SKKN: Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7

Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 1 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KRÔNG BUK
TRƯỜNG THCS NGUYỄN CÔNG TRỨ
ھ ھ ھ







SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
&

“ PHƯƠNG PHÁP TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG
GIẢNG DẠY MÔN ĐỊA LÝ LỚP 7”

**********

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hải Yến
Đơn vị công tác: Trường THCS Nguyễn Công Trứ





Năm học: 2010 – 2011

Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 2 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ




PHẦN I: MỞ ĐẦU

I.1: Lí do chọn đề tài:
Năm học 2010 – 2011 là năm học tiếp tục thực hiện cuộc vận động “ Học tập
và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Nói không với tiêu cực và bệnh thành
tích trong giáo dục. Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo để
học sinh noi theo. Xây dựng trường học thân thiện và học sinh tích cực. Đổi mới
phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng giáo dục, ứng dụng công nghệ thông tin.
Hiện nay, tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đang được quan tâm.
Thực hiện tích hợp trong dạy học sẽ mang lại nhiều lợi ích cho việc góp phần hình
thành, phát triển năng lực hành động, năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh.
Về bản chất, mỗi môn học là một lĩnh vực tri thức khoa học có tính liên ngành,
bao gồm một hệ thống những kiến thức cơ bản và cần thiết được kết hợp lại trên cơ
sở nhiều ngành khoa học và kỹ thuật hiện đại, người ta gọi đây là một hệ thống tri
thức khoa học tích hợp ( kết hợp lại với nhau, hòa nhập vào nhau, lồng ghép vào
nhau).
Dạy học tích hợp được hình thành trên cơ sở của những quan niệm tích cực về
quá trình học tập và quá trình dạy học, thực hiện quan điểm tích hợp trong giáo dục
sẽ góp phần phát triển tư duy tổng hợp, năng lực giải quyết vấn đề và làm cho việc
học tập trở nên có ý nghĩa hơn với học sinh so với việc học tập và thực hiện các mặt
giáo dục một cách riêng rẽ. Các sự vật, hiện tượng tự nhiên, xã hội vốn không tồn tại
một cách rời rạc, đơn lẻ, chúng là những thể tổng hợp hoàn chỉnh và có mối quan hệ
chặt chẽ với nhau.
Các ngành khoa học đã tạo nên sức mạnh tổng hợp cho việc truyền thụ kiến thức
của giáo viên và sự tiếp nhận kiến thức của học sinh một cách tự giác. Cũng chính do
đặc điểm đó mà giáo dục bảo vệ môi trường được đưa vào nội dung giáo dục phổ
thông chủ yếu bằng con đường tích hợp, tức là liên kết, lồng ghép với các môn học có
sẵn trong chương trình giáo dục phổ thông một cách hợp lý, nhưng chủ yếu là môn
Địa lý.

Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7

Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 3 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ

Môi trường là không gian sinh sống của con người và sinh vật, là nơi chứa
đựng các nguồn tài nguyên cần thiết cho đời sống và sản xuất, bảo vệ môi trường
hiện nay là một trong nhiều mối quan tâm mang tính toàn cầu, ở nước ta bảo vệ môi
trường cũng là vấn đề được quan tâm sâu sắc.
Nhằm định hướng cho việc triển khai thực hiện nhiệm vụ. Bộ giáo dục và đào
tạo xây dựng và đưa vào giảng dạy tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong các
môn học, trong đó có môn Địa lý.
Đó là lý do vì sao tôi chọn đề tài: Một số phương pháp tích hợp giáo dục bảo vệ
môi trường trong giảng dạy Địa lý 7.
I.2: Mục đích nghiên cứu:
- Khi giảng dạy tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường vào bộ môn Địa lý giúp
học sinh hiểu và nắm vững nội dung học tập hơn.
- Học sinh hiểu được mối quan hệ qua lại giữa các động lực môi trườngvà các
nhân tố khác của chất lượng cuộc sống và những quyết định hợp lý.
- có những hiểu biết về những hành vi thuộc về lĩnh vực môi trường , nhằm cải
thiện chất lượng cuộc sống của bàn than mình và gia đình, rộng hơn nữa là cộng
đồng, quốc gia, quốc tế và thế giới.
- Hình thành cho học sinh niềm tin dựa trên cơ sở khoa học về khả năng của
con người nói chung và của chính bản thân mình nói riêng trong việc điều khiển quá
trình tái sản xuất con người.
- Hình thành cho học sinh ý thức tự giác, tự nguyện đề ra cho mình những
quyết định đúng đắn, có ý thức trách nhiệm, có thái độ và hành động hợp lý về môi
trường.

- Tránh sự trùng lặp, chồng chéo giữa các môn học. Do đó, tích hợp sẽ giúp
cho việc tiết kiệm được thời gian học tập và tránh sự nhàm chán trong học tập của
học sinh.
- Giúp học sinh phát triển tư duy, năng lực hành động, năng lực vận dụng kiến
thức kỹ năng vào thực tế một cách có hiệu quả trên cơ sở hiểu bản chất của vấn đề.
- Làm cho nội dung học tập sinh động, hấp dẫn hơn.
- Giúp học sinh nhận thức thế giới một cách tổng thể và toàn diện hơn.

Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 4 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ

I.3: Thời gian và địa điểm.
- Thời gian: Áp dụng trong năm học 2009 – 2010. từ tháng 9/2009 đến tháng
5/2010.
- Địa điểm: học sinh khối lớp 7 tai trường THCS Nguyễn Công Trứ
I.4: Đóng góp mới về mặt lý luận và về mặt thực tiễn.
I.4.1: Cơ sở lí luận:
- Tích hợp trong dạy học Địa lý là sự vận dụng tổng hợp các kiến thức, kỹ năng
của các phân môn của Địa lý tự nhiên và Địa lý kinh tế xã hội vào việc nghiên cứu
tổng hợp về Địa lý các châu lục, một khu vực một quốc gia. Mặt khác tích hợp cũng
còn là việc sử dụng các kiến thức, kỹ năng của các môn học khác có liên quan như
nhau như: Lịch Sử, Sinh Học … vào dạy học Địa lý, giúp học sinh hiểu và nắm vững
các nội dung học tập nhằm nâng cao chất lượng dạy học .
- Làm cho học sinh thông hiểu và biết đánh giá đúng đắn tình hình môi trường

hiện nay ở nước ta và trên thế giới, nhận thức rõ ràng mối quan hệ giữa môi trường
với phát triển kinh tế - xã hội, ảnh hưởng của môi trường đối với chất lượng cuộc
sống xã hội, gia đình hiện tại và tương lai.
I.4.2: Cơ sở thực tiễn.
Trong thực tế giảng dạy, giáo viên chỉ chú trọng việc cung cấp những kiến
thức mới, những phần trọng tâm của bài học chứ chưa chú trọng lồng ghép những
kiến thức phải tích hợp, bởi vì những kiến thức phải tích hợp chỉ là một đơn vị nhỏ
trong một bài học.
Giáo viên coi một Đơn vị kiến thức cần phải giảng dạy tích hợp là nằm trong
bộ môn khác sẽ giảng dạy nhưng môn Địa lý rất phù hợp để tích hợp giáo dục bảo vệ
môi trường ở trong và ngoài nhà trường, từ đó học sinh có thái độ tích cực tham gia
vào bảo vệ môi trường. Vì vậy tôi chon đề tài này để ứng dụng vào giảng dạy ở
trường THCS Nguyễn Công Trứ.





Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 5 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ


PHẦN II. NỘI DUNG
II.1: CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN

II.1.1: Đặc điểm tình hình nhà trường.
1.1a: Thuận lợi:
Nhà trường luôn được sự quan tâm giúp đỡ của chính quyền địa phương, được
sự cộng tác giúp đỡ của các ban ngành, trường luôn được sự chỉ đạo sát sao của
Phòng giáo dục và đào tạo huyện Krông Buk.
Cơ sở vật chất phục vụ cho việc giảng dạy tương đối đầy đủ, đội ngũ giáo viên
có trình độ chuyên môn cao, có tâm huyết với nghề.
Hầu hết học sinh là người dân tộc kinh, có khả năng nắm băt kiến thức nhanh,
thuận lợi cho việc dạy và học của thầy và trò.
Các bậc phụ huynh rất quan tâm và kết phối hợp chặt chẽ với nhà trường để
giáo dục học sinh.
1.1b. Khó khăn:
Còn một số ích học sinh có ý thức học tập chưa tốt, tiếm thu bài chậm. Một số
gia đình chưa thực sự quan tâm đế việc học của con em mình.
Khoảng cách từ nhà đến trường của đa số học sinh xa từ 5km trở lên,đường xá
chưa thuận lợi.
II.1.2: Khảo sat chất lượng môn Địa lý khối 7 đầu năm học.
Ngay từ đầu năm học tôi Đã tiến hành kiểm tra khảo sát việc nắm bắt kiến
thức của học sinh, kết quả đạt được như sau:

Tổng số
học sinh
Giỏi Khá TB Yếu
Kém

T.số % T.số

% T.số % T.số

% T.số

%

81 5
6.2
20
24.7

35
43.2
11
13.6

10

12.3





Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 6 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ

II.2: CHƯƠNG 2

: NỘI DUNG VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU

II.2.1: Kế hoạch xây dựng chuyên đề.
Tháng 9,10: + Điều tra cơ bản học sinh khối 7.
+ Điều tra tình hình học tập bộ môn.
+ Sưu tầm tài liệu.
Tháng 11,12: Áp dụng thực hiện chuyên đề.
Tháng 01: kiểm tra kết quả thực hiện chuyên đề, so sánh với kết quả khảo sát
đầu năm.
Tháng 2,3,4: Tiếp tục thực hiện chuyên đề tại khối lớp 7.
Tháng 5: Kiểm tra kết quả thực hiện chuyên đề. Rút kinh nghiệm.
II.2.2: Các biện pháp thực hiện:
II.2.2a. Xây dựng kế hoạch.
- Nghiên cứu cấu trúc chương trình: + Kỳ I: 36 tiết.
+ Kỳ II: 34 tiết.
- Nghiên cứu các nội dung, chương trình sách giáo khoa.


* Chương trình áp dụng tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong môn Địa lý 7
Stt

Tên bài

Đ
ịa chỉ tích hợp

1

Bài 1: Dân s
ố

-

M
ục 2: Dân số thế giới tăng nhanh
trong thế kỷ XIX và XX.
- Mục 3: Sự bùng nổ dân số
2

Bài 3:Qu
ần c
ư. Đô th
ị hóa.

-

M
ục 2: Đô t
h
ị hóa . Các si
êu đô th
ị

3

Bài 6: Môi trư
ờng nhiệt đới

-

M
ục 2: Các đặc điểm khác của môi
trường
4

Bài 8: Các hình th
ức canh tác
trong nông nghiệp ở đới nóng.
-

M
ục 1: L
àn nương r
ẫy

- Mục 2: Làm ruộng thâm canh lúa nước

5

Bài 9:Ho
ạt động sản xuất nông
nghiệp ở đới nóng.
M
ục 1: Đặc điểm sản xuất nông nghiệp


Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7

Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 7 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ

6

Bài 10: Dân s
ố v
à s
ức ép dân số
tới tài nguyên môi trường ở đới
nóng.
-

M
ục 1: Dân số

- Mục 2: Sức ép của dân số tới tài
nguyên môi trường
7

Bài 11: Di dân và s
ự b
ùng n
ổ đô
thị ở đới nóng
-

M

ục 2:
Đô th
ị hóa

8

Bài 15: Ho
ạt động công nghiệp ở
đới ôn hòa.
-

M
ục 2: cảnh quan công nghiệp

9

Bài 16: Đô th
ị hóa ở đới ôn h
òa.

-

M
ục 2: Các vấn đề của đô thị

10

Bài 17: Ô nhi
ễm môi tr
ư

ờng ở đới
ôn hòa
-

M
ục 1: Ô nhiễm không khí

- Mục 2: Ô nhiễm nước
11

Bà
i 18: th
ực h
ành

-

Bài t
ập 3

12

Bài 20:Ho
ạt động kinh tế của con
người ở hoang mạc
-

M
ục 2: Hoang mạc đang ng
ày càng

mở rộng
13

Bài 22: ho
ạt động kinh tế của con
người ở đới lạnh
-

M
ục 2: việc nghi
ên c
ứu v
à khai thác
môi trường.
14

Bài 24: Ho
ạt động kin
h t
ế của con
người ở vùng núi
-

M
ục 2: Sự thay đổi kinh tế
-
xã h
ội

15

Bài 30: Kinh t
ế châu Phi

-

M
ục 1: Nông nghiệp

- Mục 2: Công nghiệp
16

Bài 32: Các khu v
ực châu Phi

-

M
ục 2: Khu vực Trung Phi

17

Bài 38: Kinh t
ế bắc Mĩ

-

M
ục 1: Nền nông nghiệp tiến ti
ến

18

Bài 45: Kinh t
ế Trung v
à Nam M
ĩ

-

M
ục 3: Vấn đề khai thác rừng A
-
ma
-
dôn
19

Bài 47: Châu nam c
ực

-

M
ục 1: Khí hậu

20

Bài 55: Kinh t
ế châu Âu.

-

M
ục 3: Dịch vụ

21

Bài 56: Khu v
ực Bắc Âu

-

M
ục 2: kinh tế

II.1.2b. Tổ chức thực hiện.
Với mỗi phương pháp sẽ có hình thức dạy học tương ứng. Dưới đây tôi xin đưa ra
một số phương pháp, hình thức tổ chức dạy học mà theo tôi thì các phương pháp và

Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 8 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ

hình th

ức tổ chức dạy học n
ày có nhi
ều khả năng để tích hợp nội dung Giáo dục bảo
vệ môi trường qua môn Địa lý lớp 7 tại trương THCS Nguyễn Công Trứ.
*: Phương pháp đàm thoại.
Đàm thoại là phương pháp dạy học có lịch sử lâu đời và được sử dụng thường
xuyên trong giảng dạy Địa lý ở trường phổ thông từ trước đến nay. Đàm thoại về thực
chất là phương pháp dạy học mà ở đó giáo viên sử dụng hệ thống câu hỏi để dẫn dắt,
chỉ đạo học sinh tìm hiểu và lĩnh hội nội dung của bài học. Như vậy, hệ thống câu hỏi
là cốt lõi của phương pháp đàm thoại.
Ví dụ: Dạy Mục 2: Đô thị hóa, các siêu đô thị: Bài 3:Quần cư. Đô thị hóa.
Câu hỏi: Quá trình phát triển tự phát của các siêu đô thị và đô thị mới đã gây nên
những hậu quả xấu gì cho môi trường?

Hình 11.2 - Khu nhà ổ chuột ở Ấn Độ

Từ đó học sinh thấy những tác hại đến môi trường và sức khỏe con người và
mức độ ảnh hưởng ngày càng lớn .Sau đó cho học sinh nhận xét. Giáo viên tổng hợp
ý kiến và kết luận chuẩn kiến thức.
*: Phương pháp sử dụng tranh, ảnh Địa lý.
Việc sử dụng tranh ảnh có nội dung về Môi trường giúp học sinh có thể dễ
dàng nhận biết được những vấn đề của môi trường như hiện tượng ô nhiễm không
khí, ô nhiễm nước, hiện tượng xói mòn đất ở những vùng đất trống, đồi trọc
Cùng với những bức tranh sách giáo khoa, trong khi dạy địa lý giáo viên nên
sử dụng những ảnh minh hoạ có nội dung phù hợp và sắp xếp theo từng chủ đề.

Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7

Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 9 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ


Khi hư
ớng dẫn học sinh quan sát, tr
ư
ớc hết giáo vi
ên c
ần xác định mục đích,
yêu cầu của việc quan sát tranh. Sau đó, yêu cầu học sinh nêu tên của bức tranh để
xác định xem bức tranh đó thể hiện hiện tượng gì, vấn đề gì, ở đâu và mô tả hiện
tượng. Cuối cùng gợi ý học sinh nêu nguyên nhân và hậu quả của hiện tượng.
Ví dụ; Hình 17.2. gợi cho em suy nghĩ gì về vấn đề ô nhiễm không khí?



Hình 17.2 - cây cối bị chết khô vì mưa axit

Hình 17.2. Nhận xét về tai hoạ do mưa axit gây ra?
Học sinh thảo luận và đưa ra kết quả, giáo viên nhận xét bổ sung.
Trong dạy học Địa lý, giáo viên nên triệt để sử dụng nhữnh tranh ảnh minh hoạ
trong sách giáo khoa , bởi vì đây là những phương tiện minh hoạ đã được lựa chọn để
thể hiện các hiện tượng một cách cụ thể, điển hình nhất.
Ví dụ: Giáo viên cho học sinh quan sát hai ảnh 17.3 và 17.4 - yêu cầu học sinh
cho biết các nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước các sông rạch và nước biển. Cách
triển khai tốt mục này là cho học sinh trao đổi nhóm, sau đố cho học sinh trình bày ý
kiến của nhóm. Cuối cùng giáo viên sẽ tổng hợp các câu trả lời, bổ sung kiến thức và

hoàn chỉnh kiến thức cho học sinh.


Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 10 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ




Hình 17.3 - “Thủy triều đen” trên Đại Tây Dương Hình17.4 - nước thải từ các nhà
máy đổ
do tai nạn của tàu chở dầu. vào sông ngòi ở ngoại ô Pa- ri
(pháp).

Như vậy, khi sử dụng tra ảnh, giáo viên cần chuẩn bị những câu hỏi hướng dẫn
học sinh khai thác nội dung cần được thể hiện trên bức tranh, ảnh và những câu hỏi
yêu cầu học sinh vận dụng những kiến thức đã học để giải thích các hiện tượng được
thể hiện trên bức tranh, ảnh.
Ví dụ: Sử dụng ảnh 17.3 - SGK Địa lí 7.
- Mục đích quan sát: Tìm hiểu vấn đề ô nhiễm nước ở đới ôn hòa.
- Tên bức tranh: “Thủy triều đen trên Đại Tây Dương do tai nạn của tàu chở
dầu”. Bức ảnh thể hiện hiện tượng ô nhiễm nước biển ở Đại Tây Dương.
- Mô tả hiện tượng: Váng dầu loang trên vùng biển.
- Nguyên nhân: Do tai nạn của tàu chở dâu.

- Hậu quả: Váng dầu làm ô nhiễm nước biển.
*: phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề.
Phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề trong dạy học tích hợp
bảo vệ môi trường cần thực hiện và áp dụng như sau:
Ví dụ : dạy bài Hoạt động nông nghiệp ở đới ôn hòa (bài 14) hoặc Hoạt động
công nghiệp ở đới ôn hòa (bài 15) Địa lí 7.

Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 11 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ

-

Bước 1
: Giáo viên nêu v
ấn đề, tạo t
ình hu
ống có vấn đề:

Hình thức làm nương rẫy với kỹ thuật sản xuất lạc hậu ở một số nước đang
phát triển đã làm suy thóai đất và suy giảm diện tích rừng.Vậy hoạt dộng kinh tế ở
các nước phát triển với việc áp dụng kĩ thuật tiên tiến sẽ có ảnh hưởng như thế nào
đến môi trường?

Hình 8.1 - Đốt rừng làm nương rẫy

- Bước 2: Giải quyết vấn đề.
Học sinh có thể đưa ra các giả thuyết: trong sản xuất nông nghiệp, các nước
phát triển đã sử dụng nhiều phân hóa học và thuốc trừ sâu; các nước phát triển là
những nước có nền công nghiệp hiện đại phát triển đòi hỏi sử dụng nhiều nhiên liệu,
đã làm tăng lượng chất thảI từ các nhà máy xí nghiệp…



Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 12 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ


Khói bụi do hoạt động của xe cộ và khu công nghiệp thải ra

- Bước 3: Kết luận: khí thải, chất thải từ các nhà máy, xí nghiệp và lượng phân
bón, thuốc trừ sâu dư thừa đã làm ô nhiễm không khí, đất và nước

Nước thải, chất thải của các khu công nghiệp
* Phương pháp thảo luận. Bản chất của phương pháp thảo luận là giáo viên tổ
chức cho học sinh thảo luận (theo lớp hoặc theo nhóm) để giải quyết các vấn đề có


Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 13 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ

liên quan đ
ến nội dung b
ài h
ọc.


Phương pháp thảo luận có thể được tiến hành theo các bước sau:
- Bước 1: Giáo viên nêu chủ đề và các câu hỏi thảo luận.
- Bước 2: Học sinh thảo luận ( cả lớp hoặc nhóm)

- Bước 3: Giáo viên tóm tắt các ý kiến thảo luận, củng cố các điểm chính.
Ví dụ; Bài tập 3 của Bài 18: Thực Hành - Địa lí 7.
- Bước 1: sau khi học sinh vẽ xong biểu đồ, Giáo viên nêu câu hỏi thảo luận.
Giải thích nguyên nhân và phân tích tác hại của lượng khí thải ngày càng tăng?
- Bước 2: Học sinh thảo luận.
- Bước 3: Các nhóm đưa ra ý kiến, Giáo viên tóm tắt, củng cố và kết luân.
Giải thích nguyên nhân:
+ Do quá trình công nghiệp hóa.
+ Sử dụng nhiều nhiên liệu hóa thạch, chủ yếu là than đá.
+ Hiện tượng cháy rừng…
Phân tích tác hại của khí thải:
+ Đối với thiên nhiên: làm thủ tầng ôzôn, sự nóng lên c
ủa Trái
Đất biến đổi và suy thoái môi trường sinh thái …


GV có thể minh họa bằng hình vẽ bên:

Hình: Lỗ thủng tầng ôzôn






+ Đối với con người: gia tăng các bệnh về đường hô hấp, gây ảnh hưởng đấn
sức khỏe do bấc xạ tia cực tím, phá hủy các công trình xây dựng do mưa axit, …
II.1.3. Minh hoạ Dạy một bài có nội dung tích hợp bảo vệ môi trường.

Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7

Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 14 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ

BÀI 10: DÂN SỐ VÀ SỨC ÉP DÂN SỐ
TỚI TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI NÓNG
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: Học sinh biết được:
- Đới nóng đông dân, có sự bùng nổ dân số.
- Những hậu quả của sự gia tăng dân số nhanh đối với sự phát triển kinh tế, nâng
cao chất lượng cuộc sống và tài nguyên, môi trường.
2. Kĩ năng:
- Biết phân tích biểu đồ,bảng số liệu để tìm kiến thức.
3. Thái độ:
- ý thức được sự cần thiết phải có quy mô gia đình hợp lívà bảo vệ môi trường.
II. Phương pháp dạy học:
- Quan sát, phân tích biểu đồ, bảng biểu số liệu tìm kiến thức mới.
- Hoạt động nhóm.
III. Đồ dùng dạy học:
- Biểu đồ mối quan hệ giữa dân số và lương thực ở Châu Phi.
- Tranh ảnh về hậu quả của gia tăng dân số nhanh tới chất lượng cuộc sống và môI
trường ở các nước trong đới nóng.
- Bản đồ phân bố dân cư và đô thị thế giới hoặc dân cưcác châu lục.
IV. Hoạt động dạy học:
1. Ổn định tổ chức. (1’)
2. Kiểm tra bài cũ. (5’)

Câu h
ỏi

Đáp án, bi
ểu điểm

Đ
ối t
ư
ợng

Môi trư
ờng xích đạo ẩm có những
thuận lợi và khó khăn gì đối với sản
xuất nông nghiệp?
HS nêu đư
ợc:

- Thuận lợi. (5đ)
- Khó khăn. (5đ)
HS/ Khá

3. Bài mới.
Ho
ạt động của GV v
à HS

N
ội

dung chính

Hoạt động 1:

tìm hi
ểu về đặc điểm dân
số của đới nóng. (12’)
1.

Dân s
ố
.



Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 15 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ

(HS làm vi
ệc cả lớp)

HS dựa vào hình 2.1 trang 7 SGK ( lược
đồ phân bố dân cư thế giới), thảo luận cả
lớp theo câu hỏi sau:

- Đới nóng chiếm bao nhiêu phần trăm
dân số của thế giới?
- Những nơi nào ở đới nóng có dân cư
tập trung dông?
- Đặc điểm gia tăng dân số ở đới nóng có
ảnh hưởng gì tới kinh tế và đời sống?
HS phát biểu.
GV tổng hợp ý kiến và chuẩn kiến thức.
Hoạt động 2: Thảo luận về sức ép của
dân số lên tài nguyên, môi trường.
(20’)
(HS làm việc theo cặp hoặc nhóm 4HS)
Bước 1:
HS thảo luận về vấn đề hậu quả của dân
số đông, gia tăng dân số nhanh ảnh
hưởng tới đời sống , tài nguyên và môi
trường ở đới nóng theo dàn ý sau:
- Tài nguyên (đất, khoáng sản, rừng)
- Bình quân lương thực theo đầu người.
- Ô nhiễm môi trường.
- Biện pháp giải quyết.
GV gợi ý HS về cách phân tích biểu đồ
Mối quan hệ giơã dân số và lương thực ở
Châu Phi và bảng số liệu Mối tương
quan giữa dân số và diện tích rừng ở khu
vực Đông Nam Á, trang 34 SGK.

- Chiếm gần 50% dân số thế giới.
- Dân tập trung đông đúc ở Đông Nam
Á, Nam Á,Tây Phi, Đông Nam Braxin.
- Bùng nổ dân số, gây khó khăn cho đời
sống và phát triển kinh tế.



2. Sức ép của dân số.


















Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7

Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 16 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ

Bước 2:
- HS trình bày kết quả theo từng ý và GV
chuẩn xá kiến thức.
- GV có thể hướng dân HS vẽ sơ đồ về
sức ép của dân số đông, tăng nhanh ảnh
hưởng tới chất lượng cuộc sống và tài
nguyên môi trường.
-

Ảnh h
ư
ởng tới chất l
ư
ợng cuộc sống:

+ Bình quân lương thực giảm.
+ Nhiều người không có nước sạch
dùng.
+ Nhà ổ chuột, thiếu tiện nghi.
- Ảnh hưởng tới tài nguyên:
+ Đất bạc màu.
+ Cạn kiết khoáng sản.
+ Diện tích rừng giảm nhanh.
- Ảnh hưởng tới môi trường, môi trường

bị ô nhiễm, bị tàn phá…
- Biện pháp: giảm tỉ lệ sinh, phát triển
kinh tế, nâng cao đời sống.
4. Củng cố, đánh giá. (4’)
1. Trình bày đặc điểm dân số của đới nóng.
2. Nêu những hậu quả của dân số đông, gia tăng dân số nhanh ảnh hưởng tới
chất lượng cuộc sống, tài nguyên, môi trường và biện pháp giải quyết.
5. Hoạt động nối tiếp: (3’)
- Học bài theo nội dung đã học và trả lời câu hỏi trong SGK.
- Làm bài tập 2 trang 35 SGK Địa lí 7.
- Đọc và soạn bài 11, sưu tầm tranh ảnh về các thành phố trên thế giới ,giờ sau
học.
V. Rút kinh nghiệm:
………………………………………………………………………………
III.3: CHƯƠNG III
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
* Phương pháp nghiên cứu:
Để nghiên cứu tốt bộ môn này, tôi sử dụng một số phương pháp sau đây:
- Phương pháp tham khảo tài liệu: Các tài liệu có liên qua đến đề tài như giáo
dục bảo vệ môi trường qua địa lý nhà trường : Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho

Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 17 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ

giáo viên THCS chu k
ỳ 3: Các tạp chí…

- Phương pháp thực nghiệm: Đối chiếu kết quả điều tra, đánh giá.
-Phương pháp quan sát: Thông qua dự giờ đồng nghiệp nhằm kiểm tra các nội
dung liên quan.
- Xây dung kế hoạch, tích lũy tư liệu, số liệu.
- Điều tra.
- Khảo sát.
- Phân tích.
- Sử dụng tranh,ảnh, lược đồ, bảng, biểu số liệu.
* Kết quả nghiên cứu.
Qua quá trình thực hiện chuyên đề trong học kỳ I tôi đã bước đầu đạt được kết
quả như sau:

Tổng số
học sinh
Giỏi Khá TB Yếu

Kém

T.số % T.số % T.số % T.số % T.số

%

81 6
7.4
25
30.9

40
49.4
7
8.6

3

3.7



Qua quá trình giảng dạy ở học kỳ I và kết quả đạt được như trên tôi thấy
chuyên đề có khả thi nên tôi tiếp tục thực hiện chuyên đề vào giảng dạy ở học kỳ II.
Việc giảng dạy tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường qua bộ môn Địa lý như trên đã
làm cho nhận thức học sinh thay đổi trong cách tiếp cận các nội dung kiến thức.
Không những có những nhận thức , hành vi đúng đắn về môi trường mà còn ham
thích học tập bộ môn Địa lý. Điều này thể hiện qua chất lượng học tập trong học kỳ II
so với học kỳ I và khảo sát đầu năm học. Do học kì II có một em chuyển vào nâng
tổng số học sinh khối 7 lên 82 em.



Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 18 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ

Chất lượng
Sí số
Giỏi Khá TB Yếu Kém
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
Đầu
năm
81 5
6.2
20
24.7
35
43.2
11
13.6

10
12.3

Học
kỳ I

81 6
7.4
25
30.9
40
49.4
7
8.6
3
3.7
Học
kỳ II

82 7
8.5
27
33
46
56.1
2
2.4
0
0


PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
III.1. Kết luận.
Việc giảng dạy tích hợp bảo vệ môi trường thông qua bộ môn Địa lý là điều
cần thiết đối với nhận thức của học sinh. Tuy nhiên cách thức tổ chức giảng dạy và
lồng ghép một cách nhẹ nhàng là điều cần thiết. Tránh tình trạng tích hợp một cách

miễn cưỡng sẽ làm cho nội dung bài học thêm nặng nề.
Qua đó, giáo viên và học sinh sẽ có trách nhiệm và hành vi đúng đắn hơn đối
với việc bảo vệ môi trường.
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân tôi trong việc áp dụng “một số
phương pháp tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong giảng dạy Địa lý lớp 7
trường THCS Nguyễn Công Trứ”.
III.2. Kiến nghị.
Giáo dục bảo vệ môi trường là một hoạt động giáo dục liên bộ môn. Bởi vậy
tôi mong ngành Giáo dục cung cấp nhiều tài liệu về môi trường để đưa vào dạy học
tích hợp Giáo dục bảo vệ môi trường trong nhà trường có hiệu quả hơn.
Vì quĩ thời gian ít và khả năng có hạn nên đề tài còn nhiều thiếu sót. Rất mong
được sự đóng góp, chia sẻ của đồng nghiệp và của các cấp quản lý giáo dục






Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 19 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ


IV. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
-Tài liệu: Giáo dục bảo vệ môi trường trong môn Địa lý Trung học cơ sở.

Tác giả: Nguyễn Hải Hà- Nguyễn Việt Hùng- Phan Thị Lạc- Trần Thị Nhung-
Phạm Thu Phương- Nguyễn Minh Phương.
- Tài liệu: lý luận dạy học Địa lý.
Tác giả: Nguyễn dược, Nguyễn Trọng Phúc.
-Tài liệu: Bồi dưỡng thường xuyên chu kỳ III
- Tạp chí: Thế giới trong ta.
- SGK và SGV Địa lí lớp 7.
- Hướng dẫn phân phối chương trình môn Địa lý 7 .

Pơngdrang, ngày 20 tháng 12 năm 2010
Người viết


Nguyễn Thị Hải Yến

PHẦN ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
1.Hội đồng khoa học cấp trường:
Hội đồng khoa học Trường THCS Nguyễn Công Trứ nhất trí xếp
loại:
Chủ tịch hội đồng khoa học








Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7

Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 20 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ



MỤC LỤC

PHẦN I. MỞ ĐẦU:
I.1: Lí do chọn đề tài: Trang 2
I.2: Mục đích nghiên cứu: Trang 3
I.3. Thời gian và địa điểm Trang 4
I.4. Đóng góp mới về mặt lý luận và về mặt thực tiễn. Trang 4
PHẦN II. NỘI DUNG
II.1: CHƯƠNG I: TỔNG QUAN
II.2: CHƯƠNG II:NỘI DUNG VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU
II.2.1: Kế hoạch xây dựng chuyên đề. Trang 6
II.2.2: Các biện pháp thực hiện. Trang 6
II.2.3. Minh hoạ Dạy một bài có nội dung tích hợp bảo v……. Trang 14
II.3: CHƯƠNG III
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
* Phương pháp nghiên cứu: Trang 16
* Kết quả nghiên cứu Trang 17
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
III.1. Kết luận. Trang 18
III.2. Kiến nghị. Trang 18
IV. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Trang 19

PHẦN ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC Trang 19





Phương pháp tích hợp môi trường trong giảng dạy môn Địa lý lớp 7





Giáo viên: nguyễn Thị Hải yến Trang 21 Trường THCS Nguyễn Công
Trứ