05 vệ sinh thai nghén

VỆ SINH THAI NGHÉN
Bs Hồ Việt Thu
MỤC TIÊU
Sau khi đọc xong bài này, học viên có khả năng :
1. Kể 10 biện pháp vệ sinh thân thể cho bà mẹ khi mang thai
2. Nêu 6 điểm không nên thực hiện trong chế độ ăn uống của bà mẹ mang
thai .
3. Liệt kê 5 điểm chuẩn bị cho bà mẹ khi sanh
NỘI DUNG
Khi có thai, bà mẹ cần thực hiện các lời khuyên về vệ sinh thai nghén sau đây
Nên thực hiện

Không nên thực hiện

1. Về lao động :
- Lao động vừa sức

- Khơng lao động nặng, gánh vác, đội

- Có chế độ nghỉ ngơi xen kẽ giữa giờ nặng, không lao động quá sức, nhất là
làm việc

vào 3 tháng đầu và 3 tháng cuối .

- Khi lao động thấy mệt nên ngồi hoặc - Không lao động trong môi trường độc
nằm ít phút .

hại (xăng dầu, thuốc trừ sâu, phân bón,

- Tháng cuối thời kỳ thai nghén nên nghỉ nhất là phân bắc).
hẳn lao động để mẹ và thai đều khỏe và - Không làm việc ở nơi phải ngâm mình

tăng cân .

trong nước .

- Mỗi đêm đi ngủ 8 giờ, trưa đi nằm 2-3 - Không làm công việc phải leo trèo cao .
giờ

- Không làm việc ban đêm .

2. Về sinh hoạt:
- Cần tạo ra cuộc sống ổn định về vật - Tránh lo lắng, buồn phiền
chất, thoải mái về tinh thần .

- Không xem phim, đọc truyện gây xúc

- Phịng ở, phịng ngủ phải thống, sạch động mạnh hoặc rùng rợn .
sẽ, sáng sủa .
94


- Nên tập thể dục với các động tác nhẹ - Tránh thức khuya, dậy sớm .
nhàng .

- Tránh ở nơi ẩm thấp, nóng nực, chật

- Hàng ngày nên đi dạo 10 – 15 phút

hẹp, nhiều khói bếp, khói thuốc .

- Hạn chế quan hệ vợ chồng, nhất là 3 - Tránh nơi tập trung đông người .

tháng đầu và 3 tháng cuối .

- Tránh các môn thể thao bơi lội, không
nên thi đấu .

- Nếu phải đi xa nên chọn phương tiện ít - Thai nghén ở tháng cuối không nên đi
xốc nhất .

xa .

3. Về ăn uống :

- Không nên kiêng khem vô lý

- Luôn nhớ rằng người có thai cần ăn cho - Khơng ăn các thức ăn khó tiêu và thức
2 người .

ăn để lâu (dễ ôi thiu)

- Cần ăn nhiều hơn bình thường (mỗi - Cần kiêng các chất kích thích như rượu,
ngày ăn thêm một bữa, mỗi bữa ăn thêm bia, thuốc lá, trà, cà phê, ớt, hạt tiêu …
một bát), ăn đủ chất như thịt, cá, mỡ, - Nếu bị phù hoặc không phù nhưng thai
chất bột, rau xanh (đặc biệt các loại đậu nghén ở tháng cuối nên ăn giảm muối .
đỗ), hoa quả tươi .

- Không nên lạm dụng thuốc men dù là

- Chọn món ăn nhuận trường dễ đi tiêu

“thuốc bổ” hay “dưỡng thai”

- Buổi sáng uống 1 ly nước nóng

- Khơng uống thuốc tẩy giun vào 3 tháng

- Chịu khó đi bách bộ

đầu và 3 tháng cuối .

4. Vệ sinh thân thể :
- Vệ sinh bộ phận sinh dục hàng ngày, ít - Khơng nên rửa bằng cách ngâm trong
nhất 1 lần trước khi đi ngủ, hoặc sau khi chậu .
đi đại tiện (rửa tay bằng xà phòng, lau - Khơng tắm ngâm mình trong các ao
khơ, thay quần lót) .

hồ .

- Nếu thấy khí hư ra nhiều cần vệ sinh bộ - Tránh bị lạnh khi tắm rửa .
phận sinh dục nhiều lần hơn, nên đến cơ - Khơng dùng áo lót ngực q chật
sở y tế để khám .
95


- Thường xuyên tắm gội, thay quần áo.

- Không mặc quần áo quá chật

- Khi tắm gội nên ở nơi kín gió, dùng - Khơng dùng guốc, giày đế cao
gáo giội nước .

- Không nên tiếp xúc với người ốm, nhất

- Cần lau rửa vú hằng ngày, nếu vú bị là người có bệnh lây .
viêm nhiễm, cần đi khám và điều trị khỏi
trước khi đẻ chậm nhất là 2 tuần. Nếu
núm vú bị tuô5t, hằng ngày nên kéo núm
vú ra xoa nắm nhẹ (khoảng 5 phút).
- Nên mặc quần áo rộng rãi phù hợp với
thời tiết .
- Nên đi giày dép đế thấp .
- Nên giữ ấm 2 chân
- Cần rửa tay sạch trước khi ăn .
- Vệ sinh răng miệng tốt (đánh răng, súc
miệng nước muối trước khi đi ngủ, sau
khi ăn) để tránh sâu răng, viêm lợi.
5. Chuẩn bị cho mẹ và con trước khi
đẻ :
5.1. Chuẩn bị cho mẹ :
- Đến đẻ tại cơ sở y tế theo sự hướng dẫn
của hộ sinh .
- Tinh thần vui vẻ, thoải mái .
- Vật chất đầy đủ, đảm bảo ăn uống theo
yêu cầu thời gian cho con bú .
- Quần áo đầy đủ, nhất là đủ ấm về mùa
đông .
- Băng vệ sinh vô khuẩn .

96

5.2. Chuẩn bị cho con :
- Áo lót, mũ giặt sạch, tốt nhất là hấp,
khơng có điều kiện hấp thì giặt sạch,
phơi nắng rồi là .
- Đủ ấm về mùa đơng .

TĨM TẮT
Giáo dục, hướng dẫn bà mẹ thực hiện vệ sinh thai nghén là rất quan trọng,
nhằm bảo vệ sức khỏe bà mẹ và trẻ sơ sinh .
Cần kiên trì thuyết phục nhiều lần, ở mọi nơi, mọi lúc để bà mẹ hiểu, trình
bày rõ ràng chi tiết, tránh cách nói chung chung .
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu Khoa học Đào tạo Vụ Y tế - chương trình huấn luyện sức khỏe bà mẹ trẻ
em & KHHGĐ.

97