Lâm nghiệp cộng đồng

L©m nghiÖp céng ®ång
TS. D­¬ng ViÕt T×nh
tr NGƯỜ

§¹i häc N«ng l©m
Khoa l©m nghiÖp

Các nội dung
Các nội dung
1. Các khái niệm liên quan đến Lâm nghiệp
Cộng đồng
2. Nội dung về lâm nghiệp cộng đồng
3. Kỹ thuật quản lý rừng cộng đồng
4. Các mô hình lâm nghiệp cộng đồng hi n có
ở Việt Nam
5. Các mô hình quản lý rừng cộng đồng ở
Thừa Thiên Huế

1. C¸c kh¸i niÖm liªn quan ®Õn
1. C¸c kh¸i niÖm liªn quan ®Õn
l©m nghiÖp Céng ®ång
l©m nghiÖp Céng ®ång
1. Kh¸i niÖm vÒ céng ®ång
2. L©m nghiÖp céng ®ång
3. L©m nghiÖp x· héi
4. L©m nghiÖp truyÒn thèng
5. Sù tham gia
6. C¸c bªn cã liªn quan
7. Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng
8. Qu¶n lý nguån tµi nguyªn dùa vµo céng ®ång

1.1.Các khái niệm v Cộng đồng
1.1.Các khái niệm v Cộng đồng
Cộng đồng trong khái niệm QLRCĐ, được giới hạn
là tập hợp của các cá nhân trong một thôn (bản)
gần rừng gắn bó chặt chẽ với nhau qua hoạt động
sản xuất, sinh hoạt và đời sống VHXH (Nguồn
FAO, 2000).
Cộng đồng bao gồm toàn thể những người sống
thành một xã hội có những đặc điểm giống nhau và
có mối quan hệ gắn bó chặt chẻ với nhau
(Cục lâm nghiệp - Quân, 2000)

1.1.Các khái niệm về Cộng đồng
1.1.Các khái niệm về Cộng đồng
Các loại hình cộng đồng:
Cộng đồng các dân tộc: nước ta có 54 dân tộc,
mỗi cộng đồng dân tộc đều có những đặc
điểm riêng về mặt văn hoá, tổ chức xã hội,
tiếng nói tập quán truyền thống và hệ thống
sản xuất
Cộng đồng làng bản: Hiện nay cả nước có
khoảng 50.000 làng, bản tập hợp lại trong
khoảng gần 9.000 xã
Các cộng đồng khác: Hội đoàn, Tôn giáo, Người
Việt ...

1. 2. Khái niệm LNCĐ
1. 2. Khái niệm LNCĐ

LNCĐ không chỉ giới hạn trong việc trồng cây
trong trang trại, khu nhà ở hay ven đường mà còn cả
tập quán du canh, việc sử dụng, quản lý rừng tự nhiên
và việc cung cấp các sản phẩm cây trồng từ nhiều
nguồn khác nhau.
LNCĐ cũng đề cập đến sự xác định nhu cầu của
địa phương, tăng cường quản lý sử dụng cây cối để
cải thiện mức sống của người dân theo một phương
thức bền vững, đặc biệt là cho người nghèo (FAO,
2000).

1.2. Khái niệm...(
1.2. Khái niệm...(
tiếp theo)
tiếp theo)
Theo Arnold (1992) đưa ra: Lâm nghiệp cộng
đồng là một thuật ngữ bao trùm hàng loạt các hoạt
động gắn kết ngườI dân nông thôn với trồng rừng và
rừng cũng như các sản phẩm và lợi ích thu được từ
rừng trồng và rừng tự nhiên.
Một số người quan niệm: Lâm nghiệp cộng
đồng được gọi là LNXH, vì họ quan niệm LNXH
như sau:

1.2. Khái niệm...(
1.2. Khái niệm...(
tiếp theo)

tiếp theo)
• Wietsum (1994) nãu khại niãûm:
“Lám nghiãûm x häüi cọ thãø âỉ åüc xem xẹt
nhỉ l mäüt chiãún lỉ åüc phạt triãøn hồûc
can thiãûp ca cạc nh lám nghiãûp v cạc
täø chỉ ïc phạt triãøn khạc våïi mủc âê ch
khuún khêch sỉ û tham gia têch cỉ ûc ca
ngỉ åìi dán âëa phỉ ång vo cạc hoảt âäüng
qun l rỉ ìng åí mỉ ïc âäü nh khạc nhau,
nhỉ l mäüt biãûn phạp náng cao âiãưu kiãûn
säúng ca ngỉ åìi dán âëa phỉ ång.”

1.2. Khỏi nim...(
1.2. Khỏi nim...(
tip theo)
tip theo)
Simon (19940 õaợ nóu khaùi nióỷm
Lỏm nghióỷm xaợ họỹi laỡ mọỹt chióỳn lổ ồỹc
maỡ noù tỏỷp trung vaỡo giaới quyóỳt caùc vỏỳn
õóử cuớa ngổ ồỡi dỏn õởa phổ ồng vaỡ duy trỗ
mọi trổ ồỡng cuớa khu vổ ỷc. Vỗ vỏỷy saớn
phỏứm chờnh cuớa lỏm nghióỷp khọng chố laỡ
gọự õồn thuỏửn maỡỡ lỏm nghióỷp coù thóứ
trổ ỷc tióỳp saớn xuỏỳt nhióửu loaỷi haỡng hoùa
phuỷ thuọỹc vaỡo nhu cỏửu cuớa ngổ ồỡi dỏn
trong khu vổ ỷc bao gọửm: Chỏỳt õọỳt, lổ ồng
thổ ỷc, thổ ỷc phỏứm, thổ ùc n gia s uùc, nổ ồùc,
caớnh quan du lởch...

1.2.Khái niệm chung

1.2.Khái niệm chung
Lâm nghiệp cộng đồng: LNCĐ là quá trình
nhà nước giao rừng và đất rừng cho cộng đồng để họ
quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, đất rừng theo
hướng bền vững nhằm góp phần cải thiện sinh kế của
cộng đồng ngày một tốt hơn.

1. Khái niệm về LNXH
1. Khái niệm về LNXH
1.1. Một số khái niệm
1.1. Một số khái niệm
Theo FAO (1978), LNXH laỡ
- Hoaỷt õọỹng coù lión quan chỷt cheợ õóỳn
vióỷc huy õọỹng nhỏn dỏn õởa phổồng vaỡo
nghóử rổỡng
- Tỏỷp hồỹp caùc hoaỷt õọỹng coù lión quan
chỷt cheợ vồùi nhau do ngổồỡi dỏn sọỳng ồớ
cọỹng õọửng õởa phổồng thổỷc hióỷn nhũm
nỏng cao õồỡi sọỳng cho chờnh hoỹ.

Lâm nghiệp x hộiã dổỷa trón hai quan õióứm
chờnh:
- LNXH laỡ mọỹt phổồng thổùc tióỳp cỏỷn coù
sổỷ tham gia trong quaớn ly,ù sổớ duỷng taỡi
nguyón rổỡng vaỡ õỏỳt rổỡng.
- LNXH õổồỹc coi nhổ laỡ lộnh vổỷc quaớn lyù
taỡi nguyón rổỡng vaỡ õỏỳt rổỡng ben vung.
Quan õióứm naỡy nhỏỳn maỷnh nhổợng haỡnh vi
laỡm suy thoaùi taỡi nguyón rổỡng vaỡ õỏỳt rổỡng
vồùi caùc chổùc nng cuớa noù.

1.2. Sổ ỷ khaùc nhau cồ baớn giổ ợa LNXH vaỡ
LNTT
1.2.1. Phổ ồng phaùp tióỳp cỏỷn
Phổồng phaùp tióỳp cỏỷn trong LNTT dióựn ra theo
mọỹt chióửu laỡ chuớ yóỳu, mang tờnh hóỷ thọỳng,
nhỏỳt quaùn bũng sổỷ aùp õỷt tổỡ trón xuọỳng
thọng qua chố tióu/ õởnh mổùc kóỳ hoaỷch. Vai
troỡ chố huy, ra quyóỳt õởnh thuọỹc vóử nhaỡ nổồùc
caùc cỏỳp.
Phổồng phaùp tióỳp cỏỷn trong LNXH dióựn ra
theo nhióửu chióửu mang tờnh õa daỷng vaỡ linh
hoaỷt, chuù troỹng nhióửu õóỳn tióỳp cỏỷn tổỡ
dổồùi lón, quyóửn chố huy vaỡ quyóỳt õởnh õổồỹc
chia seớ, coi troỹng vai troỡ quyóỳt õởnh cuớa cọỹng
õọửng

1.2.2. S ổ ỷ phỏn quyóửn trong quaớn lyù taỡi
nguy ón rổ ỡng.
Trong Lỏm nghióỷp truyóửn thọỳng, quyóửn
quaớn lyù taỡi nguyón rổỡng vaỡ õỏỳt rổỡng thuọỹc
chờnh quyóửn caùc cỏỳp hoỷc cuớa caùc cồ quan
chổùc nng (KL, CCPTLN, ..).
Ngổồỡi dỏn tham gia vồùi tổ caùch ngổoỡi ngoaỡi
cuọỹc.
Trong Lỏm nghióỷp xaợ họỹi ngổồỡi dỏn õổồỹc
xem nhổ laỡ mọỹt bọỹ phỏỷn ngổồỡi trong cuọỹc
vaỡ hoỹ õổồỹc caớ quyóửn quaớn lyù vaỡ sổớ
duỷng taỡi nguyón rổỡng vaỡ õỏỳt rổỡng theo
phaùp luỏỷt.

ọửng quaớn lyù/quaớn lyù coù sổỷ tham gia

1.3.1. Vóử muỷc õờch vaỡ muỷc tióu:
LNXH hay LNTT cuợng hổồùng tồùi muỷc õờch
baớo vóỷ vaỡ phaùt trióứn rổỡng thọng qua caùc
muỷc tióu cuỷ thóứ cho tổỡng loaỷi rổỡng, tổỡng
õọỳi tổồỹng, tổỡng khu vổỷc, tổỡng giai õoaỷn...
1.3.2. Dổỷa trón nóửn taớng KHKT
LNXH hay LNTT muọỳn tọửn taỷi vaỡ phaùt trióứn
õóửu phaới dổỷa trón nóửn taớng kyợ thuỏỷt.
Kyợ thuỏỷt/ cọng nghóỷ laỡ then chọỳt õóứ baớo
vóỷ vaỡ phaùt trióứn rổỡng coù hióỷu quaớ, mang
tờnh bóửn vổợng.
1.3. Sổ ỷ giọỳng nhau giổ ợa LNXH vaỡ
LNTT

Thổỷc chỏỳt cuớa LNXH laỡ dỏn chuớ hoùa (vóử
caùc quyóửn) vaỡ bỗnh õúng hoùa (vóử
hổồớng lồỹi) trong vióỷc quaớn lyù taỡi nguyón
rổỡng õóứ õaỷt õổồỹc muỷc õờch cuớa sổỷ
phaùt trióứn rổỡng mọỹt caùch bóửn vổợng.

1.4.1. Giọỳng nhau:
(1) Hổồùng õóỳn quaớn lyù rổỡng bóửn vổợng;
(2) Caới thióỷn sinh kóỳ cho cọỹng õọửng sọỳng
gỏửn rổỡng
(3) Sổỷ tham gia cuớa caùc bón coù lión quan
QLTNR vaỡ õỏỳt rổỡng.
1.4. Sổ ỷ giọỳng vaỡ khaùc nhau giổ ợa
LNXH vaỡ LNC

1.4.2. Sổ ỷ khaùc nhau giổ ợa LNXH vaỡ
LNC
(1) Sổỷ phỏn quyóửn: Tng quyóửn cho cọỹng
õọửng/VDP
(2) Vai troỡ/traùch nhióỷm cuớa caùc bón coù lión
quan: LNXH vồùi chuớ õaỷo nhaỡ nổồùc. LNC
cồ quan LN vai troỡ họỹ trồỹ
(3)Hoaỷt õọỹng LNC õa lộnh vổỷc trong: TT,
CN, LN, TS....
(4)Quy mọ hoaỷt õọỹng khaùc nhau

2. Lỏm nghióỷp xaợ họỹi laỡ mọỹt phổ ồng
2. Lỏm nghióỷp xaợ họỹi laỡ mọỹt phổ ồng
thổ ùc quaớn lyù taỡi nguyón bóửn vổ ợng.
thổ ùc quaớn lyù taỡi nguyón bóửn vổ ợng.
- Sổớ duỷng õỏỳt bóửn vổợng
Hóỷ thọỳng sổớ duỷng õỏỳt, trong õoù hóỷ thọỳng
canh taùc õỏỳt õai bióứu hióỷn roợ neùt cho tờnh bóửn
vổợng.
- Phổồng thổùc quaớn lyù vaỡ sổớ duỷng taỡi nguyón
sinh vỏỷt bóửn vổợng trong õoù baớo tọửn õa daỷng
sinh hoỹc quan troỹng nhỏỳt.
- Sổỷ cỏn bũng trong khai thaùc sổớ duỷng vaỡ
sổỷ taùi taỷo laỷi taỡi nguyón rổỡng.
- Thuc õỏứy sổỷ phaùt trióứn kinh tóỳ xaợ họỹi ồớ õởa
phổồng nhũm ọứn õởnh õồỡi sọỳng, nỏng cao dỏn
trờ, õaỡo taỷo nguọửn nhỏn lổỷc taỷi chọự

2.1. Khaùi nióỷm vóử phaùt trióứn bóửn

2.1. Khaùi nióỷm vóử phaùt trióứn bóửn
vổ ợng
vổ ợng
Phaùt trióứn
bóửn vổợng
Phaùt trióứn
kinh tóỳ xaợ
họỹi nỏng
cao chỏỳt
lổồỹng
cuọỹc sọỳng
Baớo vóỷ gỗn
giổợ mọi
trổồỡng õaớm
baớo cho sổỷ
tọửn taỷi, phaùt
trióứn lỏu bóửn

2.2. Muỷc õờch cuớa phaùt trióứn bóửn
2.2. Muỷc õờch cuớa phaùt trióứn bóửn
vổ ợng
vổ ợng
1. Nhũm thoớa maợn nhu cỏửu vỏỷt chỏỳt/ tinh
thỏửn/ vn hoùa cuớa thóỳ hóỷ naỡy vaỡ nhổợng
thóỳ hóỷ mai sau bũng vióỷc quaớn lyù vaỡ sổớ
duỷng hồỹp lyù, hióỷu quaớ taỡi nguyón thión nhión
vaỡ taỡi nguyón con ngổồỡi cuớa õỏỳt nổồùc.
2. Xaùc õởnh vaỡ hỗnh thaỡnh caùc chờnh saùch,
kóỳ hoaỷch haỡnh õọỹng, xỏy dổỷng caùc thóứ
chóỳ õaớm baớo vióỷc duy trỗ tờnh bóửn vổợng

trong quaớn lyù vaỡ sổớ duỷng taỡi nguyón bũng
caùch gừn kóỳt noù vaỡo quaù trỗnh phaùt trióứn
kinh tóỳ xaợ họỹi ồớ tỏửm quọỳc gia cuợng nhổ õởa
phổồng.

3. Duy trỗ caùc quaù trỗnh sinh thaùi quan troỹng,
caùc hóỷ sinh thaùi õóứ laỡm cồ sồớ cho hoaỷt
õọỹng sọỳng cuớa con ngổồỡi; baớo tọửn tờnh õa
daỷng sinh hoỹc vỗ lồỹi ờch trổồùc mừt vaỡ lỏu
daỡi.
4. aớm baớo vióỷc sổớ duỷng taỡi nguyón lỏu
bóửn bũng caùch:
5. aớm baớo chỏỳt lổồỹng cuớa mọi trổồỡng
chung.
6. Thổỷc hióỷn kóỳ hoaỷch hoùa vóử tng
trổồớng vaỡ phỏn bọứ dỏn sọỳ cho cỏn bũng vồùi
mọỹt nng suỏỳt saớn xuỏỳt bóửn vổợng.

1.5. Các yếu tố cấu thành của LNCĐ
1.5. Các yếu tố cấu thành của LNCĐ
LNCĐ
Người dân địa
phương trồng cây
Sử dụng gỗ làm nhà
Xác định nhu cầu
địa phương
Sự tham gia của
người dân
Du canh
Thu nhập phụ cho

Nông dân
Bảo vệ rừng và
Môi trường
Thu gom sản
phẩm ngoài rừng
Thu gom củi đun
Tăng cường tự
quản lý
Cải thiện mức sống
của người dân

2.
2.
Quản lý LNCĐ
Quản lý LNCĐ


Phân biệt: Quản lý LNCĐ va Quản lý RCĐ

2.1. Quản lý LNCD
Quản lý LNCĐ Quản lý LN Trang trại
Sự khác nhau:
-
Quyền hưởng dụng khác nhau
-
Công nghệ áp dụng khác nhau
-
Các cơ quan tham gia vào KNL và QL
-
Các luật lệ và quy chế khác nhau

-
Các chính sách khác nhau