Cấp Cứu Bụng

CÊp cøu bông
Bs. Ph¹m Quèc Thµnh
BM C§HA - §H Y H¶i Phßng
I. kỹ thuật thăm khám hình ảnh
1. Chụp bụng không chuẩn bị (chụp đứng)

Mục đích: tìm liềm hơi d+ới cơ hoành, mức n+
ớc hơi, dấu hiệu tổn th+ơng các x+ơng trong
chấn th+ơng vùng bụng

Ngoài ra còn chụp các phim bổ sung trong
những tr+ờng hợp cụ thể: chụp bụng không
chuẩn bị nằm ngửa, chụp nghiêng khi tia đi
ngang
2. Siêu âm:

Là ph+ơng pháp bổ sung không thể thiếu
sau phim chụp bụng KCB

Có thể phát hiện:

Dịch trong khoang phúc mạc: Dịch khoang
Morisson, dịch ở rãnh thành đại tràng, dịch ở
khoang lách thận, giữa các quai ruột và túi
cùng Douglas

Sỏi mật, sỏi hệ tiết niệu, sỏi tuỵ

Dày thành ống tiêu hoá (ruột thừa, viêm
ruột, sigma )

Phát hiện bệnh lý các mạch máu lớn (phình
động mạch, tắc động mạch )

Có thể thấy hình ảnh khí tự do trong khoang
phúc mạc khi có thủng tạng rỗng.
3. Chụp cắt lớp vi tính

Ngày càng phổ biến.

Chẩn đoán:

Tràn dịch, tràn khí trong và sau phúc mạc.

Hình ảnh tổn th+ơng các tạng đặc nh+ vỡ gan,
vỡ thận, vỡ lách, tuỵ

Tắc ruột, dày thành ống tiêu hoá, các huyết
khối tĩnh mạch
4. Chụp có thuốc cản quang

Chỉ định tuỳ theo từng tr+ờng hợp.

Dùng thuốc cản quang Baryte trong thăm
khám hệ tiêu hoá (không có thủng) >>> chụp
đại tràng khi có xoắn ruột hay lồng ruột .

Dùng thuốc cản quang có Iode tan trong n+ớc
thăm khám những tr+ờng hợp nghi ngờ có
thủng hoặc thăm khám hệ tiết niệu .
II. Một số bệnh lý hay gặp

1.Tắc ruột:
1.1.Tắc ruột cơ năng:

Nguyên nhân: do đau bụng cấp, do chấn
th+ơng, sau mổ .

Hình ảnh trên X quang: th+ờng thấy các
quai ruột non và đại tràng giãn , chứa nhiều
hơi nh+ng không thấy hình ảnh mức n+ớc
hơi.
T¾c ruét c¬ n¨ng

Trên siêu âm: thấy hình ảnh các quai
ruột giãn, đánh giá nhu động và độ dày
của các quai ruột

Trên chụp CLVT: có thể xác định vị trí
tắc ở tiểu tràng hay đại tràng, tình trạng
các quai ruột, hơi trong thành ruột, dịch
ổ bụng, độ dày thành ruột .
1.2.Tắc ruột cơ giới:

Có hình mức n+ớc hơi trên phim chụp bụng
không chuẩn bị.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau
o
Ngoài ruột (tắc do thắt nghẽn): xoắn ruột do dây
chằng sau mổ, do thoát vị bẹn nghẹt, do u ngoài đè
vào ruột .

o
Tại ruột (tắc do bít): do dị vật (búi giun, bã thức
ăn ), u lành hoặc u ác tính, viêm, lồng ruột, do sỏi
mật

Hình thái của mức n+ớc hơi có thể chẩn đoán:

Tắc ruột non: hình ảnh mức n+ớc hơi nằm
ở trung tâm, có chân đế rộng, chiều cao
thấp. Thành quai ruột mỏng, vách ngang
dày và ấn vào ruột nông >>> Hình đàn xếp.

Tắc đại tràng: hình ảnh mức n+ớc hơi nằm
ở ngoại vi, có chân đế hẹp, chiều cao cao,
thành dày, vách ngang th+a ấn vào ruột
sâu.
T¾c ®¹i trµng

Đánh giá thời gian tắc:
o
Nhiều khí, ít dịch : th+ờng ở thời gian
đầu của tắc ruột.
o
Khí và dịch trung bình
o
Nhiều dịch, ít khí: th+ờng thời gian tắc
lâu, nếu muộn thì không thấy hình mức

n+ớc hơi nh+ng vẫn có tắc ruột vôảtng
lòng các quai ruột chứa nhiều dịch.
1.2.1.Tắc do nguyên nhân ngoài ruột (thắt nghẽn)

Ruột non

Hình ảnh: phía trên các quai ruột bị thắt có hình
mức n+ớc hơi, phía d+ới các quai ruột non rỗng,
không giãn.

Đôi khi các quai bị xoắn chỉ có chứa dịch thì
không thấy đ+ợc trên phim chụp X quang

Nếu các quai ruột chứa nhiều khí, ít dịch >>> có
hình móng ngựa.

Đại tràng:

Xoắn đại tràng Sigma:
Trên phim chụp bụng KCB: hình ảnh quai
sigma giãn to, chứa nhiều khí ít dịch,
Hình chữ U hoặc chữ C ng+ợc.
Hai chân nằm trong tiểu khung và sát
nhau có hình súng hai nòng.
Hai ®+êng mê héi tô xuèng
®iÓm xo¾n ë tiÓu khung

Chụp đại tràng có bơm thuốc cản quang:
Thuốc cản quang vào trực tràng sau đó
thuôn nhỏ lại ở vị trí xoắn (sigma) >>>

Hình mỏ chim.
H×nh má chim
o
Xoắn manh tràng:

Hiếm gặp.

Chụp bụng không chuẩn bị: Hình hơi lớn giống
hình hạt cà phê nằm ở hạ s+ờn trái có rốn sát
vào cột sống thắt l+ng, l+ng quay ra ngoài.

Chụp đại tràng có bơm thuốc cản quang: Hình
ảnh thuốc cản quang bao quanh hình hạt cà
phê và kết thúc ở rốn hình hạt cà phê
>>>Vị trí tắc.
Xo¾n manh
trµng