Bài 3 tn vi sinh thực phẩm

Bài 3: KỸ THUẬT GIEO CẤY VÀ PHÂN LẬP VI SINH VẬT
Nguyên tắc phân lập vi sinh vật
Phân lập VSV là một quá trình tách rời một loại VSV nào đó từ quần thể VSV, sau đó
gieo chúng lên bề mặt môi trường thạch dinh dưỡng chọn lọc. Sau khi ủ ở các điều
kiện thích hợp các VSV sẽ phân chia nhiều lần tạo thành những quần thể mọc riêng
biệt gọi là khuẩn lạc.
Các chủng VSV được thu nhận từ khuẩn lạc phân lập lần đầu chưa chắc đã thuần khiết
vì một khuẩn lạc có thể được hình thành bởi một hoặc nhiều tế bào, vì thế phải làm
sạch nhiều lần mới thu được chủng VSV thuần khiết.
 Nguyên tắc phân lập VSV
- Cấy dịch chứa VSV đã pha loãng trên môi trường dinh dưỡng đặc trưng.
- Nuôi trong điều kiện thích hợp cho mọc các khuẩn lạc tách biệt nhau.
- Cấy tách từ khuẩn lạc mọc tách biệt sang ống môi trường dinh dưỡng thạch nghiêng
để thu nhận chủng VSV thuần khiết.
Kỹ thuật gieo cấy vi sinh vật
Cấy giống từ môi trường lỏng sang ống nghiệm chứa môi trường lỏng.
Dùng que cấy vịng và làm theo trình tự các bước như sau:
 Ống nghiệm được cầm ở tay trái, tay phải cầm que cấy, ngón út và lịng bàn tay
của tay phải dùng để mở và giữ nút bông. Sau khi khử trùng que cấy, mở nút
bông, khử trùng miệng ống nghiệm bằng cách hơ qua ngọn lửa đèn cồn.
 Đưa que cấy đã khửu trùng vào bên trong ống nghiệm hay bình tam giác và
nhúng vào canh trường lấy một ít canh trường chứa vi sinh vật mà khơng để đầu
que cấy chạm vào thành và miệng ống nghiệm.
 Đầu que cấy có dính VSV được giữ ở khơng gian vô trùng gần ngọn lửa đèn
cồn.
 Dùng tay trái lấy ống nghiệm mới, mở nút bông, khửu trùng miệng ống nghiệm,
rồi đưa que cấy vào bên trong ống nghiệm nhúng vào canh trường và khuấy nhẹ
que cấy.
 Rút que cấy ra, hơ miệng ống nghiệm và nút bông rồi đậy lại.
 Để các ống nghiệm vào giá, đốt que cấy trên đèn cồn ngay trước khi trả về giá
để que cấy.

 Dán nhãn lên ống môi trường mới được gieo cấy: ghi tên vi sinh vật và ngày
gieo cấy.
Chú ý: Khi cấy truyền từ ống nghiệm này sang ống nghiệm kia có thể cầm hai ống
nghiệm cùng một lúc trên cùng bàn tay trái.
Cấy giống từ ống nghiệm thạch nghiêng hay môi trường lỏng sang ống nghiệm
thạch nghiêng.
Thường sử dụng que cấy vòng. Các bước tiến hành giống kỹ thuật cấy giống từ môi
trường lỏng sang môi trường lỏng, nhưng chỉ khác ở bước 4. Sau khi lấy được sinh


khối vi sinh vật vào đầu que cấy rồi, ta tiến hành đưa đầu que cấy vào trong ống
nghiệm và cấy ria theo đường dzích dzắc từ đáy ống lên.
Cấy đâm sâu trên ống nghiệm thạch đứng
Người ta sử dụng que cấy thẳng để đâm sâu vào trong môi trường thạch đứng. Các
bước tiến hành cũng tương tự, nhưng có điểm khác như sau:
 Quay ngược ống môi trường cho miệng ống nghiệm xuống dưới để tránh việc
nhiễm khuẩn lúc gieo cấy.
 Đưa ống nghiệm có vi sinh vật đâm sâu vào dọc theo ống thạch cho đến gần
đáy ống nghiệm.
Lưu ý: Khi cắm que cấy vào cũng như khi rút que cấy ra, chú ý phải giữ que cấy thẳng,
nhẹ nhàng và không làm cho môi trường bị nứt nẻ.
CÂU HỎI ƠN TẬP
1.
tắc:

Người ta phân lập VSV từ mơi trường tự nhiên dựa trên những nguyên

Vi sinh vật tồn tại trong tự nhiên ở dạng quần xã gồm nhiều quần thể các loài vi sinh
vật khác nhau. Phân lập một loài nhất định trong quần xã vi sinh vật dựa vào khả năng
phân tách các tế bào ra thành riêng lẻ trên môi trường chọn lọc.

2.
Trong một nhà máy lên men bia, do sơ ý về kỹ thuật, người ta đã làm mất
một giống nấm men có khả năng chịu được nồng độ ethanol cao. Em hãy đề xuất
các bước tiến hành phân lập giống nấm men có đặc tính trên để thu hồi và tàng
trữ nó.
3.
Trình bày phương pháp phân lập vi sinh vật bằng kỹ thuật cấy ria và kỹ
thuật pha loãng kết hợp với cấy trải.
 Kỹ thuật cấy ria trên ống nghiệm thạch nghiêng
- Bước 1: 2 ống nghiệm được cầm ở tay trái, tay phải cầm que cấy,
ngón út và lịng bàn tay của tay phải dùng để mở và giữ nút bông.
Sau khi khử trùng que cấy, mở nút bông của ống chứa vi sinh vật,
khử trùng miệng ống nghiệm bằng cách hơ qua ngọn lửa để khử
trùng.
- Bước 2: Đưa que cấy đã khử trùng vào bên trong ống nghiệm hay
bình tam giác và nhúng vào canh trường lấy một ít sinh khối vi sinh
vật mà không để đầu que cấy chạm vào thành và miệng ống nghiệm.
- Bước 3: Mở nút bông ở ống thạch cần cấy, khử trùng miệng ống
nghiệm, rồi đưa que cấy vào đáy ống nghiệm ria theo đường dzích
dzắc từ dưới kéo về hướng miệng ống nghiệm.
- Bước 4: Rút que cấy ra, đốt miệng ống nghiệm và nút bông rồi đậy
lại.
- Bước 5: Để các ống nghiệm vào giá, đốt que cấy trên đèn cồn ngay
trước khi trả về giá để que cấy.


-

Bước 6: Dán nhãn lên ống môi trường mới được gieo cấy, ghi tên vi
sinh vật và ngày gieo cấy.

 Kỹ thuật cấy ria trên đĩa thạch
- Bước 1: Lắc đều ống nghiệm nuôi cấy vi sinh vật.
- Bước 2: Khử trùng đầu que cấy trên ngọn lửa cho đến khi nóng đỏ.
- Bước 3: Mở nút bơng và khử trùng miệng ống nghiệm.
- Bước 4: Nhúng que cấy vào canh khuẩn để lấy giống.
- Bước 5: Tiệt trùng miệng ống nghiệm và để que cấy có vi sinh vật
trong không gian vô trùng.
- Bước 6: Tiệt trùng nút bông và đóng nút bơng ống nghiệm.
- Bước 7: Tay trái mở nắp Petri, tay phải cầm que cấy ria trên bề mặt
thạch.
- Bước 8: Khử trùng que cấy sau khi cấy ria xong.
 Kỹ thuật pha loãng mẫu
- Bước 1: Cân 10g (hoặc 25g) hoặc hút 10ml (hoặc 25ml) mẫu vào
bình tam giác đã có 90ml (hay 225ml) SPW.
- Bước 2: Nếu là mẫu rắn thì đồng nhất mẫu bằng máy dập mẫu
(stomacher) hay xay mẫu trong cối vô trùng tối đa 2,5 phút.
- Bước 3: Lắc đều mẫu trong bình tam giác ít nhất 2 phút ta được mẫu
có độ pha loãng 10-1
- Bước 4: Dùng pipetteman với đầu tip vô trùng (hay pipette 1ml vô
trùng) hút 1ml dịch mẫu vào ống nghiệm để được các độ pha loãng
tiếp theo.
- Bước 5: Trộn mẫu trong ống nghiệm cho đều bằng máy vortex mixer
hay lắc mạnh bằng tay ta được các độ pha loãng.
 Kỹ thuật hộp trải
- Bước 1: Dùng micropipette và đầu tip vô trùng hút 0.1ml dịch vi sing vật
lên bề mặt môi trường thạch đĩa trong không gian vô trùng.
- Bước 2: Nhúng đầu que trang trong cốc thủy tinh chứa cồn 700 , đốt trên
ngọn lửa đèn cồn để khử trùng. Để đầu que trải nguội trong không gian
vô trùng ( gần ngọn lửa đèn cồn).
- Bước 3: Mở đĩa petri, dùng que trang gạt đều giọt vi sinh vật trên bề mặt

thạch. Dùng que trang gạt xoay đều trên bề mặt thạch. Trong khi gạt,
xoay đĩa petri tới lui 3-4 lần, mỗi lần ½ chu vi cho dịch vi sinh vật được
trải đều khắp trê bề mặt môi trường.
- Bước 4: Rút que trang khỏi đĩa, đậy đĩa, gói giấy và ủ ở nhiệt độ và thời
gian thích hợp theo từng đối tượng vi sinh vật mục tiêu.