Nghiên cứu điều kiện thành tạo và quy luật phân bố khoáng sản quý hiếm liên quan tới hoạt động magma khu vực miền trung và tây nguyên (gồm 2 phần) phần 2

 KHOA HC VÀ CÔNG NGH

•4œ
VIN KHOA HC VÀ CÔNG NGH
VIT NAM
VIN A CHT
•&œ
BÁO CÁO TNG KT  TÀI C LP CP NHÀ NC
NGHIÊN CU U KIN THÀNH TO
VÀ QUY LUT PHÂN B
KHOÁNG SN QUÝ HIM LIÊN QUAN
N HOT NG MAGMA
KHU VC MIN TRUNG VÀ TÂY NGUYÊN
Mã s: L-2003/07
PHN II
IU KIN HÌNH THÀNH, QUY LUT PHÂN B
VÀ TRIN VNG KHOÁNG SN QUÝ HIM
KHU VC MIN TRUNG VÀ TÂY NGUYÊN
TS. Trn Trng Hoà
Hà Ni – 2005
 KHOA HC VÀ CÔNG NGH

•4œ
VIN KHOA HC VÀ CÔNG NGH
VIT NAM
VIN A CHT
•&œ
BÁO CÁO TNG KT  TÀI C LP CP NHÀ NC
NGHIÊN CU U KIN THÀNH TO
VÀ QUY LUT PHÂN B KHOÁNG SN
QUÝ HIM LIÊN QUAN N

HOT NG MAGMA
KHU VC MIN TRUNG VÀ TÂY NGUYÊN
Mã s: L-2003/07
TS. Trn Trng Hoà
Hà Ni – 2005
Báo cáo này c xây dng trên c s kt qu thc hin  tài c lp cp Nhà
c, mã s: L-2003/07
 KHOA HC VÀ CÔNG NGH

•4œ
VIN KHOA HC VÀ CÔNG NGH VIT NAM
VIN A CHT
•&œ
BÁO CÁO TNG KT  TÀI C LP CP NHÀ NC
NGHIÊN CU U KIN THÀNH TO VÀ QUY
LUT PHÂN B KHOÁNG SN QUÝ HIM
LIÊN QUAN N HOT NG MAGMA
KHU VC MIN TRUNG VÀ TÂY NGUYÊN
Mã s: L-2003/07
Nhng ngi tham gia
Vin a cht – Vin KHCN Vit Nam:
TS Trn Trng Hòa - Ch nhim
TS Ngô Th Phng
TS Trn Tun Anh - Th ký KH
TS V Vn Vn
PGS TS Nguyn Vit Ý
TS Nguyn Hoàng
TS Hoàng Hu Thành
TS Phan Lu Anh
TS Bùi n Niên

PGS TSKH Trn Quc Hùng
CN Phm Th Dung
KS Trn Hng Lam
KS Hoàng Vit Hng
ThS Trn Vit Anh
PGS TS Vn c Chng
TS Phm Vn Hùng
PGS.TS. inh Vn Toàn
Vin a cht và Khoáng vt hc
(Phân vin Siberi-Vin HLKH Nga):
TSKH Borisenko A.C.
GS TSKH Izokh A.E.
TSKH Smirnov S.Z.
Vin KH Vt liu – Vin KHCN Vit Nam
TS V Minh Quân
Trng i hc KHTN-HQG Hà Ni:
GS TSKH Phan Trng Th
TS Nguyn Vn Vng
TS V Vn Tích
TS. Nguyn Ngc Khôi
Liên oàn BC min Nam
ThS. Mai Kim Vinh
ThS. Nguyn Kim Hoàng
 vn khoa hc:
GS TS Nguyn Trng Yêm
GS TS Võ Nng Lc
GS TS Tô Linh.
 quan ch trì  tài
VIN A CHT-VIN KH&CN VN
Ch nhim  tài

Hà Ni – 2005
i cám n
p th cán b khoa hc thc hin  tài xin bày t lòng chân
thành cám n: B Khoa hc và Công ngh; Lãnh o và các ban chc
ng Vin KHCNVN, Vin a cht ã to nhng u kin thun li cho
vic trin khai  tài; UBND và các s KH, TN&MT và a phng các
nh Qung Nam, Gia Lai, Kon Tum, k Lk, k Nông, Lâm ng,
ng Nai, Bình Thun, Phú Yên, Khánh Hòa, Bình nh, Qung Ngãi;
Công ty vàng Bng Miêu (NVM), Công ty vàng và á quý Lâm ng,
oàn a cht 506 và nhiu n v khác ã nhit tình hp tác và giúp 
trong quá trình trin khai  tài này. Tp th cán b khoa hc thc hin
 tài xin trân trng cám n GS Nguyn Trng Yêm, GS Tô Linh, GS Võ
ng Lc, các nhà khoa hc trong và ngoài Vin a cht ã óng góp
nhiu ý kin quý báu.
i
C LC
Trang
Chng VI. IU KIN HÌNH THÀNH VÀ QUY LUT PHÂN B VÀNG 1
VI.1. CÁC KIU M VÀNG VÀ C M PHÂN B 1
VI.1.1. Vn phân chia và h thng hóa các m khoáng sn vàng. 1
VI.2. CÁC KIU M VÀ GIAI ON SINH KHOÁNG VÀNG KHU VC
MT&TN. 12
VI.2.1. Kiu m và phân chia các kiu m 12
VI.2.2. Giai on sinh khoáng vàng. 14
VI.2.3. Các kiu m vàng c phân chia trong  tài. 17
V.2.4. Bn  phân b các kiu m vàng khu vc MT&TN. 21
VI.3. CÁC KIU M VÀNG PERMI - TRIAS 22
VI.3.1. Nút qung Khâmc. 24
V.3.2. Nút qung ak Tô -c m a cht và thành phn vt cht qung 40
VI.3.3. iu kin hình thành và mi liên quan vi hot ng magma 53

V.3.3. Nút qung Sa Thày. 56
VI.4. CÁC KIU QUNG HÓA VÀNG KRETA 66
VI.4.1. Nút qung vàng Bng Miêu 66
VI.4.2. Nút qung vàng Kon ChRo. 75
VI.4.3. Nút qung vàng Tà Nng 90
VI.4.4. Nút qung Trng Sim 103
VI.4.5. im khoáng hóa Tuy Hòa 107
VI.4.6. im khoáng hóa Hòn Sn (Nha Trang) 110
VI.5. NHN NH CHUNG V QUNG HÓA VÀNG TRONG MI TNG
QUAN VI KHOÁNG SN NI SINH KHU VC. 112
VI.6. ÁNH GIÁ D BÁO TRIN VNG, PHÂN VÙNG TRIN VNG 116
VI.6.1. Các kiu m vàng-thch anh-sulfur. 117
VI.6.2. Kiu m vàng-thch-anh ít sulfur 118
VI.6.3. Kiu m vàng-antimon 118
VI.6.4. Kiu m vàng-skarn 118
ii
VI.6.5. Kiu m Cu-Mo-(Au) porphyr. 119
VI.6.6. Tng hp v tài nguyên vàng MT&TN. 121
VI.7.  XUT VÀ KIN NGH V CÔNG TÁC TÌM KIM VÀ TÌM KIM
ÁNH GIÁ 122
VI.7.1.  quy mô khu vc: 122
VI.7.2.  xut công tác tìm kim và tìm kim-ánh giá cho nhng nút qung c
th và các din tích có trin vng: 123
Chng VII. NGUN GC VÀ IU KIN THÀNH TO Á QUÝ (SAPHIR-
RUBY) 128
VII.1. CÁC LOI HÌNH Á QUÝ KHU VC MT&TN 128
VII.1.1. S lc v tình hình nghiên cu 128
VII.1.2. V mt s khoáng sn á quý và bán quý  MT&TN 130
VII.2. SAPHIR LIÊN QUAN TI BAZAN KIM 140
VII.2.1. Mt s vn  chung 140

VII.2.2. Phng pháp nghiên cu 142
VII.2.3. Saphir liên quan n basalt kim trong sa khoáng 143
VII.2.4. Thành phn ca saphir. 147
VII.2.4. Bao th trong saphir ak Nông 156
VII.3. SAPHIR TRONG PEGMATIT 178
VII.3.1. c m a cht và qung hóa 178
VII.3.2. Bn cht màu ca saphir pegmatit 182
VII.3.3. Thành phn ca saphir pegmatit 182
VII.3.4. Bao th trong saphir pegmatit. 183
VII.4. MT S NGHIÊN CU V RUBY 185
VII.4.1. Ruby trong sa khoáng ak Long 185
VII.4.2. Ruby trong á bin cht saphirin+fasait+corindon. 186
VII.5. NHN NH CHUNG VU KIN HÌNH THÀNH CA SAPHIR VÀ
RUBY 189
VII.6. TRIN VNG VÀ TIM NNG Á QUÝ (SAPHIR-RUBY) KHU VC
MT&TN. 190
iii
VII.6.1. V phng din a cht-thch hc 190
VII.6.2. Hot ng kin to-bin cht 192
VII.6.3. Yu ta mo-v phong hóa. 193
VII.6.4. Trin vng và tim nng saphir, ruby 194
Chng VIII. VN  TRIN VNG KIM CNG LÃNH TH MT&TN 198
VIII.1. CÁC KIU NGUN GC KIM CNG. 198
VIII.1.1. M kim cng liên quan ti kimberlit 198
VIII.1.2. M kim cng liên quan vi lamproit 200
VIII.1.3. Kiu m kim cng liên quan n các thành to impactit. 201
VIII.1.4. M kim cng liên quan ti các á bin cht 201
VIII.1.5. Kim cng liên quan ti các á magma không kimberlit và lamproit.201
VIII.2. VN  KIM CNG NGUN GC KIMBERLIT VÀ LAMPROIT 
MT&TN. 204

VIII.2.1. Phân tích tin  cu trúc a cht MT&TN 204
VIII.2.2. Các thông tin v s có mt ca kim cng và khoáng vt ch th. 207
VII.2.3. Kt quãi mu trng sa và nghiên cu khoáng vt trng sa. 210
VII.2.4. ánh giá chung v trin vng kim cng ngun gc kimberlit và
lamproit. 264
VIII.3.VN  KIM CNG NGUN GC MAGMA KHÔNG KIMBERLIT
VÀ LAMPROIT. 265
VIII.3.1. Kh nng kim cng liên quan n lamprophyr kim  Vit Nam 266
VII.3.2. Kh nng kim cng liên quan ti các basalt kim 270
VIII.3. V KH NNG KIM CNG NGUN GC SA KHOÁNG C 273
VIII.4. V KH NNG KIM CNG NGUN GC BIN CHT KIU
KOCHETAV 275
VIII.5. ÁNH GIÁ TNG HP V TRIN VNG KIM CNG LÃNH TH
MT-TN. 277
VIII.5.1. Kim cng ngun gc kimberlit và lamproit 277
5.2. Kh nng cha kim cng ca các á mafic kim 278
iv
5.3. Kh nng kim cng ngun gc bin cht, sa khoáng c và sa khoáng Ti-Zr.
278
ÁNH GIÁ KT QUÃ THU C 280
1. V CÁC NI DUNG Ã THC HIN SO VI  CNG THUYT MINH
BAN U 280
1.1. Mc tiêu: 280
1.2. Các i tng ã nghiên cu: 280
1.3. Ni dung và phng pháp nghiên cu ã trin khai: 280
2. V TIN CY CA CÁC KT QU PHÂN TÍCH: 280
3. KT QUÀO TO: 280
4. BÁO CÁO KHOA HC TNG KT  TÀI: 281
KT LUN VÀ KIN NGH 282
I. Kt lun 282

II. Kin ngh: 285
TÀI LIU THAM KHO 286
DANH MC CÁC CHUYÊN  KHOA HC LIÊN QUAN N NI DUNG
CA  TÀI 299
DANH MC CÁC BÀI BÁO KHOA HC LIÊN QUAN N NI DUNG CA
 TÀI 302
v
DANH MC CÁC BNG TRONG BÁO CÁO (PHN II)
Trang
Bng 6.1. Tui ng v (Ar-Ar) ca qung hóa vàng khu vc MT&TN 15
Bng 6.2. Bng tng hp các kiu m vàng khu vc MT&TN 20
Bng 6.3. Thành phn khoáng vt trong qung khu mak Sa 30
Bng 6.4. Thành phn hóa hc (%tl) ca khoáng vt qung khu mak Sa 32
Bng 6.5. Kt qu phân tích QFHTNT và EMS (ppm) tinh qung khu mak Sa 33
Bng 6.6. Thành phn hóa hc (%) ca vàng khu vc mak Sa 34
Bng 6.7. Kt qu nghiên cu a hóa- nhit áp bao th fluid trong qung khu mak
Sa 36
Bng 6.8. Thành phn ng v ca S 37
Bng 6.9. Thành phn ng v C, O trong sulfur khu mak Sa 37
Bng 6.10. Thành phn khoáng vt qung trong các m nút qung ak Tô 44
Bng 6.11. Thành phn hóa hc (%tl) ca khoáng vt qung nút qung ak Tô 45
Bng 6.12. Kt qu phân tích QFHTNT và EMS (ppm) tinh qung nút qung ak
Tô 47
Bng 6.13. Thành phn ca Ikunolit và Rosvietit (%) trong qung mak Ri Pen 49
Bng 6.14. Hàm lng Au (g/t) trong vàng t sinh mak Ri Pen, nút qung ak Tô
49
Bng 6.15. Thành phn ng v ca S trong sulfur khu mak Tô 54
Bng 6.16. T lng v Sr/Sr trong các khoáng vt mak Ri Pen và Ngc T 55
Bng 6.17. Kt qu nghiên cu a hóa-nhit áp mu qung khu vc ak Tô 55
Bng 6.18. Thành phn khoáng vt ca qung Cu-Mo porphyr i khoáng hóa Sa

Thày 60
Bng 6.19. Kt qu phân tích QFHTNT (ppm) i sulfur hóa khu vc Sa Thày 62
Bng 6.20. c m ng v S trong qung sulfur khu vc Sa Thày 63
Bng 6.21. Hàm lng Au (%) trong vàng t sinh khu vc Sa Thày 65
Bng 6.22. Thành phn khoáng vt nút qung vàng Bng Miêu 69
Bng 6.23. Hàm lng các nguyên t trong qung vàng (ppm) nút qung Bng Miêu
70
Bng 6.24. Thành phn hóa hc ca khoáng vt qung (%) nút qung Bng Miêu 70
vi
Bng 6.25. Thành phn ng v ca S trong sulphur  nút qung Bng Miêu 74
Bng 6.26. Thành phn khoáng vt qung ca m qung Kon Fam 78
Bng 6.27. Thành phn ca telurid Ag và Pb (%) m Kon Fam (DL-3120) 78
Bng 6.28. Kt qu phân tích QPHTNT và EMS ca nút qung Kon ChRo 79
Bng 6.29. Kt qu phân tích pha bng rnghen trong các lamprophyr 86
Bng 6.30. Thành phn ng v S ca sulfur trong các m m nút qung Kon
ChRo 93
Bng 6.31. Thành phn khoáng vt qung nút qungTà Nng 96
Bng 6.32. Hàm lng các nguyên t (ppm) trong qung nút qung Tà Nng 98
Bng 6.33. Hàm lng vàng (%) nút qung vàng Tà Nng 99
Bng 6.34. Thành phn ng v S trong qung sulfur m vàng Tà Nng (‰) 101
Bng 6.35. Thành phn ng v C ca các vt cht than m Tà Nng (‰) 103
Bng 6.36. Hàm lng các nguyên t trong qung (Cu, Pb, Zn-%, còn li-ppm) 105
Bng 6.37. Hàm lng vàng (%) trong vàng gc ti m Trng Sim 105
Bng 6.38. Kt qu phân tích thành phn hoá hc qung (%) 105
Bng 6.39. Hàm lng các nguyên t trong qung hóa Hòn Sn (ppm) 111
Bng 6.40.c trng qung hóa giai n Mesozoi sm-mun lãnh th MT&TN 114
Bng 6.41. Tr lng vàng gc và sa khoáng (tn) ti các m vàng 121
Bng 6.42. Tng hp quy mô qung hóa vàng gc trong các nút qung ch yu 122
Bng 7.1. Kt qu phân tích microzond ca saphir (%tl) trong sa khoáng ak Tôn.148
Bng 7.2. Thành phn hoá hc ca saphir nhóm BGY 152

Bng 7.3. So sánh hàm lng các nguyên t Ti, Cr, Fe trong saphir 154
Bng 7.4. Kt qu phân tích Ga, Nb, Ta trong saphir sa khoáng (ppm) ak Nông 155
Bng 7.5. Kt qu phân tích REE (ppm) trong saphir sa khoáng ak Nông 155
Bng 7.6. Kt qu phân tích microzond các tinh th dng tm không thu quang 156
Bng 7.7. Thành phn bao th plagiocla 158
Bng 7.8. Thành phn bao th zircon (%) (microzond) trong saphir ak Nông 159
Bng 7.9. Hàm lng nguyên t him, vt (ppm) saphir ak Nông và ruby Yên Bái.
160
Bng 7.10. Kt qu phân tích microzond ca ferocolumbit (%) 162
Bng 7.11. Kt qu phân tích vi nhit ca các bao th dung th 166
vii
Bng 7.12. Thành phn vt cht ca các bao th dung th cha t (% tl) 167
Bng 7.13. Kt qu phân tích microzond các khoáng vt ng hành ca saphir (% tl)
170
Bng 7.14. Kt qu phân tích microzond các khoáng vt ng hành ca saphir (% tl)
170
Bng 7.15. Kt qu phân tích microzond các khoáng vt ng hành ca saphir (% tl)
171
Bng 7.16. Kt qu phân tích microzond các khoáng vt ng hành ca saphir (% tl)
173
Bng 7.17. Kt qu phân tích microzond các khoáng vt ng hành ca saphir (% tl)
176
Bng 7.18. Kt qu phân tích các bao th khoáng vt trong tinh th zircon 177
Bng 7.19. Thành phn hóa hc ca saphir trong pegmatit syenit Ea So 182
Bng 7.20. Kt qu phân tích REE (ppm) ca saphir trong pegmatit Ea Sô 183
Bng 7.21. Thành phn hóa hc saphir và ruby trong sa khoáng ak Long 185
Bng 7.22. Thành phn hóa hc ca ruby (%tl) trong sapfascorit 186
Bng 7.23. Thành phn hoá hc ca fasait (%tl) trong sapfascorit 187
Bng 7.24. Thành phn hoá hc ca safirin (%tl) trong sapfascorit 187
Bng 7.25. Tng hp tr lng và tài nguyên d báo saphir-ruby MT-TN 197

Bng 8.1. c m ca mt s loi hình ngun gc kim cng trên th gii 200
Bng 8.2. Thành phn hoá hc ca picroilmenit trong mu ãi trng sa K-1793 208
Bng 8.3. Bin thiên hàm lng trong khoáng vt ch th cho kimberlit và lamproit
219
Bng 8.4. Thành phn hoá hc ca cromspinel trong kimberlit, lamproit 220
Bng 8.5.c m phn nng các mu ãi trng sa Tây Nguyên 222
Bng 8.6. Thành phn hoá hc ca pyrop - amadin trong mãu ãi trng sa 228
Bng 8.7. Kt qu phân tích microzond khoáng vt granat (%tl) khu vc Tây Nguyên
231
Bng 8.8. Kt qu phân tích microzond ca ilmenit trng sa (%tl) 242
Bng 8.9. Kt qu phân tích microzond ca cromspinel (%tl) khu vc Tây Nguyên 245
Bng 8.10. Kt qu phân tích microzond ca pyroxen (%tl) khu vc Tây Nguyên 250
viii
Bng 8.11. Thành phn hóa hc các khoáng vt trong shokinit và camtonit-monchikit
267
Bng 8.12. Thành phn hoá hc ca dm kt basaltoid kim 273
Bng 8.13. Kt qu phân tích microzond ca pyroxen (%tl)  Vn Lem 276
Bng 8.14. Kt qu phân tích microzond ca pyroxen (%tl)  Vn Lem 277
ix
DANH MC CÁC HÌNH TRONG BÁO CÁO (PHN I)
Trang
Hình 6.1. Bn  kh A4 v trí khu vc và i tng nghiên cu Au) 16
Hình 6.2. Bn  phân b khoáng sn quý him 22
Hình 6.3. Bn  phân b các khu vc qung hoá ca khu mak Sa 23
Hình 6.4. Bn a cht khu mak Sa 28
Hình 6.5. Hàm lng Au trong vàng t sinh t qung gc, v phong hóa 35
Hình 6.6. Tui ca fuchsit t gân mch Q-Py-Fc trong quarzit, m Bãi Gõ 38
Hình 6.7. Tui ca sericit t mch thch anh-chalcopyrit-galenit, m Bãi Gió. 39
Hình 6.8 . Bn a cht nút qung ak Tô 42
Hình 6.9. Biu  tui Ar-Ar ca mch qung cha molybdenit, m Ngc

T 48
Hình 6.10. Biu  tui Ar-Ar ca biotit trong granit b bin i m qung Ngc
T 48
Hình 6.11.c m nhn dng khoáng vt qung mak Ri Pen 51
Hình 6.12.c m phân b hàm lng Au trong vàng t sinh khu vc ak Tô 52
Hình 6.13. Sa cht các m kho sát  nút qung Sa Thy 57
Hình 6.15. Bn a cht m vàng Bng Miêu 67
Hình 6.16a.c m phân b hàm lng vàng gc m vàng Bng Miêu 71
Hình 6.17. Biu  tui Ar-Ar ca sericit  H Gn và Núi Km 75
Hình 6.18. Bn  khu vc Kon Chro 80
Hình 6.19. Hàm lng vàng t qung gc và sa khoáng  nút qung Kon ChRo 81
Hình 6.20b. Biu  tui Ar-Ar ca các khoáng vt phlogopit, sericit, fuchsite 87
Hình 6.21. Biu  hàm lng vàng gc m m Kon Yang 88
Hình 6.22. Sa cht m vàng Tà Nng 92
Hình 6.23. Biu  hàm lng vàng m Tà Nng 100
Hình 6.24. Biu  tui Ar-Ar ca sericit m vàng Tà Nng 101
Hình 6.25. Biu  tng quan gia hàm lng Hg trong vàng (%) 102
Hình 6.26. Bn a cht khu vc m qung Cu-Mo Núi Bà 111
Hình 7.1.c m phân b REE chun hóa theo chondrit C1 trong plagioclas 158
x
Hình 7.2. So sánh phân b REE các bao th zircon trong saphir sa khoáng ak Tôn,
ak Long và trong ruby Yên Bái 161
Hình 7.3. Phân b REE ca bao th columbit trong saphir ak Tôn 163
Hình 7 4.ng ng tr cacbonic theo s liu ca Span và Wagner (1996) 168
Hình 7.5. Thành phn spinel trong sa khoáng ak Tôn. 169
Hình 7.6. Thành phn felspat trong sa khoáng ak Tôn 173
Hình 7.7. Phân b REE trong turmalin 174
Hình 7.8. So sánh zircon trong sa khoáng và zircon bao th 177
Hình 7.9. Hình nh BSE ca các bao th mu saphir DLS 2039 184
Hình 7.10. Bn a hình vùng ak Nông, tnh ak Lak 195

Hình 8.1. Bn  phân b các m kim cng trên th gii 199
Hình 8.2. Bn  các khu vc ãi mu trng sa 216
Hình 8.3. Biu  MgO trong granat trng sa  các khu vc . 251
Hình 8.4. ng quan Al
2
O
3
-Mg/(Mg+Fe2)trong granat trong các khu vc 252
Hình 8.5. Tng quan CaO-Mg/(Mg+Fe2) trong granat trong các khu vc 253
Hình 8.6. Biu  MgO trong ilmenit trng sa  các khu vc 254
Hình 8.7. Tng quan MgO-TiO
2
trong ilmenit trong các khu vc 255
Hình 8.8. ng quan Al
2
O
3
-TiO
2
trong ilmenit trong các khu vc 256
Hình 8.9. Tng quan Al
2
O
3
-MgO trong ilmenit trong các khu vc 257
Hình 8.10. Tng quan Cr
2
O
3
-MgO trong ilmenit trong các khu vc 258

Hình 8.11. Biu  Cr
2
O
3
trong cromspinel trng sa  các khu vc 259
Hình 8.12. Tng quan TiO
2
-Cr
2
O
3
trong cromspinel trng sa các khu vc 260
Hình 8.13. Tng quan MgO-Cr
2
O
3
trong cromspinel trng sa các khu vc 261
Hình 8.14. Tng quan Al
2
O
3
-Cr
2
O
3
trong cromspinel trng sa các khu vc 262
Hình 8.15. Thành phn pyroxen khu vc III, IX trong h to Cr
2
O
3

-Al
2
O
3
263
Hình 8.16. Thành phn pyroxen khu vc III, IX trong h to Na
2
O - Al
2
O
3
263
Hình 8.17. Thành phn pyroxen khu vc III, IX trong h to FeO- Al
2
O
3
. 264
xi
DANH MC NH TRONG BÁO CÁO (PHN II)
Trang
nh 6.1. Th siêu mafic trong khu vc ak Sa 26
nh 6.2. Kho sát lò khai thác vàng m Bãi Gió 31
nh 6.3. Qung pyrotin+chalcopyrit m Bãi Gió, ak Sa 31
nh 6.4.im khai thác granit Ngk T có cha khoáng hoá Cu-Mo 43
nh 6.5. Mu qung sulfur trong má Ngk T 43
nh 6.6. Qung thch anh sulfur  m vàng ak Ri Pen (ak Tô-Kon Tum) 50
nh 6.7.ai mch lamprophyr  m vàng ak Ri Pen (ak Tô-Kon Tum) 50
nh 6.8. Quang cnh bãi khai thác vàng  Núi Km-m vàng Bng Miêu 73
nh 6.9. Kháo sát im qung H Ráy-m vàng Bng Miêu 73
nh 6.10. ai mch lamprophyr  Cu Hà Ra-Kon Chro 82

nh 6.11.ai mch lamprophyr  Kon Fam-Kon Chro 82
nh 6.12.ai mch granit porphyr khu vc S’Ró-Kon Chro 83
nh 6.13.ai mch song song gia granit porphyr và diaba porphyrit  khu vc SRo’
83
nh 6.14a.c m thch hc ca minet khu vc Kon Fam. Mu DL-147 84
nh 6.15. Kho sát ngoài thc a m l Kon Yang 91
nh 6.16. Kho sát ngoài thc a ti m l Kon Yang 91
nh 6.17. Granit porphyre xuyên ct vào cát bt kt Jura trên ng vào m Tà Nng
100
nh 6.18. Kho sát m l trên i Trng Sim 106
nh 6.19.ai mch diaba khu vc Trng Sim-Phú Yên 106
nh 6.20. i khoáng hoá sulfur nm trong ryolit và granit porphyr  TX Tuy Hoà109
nh 6.21.i khoáng hóa sulfur  gn TX Tuy Hoà 109
nh 6.22. Mch qung molipden–ng trong granitoid Hòn Sn Nha Trang 122
nh 7.1. Saphir trong laterit ak Tôn 144
nh 7.2. Saphir á Bàn, Hàm Thun Bc, Bình Thun 144
nh 7.3. Saphir c khai thác trong i laterit hóa ak Tôn 145
nh 7.4.im khai thác saphir á Bàn-Bình Thun 145
xii
nh 7.5. Tính phân i trong saphir ak Tôn 146
nh 7.6. Các bao th môi trng to khoáng c trng trong saphir sa khoáng. 164
nh 7.7. Quang cnh a cht m Ea Sô-ak Lak 179
nh 7.8. Mi quan ha cht ti vt l moong khai thác pegmatit 179
nh 7.9. Corindon trong gneis  m Ea Sô-ak Lak 180
nh 7.10a. Tinh th corindon trong pegmatit  m Ea Sô-ak Lak 180
nh 7.11. Saphir t m pegmatit Ea Sô b bm bi mng khe nt 181
nh 7.12. Ruby trong sapfascorite  Kon Tum 188
nh 7.13. Thành phn ca Sapfascorite gm saphirin, fassaite 188
nh 8.1. Almandin có b mt gm mòn trong i biu sinh (v phong hoá). Mu TN-
39a, khu vc V 224

nh 8.2. Picroilmenit ngun gc kimberlit. Mu K-1793 (t su tp ca Phm Bình và
nnk, 1997). Khu vc I 224
nh 8.3. Spinelit có b mt b gm mòn magma mnh m. Mu K-4234 225
nh 8.4. Mnh b mt cromdiopsit. Mu TN-36, khu vc ming núi la Hàm Rng-
Pleiku-Gia Lai 225
nh 8.5. Các thành to bin cht (eclogit?) mt ct Vn Lem 279
nh 8.6.c m thch hc ca eclogit (?)  Vn Lem. 279
1
Chng VI
U KIN HÌNH THÀNH VÀ QUY LUT PHÂN B VÀNG
VI.1. CÁC KIU M VÀNG VÀ C IM PHÂN B.
VI.1.1. Vn  phân chia và h thng hóa các m vàng.
Trong nghiên cu sinh khoáng, vic phân chia và h thng hóa các m khoáng
sn là công vic cn phi tin hành. Cho n nay, cha có s thng nht v phân chia
và h thng hóa các m khoáng sn trên th gii cng nh  Vit Nam. iu ó gây
không ít khó khn cho vic liên kt, i sánh tài liu. Tuy nhiên, ây là mt vn  có
ni dung rt rng, không th bàn n mt cách ngn gn và n gin trong mt  tài
có ni dung tng i hp, ch yu bàn n sinh khoáng vàng  tài này. Vì th
trong phn này, chúng tôi nêu mt cách tóm tt nhng nét chính, ch yu là gii thiu
mt s cách phân loi và h thng hóa mii vi các m khoáng sn vàng ng i
ph bin trong vn liu th gii mà  tài có th tip thu, chn lc và tin hành phân
chia qung hóa vàng trên lãnh th MT&TN mt cách tng i hp lý.
Trong nhng nm gn ây, trong vn liu th gii ph bin cách phân loi và h
thng khoáng sn vàng theo kiu m. Kiu mc hiu là m hay m khoáng sn
có nhng nét chung v ngun gc a cht, thành phn vt cht, môi trng nh v
qung và bi cnh hình thành. ôi khi, các yu t vc m hình thái thân qung
cng c a vào nh là mt tiêu chí phân loi. Trong t nhiên, vàng vi t cách là
khoáng sn thuc 2 kiu: m vàng thc th và m vàng i kèm. Tuy nhiên, vi iu
kin k thut công ngh hin nay, khái nim vàng i kèm ch là tng i. Trong các
n liu th gii gn ây, xut hin nhiu kiu m phc hp, trong ó vàng cng có

giá tr kinh t không thua kém các khoáng sn cng sinh khác. Vì th, có nhng tên
kép nh m Cu-Mo-Au, Sb-Au, Pb-Zn-Au, Au-Pt-U
Hin nay có rt nhiu s  phân loi các thành to vàng. Mi tác gi hoc
nhóm tác gi la chn các tiêu chí khác nhau cho bng phân loi ca mình. Chng hn
nh s  ca Boyle (1979) da trên hình dng ca các thân qung, t hp cng sinh
các khoáng vt, các á cha qung và tui thành to. Bache (1997) a ra s  phân
loi các thành to vàng gm 3 kiu: (1) Kiu núi la-trm tích trc to núi; (2) Kiu
2
núi la-pluton sau to núi; (3) Các thành to dng mnh vn. Poulson (1995) phân loi
các thành to vàng da trên v trí trong v t nhit dch sâu n nhit dch nhit 
thp gn mt. Robert và nnk (1997)  ngh phân chia ra 16 loi thành to vàng da
trên v trí a cht, dng khoáng hoá, bin i th sinh và t hp khoáng Các loi này
li c phân chia nh hn ra các ph kiu ph thuc vào cu trúc khng ch các
mch vàng bc gm các mch thch anh liên quan vi batholit, các mch nm trong á
lc, trong turbidite và các mch trong thành h st.
 Liên Xô a s các nhà a cht áp dng phng pháp phân chia theo các
thành h qung tc là theo các t hp cng sinh khoáng vt (Sneidunov, 1949;
Petrovskaia, 1948, Kuznexov, 1972; Smirnov, 1986 ). Cách phân loi này thng
c các nhà a cht Vit Nam áp dng trong nhiu nm nay.
 Trung Quc s  phân loi các thành to vàng thng da trên thành phn
thch hc các á vây quanh, chng hn nh chia ra các thành to vàng trong á granit,
trong á núi la, trong á trm tích (Tu, 1990, 1994; Nie, 1997 ). Cách phân loi này
tuy n gin, d s dng, nhng cho ít thông tin, c bit i vi vic tng hp và d
báo trin vng trên phm vi rng.
Qua ây ta có th thy, vic phân loi các kiu thành to vàng rt phc tp và
a dng, mt trong nhng nguyên nhân ca tình trng này, theo chúng tôi, có l là do
a phn các m qung vàng phân b nhng khu vc rt xa ni chúng c tách ra
di dng các dung dch t các magma m, hay nói mt cách khác dung dch mang
vàng tách ra  mt ni nhng lng ng thành các m vàng li  mt ni khác, ôi khi
nm rt xa ni nó sinh ra. Ngoài ra trong quá trình vn chuyn n v trí tích t, ngoài

lng vàng sn có, các dung dch (các fluid) có th còn cun hút thêm vàng t các á
mà chúng thm thu qua (ôi khi lng vàng này li chim phn ch yu  hình
thành nên m). Chính vì vy các m qung vàng mà chúng ta quan sát thy ôi khi có
ngun gc rt phc tp, vic tách bch chúng mt cách áng tin cy  i n kt lun
rng chúng liên quan ngun gc vi khi xâm nhp này hay phc h phun trào khác
là vn  rt nan gii và cng là mc tiêu mà các nhà a cht hng ti trong các công
trình nghiên cu ca mình.
Cho n nay thc s chúng ta cha có mt phng pháp nghiên cu nào ti u
cho phép gii quyt vn  nêu trên mt cách hu hiu nht. Gii pháp mà các nhà a
3
cht thng áp dng là nghiên cu kt hp tt c các yu t (a cht, kin to,
magma, thành phn vt cht, iu kin nhit ng, tui thành to ) óng vai trò ch
o trong quá trình to nên các tích t khoáng c th  t ó i chiu, so sánh và rút
ra các kt lun v ngun gc ca chúng. Trong bi cnh nh vy khó tránh khi các
quan im ch quan, nhng nhìn chung cho n nay nhng mô hình ngun gc thành
to vàng ca nhiu nhà khoa hc ã óng vai trò rt quan trng trong quá trình tìm
kim, thm dò và khai thác loi khoáng sn này.
Di ây chúng tôi s gii thiu s lc mt vài s  trong s hàng chc s 
phân loi các thành to vàng ca các nhà a cht trong và ngoài nc.
Mt trong nhng s  phân loi ngun gc các thành to vàng c nhiu nhà
a cht phng Tây và Trung Quc áp dng là s  ca Robert Kerrich, Richard
Goldfarb, David Groves và Steven Garwin (2000).
Bn tác gi này phân chia các thành to vàng ra 6 kiu khác nhau:
1- Các thành to vàng to núi rìa hi t.
2- Các thành to vàng kiu Carlin rìa lc a hoc trong nn.
3- Các thành to vàng - bc nhit  thp liên quan vi các cung.
4- Các thành to vàng ng - porphyre cung i dng n cung lc a.
5- Các thành to kiu ng - vàng oxit st phi to núi (anorogenic) n to núi
mun.
6- Các thành to sulfur c xít giàu vàng nm trong á núi la bin nông n

các thành to trong á trm tích thoát khí (sedex deposits).
Các thành to vàng to núi hình thành gn rìa hi t c trng bi s va chm
trc tuyn hoc xuyên chéo gia các a khi vi lc a (terrane to continent) hoc
gia các a khi vi a khi (terrane to terrane).
Các thành to vàng kiu carlin hoc tng t carlin phân b rìa hi t i
dng - lc a hoc  cung sau (back arc) trong nn. Các thành to vàng - ng, vàng
- bc nhit dch nhit  thp phát trin trong các cung magma rìa hi t i dng -
i dng n i dng - lc a. Ngc li, các thành to sulfur c xít giàu vàng
trong các á núi la và các thành to trm tích thoát khí (sedex) li phân b trong các
cung ni i dng n các cung sau i dng hay lc a. Ch có mt kiu thành to
4
vàng không liên quan vi rìa hi t là các thành to vàng - ng oxit st. Kiu thành
to này c xem nh có liên quan v mt không gian và thi gian vi các hot ng
magma to núi mun hoc phi to núi trong nn.
Các thành to vàng to núi có nhng c im c bn sau:
- Liên quan vi các s kin to núi có tính tng trng lc a, ch yu là vào
chu k m rng i lc a hay trong chu k t hp các i lc a.
- Phân b ch yu trong các cu trúc xuyên thch quyn hoc trên ranh gii
kin to ca các khi núi la - pluton hoc trm tích b bin cht.
- Khoáng hoá xy ra ng thi hay sau các nh im ca quá trình bin cht và
giai on mun trong phm vi thi on ln ca các i to núi to nên s tng trng
m rng ca mt hay nhiu khi a di.
- Phân b các i có các quá trình a cht ln ã hoàn chnh vi các ch s v
thch hc, bin dng và trình  bin cht phn ánh môi trng to núi.
- a s các tnh sinh khoáng quy mô ln u nm trong tng bin cht phin
lc.
- Các thành to khoáng b khng ch bi cu trúc và có liên quan vi các t
gy bc hai hoc các t gy nhánh bc cao hn ca các t gy xuyên thch quyn.
- T hp khoáng vt th sinh trong tng phin lc bao gm thch anh,
carbonat, mica (±anbit), clorit và pyrit (± syenit, turmalin).

- Tn ti mt t hp nguyên t tách bit so vi các loi hình thành to khác c
trng bi s làm giàu các nguyên t nh Au, Ag (± As, Sb, Te, W, Mo, Bi, B) và
ng i nghèo Cu, Pb, Zn, Hg và Tl so vi chun nn. Sb và Hg giàu hn trong các
b phn nhit  thp thuc giaion cui ca các thành to này.
V mt không gian, các thành to vàng to núi thng liên quan vi các cu
trúc xuyên v bc mt, ngn cách gia các a khi hoc là nhng cu trúc ranh gii
gia các n v kin to hoc kin to a tng (Wyman và Kerrich, 1988, 1990;
Colvin, 1989; Grove và Foster, 1991; Goldfarb et al, 1993).
Fluid to qung có  mui < 6% ng lng NaCl, CO
2
, ± CH
4
, ± N
2
, ± H
2
S.
Fluid có hàm lng Cl thp nhng hàm lng S khá cao, iu này phn ánh mt thc
t là fluid bin cht c to thành trong v vi ~ 60 ppm Cl và ~ 1000 ppm S. Các
5
bao th fluid nguyên sinh gm: (1) H
2
O - CO
2
; (2) giàu CO
2
, hàm lng CH
4
thay i,
H

2
O vi lng nh; (3) H
2
O hai pha (lng - khí).
Các thành to vàng kiu Carlin hoc tng t Carlin là kiu m mi c quan
tâm nghiên cu mnh trong nhng nm cui ca th k XX và c trình bày trong
hàng lot n phm (Arsadi et al., 2000; Harris, 1989; Hofstra, 2000; Radtke, 1985;
Sazonov et al., 1999; Stepanov, 1993; ). Nhiu m thuc loi này có quy mô ln và là
nhng i tng khai thác mnh m và có hiu qu. Nhng ví dn hình: Carlin,
Cortez, Bell (Nevada); Knoxwille, New-Idria (California), Hemlo (Canada);
Dongbaishan, Lianchecum, Zimudang (Trung Quc), Alsar (Macedonia), Zashuran
(Iran); Vorontsovskoe (Ural), Kuchus, Galkhaya, Svetloe (Yakutia); Tas-Yuryakh
(Khabarovsk), Konchoch, Djalama (Trung Á); Unegen-Del (Mongolia) [Borisenko
et al., 2004]. Hn 100 t khoáng kiu carlin c phát hin  các tnh Basin bc và
Range  tây nc M. Chúng có tr lng trc khai thác trên 4.800 tn Au vi hàm
lng t 1 n 2g/t.
Kiu m Carlin nhiu khic hiu ng ngha vi kiu m vàng-thy ngân
nhit  thp và các m có khoáng hóa Au-Sb-Hg, Au-sulfur, Au-As, “vàng siêu mn”
hay còn c gi là m nhit dch-núi la, vin nhit hoc trm tích-nhit dch. Các
m kiu Carlin (Au-Hg) có nhng c trng chính nh sau:
- a hóa qung: Au, Ag, Hg, Sb, As (ch yu); Tl, Te, Ba, Cu, Pb, Zn±Mo, W
(th yu), Rb, Cs, V, Co (him).
- Thành phn khoáng vt: vàng siêu mn (thng là cha thy ngân), pyrit cha
As, arsenopyrit, cinnabar, realgar, orpigment, cinnabar, stibinite, sphalerit cha Hg,
khoáng vt cha Tl, carbonat, barit, thch anh dng chalcedony
- Nhit  thành to thp: Tích t qung trong các thành to kiu Carlin  bc
Nevada din ra trong khong nhit  t 180 n 250
0
C,  sâu khong 2,5 n 6,5km,
 mui thp < 8% ng lng NaCl, CO

2
- (< 10 % mole) và fluid mang H
2
S.
- Bin i á vây quanh qung xy ra trong iu kin nhit  thp: argilit hóa
á silicat, silic hóa á carbonat và lisvenit hóa á mafic và siêu mafic.
- Cu trúc thân qung c trng bi các i bin cht trao i, vng mt hoc
phát trin yu t mch.
6
Mc dù có nhng c trng gn gi v khoáng vt, a hóa, bin i gn
qung , các m kiu Carlin (Au-Hg) c hình thành trong nhng bi cnh kin to
rt khác nhau - thng liên quan ngun gc vi các t hp magma kiu cung o, rìa
lc a tích cc và magma ni mng. Chúng thng t hp vi các kiu m khác.
Theo [Borisenko et al., 2002] có th phân bit c 4 dãy ngun gc trong ó có 4
kiu m Au-Hg nh sau:
- Vàng-sulfur (Au-Pb-Zn)  Vàng-bc (Au-Ag)  Vàng-Arsen-thy ngân
(Au-As-Hg)  Thy ngân-antimon (Hg-Sb);
- Vàng-sulfur (Au-As)  Vàng-antimon-thy ngân (Au-Sb-Hg); Thy ngân-
Antimon (Hg-Sb);
-ng-molipden (Au) porphyr (Cu-Mo-Au)  Vàng-bc-tellur (Au-Ag-Te) 
vàng-tellur-thy ngân (Au-Te-Hg)  Thy ngân (Hg-Sb);
- Vàng-ng-skarn (Au-Cu-Sk)  Vàng-ng-thch anh dng mch (Au-Cu-
Q)  Vàng-ng-thy ngân (Au-Cu-Hg)  Thy ngân (Hg-Sb).
Có nhng quan m khác nhau v ngun gc khoáng hóa Au-Hg:
- S chng gi qung Sb-Hg lên các khoáng hóa vàng sm hn.
- Các m Au-Hg là kiu m Sb-Hg in hình trong ó Au xut hin do c ly
tá vây quanh.
- Các m Au-Hg là nhng m vàng nhit  cao-trung bình trong ó các t hp
khoáng Ag, Sb, Hg xut hin  giai n nhit  thp kt thúc quá trình nhit dch.
- M Au-Hg là m nhit dch nhit  thp c hình thành  mc gn b mt

ca h thng magma-qung thuc các kiu khác nhau.
Các thành to vàng - ng porphyre: Các thành to kiu porphyre là ngun
cung cp ng và molipden hàng u th gii, tuy nhiên nhiu m trong ó li cha
mt lng vàng bc áng k. Các thành to porphyre giàu vàng phân b c trong môi
trng to núi, cung o i dng và c trong môi trng lc a. Các khu vc in
hình v kiu thành to ng porphyre cha vàng hình thành trong môi trng lc a
bao gm Min Trung Ande, Tây M, Papua New Guinea-Iran - Java. Trong khi ó
kiu thành to trên cung o núi la li phân b dc theo Tây Thái Bình Dng.
Thành to porphyre giàu vàng ln nht gm Grasberg, Indonesia (1599 tn Au);
7
Bingham, Utah (933 tn); Panguna, Papua New Guinea (766 tn), m Dikindi ca
Philipin.
Nhng c im c bn ca kiu thành to này bao gm:
- S có mt các xâm nhp to ngun (causative intrusions) thành phn trung
tính n felsic, ng kính nh (< 2 km).
-  sâu phân b nh thng 1 n 4 km.
- Các xâm nhp có cu to porphyre, trong ó các ban tinh felspat, thch anh và
mafic nm trong phn nn ht nh n aplit.
- Xâm nhp mang tính a pha, mi pha có th là trc, ng hoc sau qung.
Giai on diastremes mun là giai on rt c trng  các cung núi la Tây Thái
Bình Dng.
- S bin i nhit dch a k liên quan vi mi xâm nhp riêng bit.
- Các quá trình bin i và khoáng hoá b khng ch bi các i dp v phát
trin c trong các xâm nhp porphyre c trong các á vây quanh.
- Quá trình bin i nhit dch tin trin t dng silicat kali và propilit sm n
sericit và acgilit trung gian.
- Các khoáng vt sulfur và oxit thay i t bornit-magnetit sm thông qua
chalcopyrit-pyrit n pyrit-hematit, pyrit-enargit hoc pyrit-bornit mun.
- Quá trình bin i sm và khoáng hoá ng din ra do các fluid magma cha
30-40% ng lng NaCl, trong khong nhit  400- 600

0
C. Fluid liên quan ti quá
trình bin i và khoáng hoá mun b hoà loãng hn (<15% ng lng NaCl) và 
nhit  thp hn (200 – 400
0
C).
Theo [Sotnikov et al., 2004], các m Cu-Mo-(Au) porphyr có th xut hin
trong nhiu thi k khác nhau, song tp trung nht và có ý ngha nht là Mesozoi và
Kainozoi. ai sinh khoáng tây Thái Bình Dng, trong ó có lãnh th Vin ông-
Nga, ông Trung Quc, Philippin, Indonesia, Papua New Guinea, New Zealand các
m Cu-Mo-(Au) có tui hình thành t 230 n 1 triu nm, trong ó ghi nhn c 2
pik quan trng: Permi-Trias (250-230 tr.n.), Jura-Kreta (160-110 tr.n.).
V bi cnh kin to, các m Cu-Mo-(Au) thng xut hin trong cu trúc c
hình thành liên quan n hot ng hút chìm. Tuy nhiên, cng có nhiu m xut hin
8
trong bi cnh ni mng. Theo Sillitoe (1993) các thành to porphyre c hình thành
hoc trong ch  kin to xit ép hoc trong ch  tách dãn ca c hai kiu cung o
i dng và lc a.
Muller, Grove (1993) và Sillitoe (1997) cho rng có mt mi liên quan trc tip
gia các á núi la giàu K vi s hình thành các thành to ng porphyre giàu vàng và
nhit dch nhit  thp. Bên cnh ó, nhiu nhà nghiên cu khng nh rng trng thái
ôxy hoá cao ca các magma porphyre dn n vic làm giàu các kim loi qua s bão
hoà hi nc ca các dung th ang kt tinh.
Các thành to porphyre và nhit dch nhit  thp liên quan vi xâm nhp
thng phân b dc theo các t gy trt bng và hng ca chúng hoc gn song
song hoc vuông góc vi cung magma. Ví d v các i t gy song song vi cung
magma khng ch v trí phân b ca các thành to khoáng có th thy  Philippine, 
h t gy West Fissure-Domeyco, Chile. V loi t gy ct chéo cung có th nêu ra
nh h a hào Bulolo  Papua New Guinea và các thành to khoáng ct qua cung 
Ande.

Các thành to Cu-Au oxit st ngày nay c xác nhn nh mt kiu thành to
khoáng có ngun gc mun (epigenetic) b khng ch bi các cu trúc. Các thành to
kiu này c hình thành trong môi trng kin to cng dãn có tui ph bin là
Paleoproterozoi n Mesoproterozoi.
Ví d v kiu thành to này là Olimpic Dam vi tr lng qung khong 2000
tr.tn, hàm lng 1,6% Cu; 0,6g/t Au phân b thm Stuart, Nam Australia. Mt ví d
khác là Ernest Henry vi 167 tr.tn qung, 1,1% Cu; 0,5 g/t Au  tnh Cloncurry thuc
Queensland
Khác vi thành to kiu porphyre, các thành to Cu-Au oxit st không nm
trong hoc bên cnh các thân xâm nhp ngun.
Các thành to sulfur c xít giàu vàng nm trong á núi la và trm tích thoát
khí hình thành  áy bin do s kt hp gia quá trình nhit dch magma vi quá trình
trm tích. Chúng ph bin trong các chui thành to núi la và trm tích-núi la có
tui thay i t 3,4 t nm nh  nn Pilbara, Tây Australia n các thành to sulfur
hin i  các sng i dng, các dãy núi ngm  các cung và cung sau.
9
Nn tng ca các thành to sulfur c xít là các thân á núi la dng va nm
di áy bin mt vài trm mét. Các thân á núi la này, c bit là  phn ven rìa ca
chúng, c trng bi s bin i nhit  cao khá mnh m và ó là mt b phn
không th thiu ca các th bin i dng phin trên din rng, cu to ch yu t
epidot, albit và thch anh. V mt thành phn, các i bin i này là nhng i ra
la kim loi vi s bin ci mnh m các kim loi kim, kim th và silic. Nm bên
trên va xâm nhp nông là ng n hoc các kênh dn b bin i c khng ch bi
các dng cu trúc và phát trin m rng lên phía áy bin.
Thân qung phân i t các mng mch giàu Cu n các sulfur phân lp giàu
Zn và Pb. V mt khoáng vt, a s các thành to sulfur c xít nm trong các á núi
la, khá n gin, cu to ch yu t ~90% pyrit vi chalcopyrit, sphalerit và galenit.
Cho n nay, có s thng nht phân chia các thành to ang mô t thành hai nhóm,
da vào ngun kim loi: Cu-Zn và Zn-Pb-Cu.
 Liên Xô và ngày nay là Liên bang Nga có khá nhiu s  phân loi các

thành to vàng. Nhìn chung cách phân loi ca các nhà a cht Nga có phn khác bit
i vi các nhà a cht phng tây. Nu nh các nhà a cht phng tây xp sp các
thành to vàng da trên c s các s  kin to mng thì các nhà a cht Nga li tp
trung s chú ý ca mình vào c ch thành to hoc thành phn vt cht ca các kiu
m riêng bit  tng hp trong các bng phân loi ca mình. Chng hn, a phn các
nhà a cht Nga phân bit hai nhóm ln: ni sinh và ngoi sinh. Trong các nhóm ln
ó li tip tc phân bit các nhóm nh hn, chng hn nh nhóm ngun gc magma,
ngun gc bin cht, ngun gc trm tích Chi tit hn, các bng phân loi li c
chia ra các thành h khác nhau da trên t hp các khoáng vt hoc kim loi trong mi
kiu m.
 có th so sánh gia hai xu th phân loi va nêu, chúng tôi xin gii thiu
mt trong nhng s  khá thnh hành  Liên Xô ó là s  ca hai tác gi Volfson
F.E và Drujunin A.V (1982). Theo các tác gi này các thành to vàng có th chia ra
các kiu ngun gc và công nghip chính sau ây:
- Các thành to nhit dch nhit  cao, trung bình và thp, trong ó phân bit
mt lot thành h.
- Các thành to cui kt vàng bin cht.