ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC
---------------
GIỚI THIỆU TRÍCH DẪN
TÀI LIỆU THAM KHẢO KHOA HỌC
BẰNG PHẦN MỀM ENDNOTE
Giảng viên: ThS. Mạc Đăng Tuấn
Bộ môn: Y Dược cộng đồng và Y Dự phòng
MỤC TIÊU
1. Xác định được các nguồn tài liệu tham khảo (TLTK) và
chiến lược tìm kiếm TLTK về chủ đề NC quan tâm.
2. Trình bày được nguyên tắc cơ bản trong trích dẫn nội
dung và nguồn TLTK theo một số hệ thống trích dẫn.
3. Ứng dụng được phần mềm Endnote trong quản lý TLTK
Tại sao phải trích dẫn tài liệu tham khảo?
Tránh vi phạm quyền tác giả. Tránh đạo văn.
Tôn trọng và ghi nhận cống hiến của tác giả.
Tuân theo thông lệ của một tài liệu khoa học.
Chứng minh tính chính xác của thơng tin, giúp người
đọc dễ tra cứu, kiểm chứng thông tin.
3
Những trường hợp cần trích dẫn
Lấy nguyên văn một câu hay đoạn văn. Tóm lược và
diễn đạt lại ý của tác giả gốc.
Trích dữ liệu thống kê, biểu đồ hình ảnh.
Thơng tin mang tính tranh cãi.
Kết quả nghiên cứu của tác giả khác.
4
Khi nào cần trích dẫn ?
Sao chép lại thơng tin chi tiết
(sớ liệu thớng kê, biểu bảng,
sơ đờ, hình ảnh...)
Trích ngun văn
từ
Diễn giải
Tóm tắt ý tưởng, ý kiến, thơng
tin
•
•
•
•
•
•
•
•
Sách
Một chương của sách
Bài báo in
Bài báo điện tử
Trang web
Thư điện tử
Bản đồ
…
Trích dẫn trong tiến trình nghiên cứu
Xác định đề tài nghiên cứu
Tìm kiếm thơng tin
Đánh giá thơng tin
Đưa thơng tin vào cơng trình nghiên cứu
Cơng bố cơng trình nghiên cứu
Trích dẫn tài liệu
Những trường hợp khơng cần trích dẫn
Lí luận, ý tưởng hay thơng tin của chính tác giả.
Thơng tin mà nhiều người đã biết. Đánh giá: lượng thông
tin và sự phổ biến.
Lưu ý: Nếu thông tin lấy từ chính cơng bố trước đó của tác
giả thì phải có trích dẫn.
7
Các định nghĩa (tt)
Trích dẫn trong bài viết:
Phần mơ tả ngắn gọn các nguồn thông tin được sử
dụng trong đoạn văn bản đó (thường nằm ở cuối câu).
Các định nghĩa (tt)
Trích nguyên văn
Diễn giải
Vi khuẩn được định nghĩa là
“sinh vật đơn bào rất nhỏ
mà mắt thường không nhìn
thấy được, muốn quan sát
phải nhìn qua kính hiển vi có
độ phóng đại hàng trăm lần”
(Đồn, 2002, tr.3).
Trong tài liệu nghiên cứu của
mình, hai tác giả Huỳnh Hồng
Quang và Nguyễn Văn Khá
(2008) đã cho rằng Fasciola
giagantica và Fasciola
hepatica là hai lồi gây bệnh
sán lá gan lớn, trong đó
Fasciola giagantica là lồi gây
bệnh chính ở Việt Nam.
Quy trình trích dẫn
Xác định, tiếp cận
và truy xuất
ng̀n thơng tin
cần trích dẫn
Đọc lướt tài liệu
để tìm những thơng tin cần trích dẫn
Trích ngun văn, tóm tắt hoặc diễn giải
thơng tin cần đưa vào bài viết
Trích dẫn tài liệu
Ghi lại những thông tin chi tiết về tài liệu
như tác giả, nhan đề, ngày tháng xuất bản,
nơi xuất bản, nhà xuất bản v.v
Chọn kiểu trích dẫn phù hợp
Duy trì, quản lý
và phát triển
danh sách
tài liệu trích dẫn
Lập danh mục tài liệu tài liệu đã trích dẫn
theo đúng quy định
Các cơng cụ trích dẫn
Hiện nay có rất nhiều cơng cụ phục vụ việc trích dẫn, quản lý tài liệu
tham khảo. Những cái tên được nhắc đến nhiều nhất có thể kể tới:
EndNote
Zotero
Mendeley
11
Nhu cầu và đáp ứng của các công cụ
Chọn lựa cơng cụ quản lý, trích dẫn tài liệu tham khảo
Nhu cầu
Đề xuất
Lý do
…làm việc trên nhiều máy Zotero
tính, nhiều nơi khác nhau. Mendeley
EndNote
Basic
Zotero, Mendeley đồng bộ hóa tốt với nền Web.
EndNote Basic hỗ trợ trên nền Web.
…làm việc không cần
Internet
Zotero, Mendeley và Endnote hỗ trợ trên nền
Desktop không kết nối mạng.
Zotero
Mendeley
EndNote
…nhập dữ liệu tức thời từ Zotero
Web.
Zotero cho phép lưu lại các trích dẫn từ trang web
đang xem, và lưu kèm nội dung trang dưới dạng
HTML
…làm việc nhóm và chia
sẻ dữ liệu
Zotero cho phép chia sẻ dữ liệu thông qua đặt
việc đặt các giới hạn của thư mục dữ liệu online.
Mendeley cho phép chia sẻ trong nhóm từ 2
người dùng trở lên hoặc chia sẻ trực tiếp trong
một danh sách các dữ liệu cơng cộng. EndNote
Basic cho phép tạo nhóm chia sẻ.
Zotero
Mendeley
EndNote
Basic
2. (10/2018)
12
So sánh các cơng cụ trích dẫn
Tiêu chí
Zotero
Làm việc nền
Web
Làm việc với một Có thể đồng bộ
Kèm một tài khoản Có
tài khoản online
hóa với tài khoản như Endnote
ngay trong Firefox; online, biên tập
Basic.
đồng bộ hóa được được nhưng khơng
với Chrome, Safari. tốt bằng Zotero.
Bắt buộc làm
việc trên
nền Web
Khơng
Khơng
Phí sử dụng
Miễn phí cho tài
khoản cơ bản,
nâng cấp có phí
cho lượng lưu trữ
lớn hơn 300 MB.
Miễn phí cho tài
Giảm giá cho sinh Miễn phí
khoản cơ bản,
viên
nâng cấp có phí
cho lượng lưu trữ
lớn hơn 1 GB.
Tương thích
cơng cụ
văn phịng
MS Word, Open
Office, Google
Docs
MS Word, Open
Office, LaTex
MS Office, Open
Office, iWork
Pages
MS Word
Có
Có
Có
Nhập dữ liệu từ Có
cơ sở dữ liệu
Mendeley
EndNote
Không
EndNote Basic
Bắt buộc
2. (10/2018)
13
So sánh các cơng cụ trích dẫn
Tiêu chí
Zotero
Nhập dữ liệu từ Hỗ trợ rất tốt, lưu
Web
lại được ghi chú
Đính kèm file
Có
Tạo thư viện với
nhiều kiểu khác Có
nhau
Tự động lấy
trích dẫn từ
PDF
Có
Tính năng khác Đồng bộ hóa với
nhiều máy tính,
quản lý bằng Tag.
Mendeley
EndNote
EndNote Basic
Hạn chế ở một số
NXB hoặc CSDL
Hỗ trợ tốt với PDF,
có thể chú thích,
highlight
Hỗ trợ tốt
Hỗ trợ tốt
Có
Có
Có
Có
Có
Khơng
Hỗ trợ tốt với PDF, Có
có thể chú thích,
highlight
Đồng bộ hóa với Chèn biểu đồ,
nhiều máy tính và hình ảnh tích hợp
Zotero
từ Word
2. (10/2018)
14
Các cơng cụ trích dẫn
Mặc dù Endnote là phần mềm tính phí, tuy nhiên với sự lịch sử
phát triển dài và thói quen người dùng; Endnote tiếp tục là
phần mềm được sử dụng phổ biến trong việc trích dẫn tài liệu
khoa học, đặc biệt tại Việt Nam.
Tuy nhiên, nhìn ở một tương lai xa, các phần mềm miễn phí
như Zotero đảm bảo hơn ở khía cạnh bản quyền.
Word Citations & Bibliography cũng là một công cụ tốt cho việc
trích
dẫn, được tích hợp sẵn trong MS Word, tuy nhiên tính
tùy biến, khả năng quản lý khơng cao, ít được sử dụng.
15
II. CÁC NGUỒN TÀI LIỆU THAM KHẢO
Chiến lược tìm
kiếm
Tài liệu
Hnghị
Hthảo..
Các
tài
liệu
Quá trình xử lý (thu thập/đọc/tổng
hợp)
Ý kiến
Ch/gia
Viết
tổng
quan
Một số loại tài liệu thông dụng
Bài báo trong tập san chuyên ngành
Sách, chương sách
Web
Bằng sáng chế
Khóa luận, luận văn, luận án
17
Journal Article
Là bài báo chuyên môn, in trong các tạp san khoa học do nhà
chuyên môn viết và dành cho đọc giả có kiến thức về chun
ngành đó.
Thơng tin: Author (tên tác giả), Year (năm xuất bản), Title
(tên bài viết), Journal (tên tạp chí), Volume (quyển), Issue (số),
Pages (trang).
18
Book
Là sách có tác giả (là cá nhân hoặc cơ quan tổ chức).
Thông tin: Author (tác giả), Year (năm xuất bản), Title
(tên sách), City hoặc Place published (tên thành phố mà
nhà xuất bản đóng trụ sở), Publisher (nhà xuất bản).
19
Book Section
Là bài viết trong cuốn
sách có người chủ biên
(editor).
Thơng tin: Author (tác
giả), Year (năm xuất bản),
Title (tên bài viết), Editor
(tên người/ cơ quan chủ
biên), Book Title (Tên
cuốn sách), City hoặc
Place published (tên
thành phố mà nhà xuất
bản đóng trụ sở),
Publisher (nhà xuất bản),
Pages (trang).
20