PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI TỪ
TRƯỜNG MẦM NON ............
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Tên sáng kiến:
Một số biện pháp tổ chức hoạt động vận động
theo nhạc cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi lớp 5 tuổi
A3 Trường mầm non ............
Thuộc lĩnh vực: Phát triển thẩm mỹ
Người thực hiện: ............
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác : Trường Mầm non ............
............, tháng 4 năm 2019
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng chấm sáng kiến huyện ............ - tỉnh ............
Tôi ghi tên dưới đây:
TT Họ tên tác giả
01
Ngày tháng
năm sinh
............
Nơi cơng
tác
Trình
Chức
độ
danh chun
mơn
Trường
Mầm non
............
Giáo
viên
Tỷ lệ (%)
đóng góp
vào việc
tạo ra
sáng kiến
100
Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Một số biện pháp tổ chức hoạt
động vận động theo nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi lớp 5 tuổi A3 trường Mầm
non ............”
1. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:
Tác giả sáng kiến: ............
Giáo viên: Dạy lớp 5 tuổi A3
Trường: Mầm non ............
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Sáng kiến “Một số biện pháp tổ chức hoạt động vận động theo nhạc cho trẻ
5 - 6 tuổi lớp 5 tuổi A3 trường Mầm non ............” thuộc lĩnh vực: Phát triển
thẩm mỹ.
3. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: Ngày 27 / 8 /2018 đến ngày 8/4/2019.
4. Mô tả bản chất của sáng kiến:
4.1. Tính mới
Sáng kiến “Một số biện pháp tổ chức hoạt động vận động theo nhạc cho
trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi lớp 5 tuổi A3 Trường mầm non ............” lần đầu tiên tôi
nghiên cứu thực hiện và áp dụng tại lớp 5 tuổi A3, trường Mầm non .............
1
Sáng kiến được áp dụng nhằm phát triển ở trẻ tình yêu âm nhạc, sự hứng thú
và kỹ năng vận động theo nhạc, kích thích sự sáng tạo của trẻ trong các hoạt động
âm nhạc, đặc biệt là các hoạt động vận động theo nhạc, biên đạo động tác mới
dựa trên lời bài hát, tự tay làm nên những đồ dùng âm nhạc bằng những nguyên
vật liệu sẵn có trong thiên nhiên.
Bản thân tôi đã lựa chọn được các tiêu chí để đánh giá khả năng, hứng thú
của trẻ khi tham gia vào các hoạt động âm nhạc.
Các biện pháp mà tơi đưa ra là do giáo viên tự tích lũy kinh nghiệm, trau dồi
những kiến thức về âm nhạc, kỹ năng sống và sử dụng linh hoạt các biện pháp để
đưa vào dạy trẻ vận động theo nhạc đạt được kết quả cao.
4.2. Tính khoa học
Tổ chức hoạt động vận động theo nhạc nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
âm nhạc, tìm ra phương pháp, biện pháp phù hợp, thủ thuật sáng tạo giúp trẻ tích
cực tập trung chú ý, thích thú, hào hứng tham gia hoạt động âm nhạc, nắm bắt
kiến thức một cách có hệ thống, có tổ chức mà trẻ vẫn cảm thấy tự nhiên, thoải
mái, tự tin khơng bị gị ép. Trẻ cảm nhận và thể hiện nhịp điệu âm nhạc sáng
tạo trong hoạt động âm nhạc. Từ đó góp phần giáo dục phát triển tình cảm, thẩm
mỹ, đạo đức, trí tuệ và sự phát triển tâm sinh lý của trẻ.
Các biện pháp mà tôi đưa ra dạy trẻ vận động theo nhạc thông qua hoạt
động âm nhạc trong trường mầm non dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thực hiện và phù hợp
với đặc điểm nhận thức, tâm sinh lý của trẻ trong lớp, trong trường và địa
phương.
Sáng kiến kinh nghiệm đảm bảo cấu trúc của đề tài, đúng thể thức văn bản
Ngôn ngữ dễ hiểu, đảm bảo tính khoa học.
4.3. Tính thực tiễn
4.3.1.Thực trạng của việc tổ chức các hoạt động vận động theo nhạc
cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi lớp 5 tuổi A3 Trường Mầm non .............
* Thuận lợi:
2
Nhà trường luôn tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên học tập nâng cao
trình độ chun mơn nghiệp vụ như tham gia vào các lớp học bồi dưỡng chuyên
môn, chuyên đề của phòng, của trường tổ chức.
Giáo viên đều có trình độ trên chuẩn, nắm vững nội dung, phương pháp,
hình thức tổ chức các hoạt động cho trẻ, có khả năng tổ chức tốt các hoạt động
âm nhạc.
Bản thân là một giáo viên đã nhiều năm cơng tác, có tinh thần trách nhiệm
cao trong việc chăm sóc giáo dục trẻ, hiểu tâm sinh lí và nguyện vọng của trẻ
trong độ tuổi mẫu giáo, yêu nghề mến trẻ, chịu khó học hỏi và tích cực nghiên
cứu tài liệu để nâng cao trình độ.
Trẻ thích hát từ khi cịn rất nhỏ, gần như khi biết nói là trẻ bắt đầu học hát,
trẻ được người lớn dạy cho nhiều bài hát, cũng như hiểu nội dung bài hát. Chính
vì vậy mà một phần nào đó trẻ đã được làm quen với mơn âm nhạc từ rất sớm.
Điều đó giúp giáo viên dễ dàng hơn trong việc chuyển tải kiến thức đến trẻ.
Trẻ được tham gia nhiều hoạt động văn nghệ của nhà trường, giúp trẻ được
thể hiện và nâng cao tính tự tin, có cơ hội rèn luyện và thỏa sức thể hiện, vì thế
mà trong các tiết học trẻ mạnh dạn và tự tin hơn.
Phụ huynh luôn quan tâm, ủng hộ cho các phong trào văn nghệ hay hoạt
động chung ở lớp, điều đó tạo cơ hội thuận lợi cho giáo viên xây dựng được
những tiết học hay, chất lượng.
* Khó khăn:
Các cháu lớp tôi chủ yếu là con của những gia đình nơng dân thuần t,
nhiều cháu có hồn cảnh gia đình khó khăn, bố mẹ đi làm kinh tế trẻ ở với ơng
bà nên điều kiện chăm sóc cho các cháu chưa đầy đủ, dẫn đến sự tiếp thu của
các cháu khơng đồng đều. Có những cháu phát âm chưa rõ ràng cịn nói lắp, nói
ngọng, có những cháu còn chậm, nhút nhát chưa tự tin, chưa mạnh dạn, chưa
tích cực trong giờ học, giờ chơi. Một số trẻ ít có điều kiện được tiếp xúc với âm
nhạc nên kỹ năng vận động theo nhạc của trẻ còn hạn chế.
Bên cạnh đó cũng có một số trẻ cịn q hiếu động nên việc rèn kỹ năng
vận động và phát triển năng khiếu của trẻ cũng gặp nhiều khó khăn.
3
Cơ sở vật chất của nhà trường đã được quan tâm nhưng chưa đáp ứng
được yêu cầu đặt ra. Năm học 2018 -2019, nhà trường thiếu phòng học phải phải
sắp xếp lớp học tại phịng âm nhạc nên khơng có phòng riêng cho trẻ tập luyện.
Các đồ dùng, dụng cụ âm nhạc chưa đầy đủ, chưa đẹp mắt vì vậy nên trẻ hoạt
động âm nhạc chưa được hứng thú, chưa phát huy được năng khiếu của trẻ.
Biểu 1: Kết quả khảo sát kỹ năng vận động theo nhạc của trẻ lớp 5 tuổi A3
(Tháng 8 năm 2018)
Số
Stt
1
2
3
Nội dung giáo dục
trẻ
Vỗ tay theo nhịp,theo phách,
tiết tấu chậm.
Sử dụng nhạc cụ gõ đệm.
Khả năng thể hiện các bài múa,
thể dục nhịp điệu.
Đạt yêu cầu
Chưa đạt
yêu cầu
Số trẻ
%
Số trẻ
%
28
14/28
50
14/28
50
28
12/28
42,9
16/28
57,1
28
13/28
46,4
15/28
53,6
4
Mạnh dạn, tự tin.
28
16/28
57,1
12/28
42,9
5
Khả năng hứng thú
28
17/28
60,7
11/28
39,3
* Dựa vào kết quả khảo sát tôi thấy:
Phần lớn trẻ chưa có các thao tác, cũng như kỹ năng vận động theo nhạc.
Trẻ thường mắc các lỗi sau:
- Khi vỗ tay, sử dụng nhạc cụ.
+ Vỗ tay lúc theo nhịp, lúc theo phách.
+ Vỗ tay vào phách nhẹ, đưa tay ra vào phách mạnh.
+ Trẻ chưa có kỹ năng sử dụng nhạc cụ.
- Khi vận động minh họa:
+ Trẻ không thuộc động tác.
+ Động tác của trẻ chưa chính xác.
4
+ Trẻ múa khơng khớp với nhạc có thể nhanh hơn nhạc, có thể múa
chậm hơn nhạc.
+ Trẻ khơng tự thực hiện, thiếu tự tin.
* Nguyên nhân
Qua khảo sát, đánh giá kết quả tơi tìm ra một số ngun nhân dẫn tới tỷ lệ
đạt được của trẻ cịn thấp đó là:
-
Do nhiều trẻ còn thiếu hụt kiến thức âm nhạc từ lứa tuổi mẫu giáo
bé, mẫu giáo nhỡ.
-
Do trẻ còn nhút nhát, thiếu tự tin khi thực hiện bài tập.
-
Trẻ chưa được ơn luyện vận động theo nhạc nhiều.
-
Hình thức tổ chức lớp chưa linh hoạt, chưa kích thích hứng thú
cho trẻ hoạt động.
-
Đồ dùng trực quan cịn ít, chưa đẹp, chưa hấp dẫn.
4.3.2. Một số biện pháp tổ chức hoạt động vận động theo nhạc cho trẻ
mẫu giáo 5-6 tuổi lớp 5 tuổi A3 trường mầm non .............
Để khắc phục thực trạng trên tôi đã suy nghĩ và mạnh dạn đưa ra một số
biện pháp tổ chức hoạt động vận động theo nhạc cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi lớp
5 tuổi A3, trường Mầm non ............, huyện ............, tỉnh ............ như sau:
* Biện pháp 1: Làm mẫu chuẩn vận động theo nhạc và có sáng tạo.
Âm nhạc là trừu tượng nhưng có tính giáo dục nghệ thuật sâu sắc. Vì vậy
việc sớm tư duy trực quan và kích thích những yếu tố ban đầu là rất cần thiết.
Vai trị của cơ giáo trong vấn đề này là phải tạo được sự hứng thú để trẻ
say mê, ham thích hoạt động nghệ thuật. Chính vì vậy trước khi cho trẻ hoạt động
nghệ thuật cơ cần có những hình thức gợi mở, dẫn dắt giới thiệu và trẻ phải được
xem cơ biểu diễn mẫu với mức độ hồn thiện nhất.
Làm mẫu là biện pháp quan trọng nhằm mục đích cho trẻ tri giác trọn vẹn
trong một thể thống nhất. (Tri giác âm nhạc và vận động)
Dạy trẻ vỗ tay hoặc sử dụng đồ dùng âm nhạc gõ đệm theo bài hát cũng có
nhiều cách dạy. Giáo viên cần căn cứ vào loại nhịp, cấu trúc hình tiết tấu của
bài hát để chọn hình thức vỗ tay, gõ đệm và cách dạy cho phù hợp.
5
+ Dạy vỗ tay (hoặc gõ) theo nhịp: Vỗ tay hoặc gõ một tiếng vào phách
mạnh, (đầu ô nhịp) phách nhẹ nghỉ.
+ Dạy vỗ tay (hoặc gõ) theo tiết tấu chậm: Vỗ tay hoặc gõ 3 tiếng, mỗi
tiếng bằng một nốt đen, rồi nghỉ bằng một tiếng (Vỗ tay hoặc gõ vào phách
mạnh ở đầu ơ nhịp)
Ví dụ: Dạy trẻ vỗ tay theo tiết tấu chậm bài “Mời bạn ăn”
Tác giả: Trần Ngọc
- Vào bài cơ trị chuyện cùng trẻ:
+ Cơ thể chúng ta cần gì để lớn lên và khỏe mạnh?
+ Trong bữa ăn hàng ngày các con phải ăn như thế nào?
- Có bài hát rất hay khuyên các bạn nhỏ phải ăn uống đầy đủ các chất để có
cơ thể khỏe mạnh, các con có biết đó là bài hát gì khơng?
+ Ai sáng tác bài “Mời bạn ăn”?
- Cơ nói: Để bài hát khi biểu diễn thêm vui nhộn, cô cùng các con vỗ tay
theo tiết tấu chậm kết hợp với lời ca nhé.
- Cả lớp cùng hát lại bài hát
- Cô làm mẫu. Cách vỗ tay như sau:
Mời / bạn / ăn / ăn
V / v
/ v
/ cho / chóng / lớn
/ nghỉ /
v
/
v
/ v
(v: Vỗ tay
Nghỉ: nghỉ khơng vỗ tay)
- Cơ giải thích cho trẻ: Các con vỗ tay 3 tiếng rồi nghỉ bằng một tiếng, vỗ
tay 3 tiếng rồi nghỉ bằng một tiếng, cứ tiếp tục như vậy cho đến hết bài, bắt đầu
vỗ vào tiếng “Mời”
- Cô hướng dẫn cho trẻ vỗ tay:
+ Đầu tiên cô cho trẻ vỗ tay kết hợp với đếm: 1 - 2 - 3 / nghỉ /1 - 2 - 3 /nghỉ
1 - 2 - 3/ nghỉ.
+ Khi trẻ đã quen với cách vỗ theo tiết tấu chậm thì tơi cho trẻ vỗ tay kết
hợp với lời ca.
6
Ví dụ: Dạy trẻ vỗ tay theo tiết tấu chậm bài “Cháu u cơ chú cơng nhân”
của tác giả: Hồng Văn Yến
Chú / công / nhân / xây / nhà / cao / tầng.
Vỗ / vỗ / vỗ / nghỉ / vỗ / vỗ / vỗ
Cô / công / nhân / dệt / may / áo/ mới.
Vỗ / vỗ / vỗ / nghỉ / vỗ / vỗ / vỗ
Hình ảnh 1: Dạy trẻ vỗ tay theo tiết tấu chậm
Hình ảnh 2: Dạy trẻ vỗ tay theo nhịp
Để tạo sự hứng thú cho trẻ tích cực vận động theo nhạc tơi có thể linh hoạt,
làm đa dạng các cách học thuộc, hình thức vận động đẻ trẻ khơng bị nhàm chán
- Cho trẻ biểu diễn văn nghệ
7
- Cho trẻ thực hiện nối tiếp theo tổ.
(Cơ nói: Cơ đưa tay về phía tổ nào thì tổ đó vừa hát vừa thực hiện)
- Thực hiện theo nhóm bạn trai, nhóm bạn gái.
(Cơ nói: Khi cơ bắt nhịp cao tay thì các bạn trai vừa hát vừa thực hiện, khi thấy
cơ bắt nhịp thấp tay thì các bạn gái thực hiện)
- Thực hiện nhóm hát, nhóm vận động.
(Cơ nói: Các bạn tổ 1 làm các nhạc công gõ đệm theo nhịp cho các bạn tổ 2 cầm
micro làm ca sĩ hoặc ngược lại)
- Thực hiện theo tốp nhỏ, cá nhân.
Hình ảnh 3: Trẻ biểu diễn văn nghệ chào mừng ngày 8/3
Hình ảnh 4: Trẻ biểu diễn văn nghệ theo tổ, nhóm
Khi cơ cho trẻ tập sử dụng một loại nhạc cụ nào đó để đệm cho bài hát, cơ
cần nói rõ cách gõ cho âm thanh phát ra như thế nào thì phù hợp.
8
Ví dụ: Dạy trẻ cách sử dụng nhạc cụ là trống: Tay trái cầm trống, tay phải
cầm dùi, khi gõ thì gõ vào giữa mặt trống, sau đó đưa ra gõ vào thành trống.
Hoặc dạy trẻ sử dụng nhạc cụ là xắc xơ thì tay phải cầm xắc xơ (úp xắc xơ vào
trong lịng bàn tay) khi gõ thì gõ xắc xơ vào lịng bàn tay trái sau đó đưa hai tay
rộng ra nghỉ bằng một phách.
Trong tổ chức hoạt động có nhiều người tham gia vận động, di chuyển đội
hình, nhiều động tác của cháu trai, chái gái riêng biệt, muốn thể hiện toàn vẹn
trong sự kết hợp với âm thanh âm nhạc cùng một lúc là không thể được. Vì vậy
để đảm bảo tính tồn vẹn của tri giác, tơi cần sử dụng biện pháp trình bày cùng
với lời giải thích động tác của các cháu trai trước, động tác của các cháu gái sau.
Có thể giải thích dưới hình thức dựng hình ảnh mơ phỏng hoặc chỉ dẫn ngắn
gọn, dễ hiểu.
Trong chương trình một số bài hát khơng có biên soạn động tác múa gợi
ý cơ có thể tự biên đạo dạy trẻ phối hợp các động tác tay chân, thân hình và thể
hiện qua nét mặt kết hợp với âm nhạc.
Ví dụ: Khi dạy trẻ vận động minh hoạ bài: “Vui đến trường” tác giả Nguyễn
Văn Chung có động tác hai tay khum trước miệng, cơ có thể nói: “Hai tay các con
khum trước miệng giống như mỏ con chim đang hót”, rồi động tác mơ phỏng rửa
mặt, đánh răng.
Ví dụ: Bài hát: “Cái mũi” của tác giả Lê Đức - Thu Hiền.
Dựa vào đặc điểm của lớp tơi các cháu có khả năng múa được những động
tác đơn giản, dựa vào nội dung của bài hát tôi đã sáng tạo ra động tác cho bài
hát “Cái mũi” như sau:
- Câu 1: “Nào bạn ơi ra đây ta xem một cái mũi”
Đưa tay phải từ dưới ra trước rồi chỉ vào mũi đồng thời chân nhún.
- Câu 2: “Nào bạn ơi ra đây xem tơi phình cái mũi”
Đưa tay trái từ dưới ra trước rồi chỉ vào mũi đồng thời chân nhún.
- Câu 3: “Thở làm sao cho cái mũi đó lớn nhanh như quả bóng tròn”
Hai tay vòng từ mũi lên cao qua đầu, sang hai bên rồi hạ xuống.
- Câu 4: “Là nơi đó có gió bay qua”: Hai tay đưa lên cao vẫy sang hai bên
9
“đúng mũi rồi”: Tay chỉ vào mũi
+ Cô thực hiện 1 lần
+ Cho trẻ vận động cùng cô
+ Trẻ thực hiện.
Để tạo sự hứng thú cho trẻ và trẻ tích cực luyện tập múa, tơi có thể cho trẻ
múa dưới các hình thức và sắp xếp di chuyển đội hình như sau:
+ Cơ cho cả lớp múa. (Đội hình đứng vịng trịn, hoặc chữ U, cơ cũng múa
cùng trẻ).
+ Trẻ múa theo nhóm các bạn trai và các bạn gái, theo nhóm nhỏ.
+ Trẻ múa từng đơi. (Hai trẻ quay mặt vào nhau hoặc tự chọn bạn để múa)
+ Cá nhân múa.
Hình ảnh 5: Dạy trẻ vận động minh họa bằng các động tác mô phỏng
10
Do trẻ học thông qua bắt chước nên tôi phải làm mẫu nhiều lần. Trẻ bắt
chước có thể khơng như giáo viên nhưng những gì nghe nhìn qua động tác mẫu
giúp trẻ khắc sâu ấn tượng, nhận biết một cách xúc cảm các động tác, bài múa.
Như vậy bằng nhiều hình thức sinh động, cơ sẽ hình thành tư duy trực
quan cho trẻ, tạo được những yếu tố ban đầu cho mọi cảm nhận nghệ thuật.
* Biện pháp 2: Tăng cường luyện tập vận động theo nhạc cho trẻ.
Với âm nhạc từ học hát hay vận động theo nhạc trẻ phải được bắt chước và
luyện tập nhiều lần các động tác mới một cách chính xác và chi tiết. Vì vậy tơi
đã sử dụng một số hình thức sau để tăng cường luyện tập vận động cho trẻ:
+ Làm mẫu lại các động tác có sự kết hợp của âm nhạc với mục đích khơi
phục lại trong trí nhớ, tri giác thính giác và trình tự động tác cho trẻ. Khi luyện tập
cô phải cùng làm với trẻ nhiều lần từ đầu đến cuối bài hát, những động tác khó cơ
có thể cho trẻ múa lại kết hợp với lời ca trọn vẹn câu hát.
+ Chỉ dẫn trẻ thực hiện động tác cùng với âm nhạc. Chỉ dẫn chi tiết, chính xác,
đặc điểm động tác cùng với âm nhạc, đồng thời kích thích trẻ hoạt động độc lập.
+ Sửa chữa dần những động tác khơng chính xác (Tách ra để tập riêng)
+ Tổ chức linh hoạt, đa dạng cách học thuộc các động tác để gây hứng thú
cho trẻ và trẻ tích cực hoạt động dưới các hình thức cả lớp, tổ, nhóm trẻ luyện
tập, tổ hát, tổ vận động. Cơ khuyến khích trẻ tự vận động để phát triển khả năng
chú ý và ghi nhớ có chủ định giúp trẻ làm chính xác tồn bộ vận động.
+ Căn cứ vào hình thức vận động theo nhạc như vỗ tay hoặc gõ đệm theo
tiết tấu, vận động minh hoạ, múa, cơ ln chú ý tới đội hình của trẻ, sao cho cơ
làm mẫu, tất cả nhìn thấy cơ và cơ quan sát được trẻ.
+ Đa dạng hoá các vận động: Khi nghe các thể loại âm nhạc khác nhau, trẻ có
thể bộc lộ cảm xúc bằng các hình thức vận động một cách ngẫu hứng nhưng mọi trẻ
không nhất thiết phải vận động giống nhau. Đây là xúc cảm tự nhiên thể hiện bằng
hành động theo tính chất giai điệu, nhịp điệu âm nhạc, ở đây giáo viên là người gợi
ý giúp trẻ cảm thụ các tính chất âm nhạc khác nhau.
+ Củng cố và hoàn thiện kỹ năng là bước tiếp theo giúp trẻ thể hiện độc
lập, sáng tạo, truyền cảm, đồng cảm với hình tượng nghệ thuật, tơi có thể yêu
11
cầu trẻ nhớ lại trình tự các động tác, biết phối hợp với các bạn sẵn sàng thực
hiện bài tập.
Sự hình thành các kỹ năng vận động theo nhạc cần phải tăng cường luyện
tập, vận dụng các phương pháp, biện pháp linh hoạt, sáng tạo.
Hình 6: Trẻ vận động bằng các hình thức khác nhau
* Biện pháp 3: Xây dựng môi trường giáo dục tổ chức các hoạt động
âm nhạc.
Giáo dục âm nhạc là hoạt động nghệ thuật được trẻ mẫu giáo rất u thích,
đây là loại hình được xem như phương tiện để thực hiện các hoạt động giáo dục
một cách hiệu quả ở trường mầm non.
Do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi mẫu giáo, các cháu tuy cịn nhỏ tuổi hưng
rất thích cái đẹp, màu sắc sặc sỡ, mới lạ.
Để tiến hành hoạt động âm nhạc cần tạo ra một môi trường âm nhạc phong
phú , đa dạng là rất cần thiết. Vì vậy tơi ln cố gắng sưu tầm, làm nhiều đồ
dùng, đồ chơi đẹp, hấp dẫn trang trí xung quanh lớp.
Tơi xây dựng góc hoạt động âm nhạc với cách trang trí đẹp, nhiều đồ chơi
đảm bảo an toàn cho trẻ, đa dạng về chủng loại, chất liệu, màu sắc. Các đồ chơi
được sắp xếp sao cho gọn gàng, dễ lấy, dễ cất, có thể sử dụng vào các hoạt động
khác nhau.
- Sử dụng đồ dùng điện tử hiện đại như: Đàn Organ, ti vi, đầu đĩa, vi tính
- Sưu tầm tranh ảnh từ hoạ báo, lịch có nội dung về hoạt động âm nhạc, nội
dung bài sắp học để trang trí hoặc làm đồ dùng cho giảng dạy.
12
- Tơi chuẩn bị đồ chơi âm nhạc bởi vì đồ chơi là nhu cầu tự nhiên không
thể thiếu đối với cuộc sống của trẻ. Đồ chơi có 2 loại chủ yếu:
+ Đồ dùng: Đàn, máy tính, loa, đầu đĩa, băng đĩa hình.
+ Đồ chơi tự tạo: Đồ chơi tự tạo có mn hình mn vẻ bởi chúng được tạo
ra từ những vật sẵn có, dễ kiếm, dễ làm.
Nguồn gốc của đồ chơi tự tạo là vô tận. Làm đồ chơi tự tạo là hoạt động
sáng tạo và độc đáo. Có thể dùng ln những đồ vật thơng thường trong sinh
hoạt hàng ngày, sử dụng trực tiếp những vật liệu tự nhiên làm đồ chơi và bằng
những vật liệu thu lượm được.
Ví dụ:
+ Tận dụng những đoạn tre già để đẽo phách tre.
+ Tận dụng vợt muỗi hỏng, trang trí xốp màu, giấy đề can để tạo thành
nhiều cái đàn có hình dáng khác nhau.
+ Tận dụng các vỏ lon bia, nước ngọt, hộp bánh để làm trống, xúc xắc.
+ Vỏ hộp sữa, ống nước làm trống cơm.
+ Xốp màu vải dạ,làm mũ múa, vải vụn làm nơ tay.
+ Trang phục biểu diễn bằng nguyên vật liệu như: Bao tải, túi bóng, giấy
gói hoa, chai nhựa, giấy báo cũ.
+ Sử dụng các ống chỉ đã hết làm micro
Hình ảnh 7: Đồ dùng âm nhạc từ các nguyên vật liệu tái chế
13
Không chỉ cho trẻ vận động theo nhạc trong các giờ hoạt động học mà tơi
cịn tạo nhiều cơ hội và điều kiện cho trẻ được vận động theo nhạc ở mọi lúc,
mọi nơi, trong các hoạt động.
Ví dụ: Trong giờ thể dục sáng, tôi thay đổi những động tác khô cứng theo
hiệu lệnh của cô giáo bằng vận động một số bài hát phù hợp với chủ đề:
Chủ đề: “Dinh dưỡng sức khỏe và an tồn” tơi chọn bài “Bé khỏe bé
ngoan” của tác giả Nguyễn Văn Hiên, chủ đề “Gia đình thân u của bé” tơi
chọn bài “Nhà mình rất vui” của nhạc sĩ Lê Đức Hùng cho trẻ tập bài tập phát
triển chung trong giờ thể dục giúp trẻ thêm vui tươi, hào hứng.
Ngoài các giờ hoạt động học có nội dung trọng tâm dạy vận động theo nhạc
tơi cịn sử dụng vận động theo nhạc vào các hoạt động khác như: Khám phá
khoa học, làm quen với toán vừa giúp gây hứng thú cho trẻ vào giờ học, thay đổi
trạng thái của trẻ trong quá trình học tập đồng thời giúp trẻ có thêm cơ hội thực
hành, ôn luyện, củng cố kỹ năng vận động theo nhạc.
Ví dụ:
Khi cho trẻ làm quen với tốn, tơi cho trẻ vận động bài “Tập đếm” của tác
giả Hồng Cơng Sử, bài hát “Bé tập đếm” mà tôi sưu tầm được.
Vận động theo nhạc trong lúc hoạt động ngoài trời: Trong khi cho trẻ hoạt
động ngồi trời cũng có thể cho trẻ vận động theo nhạc nhằm tạo cho trẻ sự
mềm dẻo, nhịp nhàng, làm thư giãn thần kinh, kích thích óc sáng tạo và giúp trẻ
hiểu biết hơn về thế giới xung quanh.
Trong giờ chơi góc: Tơi tổ chức cho trẻ dưới hình thức biểu diễn ở góc nghệ
thuật, một số bạn sẽ ngồi làm khán giả còn một số bạn sẽ làm ca sỹ lên biểu diễn.
Khi lên biểu diễn các bạn sẽ chọn đạo cụ là các đồ dùng đồ chơi ở góc âm nhạc kết
hợp với những động tác mà cô đã dạy để biểu diễn cho các bạn xem.
Cho trẻ vận động theo nhạc trong khi trẻ chơi trị chơi sáng tạo và tơn trọng
sự sáng tạo của trẻ.
Ví dụ:
Trẻ nhảy dân vũ, trẻ chơi đóng kịch có kèm với biểu diễn hoặc có trong trị
chơi phân vai cơ giáo, trẻ nhập vai mình là cô giáo hay là trẻ mẫu giáo thể hiện
14
hát, múa, gõ đệm, vận động minh hoạ tuỳ theo ý thích, đóng vai ca sỹ hát lên
biểu diễn hát, múa biểu diễn cho khán giả xem.
Trong giờ hoạt động chiều tôi cũng dành thời gian rèn và dạy trẻ vận
động theo nhạc, cùng trẻ xây dựng một số bài múa hay động tác vận động
hoặc tôi cho trẻ ôn luyện một số vận động trẻ đã được học trong các giờ học.
Hình ảnh 8: Trẻ vận động âm nhạc trong góc chơi
Âm nhạc ln xuất hiện bên trẻ từ lúc trẻ đến trường cho đến khi bố mẹ
đón do vậy giáo viên cần tận dụng các thời điểm trong ngày để rèn luyện
kỹ năng vận động theo nhạc cho phù hợp với đặc điểm tiếp nhận của trẻ.
Bên cạnh đó, tơi cũng đã nghiên cứu và áp dụng quan điểm giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm giáo viên là người hướng dẫn, gợi mở, tạo cơ hội cho trẻ
hoạt động vui chơi, tìm tịi, khám phá, trẻ tham gia hoạt động, một cách hứng
thú, chủ động để phát triển khả năng cá nhân.
Tơi đã tích cực làm việc trực tiếp với nhóm, cá nhân để giúp trẻ thực hiện
tốt năng khiếu âm nhạc. Trẻ hoạt động không bị áp đặt để phát huy năng lực bản
thân, được trao đổi, nhận xét để tự tin hơn, năng động hơn. Chính vì vậy, trong
vận động theo nhạc, trẻ có thể tự do thể hiện bằng nhiều cách khác nhau, không
nhất thiết yêu cầu mọi trẻ vận động giống nhau.
Ví dụ:
Dạy trẻ vận động theo nhạc bài “Chú mèo con” sau khi đã cho trẻ làm
quen với một số cách vận động theo nhạc, tôi cho trẻ tự lựa chọn thể hiện
15
bằng các cách khác nhau như cô cho 3 tổ hội ý xem tổ của mình vận động
theo cách nào sau đó cho cả 3 tổ thực hiện vận động. Có thể tổ gõ đệm theo
tiết tấu chậm, có tổ vận động minh hoạ dựa trên lời bài hát.
Trẻ tuổi mẫu giáo là lứa tuổi “Học mà chơi, chơi mà học” do đó phải sử dụng
nhiều biện pháp, thủ thuật trong giờ học để gây hứng thú và sự tập trung vốn rất
ngắn của trẻ. Cũng vì thế mà giờ học mang tính tổng hợp,vận động theo nhạc có
thể tích hợp nhẹ nhàng được vào một số giờ học khác hoặc tích hợp các mơn học
khác vào vận động.
Ví dụ:
Trong hoạt động khám pnhững con vật sống trong rừng cô cho trẻ hát vận
động bài “Đố bạn” của tác giả Hồng Ngọc
Trong hoạt động tạo hình “Vẽ quà tặng mẹ” lồng ghép bài hát “Ngày vui
mồng 8 tháng 3” của tác giả Hoàng Văn Yến.
Như vậy ở trường mẫu giáo từ lúc đến trường đến khi cha mẹ đến đón, âm
nhạc ln xuất hiện bên trẻ tạo khơng khí vui tươi, phấn khởi. Nếu vắng bóng
lời ca, điệu múa thì trường lớp đối với các cháu thật buồn tẻ. Âm nhạc là chu kỳ
thời gian, là nhịp sống hàng ngày của trẻ làm cho trẻ thêm linh hoạt, âm nhạc
thực sự là người bạn thân của trẻ thơ.
* Biện pháp 4: Tạo hứng thú cho trẻ trong quá trình vận động theo nhạc
Vận động theo nhạc là quá trình trẻ thực hành trải nghiệm và cảm thụ
nghệ thuật. Để quá trình vận động không bị đơn điệu, nhàm chán tôi tổ chức
cho trẻ thực hiện vận động dưới nhiều hình thức khác nhau có sự thi đua,
lồng yếu tố vui chơi.
Ví dụ:
Khi cho trẻ vận động bài “Thật đáng chê” của tác giả Việt Anh
tôi tổ chức cuộc thi tài giữa các đội: Đội chích chịe, đội cị trắng. Sau đó cho
trẻ bình chọn đội xuất sắc nhất. Hay biểu diễn văn nghệ chào mừng ngày Phụ
nữ Việt Nam, ngày nhà giáo Việt Nam, ngày mồng 8 tháng 3.
Qua việc tổ chức thi đua sôi động như vậy, trẻ rất hứng thú vận động và
16
rất mạnh dạn tự tin thể hiện khả năng của mình. Để giúp trẻ hứng thú hơn tơi
cịn sử dụng các dụng cụ âm nhạc trong quá trình trẻ vận động, ngồi các dụng
cụ được nhà trường cung cấp tơi còn sử dụng các loại dụng cụ tự làm như:
Non bia làm trống lắc, thanh tre làm phách, mũ múa làm từ xốp lá cây, vừa sử
dụng nhạc cụ trẻ cịn được quan sát hình ảnh, mặc trang phục, đạo cụ biểu
diễn phù hợp.
Ví dụ:
Khi dạy trẻ vận động minh hoạ bài “Trống cơm” Dân ca quan họ Bắc
Ninh. Tôi cho cả lớp mặc trang phục áo tứ thân và đeo trống cơm. Tôi nhận thấy
trên nét mặt vui tươi, hồ hởi trên mỗi trẻ. Trẻ vui sướng hịa mình vào bài hát
với trang phục dân gian và trống cơm.Với những bài múa, thể dục nhịp điệu tôi
sử dụng một số dụng cụ phù hợp với bài hát như lựa chọn dây hoa, vải lụa,
dây nơ.
Việc sử dụng hợp lý các dụng cụ âm nhạc trong quá trình trẻ vận động
làm tăng hứng thú, phát huy tích cực vận động của trẻ, từ đó nâng cao hiệu quả
q trình vận động theo nhạc của trẻ.
Trẻ được mặc trang phục và sử dụng đạo cụ và biểu diễn phù hợp với tính
chất âm nhạc và nội dung bài hát sẽ làm phong phú thêm đời sống văn hố, có tác
dụng giáo dục tình cảm đạo đức, kỹ năng xã hội, góp phần vào việc hình thành
nhân cách trẻ thơ. Kết quả tơi thấy trẻ rất hứng thú, có ý thức, tích cực tham gia
hoạt động, đạt được những mục đích, yêu cầu đề ra.
Hình ảnh 9: Trẻ biểu diễn văn nghệ chủ đề ngày 8/3
17
Hình ảnh 10: Trẻ biểu diễn văn nghệ chủ đề hiện tượng tự nhiên
* Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin vào tổ chức các hoạt
động âm nhạc
Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong dạy học là rất cần thiết, làm
đa dạng hố hình thức dạy học giúp trẻ được thay đổi khơng khí mới, hấp dẫn,
tạo cho trẻ niềm hứng thú, hăng say tích cực tham gia vào hoạt động, nâng cao
hiệu quả giáo dục âm nhạc. Đặc biệt giúp giảm bớt đồ dùng không cần thiết,
giảm bớt sức lao động của giáo viên và giảm bớt chi phí.
Để dạy trẻ tơi khơng chỉ sưu tầm trên mạng tơi cịn tìm các trị chơi trong
phần mềm cài đặt, mua băng đĩa có nội dung liên quan đến kiến thức cần truyền
đạt, làm video, làm đĩa để dạy trẻ cho phù hợp với bài học.
Ví dụ: Khi dạy trẻ vận động bài “Chú Voi con ở bản Đôn” của tác giả
Phạm Tuyên, tôi chuẩn bị một video về các chú voi con sống ở các bản làng
của người dân. Khi tiến hành tiết học tôi cho trẻ quan sát hình ảnh trên máy vi
tính, để tạo hứng thú và khơi gợi hình ảnh đẹp, hình thành ở trẻ tình cảm yêu
quý và bảo vệ các con vật. Qua hình thức giới thiệu của cơ kết hợp với được
nghe giai điệu âm nhạc sẽ là yếu tố ban đầu của tư duy logic cho quá trình
cảm nhận nghệ thuật.
Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy như vậy, tơi thấy các cháu thích
thú khi được thay đổi khơng khí, tích cực hơn và say sưa hơn khi vận động theo
nhạc, khắc sâu về nội dung bài hát .
18
* Biện pháp 6: Tổ chức cho trẻ vận động theo nhạc trong ngày hội,
ngày lễ
Trong các ngày hội, ngày lễ, hội thi đây là những cơ hội trẻ thể hiện khả
năng vận động theo nhạc của mình. Trẻ được tham gia các tiết mục múa, erôbic,
các bài thể dục nhịp điệu giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, tạo cho trẻ niềm vui, những
cảm xúc mạnh mẽ, tăng cường khả năng cảm thụ âm nhạc và góp phần nâng cao
kỹ năng vận động theo nhạc của trẻ.
Hiểu được ý nghĩa hoạt động âm nhạc trong ngày hội, ngày lễ hàng ngày
tôi thường xuyên rèn những kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ để khi nhà
trường có kế hoạch tổ chức tôi lựa chọn các nội dung phù hợp để luyện tập,
chuẩn bị trang phục cho trẻ. Khi biểu diễn tơi nhận thấy ở trẻ rất hào hứng, tự
tin, có ý thức về bản thân hơn.
Ngày lễ, ngày hội là cịn cơ hội cho giáo viên và trẻ trong tồn trường giao
lưu, hiểu biết nhau hơn, đồng thời tạo cơ hội cho trẻ nâng cao các kỹ năng hoạt
động nghệ thuật. Trẻ hiểu thêm những điều mới lạ chỉ có trong ngày hội, ngày
lễ, đồng thời củng cố những điều trẻ đã lĩnh hội được.
Hình ảnh 10: Văn nghệ khai giảng của cô và trẻ
19