14 thủ thuật y5

CHỌC DÒ MÀNG PHỔI

GVBM Lao & Bệnh phổi
Email:
1

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

ThS Bs Nguyễn Đình Thắng


CHỌC DỊ MÀNG PHỔI
- Chọc dị dịch màng phổi là một kỹ năng cần
trong điều trị bệnh ở khoa lâm sàng.
- Chọc dịch màng phổi là kỹ thuật sử dụng kim

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

thiết cho các bác sĩ trong chẩn đoán cũng như

nhỏ chọc xuyên qua thành ngực người bệnh, hút
dịch từ khoang màng phổi.
2


CHỌC DỊ MÀNG PHỔI
CHỈ ĐỊNH:
dị màng phổi chẩn đốn: Tất cả các trường hợp tràn
dịch màng phổi chưa rõ nguyên nhân, được xác định
TDMP qua:


Khám thực thể: hội chứng 3 giảm , lồng ngực bên
thương tổn gồ cao, gian sườn giãn, đau ngực…



XQ ngực.



Siêu âm ngực.

-Chọc

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

-Chọc

dịch màng phổi điều trị: giúp cải thiện triệu chứng

trên bệnh nhân tràn dịch màng phổi lượng nhiều.

3


CHỌC DÒ MÀNG PHỔI

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

4

CHỌC DỊ MÀNG PHỔI
CHỐNG CHỈ ĐỊNH:
- Khơng có chống chỉ định tuyệt đối
Chảy

máu chưa xác định được vị trí

Viêm

mơ tế bào, nhiễm trùng, Herpes trên thành ngực

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

- CCĐ tương đối:

tại vị trí chọc dị.
Có

rối loạn đơng máu, cầm máu

Rối

loạn huyết động.

5


CHUẨN BỊ BỆNH NHÂN

Người thực hiện:
01

Bác sỹ đã làm thành thạo kỹ thuật chọc dịch màng phổi.

Điều dưỡng đã được đào tạo phụ giúp kỹ thuật chọc dịch
màng phổi.
Người bệnh
Giải

thích cho người bệnh mục đích của thủ thuật và các tai
biến có thể xảy ra + Cam kết đồng ý chọc dịch màng phổi.
Hướng
Tiêm

phút.
Tư

dẫn người bệnh hít thở theo yêu cầu.

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

01

dưới da một ống Atropin 1/4mg trước khi chọc dịch 15

thế người bệnh: tốt nhất ngồi tư thế cưỡi ngựa, trường
hợp nặng có thể nằm đầu cao.

6

Phương tiện
Thuốc: Atropin

2ml): 3 ống.

1/4mg: 2 ống, lidocain 2% (ống

Dụng

Thuốc

và dụng cụ cấp cứu: Adrenalin 1mg,
Methylprednisolon 40mg, bộ đặt nội khí quản,
bóng Ambu, máy hút đờm, hệ thống thở oxy.

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

cụ: bơm tiêm 20ml: 2 chiếc, 1 bộ dây
truyền, 2 gói gạc N2, 1 chạc ba, 1 kim 20G, 5 ống
đựng dịch, 2 đôi găng tay vô trùng, săng vô trùng,
cồn sát trùng.

Hồ sơ bệnh án: 
Đầy đủ các xét nghiệm công thức máu, đông máu
cơ bản, AST, ALT, Bilirubin, Ure, creatinin.

7

THỰC HIỆN
-

Xác định vị trí chọc dịch (vùng có DMP):
có thể phối hợp với siêu âm màng phổi.

-

Trước khi làm thủ thuật, siêu âm tại giường có thể
được sử dụng để xác định sự hiện diện và kích

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

qua khám lâm sàng,

thước của tràn dịch màng phổi, sự khu trú của nó. 
-

Trong suốt thủ thuật , siêu âm có thể được sử dụng
để hướng dẫn vị trí kim.

8


Sát trùng vùng định chọc dịch: 2 lần bằng cồn iode 1% và cồn.



Trải săng lỗ.



Gây tê: chọc kim ở vị trí bờ trên xương sườn
dưới, thẳng góc với mặt da. Sau đó dựng kim vng
góc với thành ngực, gây tê thành ngực từng lớp (trước khi
bơm lidocaine phải kéo piston của bơm tiêm

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH



nếu khơng thấy có máu trong đốc kim tiêm mới
bơm thuốc), tiếp tục gây tê sâu dần đến khi rút
được dịch màng phổi là kim tiêm đã
vào đến khoang màng phổi, rút bơm và kim gây tê ra.

9


Lắp bơm tiêm 20 ml vào đốc kim 20 G và hệ
thống chạc 3 dây truyền



Nối đầu kia dây truyền với bình đựng dịch.



Chọc kim qua da ở vị trí đã gây tê từ trước.



Đẩy kim vào qua các lớp thành ngực với chân khơng
trong tay (trong bơm tiêm ln có áp
lực âm bằng cách kéo giữ piston) 



cho đến khi hút ra dịch.



Muốn đẩy dịchvào dây truyền thì xoay chạc ba sao cho t
hơng giữa bơm tiêm và dây truyền và khóa đầu ra kim



Chú ý cố định tốt kim chọc dịch để hạn chế tai biến.



Tháo kim cẩn thận và băng kín.

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH



10

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

11


ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

12


ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

13


ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

14


TAI BIẾN
Phù phổi cấp: thở oxy mask, đặt nội khí quản thở
 máy nếu cần…



Tràn khí màng phổi: thở oxy, chọc hút khí hoặc d
ẫn lưu màng phổi.



Tràn máu màng phổi: mở màng phổi dẫn lưu,
nếu nặng 



truyền máu, chuyển ngoại khoa
can thiệp phẫu thuật.

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH



Cần chụp XQ ngực kiểm tra sau chọc dò MP.
15


SINH THIẾT MÀNG PHỔI
THỰC HIỆN:
Chuẩn

khuẩn

Gây

tê

Dùng

dao mổ rạch da #0,5 cm và sâu #0,5 cm.

Kim Abrams

ở vị trí khố, đẩy kim qua vết rạch da, dựa
sát bờ trên xương sườn, khi qua khỏi màng phổi thành sẽ
có cảm giác vượt qua khỏi một kháng lực
nịng thơng ra, lắp ống tiêm vào, xoay nòng trong qua
trái để mở cửa sổ rồi hút thử, nếu có dịch tức đầu kim đã
nằm trong khoang màng phổi.

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

Sát

bị bệnh nhân

Rút

16


Gỡ ống tiêm ra, đút nịng thơng vào trở lại

•

Cửa sổ mở và hướng xuống dưới

•

Vừa kéo kim ra vừa đè nhẹ kim xuống - khi lá thành
màng phổi dính vào cửa sổ, sẽ có cảm giác kéo ra bị
vướng. Xoay nòng trong qua phải để cắt phần màng
phổi bị vướng trong cửa sổ.

•

Rút kim ra và lấy mẫu bệnh phẩm.

•

Có thể đưa kim vào trở lại để sinh thiết lần 2 và rút dịch
giải toả nếu cần.

•

Dùng gạc day lên vết thương để xoá bỏ đường hầm.
Băng ép đơn giản

•

Tránh sinh thiết khu vực từ 11 giờ đến 2 giờ để tránh bó
mạch thần kinh liên sườn.

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

•

17

TAI BIẾN:
•Nhiễm
•Rách

cơ hồnh, gan, lách: can thiệp phẫu thuật.

mạch do khí: điều trị oxy cao áp.

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

•Tắc

trùng khoang màng phổi

18


DẪN LƯU MÀNG PHỔI
-

CHỈ ĐỊNH


Tràn khí màng phổi lượng nhiều hoặc tràn khí
màng phổi gây suy hơ hấp



Tràn mủ màng phổi tự do, hoặc vị trí ổ mủ cho

phép đặt ống dẫn lưu.



Tràn máu màng phổi



Tràn dưỡng trấp màng phổi (do chấn thương)



Tràn dịch màng phổi ác tính tái lập nhanh.

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH

Là thủ thuật đặt ống dẫn lưu vào khoang màng
phổi, sau đó nối ống này với 1 hệ thống dẫn lưu
kín hay cịn gọi là hệ thống dẫn lưu 1 chiều.

19


CHỐNG CHỈ ĐỊNH:
- Khơng có chống chỉ định tuyệt đối
- Chống chỉ định tương đối:
Bệnh nhân quá yếu không thể thực hiện thủ thuật



Bệnh nhân rối loạn đông máu

NGUYÊN TẮC:
Dẫn

lưu sớm

Dẫn

lưu triệt để

ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH



Kín
Một
Vơ

chiều

trùng tuyệt đối

20