánh giá RIA khi t ng l i ích và chi phí c a m t chính sách ầ ế ổ ợ ủ ộ
không thay đ i nh ng l i có nh h ng t i m c đ phân b tác đ ng đ i ổ ư ạ ả ưở ớ ứ ộ ổ ộ ố
v i các đ i t ng khác nhau.ớ ố ượ

Khi các đ xu t chính sách ch tác đ ng t i các khu v c công, tr c h t ề ấ ỉ ộ ớ ự ướ ế
ch c n đánh giá m t RIA s l c, sau đó m i quy t đ nh là có c n đánh ỉ ầ ộ ơ ượ ớ ế ị ầ
giá RIA t ng th hay không. ổ ể

Nh ng tr ng h p không c n ti n hành đánh giá RIA:ữ ườ ợ ầ ế

Khi đ xu t d ki n không nh h ng (ho c nh h ng r t nh ) t i chi phí, ề ấ ự ế ả ưở ặ ả ưở ấ ỏ ớ
ti t ki m c a khu v c công c ng và nhà n c, các t ch c phí chinh phế ệ ủ ự ộ ướ ổ ứ ủ

Khi c n ti n hành tăng m c phí, l phí theo quy đ nh c a nhà n c vì nh ng ầ ế ứ ệ ị ủ ướ ữ
y u t ti n đ nh khác nh tăng t l l m phát.ế ố ề ị ư ỷ ệ ạ