(Luận Văn Thạc Sĩ) Quản Lý Thiết Bị Dạy Học Ở Trường Trung Học Phổ Thông Tại Thành Phố Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương Trong Bối Cảnh Giáo Dục Hiện Nay.pdf

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT

PHAN HOÀNG VŨ

QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI THÀNH PHỐ
THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG TRONG BỐI CẢNH
GIÁO DỤC HIỆN NAY

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ

BÌNH DƯƠNG – Năm 2019


ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT

PHAN HOÀNG VŨ

QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI THÀNH PHỐ
THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG TRONG BỐI CẢNH
GIÁO DỤC HIỆN NAY

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN VĂN TRUNG

BÌNH DƯƠNG – Năm 2019


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết
quả nghiên cứu ghi trong luận văn là trung thực, được các tác giả cho phép sử dụng và
chưa từng được cơng bố trong bất kỳ một cơng trình nào khác.
Tác giả

i


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và nghiên cứu hồn thành luận văn này, tơi đã nhận
được sự giúp đỡ tận tình của nhiều tổ chức và cá nhân.
Tơi xin trân trọng cảm ơn:
- Trường Đại học Thủ Dầu Một, Phòng Sau Đại học Trường Đại học Thủ Dầu Một đã
tạo điều kiện cho tôi học tập và nghiên cứu khoa học.
- TS . Trần Văn Trung đã trực tiếp hướng dẫn tơi trong suốt q trình thực hiện
luận văn.
- Quý Thầy, Cô đã giảng dạy và hướng dẫn tơi trong suốt q trình học tập tại
Trường Đại học Thủ Dầu Một.
- Sở Giáo dục & Đào tạo tỉnh Bình Dương, cán bộ quản lí, giáo viên và học
sinh của 5 trường Trung học phổ thông là trường THPT Võ Minh Đức, THPT Chuyên
Hùng Vương, THPT An Mỹ, THPT Nguyễn Đình Chiểu và trường THPT Bình Phú
trong Thành phố Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương đã hỗ trợ cơng tác khảo nghiệm,

cung cấp tài liệu và có những ý kiến chia sẽ kinh nghiệm quý báu trong quản lý TBDH
để tôi thực hiện luận văn này.
- Bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã góp ý và tạo điều kiện tốt nhất để tơi hồn
thành luận văn.
Dù đã rất cố gắng, song luận văn vẫn có thể sẽ cịn thiếu sót. Kính mong q
Thầy, Cơ và Hội đồng chấm luận văn góp ý để luận văn được hồn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn!

ii


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. ii
MỤC LỤC ................................................................................................................... iii
DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT ......................................................................... xi
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................. 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ........................................................................... 3
3.1. Khách thể nghiên cứu ............................................................................................. 3
3.2. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................... 3
6. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................... 4
7. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................... 4
7.1. Quan điểm phương pháp luận................................................................................. 4
7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc ............................................................................ 4
7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic .................................................................................... 4
7.1.3. Quan điểm thực tiễn ............................................................................................ 5
7.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể ............................................................................. 5
7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận ......................................................................... 5

7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ........................................................... 5
7.3. Nhóm phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học ..................................... 6
8. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 6
Chương 1 ...................................................................................................................... 7
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG TRONG BỐI CẢNH GIÁO DỤC HIỆN NAY ............. 7
iii


1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ...................................................................................... 7
1.1.1. Ở nước ngoài ....................................................................................................... 7
1.1.2. Ở trong nước ........................................................................................................ 8
1.2. Một số khái niệm liên quan đề tài. ....................................................................... 10
1.2.1. Khái niệm về quản lý, quản lý giáo dục và quản lý nhà trường ........................ 10
1.2.1.1. Quản lý ........................................................................................................... 10
1.2.1.2. Quản lý giáo dục ............................................................................................. 12
1.2.1.3. Quản lý nhà trường ......................................................................................... 13
1.2.2. Khái niệm thiết bị dạy học ................................................................................. 13
1.2.3. Khái niệm về quản lý thiết bị dạy học ............................................................... 14
1.3. Lý luận về TBDH ở trường THPT ....................................................................... 15
1.3.1. Vị trí của TBDH trong q trình dạy học .......................................................... 15
1.3.2. Vai trị của TBDH trong q trình dạy học ....................................................... 16
1.3.2.1. TBDH là một bộ phận của quá trình dạy học ................................................. 16
1.3.2.2. Vai trò của TBDH trong việc đổi mới phương pháp dạy học ........................ 17
1.3.2.3. Vai trò của TBDH với việc đảm bảo chất lượng dạy học .............................. 17
1.3.2.4. Vai trò của TBDH trong việc năng cao khả năng sư phạm ............................ 18
1.3.3. Chức năng TBDH trong quá trình dạy học ở trường THPT.............................. 19
1.3.4. Nội dung TBDH trong trường THPT ................................................................ 19
1.3.4.1. Bản đồ, lược đồ, tranh ảnh. ............................................................................ 20
1.3.4.2. Mơ hình, mẫu vật thực hành, thí nghiệm ........................................................ 20

1.3.4.3. Dụng cụ thí nghiệm, thực hành ....................................................................... 20
1.3.4.4. Phần mềm ........................................................................................................ 20
1.3.4.5. Băng đĩa........................................................................................................... 21
1.3.4.6. Hoá chất........................................................................................................... 21
iv


1.3.4.7. Thiết bị dùng chung (đầu đĩa, máy tính, projector….).................................... 21
1.3.4.8. Máy móc phục vụ nghiên cứu, thí nghiệm, thực hành .................................... 22
1.3.4.9. Tài liệu, sách nghiên cứu, sách tham khảo… .................................................. 22
1.3.5. Bối cảnh giáo dục hiện nay ............................................................................... 22
1.3.5.1. Tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 ............................................. 22
1.3.5.2. Thực hiện đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo ........................ 23
1.3.5.3. Xu thế tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế ........................................................ 24
1.4. Lý luận về quản lý TBDH ở trường THPT trong bối cảnh giáo dục hiện nay ..... 25
1.4.1. Tầm quan trọng của quản lý TBDH ở trường THPT ........................................ 25
1.4.3. Nội dung quản lý thiết bị dạy học ở trường THPT ........................................... 26
1.4.3.1. Xây dựng kế hoạch quản lý TBDH ................................................................ 26
1.4.3.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý TBDH ................................................... 27
1.4.3.3. Chỉ đạo thực hiện quản lý TBDH ................................................................... 27
1.4.3.4. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch quản lý TBDH .......................... 28
1.4.3.5. Quản lý việc trang bị và tự tạo TBDH ........................................................... 28
1.4.3.6. Quản lý việc sử dụng TBDH .......................................................................... 29
1.4.3.7. Quản lý việc việc sửa chữa, bảo quản TBDH ................................................ 29
1.4.4. Những yêu cầu quản lý TBDH trong bối cảnh giáo dục hiện nay .................... 30
1.4.4.1. Đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 ................................. 30
1.4.4.2. Phù hợp với yêu cầu định hướng đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và
đào tạo ................................................................................................................. 30
1.4.4.3. Đáp ứng với xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ................................... 31
1.4.5. Vai trò của hiệu trưởng trong việc quản lý TBDH ............................................ 31

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý TBDH ở trường THPT ................... 32
1.5.1. Các yếu tố khách quan ....................................................................................... 32

v


1.5.1.1. Cuộc cách mạng khoa học công nghệ ........................................................... 32
1.5.1.2. Kinh phí trang bị TBDH ................................................................................. 32
1.5.1.3. Xu thế đổi mới phương pháp dạy học ............................................................ 32
1.5.2. Các yếu tố chủ quan........................................................................................... 33
1.5.2.1. Năng lực quản lý của hiệu trưởng .................................................................. 33
1.5.2.2. Nhận thức của CB, GV về quản lý TBDH ..................................................... 33
1.5.2.3. Ý thức trách nhiệm, kỹ năng sử dụng TBDH của học sinh ............................ 34
Chương 2 ..................................................................................................................... 36
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG TẠI THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH
DƯƠNG .............................................................................................................. 36
2.1. Khái qt về tình hình giáo dục và đào tạo tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình
Dương .................................................................................................................. 36
2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng QL TBDH ở các trường THPT tại thành phố Thủ
Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................................................................. 37
2.2.1. Mục đích nghiên cứu ......................................................................................... 37
2.2.2. Nội dung nghiên cứu ......................................................................................... 37
2.2.3. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 37
2.2.3.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi .............................................................. 37
2.2.3.2. Phương pháp phỏng vấn ................................................................................. 38
2.2.3.3. Phương pháp quan sát ..................................................................................... 39
2.2.3.4. Phương pháp nghiên cứu hồ sơ, tài liệu ......................................................... 39
2.2.4. Thông tin về mẫu khảo sát ................................................................................. 39
2.2.4.1 Đối tượng khảo sát........................................................................................... 39

2.2.4.2. Nội dung khảo sát ........................................................................................... 40
2.2.4.3. Phương thức khảo sát ..................................................................................... 41

vi


2.2.5. Xây dựng thang đo ............................................................................................ 41
2.2.6. Xử lý số liệu ...................................................................................................... 42
2.3. Thực trạng TBDH ở các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình
Dương .................................................................................................................. 43
2.3.1.Thực trạng nhận thức của CB, GV và HS về vai trị của TBDH trong q trình
dạy học ................................................................................................................ 43
2.3.2. Thực trạng TBDH của các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình
Dương .................................................................................................................. 44
2.3.3. Đánh giá của CB, GV về mức độ trang bị TBDH ở trường THPT tại thành phố
............................................................................................................................. 46
2.3.4. Thuận lợi và khó khăn trong việc trang bị TBDH ở trường THPT tại thành phố
Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ......................................................................... 47
2.3.4.1. Những thuận lợi trong việc trang bị TBDH ................................................... 47
2.3.4.2. Những khó khăn trong việc trang bị TBDH ................................................... 47
2.4. Thực trạng quản lý TBDH của các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một,
tỉnh Bình Dương .................................................................................................. 47
2.4.1. Thực trạng nhận thức của CB, GV và HS về vai trò quản lý TBDH trong các
trường .................................................................................................................. 47
2.4.2. Thực trạng công tác lập kế hoạch quản lý TBDH ............................................. 49
2.4.3. Thực trạng tổ chức thực hiện quản lý TBDH của các trường THPT tại TP Thủ
Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................................................................. 50
2.4.3.1. Cơng tác tổ chức quản lý TBDH .................................................................... 50
2.4.3.2. Hoạt động bộ máy quản lý TBDH của các Trường ........................................ 52
2.4.3.3. Kết quả sử dụng thiết bị dạy học .................................................................... 53

2.4.3.4. Công tác bảo quản TBDH .............................................................................. 55
2.4.4. Thực trạng công tác chỉ đạo quản lý TBDH...................................................... 57
2.4.5. Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá quản lý TBDH .................................... 58
2.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý TBDH ...................................................... 59
vii


2.6. Đánh giá chung thực trạng quản lý TBDH ở các trường THPT tại thành phố Thủ
Dầu Một, tỉnh Bình Dương. ................................................................................ 62
2.6.1. Ưu điểm ............................................................................................................. 63
2.6.2. Tồn tại ................................................................................................................ 64
2.6.3. Nguyên nhân tồn tại ........................................................................................... 64
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG THPT TẠI THÀNH
PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG TRONG BỐI CẢNH GIÁO
DỤC HIỆN NAY ............................................................................................... 67
3.1. Căn cứ đề xuất biện pháp ..................................................................................... 67
3.1.1. Căn cứ khoa học ................................................................................................ 67
3.1.2. Căn cứ thực tiễn ................................................................................................. 68
3.1.3. Căn cứ pháp lý ................................................................................................... 68
3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................................. 68
3.2.1. Đáp ứng yêu cầu phát triển đào tạo của các trường THPT tại TP Thủ Dầu Một,
tỉnh Bình Dương .................................................................................................. 68
3.2.2. Đảm bảo tính thực tiễn hoạt động quản lý GD của các trường THPT tại TP Thủ
Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................................................................. 68
3.2.3. Đảm bảo sự phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của các trường THPT tại TP Thủ
Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................................................................. 69
3.2.4. Đảm bảo sự thống nhất các biện pháp quản lý giáo dục ................................... 69
3.2.5. Đảm bảo tính khả thi của các biện pháp ............................................................ 69
3.3. Hệ thống các biện pháp quản lý TBDH ở trường THPT tại TP Thủ Dầu Một, tỉnh
Bình Dương ......................................................................................................... 70

3.3.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho CB, giáo viên, học sinh về vai trò TBDH
và QL TBDH ....................................................................................................... 70
3.3.1.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 70
3.3.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 70
3.3.1.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 72
viii


3.3.2. Biện pháp 2: Kế hoạch hố cơng tác quản lý TBDH ........................................ 72
3.3.2.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 72
3.3.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 72
3.3.2.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 74
3.3.3. Biện pháp 3: Tổ chức hệ thống bộ máy chuyên trách và có cơ chế phối hợp
trong cơng tác quản lý TBDH ............................................................................. 74
3.3.3.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 74
3.3.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 74
3.3.3.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 76
3.3.4. Biện pháp 4: Tăng cường công tác đào tạo bồi dưỡng CB, GV phụ trách các
phòng chức năng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH ................................ 76
3.3.4.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 76
3.3.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 76
3.3.4.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 77
3.3.5. Biện pháp 5: Ban hành các văn bản về định mức tiêu chuẩn, quy định, quy chế
quản lý TBDH ..................................................................................................... 77
3.3.5.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 77
3.3.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 77
3.3.5.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 78
3.3.6. Biện pháp 6: Tổ chức sử dụng hiệu quả và bảo quản, bảo dưỡng thường xuyên
TBDH .................................................................................................................. 78
3.3.6.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 78

3.3.6.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 78
3.3.6.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 80
3.3.7. Biện pháp 7: Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá và rút kinh
nghiệm trong việc quản lý TBDH ....................................................................... 80

ix


3.3.7.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 80
3.3.7.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 81
3.3.7.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 81
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý TBDH trong nhà trường ...................... 82
3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............................. 82
3.5.1. Mục đích khảo nghiệm ...................................................................................... 82
3.5.2. Đối tượng khảo sát............................................................................................. 82
3.5.3. Xây dựng thang đo ............................................................................................ 82
3.5.4. Kết quả khảo nghiệm ......................................................................................... 83
Tiểu kết chương 3 ........................................................................................................ 87
1.Kết luận..................................................................................................................... 88
1.1 Về mặt lý luận........................................................................................................ 88
1.2 Về mặt thực tiễn .................................................................................................... 88
2. Khuyến nghị ............................................................................................................. 89
2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo .......................................................................... 89
2.2. Đối với các trường đại học có ngành học Sư phạm ............................................. 89
2.3. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Dương...................................................... 89
2.4. Đối với đội ngũ cán bộ quản lý trường THPT ..................................................... 90
2.5. Đối với HS trong nhà trường ............................................................................... 90
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 91

x

DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
NỘI DUNG

STT

CHỮ VIẾT TẮT

1

Bộ giáo dục và đào tạo

BGD&ĐT

2

Ban giám hiệu

BGH

3

Cán bộ quản lý

CBQL

4

Công nghệ thông tin

CNTT

5

Cơ sở vật chất

CSVC

6

Cán bộ - nhân viên

CB-NV

7

Đồ dùng dạy học

ĐDDH

8

Giáo viên

GV

9

Giáo dục

GD

10

Hiệu trưởng

HT

11

Học sinh

HS

12

Khoa học kỹ thuật – cơng nghệ

KHKT-CN

13

Thiết bị dạy học

TBDH

14

Phương pháp dạy học

PPDH

15

Phó hiệu trưởng

P.HT

16

Phương tiện dạy học

PTDH

17

Quản lý

QL

18

Quản lý giáo dục

QLGD

19

Quá trình dạy học

QTDH

20

Sách giáo khoa

SGK

21

Sở giáo dục và đào tạo

SGD&ĐT

22

Trung học cơ sở

THCS

23

Trung học phổ thông

THPT

xi

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Khảo sát về CBQL, CB phụ trách TBDH và giáo viên ........................... 40
Bảng 2.2: Khảo sát về học sinh (N=1000) ................................................................ 40
Bảng 2.3: Quy ước về xử lý số liệu của đề tài .......................................................... 41
Bảng 2.4: Ý kiến đánh giá của GV, CB về vai trị của TBDH trong q trình dạy học
................................................................................................................................... 43
Bảng 2.5: Ý kiến của HS về vai trò TBDH trong quá trình dạy học ........................ 43
Bảng 2.6: Đánh giá của CB, GV, HS về TBDH được trang bị ở các trường THPT 44
Bảng 2.7: Đánh giá của CBQL, CB, GV về mức độ đáp ứng các TBDH cho việc đổi
mới nội dung chương trình SGK và phương pháp dạy học ...................................... 46
Bảng 2.8: Ý kiến của CB, GV về vai trò của quản lý TBDH trong nhà trường ....... 48
Bảng 2.9: Ý kiến của HS về vai trò của quản lý TBDH trong các nhà trường ........ 48
Bảng 2.10: Ý kiến của CB, GV về công tác lập kế hoạch quản lý TBDH ............... 49
của các trường THPT tại TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. ................................ 49
Bảng 2.11. Ý kiến của CBQL, CBTB, GV về việc quản lý sử dụng TBDH ở các
trường THPT tại TP TDM, tỉnh Bình Dương. .......................................................... 50
Bảng 2.12: Ý kiến của CB, GV về hoạt động bộ máy quản lý TBDH ..................... 52
Bảng 2.13: Ý kiến của CB, GV, HS về kết quả sử dụng TBDH .............................. 53
Bảng 2.14: Ý kiến của HS về kết quả sử dụng TBDH ............................................. 54
Bảng 2.15: Ý kiến của CB, GV về mức độ bảo quản TBDH ................................... 56
Bảng 2.16 Ý kiến của GV, CB về công tác chỉ đạo quản lý TBDH trong nhà trường
................................................................................... ………………………………57
Bảng 2.17: Ý kiến của CB, GV về công tác kiểm tra, đánh giá trong hoạt động quản
lý TBDH ................................................................................................................... 58
Bảng 2.18: Ý kiến của CB, GV về những yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý TBDH
................................................................................................................................... 61
Bảng 2.19: Ý kiến của CB, GV về việc hiệu quả quản lý TBDH ............................ 62
Bảng 3.1: Ý kiến CB, GV về sự cần thiết của các biện pháp đề xuất ...................... 83
Bảng 3.2: Ý kiến CB, GV về tính khả thi của các biện pháp đề xuất....................... 84

xii


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Các yếu tố quản lý giáo dục .................................................................... 11
Sơ đồ 1.2: Mối quan hệ giữa các thành tố của quá trình dạy học ............................. 17
Biểu đồ 3.1: Kết quả khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp . 86

xiii


TÓM TẮT
Đề tài nhằm khảo sát và đánh giá thực trạng Quản lý thiết bị dạy học ở trường
trung học phổ thơng tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương trong bối cảnh
giáo dục hiện nay, từ đó đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả QL TBDH ở
các trường THPT tại tỉnh Bình Dương. Đề tài sử dụng kết hợp hai phương pháp nghiên
cứu, đó là phương pháp nghiên cứu lý luận và phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
Luận văn đã thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu và đạt được những quả sau:
Góp phần làm rõ cơ sở lý luận của việc QL TBDH ở các trường phổ thông.
Khảo sát, đánh giá thực trạng về TBDH và công tác QL TBDH; thực trạng QL việc
xây dựng, mua sắm, trang bị, sử dụng và bảo quản TBDH.
Tìm ra được những thuận lợi, khó khăn và ngun nhân của những bất cập
và hạn chế trong công tác QL TBDH ở các Trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một,
tỉnh Bình Dương.
Với các nguyên nhân cơ bản về thực trạng và công tác QL TBDH ở các
trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương hiện nay để xây dựng các
biện pháp QL TBDH có hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tiễn, nhằm góp phần
đổi mới PPDH và nâng cao chất lượng dạy học trong bối cảnh giáo dục hiện nay.
Đề tài cũng khảo sát được thực trạng việc trang bị thiết bị dạy học tối thiểu
phục vụ cho hoạt động dạy học và việc sử dụng TBDH trong quá trình dạy học ở các

trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một để thực hiện các biện pháp và phương pháp
quản lý TBDH phù hợp.đồng thời nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý nhằm
nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH để có một tầm nhìn bao quát và sâu sắc.
Đề tài nghiên cứu thực trạng TBDH, thực trạng quản lý TBDH các trường
THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương để thấy được công tác quản lý
TBDH mà các nhà trường đã và đang sử dụng nhưng hiệu quả và chất lượng quản lý
chưa cao; kỹ năng sử dụng TBDH của GV, HS ở mức độ chưa tốt; tìm ra những nguyên
nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan dẫn đến tình trạng trên. Từ đó đề ra các các
biện pháp quản lý TBDH đồng bộ, thường xuyên, triệt để và vận dụng phù hợp giữa
lý luận với thực tiễn cũng như đề xuất được các biện pháp quản lý TBDH của các

xiv


trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương trong bối cảnh giáo dục
hiện nay.

xv


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII đã khẳng định:
“Tăng cường cơ sở vật chất (CSVC) cho các trường học là một yếu tố rất quan trọng
để nâng cao chất lượng giáo dục, từng bước áp dụng các phương pháp giáo dục tiên
tiến và sử dụng các phương tiện hiện đại. Cần tạo điều kiện về thời gian cũng như
phương tiện, sách báo để HS tự học. Ban hành các chuẩn Quốc gia về CSVC của các
trường như: lớp học, bàn ghế, tủ sách, đồ dùng dạy học (ĐDDH) và trang bị thí
nghiệm, thực hành tối thiểu…”
Nghị quyết số 40/2000/QH có nêu: “Đổi mới chương trình sách giáo khoa,

phương pháp dạy học (PPDH) phải thực hiện đồng bộ với việc nâng cấp và đổi mới
thiết bị dạy học (TBDH), tổ chức đánh giá, thi cử chuẩn hóa trường sở, đào tạo, bồi
dưỡng GV và công tác quản lý giáo dục”.
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020 của Đảng xác định:
“Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo
dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc
tế…”. Chiến lược còn xác định: “Đổi mới mạnh mẽ nội dung, chương trình, PPDH ở
tất cả các cấp và bậc học”.
Kế hoạch số 3614/KH-UBND ngày 22/10/2014 của UBND tỉnh Bình Dương
cũng định hướng về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo” [30].
Chính phủ nước Cộng hịa XHCN Việt Nam (2015) có nêu tại Quyết định số
58/2015/QĐ-TTg ngày 17/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ về “Quy định tiêu
chuẩn, định mức, chế độ quản lý, sử dụng máy móc, thiết bị của cơ quan nhà nước,
tổ chức, đơn vị sự nghiệp cơng lập” [5].
Có thể nói rằng, Đảng ta đã có quyết tâm rất cao trong việc đổi mới sự nghiệp
giáo dục nước nhà, do đó những người làm công tác giáo dục (GD), các nhà quản lý
giáo dục (QLGD) phải suy nghĩ, phải tìm tịi hướng đi đúng sao cho nền GD nước
nhà tiến kịp nền GD các nước tiên tiến trên thế giới.
Đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo (GD&ĐT), trong đó có đổi mới về nội
dung và phương pháp dạy học đang là mục tiêu hàng đầu của nhiều nước trên thế giới,
1


trong đó có Việt Nam. Đổi mới khơng chỉ nhằm nâng cao tính tích cực trong dạy và học
một cách toàn diện, giúp người học chủ động trong lĩnh hội kiến thức mà còn gắn với sự
phát triển của khoa học kỹ thuật, đáp ứng sự phát triển văn hóa xã hội. Muốn vậy cần
phải nâng cao, cải tiến đồng bộ các thành tố liên quan trong giáo dục, trong đó thiết bị
dạy học là một thành tố quan trọng.
TBDH được hiểu là những dụng cụ, máy móc, vật dụng cần thiết cho hoạt
động dạy và học, giúp cho quá trình nhận biết, lĩnh hội kiến thức của học sinh (HS)

được tốt hơn. Trong quá trình dạy học, các TBDH sẽ hỗ trợ rất nhiều cho công việc
của giáo viên (GV) và giúp cho HS tiếp thu kiến thức một cách thuận lợi. Có được
các thiết bị thích hợp, người GV sẽ phát huy hết năng lực sáng tạo của mình trong
cơng tác giảng dạy, làm cho hoạt động nhận thức của HS trở nên nhẹ nhàng và tập
trung hơn, tạo ra cho HS những nhận thức tích cực với mơn học, do đặc điểm của q
trình nhận thức, mức độ tiếp thu kiến thức mới của HS là tăng dần theo các cấp độ
của tri giác.
Mặt khác, khi đưa những TBDH mới hiện đại tham gia vào quá trình dạy học,
GV có điều kiện để nâng cao tính tích cực, tính tư duy độc lập sáng tạo của HS, đồng
thời HS sẽ nâng cao được hiệu quả của quá trình tiếp thu, lĩnh hội kiến thức và hình
thành kỹ năng, kỹ xảo. Ngoài ra với các TBDH mới hiện đại, GV có thể rút ngắn
được thời gian giảng giải thuyết trình để tập trung hơn vào rèn luyện phương pháp,
kĩ năng cho HS.
Vì vậy, TBDH – một trong các thành tố cơ bản của quá trình dạy học đã được
các nhà nghiên cứu quan tâm từ rất lâu và dưới nhiều góc độ khác nhau.
Thực tế hiện nay ở các trường phổ thơng trong tỉnh Bình Dương nói chung, tai
thành phố Thủ Dầu Một nói riêng, TBDH đã được trang bị khá đầy đủ và hiện đại,
đáp ứng tương đối nhu cầu dạy và học. Tuy nhiên việc sử dụng TBDH chưa hiệu quả
do nhiều nguyên nhân, vấn đề đặt ra: Làm thế nào để sử dụng TBDH hiệu quả, góp
phần đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy học?
Trong thời gian qua, có nhiều tác giả nghiên cứu vấn đề này và cũng có rất
nhiều giải pháp được đưa ra, và một trong những giải pháp đó chính là: Cơng tác
quản lý TBDH như thế nào cho hiệu quả? Ở Bình Dương nói chung, thành phố
2


Thủ Dầu Một nói riêng thì chưa thấy có đề tài nghiên cứu nào về vấn đề này, đồng
thời bản thân tơi nhận thấy thiết bị dạy học có một vai trị rất quan trọng trong
cơng tác giáo dục ở trường phổ thông đặc biệt là trong bối cảnh giáo dục hiện nay.
Đó là lý do vì sao tơi chọn đề tài: “Quản lý thiết bị dạy học ở trường trung học

phổ thông tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương trong bối cảnh giáo
dục hiện nay” làm chủ đề nghiên cứu của luận văn.
2. Mục đích nghiên cứu
Nhằm khảo sát và đánh giá thực trạng việc quản lý TBDH ở trường trung học
phổ thông (THPT) tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, đề xuất một số
biện pháp QLTBDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu đổi mới
GD trong bối cảnh hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý TBDH ở trường trung học phổ thông.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý TBDH ở các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình
Dương.
4. Giả thuyết khoa học
Trong những năm qua, công tác quản lý TBDH ở các Trường THPT tại TP
Thủ Dầu Một đã đạt được kết quả nhất định, tuy nhiên cịn có những hạn chế về nhận
thức, về sử dụng và về thực hiện các chức năng QL TBDH. Nếu nghiên cứu đánh
giá được đúng thực trạng quản lý TBDH thì đề tài sẽ đề xuất được các biện pháp quản
lý TBDH phù hợp, khả thi góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH của các trường
THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác QL TBDH ở trường THPT.
5.2. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng công tác QLTBDH của các trường
THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.

3