Thương mại điện tử - Chương 1

1
Chương 1: TỔNG QUAN
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
Giảng viên: Nguyễn Đức Cương
Email:
Website:
TRƯỜNG: ĐH Công nghiệp T.p Hồ Chí Minh
Khoa Công nghệ thông tin
Nguyễn Đức Cương – Slide 2
Nội dung
 Sự hình thành và phát triển của TMĐT
 Một số khái niệm về TMĐT
 Đặc điểm của TMĐT
 Lợi ích và tác động của TMĐT
 Xu hướng của thương mại điện tử
 Các lĩnh vực ứng dụng của TMĐT
Nguyễn Đức Cương – Slide 3
Một số câu hỏi
 Tại sao thương mại điện tử lại xuất hiện?
 Thực chất thương mại điện tử là gì?
 Tại sao nó lại trở nên quan trọng đến thế?
 Thương mại điện tử sẽ tác động thế nào đến cuộc
sống của chúng ta?
Nguyễn Đức Cương – Slide 4
Sự hình thành và phát triển của TMĐT
 Các làn sóng văn minh nhân loại
 Alvin Toffler (trong cuốn EC future) chia văn
minh nhân loại thành 3 làn sóng phát triển
chính.
 Ông đã dự đoán loài người sẽ tiến đến làn sóng
văn minh thứ ba – làn sóng phát triển Kỷ

nguyên Mạng
Nguyễn Đức Cương – Slide 5
Các làn sóng văn minh


Văn minh nông nghiệp → Xã hội nông nghiệp
 Lao động xã hội sử dụng sức người là chính
 Trồng trọt trên cánh đồng
 Công cụ lao động thô sơ
Nguyễn Đức Cương – Slide 6
Các làn sóng văn minh
 Văn minh công nghiệp → Xã hội công nghiệp
 Máy móc thay thế sức người
 Khai thác tài nguyên thiên nhiên trong lòng đất,
đáy biển…
 Xa lộ, cao , đường sắt, sân bay, bến cảng, khu
công nghiệp

2
Nguyễn Đức Cương – Slide 7
Các làn sóng văn minh
 Kỷ nguyên mạng → Xã hội thông tin
 Tri thức đóng vai trò quan trọng
 Phát triển nguồn nhân lực và các mối quan hệ
của con người trên thế giới thông qua các thiết
bị: máy tính, điện thoại di động, PDA → Các
nguồn trí tuệ con người được gắn kết
 Xa lộ thông tin (Internet), các mạng truyền
thông, các phương tiện phần cứng và phần
mềm, các máy tính PC, modem và các máy điện

thoại di động…
Nguyễn Đức Cương – Slide 8
Sự hình thành TMDT
 Internet đang tác động mạnh đến cuộc sống con
người. Cuộc sống mạng sẽ là một đặc trưng của
đời sống tương lai. Một khi con người đã bắt đầu
sử dụng Internet thì sẽ không có sự quay lại.
(Bill Gates – Cựu chủ tịch Tập đoàn Microsoft)
 CNTT, Internet tác động mạnh mẽ tới lĩnh vực kinh
doanh sẽ dẫn đến sự hình thành một phương thức
kinh doanh mới – Thương mại điện tử
Nguyễn Đức Cương – Slide 9
Sự hình thành và phát triển TMDT
 “Khi xã hội mạng đã dần trở thành hiện thực, các
hoạt động thương mại trên Internet có thể theo
sau. Việc triển khai các hoạt động thương mại trên
Internet là điểm mấu chốt của việc tạo ra của cải
vật chất trong một xã hội mạng. Hoạt động đó còn
được gọi là thương mại điện tử.”
Sayling Wen, “Future of E-commerce”
Nguyễn Đức Cương – Slide 10
Sự hình thành và phát triển TMDT
 “Trong năm năm tới, tất cả các doanh nghiệp sẽ là
các doanh nghiệp trực tuyến”
Andy Grove, CEO của Intel
 “Một năm trên mạng tương đương với bảy năm
trên mặt đất”
John Chambers, CEO của Cisco Systems
 “Giống như đường sắt, thương mại điện tử đem tới
sự tác động mới, nhanh chóng làm thay đổi nền

kinh tế, xã hội và chính trị”
Peter Drucker, Người đứng đầu cộng đồng Hin-đu
Nguyễn Đức Cương – Slide 11
Các câu chuyện thành công của TMDT
Câu chuyện của DELL
Qantas Airway
Yahoo, Ebay, Google
Nguyễn Đức Cương – Slide 12
Câu chuyện kinh doanh của DELL
 Công ty Dell Computer được thành lập ngày 3
tháng 5 năm 1984; Vốn khởi đầu: 1000 $.
 Tháng 1 năm 1993, DELL đoạt doanh số 2 tỷ $.
 Vấn đề của Dell
Năm 1994, Dell rơi vào khủng hoảng “khi mà thật trớ
trêu, đây lại là một vấn đề do phát triển quá nhanh -
trong năm 1993 doanh thu của công ty tăng thêm
890 triệu USD, đạt 2,1 tỉ USD. Ðiều này lẽ ra phải là
một tin tức tốt lành nhưng sự thật thì ngược lại.
"Tiềm lực của chúng tôi không cho phép công ty mở
rộng hoạt động với một tốc độ cao như vậy."
3
Nguyễn Đức Cương – Slide 13
Câu chuyện kinh doanh của DELL
 Giải pháp của Dell


Marketing trực tuyến, trực tiếp
 Hệ thống bán hàng trực tuyến B2C
 Triển khai hệ thống B2B
 Hệ thống hợp tác điện tử

 Dịch vụ khách hàng điện tử
 Intrabusiness EC
Nguyễn Đức Cương – Slide 14
Câu chuyện kinh doanh của DELL
Kết quả


Bằng việc DELL bán máy tính lắp ráp theo đơn đặt
hàng qua mạng Internet nhanh chóng trở thành một
cuộc cách mạng qua trang www.dell.com
 1999, DELL trở thành công ty kinh doanh PC số 1 ở Mỹ.


Doanh số trực tuyến của Dell năm 2004: 3,25 tỉ USD
 DELL liên kết web đầu tiên tới khách hàng (liên kết có
tên “Premier Pages”) cho phép khách hàng vào trực
tiếp cơ sở dữ liệu về dịch vụ và hỗ trợ công ty.


Michael Dell - một trong số “100 nhân vật có ảnh
hưởng nhât trên thế giới” (Tạp chí Time bình chọn
4/2004).
Nguyễn Đức Cương – Slide 15
Qantas Airways – ( />Ứng dụng TMĐT để cạnh tranh
 Vấn đề


Giá nhiên liệu tăng


Qantas phải đối mặt với 2 vấn đề lớn:
 sự cạnh tranh gay gắt của các đối thủ và việc
tăng phí dịch vụ của sân bay quốc tế Sydney
 Sau vụ 11/9, nhu cầu vận tải hàng không giảm
 Qantas cần thay thế một số máy bay lớn để cạnh
tranh


Kinh tế Australia giảm sút
Nguyễn Đức Cương – Slide 16
Giải pháp của Qantas
 Ký các hợp đồng với các nhà cung cấp nhiên liệu
nhằm chủ động về vấn đề nhiên liệu, tránh những
biến động lớn về giá cả thị trường
 Tập trung triển khai các hệ thống TMĐT liên quan
tới các hoạt động mua, bán, trao đổi hàng hoá,
dịch vụ, thông tin, triển khai hệ thống thanh toán
điện tử
 Các giải pháp khác
Nguyễn Đức Cương – Slide 17
Qantas Airways – ( />Nguyễn Đức Cương – Slide 18
Giải pháp của Qantas
Các hoạt động B2B


Tham gia thị trường điện tử B2B


Liên kết với các nhà cung ứng và các hãng hàng
không lớn nhằm hợp tác giải quyết các vấn đề:

nguyên liệu, dịch vụ nguyên liệu, các dịch vụ bảo
trì, sửa chữa nhỏ, các dịch vụ hậu cần
 Liên kết với Corporcure.com.au cùng 13 tập đoàn
 Australia lớn hình thành tập khách hàng chiến lược
 Thực hiện các hoạt động mua sắm điện tử nhằm
cung cấp thiết bị văn phòng, các dịch vụ hỗ trợ…
4
Nguyễn Đức Cương – Slide 19
Giải pháp của Qantas


Các hoạt động B2C
 Đặt chỗ, bán vé trực tuyến
 Mạng không dây
 Các hoạt động B2E (business to Employee)
 Đào tạo trực tuyến
 Ngân hàng trực tuyến
Nguyễn Đức Cương – Slide 20
Qantas Airways – ( /> Kết quả


Qantas cắt giảm chí phí ước tính khoảng 85
triệu USD (AU) mỗi năm (2003)


Qantas tăng doanh thu từ các dịch vụ (không kể
dịch vụ du lịch) hàng năm khoảng 700 triệu USD
(AU)
 Trở thành một đối thủ cạnh tranh lớn nhất trong
lĩnh vực vận tải hàng không.

Nguyễn Đức Cương – Slide 21
Câu chuyện TMDT của Việt Nam
 Xã đầu tiên của Nghệ An đã mạnh dạn lập 1 trang
web để quảng bá và bán rau qua mạng.
 Hàng năm thu nhập từ rau màu chiếm 79% tổng
thu nhập của toàn xã.
Nguyễn Đức Cương – Slide 22
Thương mại là gì?
 Thương mại là hoạt động trao đổi
của cải, hàng hóa, dịch vụ, kiến
thức, tiền tệ v.v giữa hai hay nhiều
đối tác, và có thể nhận lại một giá
trị nào đó (bằng tiền thông qua giá
cả) hay bằng hàng hóa, dịch vụ
khác như trong hình thức thương
mại hàng đổi hàng (barter). Trong
quá trình này, người bán là người
cung cấp của cải, hàng hóa, dịch
vụ... cho người mua, đổi lại người
mua sẽ phải trả cho người bán một
giá trị tương đương nào đó
Nguyễn Đức Cương – Slide 23
Thương mại truyền thống
 Sự trao đổi hàng hóa/dịch vụ của ít nhất 2 phía tham
gia
 Bao gồm tất cả các hoạt động của các bên tham gia
để hoàn thành các giao dịch mua bán
 Hệ thống trao đổi hàng hóa, dịch vụ, dựa trên
nguyên tắc tiền tệ
Nguyễn Đức Cương – Slide 24

Câu hỏi
 Mô tả chuỗi hành vi trong thương mại truyền thống
của
 Người mua hàng
 Người bán hàng
5
Nguyễn Đức Cương – Slide 25
Người Mua Hàng
Nguyễn Đức Cương – Slide 26
Người bán hàng
Nguyễn Đức Cương – Slide 27
Các hoạt động trong giao dịch mua bán
 Là các hoạt động mà 2 bên mua và bán cam kết thực
hiện nhằm thực hiện 1 giao dịch mua bán(Business
Processes)
 Chuyển tiền
 Đơn đặt hàng
 Gửi hóa đơn
 Chuyển hàng đến người mua
 ........
Nguyễn Đức Cương – Slide 28
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ LÀ GÌ?
 Thương mại điện tử tiếng Anh là Electronic
Commerce - viết tắt là eCommerce.
 Thương mại điện tử : việc sử dụng Internet trợ giúp
cho công việc kinh doanh.
 Trên thực tế, thương mại điện tử có vai trò quan
trọng hơn nhiều.
Nguyễn Đức Cương – Slide 29
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ LÀ GÌ?

 Một số ý kiến : thương mại điện tử là mọi hình
thức giao dịch được hỗ trợ bởi các phương tiện
điện tử.
 Tất cả mọi hoạt động kinh doanh hiện nay đều là
thương mại điện tử vì đều sử dụng điện thoại, fax
hay email... và tất cả đều là phương tiện điện tử????
Nguyễn Đức Cương – Slide 30
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ LÀ GÌ?
 Thuật ngữ thương mại điện tử chỉ mới được sử dụng
khi có một số người đã thực hiện được việc mua bán
qua mạng Internet bằng cách trả tiền bằng một loại
tiền đã được mã hoá.
 Vậy thương mại điện tử chỉ có thể thực hiện được
qua Internet hay hệ thống các máy tính nối mạng?.
Đúng như vậy, nhưng không phải giao dịch nào
trên Internet cũng được gọi là thương mại điện tử.