Sáng kiến kinh nghiệm thpt một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm tra nội bộ trường học ở trường thpt nguyễn duy trinh, huyện nghi lộc

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT NGUYỄN DUY TRINH
---

---

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
CÔNG TÁC KIỂM TRA NỘI BỘ TRƯỜNG HỌC
Ở TRƯỜNG THPT NGUYỄN DUY TRINH
Lĩnh vực: Quản lý Giáo dục

Nhóm tác giả:
Hồng Thị Kim Liên – SĐT: 0915918515
Nguyễn Thị Thu Hà – SĐT: 0949691177

Nghệ An, tháng 3 năm 2022
2


TT

MỤC LỤC

Trang

Phần I. Đặt vấn đề

1

Phần II. Nội dung nghiên cứu

2

I

Cơ sở khoa học của công tác kiểm tra nội bộ trường học

1

Cơ sở lý luận của kiểm tra nội bộ trường học

2

2

Cơ sở pháp lý của kiểm tra nội bộ trường học

2

3

Cơ sở thực tiễn của kiểm tra nội bộ trường học

3

II

Thực trạng công tác kiểm tra nội bộ trường học ở Trường
THPT Nguyễn Duy Trinh, Huyện Nghi Lộc

1

Đặc điểm của Trường THPT Nguyễn Duy Trinh, Huyện Nghi
Lộc

3

2

Thực trạng công tác kiểm tra nội bộ trường học ở Trường THPT

4

THPT Nguyễn Duy Trinh
3
III

Những tồn tại cần khắc phục

13

Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm tra nội
bộ trường học ở trường THPT Nguyễn Duy Trinh

1

Giải pháp về nhận thức tư tưởng

14

2

15

3

Giải pháp lựa chọn và bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho lực
lượng kiểm tra nội bộ.
Giải pháp kế hoạch hố cơng tác kiểm tra nội bộ trường học gắn
với kế hoạch năm học

17

4

Giải pháp tổ chức, chỉ đạo KTNB trường học

21

5

Giải pháp tự kiểm tra đánh giá

27

6

Giải pháp về sử dụng công nghệ thông tin

28

7

Giải pháp thi đua khen thưởng

29

Khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp

30

Phần III: Kết luận và kiến nghị

32

IV

Danh mục các từ viết tắt

3


Tài liệu tham khảo
Phụ lục

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
1.

THPT

Trung học phổ thông

2.

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

3.

GV

Giáo viên

4.

CBGV

5.

KTNBTH

Kiểm tra nội bộ trường học

6.

KTNB

Kiểm tra nội bộ

7.

CBQL

Cán bộ quản lý

8.

QLGD

Quản lí giáo dục

Cán bộ giáo viên

4


PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Kiểm tra nội bộ trường học là một chức năng đích thực của quản lý trường
học, là khâu đặc biệt quan trọng trong chu trình quản lý đảm bảo tạo lập mối liên hệ
ngược thường xuyên, kịp thời giúp người quản lý hình thành cơ chế điều chỉnh
hướng đích trong q trình quản lý nhà trường.
Thực chất của quản lý là xử lý thông tin, thông tin là nguyên liệu của quản
lý, chất lượng và hiệu quả của thông tin quyết định chất lượng và hiệu quả của quản
lý. Người quản lý tài năng trước hết và quan trọng nhất phải biết tổ chức tốt công
tác thơng tin cho chính mình. Muốn có thơng tin chính xác, kịp thời thì biện pháp
quan trọng nhất là phải tiến hành kiểm tra.
Kiểm tra nội bộ trường học là một biện pháp trong hoạt động quản lý trường
học, là công cụ sắc bén tăng cường hiệu lực quản lý trường học, góp phần nâng cao
chất lượng và hiệu quả giáo dục - đào tạo.
Trong trường học việc kiểm tra phải nhằm khai thác, tiếp nhận thơng tin đầy

đủ, chính xác về công việc, con người để đánh giá đúng đắn công việc, con người.
Hiện nay nước ta đang thực hiện cơng cuộc đổi mới tồn diện đất nước,
trong đó có giáo dục. Để phát triển sự nghiệp giáo dục, chiến lược phát triển sự
nghiệp giáo dục giai đoạn 2020 - 2025 đã nêu rõ bảy nhóm giải pháp chủ yếu,
trong đó đổi mới cơng tác quản lý được coi là khâu đột phá: Đổi mới quản lý giáo
dục - Đổi mới về cơ bản phương thức quản lý giáo dục theo hướng nâng cao hiệu
lực quản lý nhà nước, phân cấp mạnh mẽ nhằm phát huy tính chủ động và tự chịu
trách nhiệm của các địa phương, của các cơ sở giáo dục, giải quyết một cách có
hiệu quả các vấn đề bức xúc, ngăn chặn và đẩy lùi các hiện tượng tiêu cực hiện nay.
Chất lượng và hiệu quả công tác giáo dục THPT phụ thuộc rất lớn vào công
tác quản lý giáo dục, đặc biệt là vào trình độ nghiệp vụ quản lý của đội ngũ cán bộ
quản lý giáo dục. Trình độ nghiệp vụ quản lý giáo dục của cán bộ quản lý thể hiện
ở việc thực hiện thành thạo hay không các chức năng quản lý trên các mặt xây
dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá thực hiện nội dung
chương trình sách giáo khoa mới ở THPT.
Thực trạng công tác kiểm tra nội bộ trường học ở các trường phổ thơng hiện
nay cịn nhiều tồn tại, yếu kém, đặc biệt theo yêu cầu của công cuộc đổi mới giáo
dục. Hơn nữa, từ trước đến nay chưa có cơng trình khoa học nào nghiên cứu về vấn
đề đổi mới công tác kiểm tra nội bộ trường học trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Với những lý do nêu trên, để góp phần đổi mới quản lý trường THPT nói
riêng và đổi mới quản lý giáo dục nói chung, chúng tơi chọn đề tài nghiên cứu: Một
số giải pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm tra nội bộ trường học ở Trường
THPT Nguyễn Duy Trinh, Huyện Nghi Lộc.
5


PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
I. Cơ sở khoa học của công tác kiểm tra nội bộ trường học
1. Cơ sở lý luận của kiểm tra nội bộ trường học
Kiểm tra nói chung và kiểm tra nội bộ trường học nói riêng xuất phát từ luận

điển cơ bản là : “Sự liên hệ ngược” - Định nghĩa nôm na là “thông tin quay trở về
với người ra quyết định sau một hành động”.
Cơ sở lý luận của kiểm tra nội bộ trường học là tạo lập mối liên hệ thông tin
ngược (kênh thông tin phản hồi) trong quản lý trường học.
1.1.Theo điều khiển học:
Quản lý là một quá trình điều khiển và điều chỉnh, bao gồm các mối liên hệ
thông tin thuận, ngược.
Các mối liên hệ thông tin ngược (trong, ngoài) là nền tảng của sự điều chỉnh
gồm hai quá trình: Điều chỉnh (của hệ quản lý) và tự điều chỉnh (của hệ bị quản lý),
chúng có liên quan mật thiết và thống nhất với nhau.
1.2.Theo lý thuyết thông tin:
Quản lý là một quá trình thu nhận, xử lý, truyền đạt và lưu giữ thông tin.Thông
tin là nền tảng của quản lý - đó là những số liệu, tư liệu đã được lựa chọn, xử lý
để phục vụ cho một mục đích nhất định. Quản lý phải có và cần nhiều thông tin
nhiều chiều, thông tin là một chức năng của quản lý, nó xen lẫn vào các chức
năng khác và rất cần cho các chức năng ấy như: kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm
tra.
Chính kiểm tra nội bộ trường học tạo lập mối liên hệ ngược (trong, ngoài)
trong quản lý trường học, cung cấp thông tin đã được xử lý, đánh giá chính xác - đó
là nguồn thơng tin cần thiết, cực kỳ quan trọng để người hiệu trưởng (hệ quản lý)
điều khiển, điều chỉnh,và hoạt động quản lý có hiệu quả hơn, đồng thời các thành
viên, các bộ phận trong nhà trường (đối tượng quản lý) tự điều chỉnh hành vi và
hoạt động của mình ngày càng tốt hơn.
2. Cơ sở pháp lý của kiểm tra nội bộ trường học
Ngày 11 tháng 3 năm 1993 Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra quyết
định số 478/QĐ - BGD & ĐT: “Quy chế về tổ chức và hoạt động của thanh tra
Giáo dục & Đào tạo”. Tại khoản 1, điều 22, chương VI: “Công tác kiểm tra nội bộ
trong các trường học và các đơn vị trong ngành” ghi rõ: “ Hiệu trưởng các trường,
thủ trưởng các cơ sở giáo dục và đào tạo trong ngành có trách nhiệm sử dụng bộ
máy quản lý và các cán bộ trong đơn vị để kiểm tra việc thực hiện chính sách, pháp

luật, nhiệm vụ, kế hoạch của cá nhân và các bộ phận thuộc quyền, xét và giải quyết
6


các khiếu nại tố cáo về các vấn đề thuộc quyền quản lý của mình. Các hoạt động
kiểm tra được thực hiện thường xuyên, công khai, dân chủ, kết quả kiểm tra được
ghi nhận bằng biên bản và được lưu trữ. Hiệu trưởng hay thủ trưởng phải chịu trách
nhiệm về các kết luận kiểm tra này”.
Các quyết định trên cùng các văn bản pháp quy của Nhà nước và của Bộ
Giáo dục và Đào tạo là cơ sở pháp lý của hoạt động kiểm tra nội bộ trường học.
3. Cơ sở thực tiễn của kiểm tra nội bộ trường học
Do yêu cầu thực tiễn của Giáo dục và Đào tạo: Hoạt động giáo dục, dạy học
trong trường học là một hoạt động phức tạp, đa dạng và phong phú. Giáo dục đào
tạo con người không được phép phế phẩm, do đó hiệu trưởng nhà trường thường
xuyên hay định kỳ phải kiểm tra tồn bộ hoạt động, cơng việc và mối quan hệ trong
trường để phát hiện, theo dõi, kiểm soát, phịng ngừa và đánh giá chính xác nhằm
động viên, giúp đỡ, uốn nắn, điều chỉnh kịp thời cho phù hợp với mục tiêu, kế
hoạch, quy chế. Trên cơ sở đó rút kinh nghiệm cải tiến cơ chế quản lý và hồn thiện
chu trình quản lý mới phù hợp hơn, đảm bảo nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo
dục và đào tạo trong nhà trường.
Kiểm tra là một quá trình, quá trình này dù diễn ra ở đâu, dù đang kiểm tra cái
gì, dạng kiểm tra nào cũng bao gồm 4 bước (giai đoạn) cơ bản sau:
- Xây dựng các tiêu chuẩn kiểm tra.
- Đo lường việc thực hiện nhiệm vụ theo các tiêu chuẩn này.
- So sánh sự phù hợp của thành tích với chuẩn mực.
- Đưa ra các quyết định điều chỉnh sự khác biệt giữa thành tích đạt được với các
tiêu chuẩn và các kế hoạch.
II. Thực trạng công tác kiểm tra nội bộ trường học ở các trường THPT
trên địa bàn huyện Nghi Lộc
1. Đặc điểm của trường THPT Nguyễn Duy Trinh – Nghi Lộc.

Trường THPT Nguyễn Duy Trinh thành lập năm 1961, nhà trường được
công nhận đạt chuẩn Quốc gia năm 1995 và công nhận lại chuẩn năm 2018.
- Kết quả đội tuyển thi HS giỏi văn hoá cấp tỉnh: liên tục trong các năm học
từ 2011- 2012 đến năm 2021 - 2022 được xếp trong tốp đầu các trường THPT
trong tỉnh Nghệ An.
- Về quy mơ trường lớp: Năm học 2021- 2022 trường có 36 lớp với 1540
học sinh, tất cả là hệ công lập.
- Về cơ cấu tổ chức :
7


+ Chi bộ Đảng nhà trường: có 78 Đảng viên, sinh hoạt trong 4 tổ Đảng. Cấp
uỷ Đảng có 7 đồng chí.
+ Đồn thể gồm có: Cơng đồn, Đồn thanh niên, Hội khuyến học, Hội cha
mẹ học sinh.
+ Các tổ chun mơn: có 4 tổ chun mơn.
- Về cán bộ giáo viên: tổng số 91 người, trong đó cán bộ quản lý: 4; giáo
viên 81; nhân viên: 6; ngoài ra trường có hợp đồng ngắn hạn 3 nhân viên (02 làm
công tác bảo vệ, 01 làm lao công). Độ tuổi trung bình: 40 tuổi.
- Về cơ sở vật chất: Trường có 40 phịng học cao tầng, các phịng chức năng,
phịng học bộ mơn, phịng học thơng minh, phịng làm việc, phòng hội họp, nhà đa
chức năng, hệ thống sân chơi, bãi tập đầy đủ tiện nghi.
2. Thực trạng về hoạt động kiểm tra nội bộ trường học ở trường THPT
Nguyễn Duy Trinh
2.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về hoạt động
kiểm tra nội bộ trường học
Để khảo sát thực trạng nhận thức của cán bộ giáo viên về vai trị, tầm quan
trọng của cơng tác kiểm tra nội bộ trường học, chúng tôi đã khảo sát 46 giáo viên
và 4 cán bộ quản lí của nhà trường:
Câu hỏi: Theo anh (chị) công tác kiểm tra nơi bộ trường học có tác dụng thiết thực

với hoạt động chung của trường THPT hay không?
Nội dung trả lời

Số người trả lời

Tác dụng tốt

35

Tác dụng vừa phải

10

Không tác dụng

5

Ghi chú

Câu hỏi : Anh (chị) cho biết vai trò, chức năng của công tác kiểm tra nội bộ trường
học ?
Kết quả trả lời :
- 35 người trả lời đúng vai trị, chức năng của cơng tác kiểm tra nội bộ trường
học.
- 10 người trả lời đúng một phần câu hỏi.
- 5 ngươì trả lời sai tồn bộ câu hỏi.
Qua khảo sát trên đây cùng với qua thực tế công tác chúng tôi nhận thấy rằng:
8

Trong những năm qua, cịn có nhiều CBQL, GV, nhân viên chưa nhận thức rõ vai
trò, chức năng, tầm quan trọng của kiểm tra nội bộ, hiểu kiểm tra nội bộ chỉ như
một hoạt động phối hợp nằm trong biện pháp động viên thi đua, coi đó chỉ là biện
pháp để đánh giá. Nhiều người còn cho rằng kiểm tra để dẫn tới kiểm điểm, do đó
đã hạn chế hiệu lực của kiểm tra nội bộ trường học.
Một số còn cho rằng kiểm tra chỉ đơn thuần là một biện pháp quản lý trường
học, chưa thấy được đó chính là chức năng cơ bản của quản lý trong quá trình quản
lý nhà trường. Thời gian CBQL dành cho hoạt động kiểm tra cịn ít so với các chức
năng quản lý khác. Sự hiểu biết chưa đúng đắn đã ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng các cuộc thanh tra, kiểm tra; đồng thời, làm giảm vai trò, tác dụng của nó đối
với chất lượng giáo dục tồn diện ở nhà trường. Một số chưa nắm được chức năng
cơ bản của quá trình quản lý nên chưa nhận thức đúng chức năng kiểm tra, từ đó
việc lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo thực hiện hoạt động kiểm tra chưa nghiêm túc,
việc kiểm tra chỉ mang tính đại khái, chung chung, hình thức, thậm chí cịn biểu
hiện tính quan liêu, xa vời, khơng sát thực tế. Do đó hoạt động kiểm tra chưa trở
thành công cụ sắc bén tăng cường hiệu lực quản lý trường học.
Giáo viên, học sinh chưa có nhận thức đúng về hoạt động kiểm tra nên
thường có ý thức đối phó hoạt động kiểm tra của các cấp quản lý, chưa biến quá
trình kiểm tra của các cấp quản lý thành quá trình tự kiểm tra của chính mình. Do
đó hiệu quả kiểm tra đạt thấp.
Ngun nhân của hiện tượng trên, theo chúng tơi có thể lý giải như sau:
- Bản thân các đồng chí lãnh đạo nhà trường chưa thấy hết tầm quan trọng
của công tác kiểm tra nội bộ trường học trong công tác quản lí nhà rường, cho nên
khơng qn triệt đầy đủ các vai trị, nội dung của cơng tác này trong cán bộ, giáo
viên
- Việc kiểm tra của các trường tiến hành hình thức, đối phó khơng tạo ra hiệu
quả thiết thực, từ đó cán bộ, giáo viên trong trường khơng thấy được vai trị của
cơng tác này.
Để đánh giá được thực trạng nhận thức của CBQL và GV về hoạt động
KTNB trường học, từ đó đánh giá vai trị của nó đối với việc nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện ở trường THPT Nguyễn Duy Trinh, chúng tôi đã dùng phiếu

trưng cầu ý kiến Hiệu trưởng, các phó Hiệu trưởng, cán bộ cốt cán (cộng tác viên
kiểm tra) và một số GV. Kết quả phiếu trưng cầu thu được từ 50 cán bộ, giáo viên
được thống kê trong các bảng sau :
Bảng thực trạng nhận thức chung về hoạt động kiểm tra nội bộ trường học
TT

Nội dung

Rất

Đồng

không
9


đồng ý

ý

đồng ý

- Hoạt động kiểm tra nội bộ thuộc thẩm quyền
của Sở Giáo dục và Đào tạo .

35

9

6

- Hoạt động kiểm tra nội bộ thuộc thẩm quyền
của Hiệu trưởng .

30

10

10

- Hoạt động kiểm tra nội bộ thuộc thẩm quyền
của cơ quan thanh tra, kiểm tra Nhà nước .

25

15

10

23

16

11

-Phát hiện những GV vi phạm quy chế chuyên
môn để kỷ luật.

20

20

10

- Đánh giá xếp loại chuyên môn, nghiệp vụ giáo
viên theo định kỳ: hàng tháng, từng học kỳ, cả
năm; Đánh giá xếp loại toàn diện giáo viên, học
sinh trong năm học.

25

19

6

- Kiểm tra cơ sở vật chất của nhà trường và chi
tiêu tài chính

35

10

5

- Những giáo viên vi phạm qui chế chuyên môn .

15

15

20

- Kiểm tra chất lượng học sinh .

30

15

5

- Bao gồm cả công tác giảng dạy và giáo dục của
giáo viên và hoạt động học tập của học sinh .

28

10

12

Cấp có thẩm quyền kiểm tra nội bộ trường học:

1

Mục đích của kiểm tra nội bộ trường học :
2

- Phát hiện ưu điểm, khắc phục khuyết điểm, khen
chê kịp thời, xử lý cần thiết để cải tiến tổ chức
quản lý giúp nhà trường nâng cao chất lượng
giáo dục .

- Phát huy nhân tố tích cực, phịng ngừa ngăn
chặn các sai phạm, giúp đỡ đối tượng
(CBGV,HS) hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Đối tượng kiểm tra nội bộ :
3

Phân tích thống kê trên cho thấy :
10


+ Về thẩm quyền kiểm tra nội bộ trường học: Với tỷ lệ 80% (40/50 ) sốngười
xác định đúng, cho ta thấy cán bộ quản lý và giáo viên còn nhiều người không nắm
chắc cơ cấu tổ chức bộ máy giáo dục trong nhà trường (trong đó có cơ cấu tổ chức
KTNB trường học). Rất nhiều giáo viên được hỏi cho rằng Sở Giáo dục và Đào tạo,
Ban giám hiệu nhà trường có quyền thực hiện chức năng KTNB, họ không dám
khẳng định chắc chắn KTNB trường học thuộc thẩm quyền của Hiệu trưởng.
+ Về mục đích kiểm tra nội bộ trường học: Cũng chỉ có 78%(39/50) số người
xác định đúng mục đích của kiểm tra nội bộ; 88% (44/50) số người cho rằng việc
KTNB chỉ để hoàn thành qui định số lượng giáo viên phải kiểm tra trong một năm
học để đánh giá xếp loại thi đua trong năm học đó; số ít lại cho rằng mục đích của
KTNB là nhằm phát hiện, kết luận, xử lý kỷ luật người vi phạm qui chế chuyên
môn .
+ Về đối tượng kiểm tra nội bộ: 76%(38/50) số người xác định đầy đủ đối
tượng kiểm tra chuyên môn; 60% (30/50) số người cho rằng đối tượng KTNB là
những giáo viên vi phạm qui chế chun mơn; một số ít người cho rằng chỉ kiểm
tra chất lượng giáo dục học sinh. Tỷ lệ số người được hỏi xác định chưa đúng về
thẩm quyền, mục đích, đối tượng của kiểm tra nội bộ, nghĩa là nhận thức về hoạt
động kiểm tra nội bộ của đội ngũ cán bộ QLGD, giáo viên chưa đạt yêu cầu; chứng
tỏ công tác tuyên truyền, bồi dưỡng về công tác KTNB còn bất cập, cần phải được

bồi dưỡng, nâng cao.
Bảng thực trạng nhận thức về nội dung kiểm tra nội bộ trường học.

TT
1

Nội dung
Kiểm tra việc thực hiện chỉ tiêu về số lượng học
sinh; số lượng, chất lượng phổ cập giáo dục ở
từng khối lớp và tồn trường.

Rất
quan
trọng

Quan Khơng
trọng quan
trọng

35

15

0

36

14

0

Kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của kế hoạch
đào tạo.
- Kiểm tra việc thực hiện nội dung, chương trình
dạy học và giáo dục.

11


2

- Kiểm tra chất lượng dạy học và giáo dục:
Chất lượng giáo dục đạo đức, lối sống; chất
lượng văn hoá, khoa học, kỹ thụât; chất lượng
giáo dục sức khoẻ, thể dục, vệ sinh; chất lượng
giáo dục thẩm mĩ và chất lượng giáo dục ngồi
giờ lên lớp.

34

16

0

- Kiểm tra cơng tác quản lý của tổ trưởng; Kết
hợp kiểm tra hồ sơ của tổ: kế hoạch tổ, các loại
sổ sách.

30

15

5

- Kiểm tra nề nếp sinh hoạt tổ, chế độ dự giờ
thăm lớp, hội giảng.

30

10

10

- Kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn và
công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng về chuyên
môn, nghiệp vụ của các thành viên trong tổ.

35

15

0

- Kiểm tra giáo viên: Kiểm tra về phẩm chất
chính trị, đạo đức, lối sống của giáo viên; kiểm
tra kết quả giảng dạy của giáo viên; kiểm tra việc
thực hiện các nhiệm vụ như: Công tác chủ nhiệm
và công tác kiêm nhiệm khác.

34

16

0

- Kiểm tra việc đảm bảo tiêu chuẩn về lớp học,
bàn, ghế, bảng, ánh sáng, vệ sinh.

24

26

0

- Kiểm tra cảnh quan sư phạm của trường: Cổng
trường, tường rào, đường đi, vườn hoa, cây xanh,
cơng trình vệ sinh, hệ thống cấp thốt nước, lớp
học sạch đẹp, đảm bảo vệ sinh mơi trường, đảm
bảo môi trường sư phạm.

29

21

0

Kiểm tra việc xây dựng đội ngũ
3

4

Kiểm tra việc xây dựng, sử dụng và bảo quản cơ
sở vật chất - thiết bị dạy học.

12


-Kiểm tra việc sử dụng và bảo quản hợp lý cơ sở
vật chất, thiết bị dạy học: đồ dùng dạy học, phịng
thí nghiệm, dụng cụ thể thao, thư viện, vườn trường, sân bãi tập, phòng chức năng, nhà để xe,…

5

22

28

0

- Tự kiểm tra cơng tác kế hoạch (kế hoạch hố),
bao gồm: Thu thập, xử lý thông tin, xác định mục
tiêu, tìm phơng án, giải pháp thực hiện mục tiêu,
soạn thảo, thông qua và truyền đạt kế hoạch.

34

16

0

- Tự kiểm tra công tác tổ chức - nhân sự: xây
dựng, sử dụng bộ máy, quy định chức năng,
quyền hạn, nhiệm vụ và sự phối hợp, quan hệ
từng bộ phận, cá nhân cho việc thực hiện kế
hoạch đã đề ra.

20

25

5

- Tự kiểm tra công tác chỉ đạo: Hiệu trưởng tự
kiểm tra, đánh giá về các mặt: nắm quyền chỉ
huy, hướng dẫn cách làm, điều hồ phối hợp,
kích thích động viên, bồi dưỡng cán bộ giáo viên
trong hoạt động chỉ đạo các công tác trong
trường.

31

19

0

- Tự kiểm tra công tác kiểm tra: Kiểm tra để phát
hiện, theo dõi, kiểm soát, động viên, uốn nắn,
giúp đỡ kịp thời.

26

22

2

- Hiệu trưởng tự kiểm tra, đánh giá: về lề lối làm
việc, phong cách tổ chức và quản lý của mình, tự
đánh giá khách quan phẩm chất, năng lực và uy
tín của mình để tự điều chỉnh cho phù hợp với yêu
cầu, chuẩn mực của ngời quản lý trường học.

37

13

0

Công tác tự kiểm tra của hiệu trưởng

Với kết quả điều tra trên, chúng tôi nhận thấy hầu hết người trả lời đều xác
định chắc chắn các nội dung của kiểm tra nội bộ. Rõ ràng các mặt hoạt động trên
có liên quan mật thiết với nhau để đạt mục tiêu giáo dục: Đó là chất lượng giáo
dục tồn diện của học sinh. Tuy vậy, chúng ta cũng không bỏ qua 5 ý kiến cho
rằng kiểm tra công tác quản lý của tổ trưởng và 10 ý kiến cho rằng kiểm tra nề
nếp sinh hoạt tổ, chế độ dự giờ thăm lớp, hội giảng là không quan trọng trong
13


kiểm tra nội bộ. Điều này có thể hiểu đó là lời khuyến cáo cho chúng ta biết chất
lượng nề nếp sinh hoạt tổ, chế độ dự giờ thăm lớp, hội giảng chưa cao. Một số

giáo viên cho rằng việc làm đó nặng về hình thức, khơng nên q coi trọng, trong
khi cái tạo nên chất lượng thực sự của Giáo dục - Đào tạo lại phụ thuộc vào chất
lượng giờ dạy trên lớp từng ngày. Đối với Hiệu trưởng, trong cơng tác tự kiểm tra,
thì tự kiểm tra việc lập kế hoạch và việc tự kiểm tra, đánh giá để điều chỉnh chính
mình được đánh giá cao là rất quan trọng.
Qua số liệu điều tra cho thấy tỷ lệ số người được hỏi xác định đúng về nội
dung KTNBTH, nghĩa là nhận thức về vai trò các mặt hoạt động KTNBTH nhằm
tạo nên chất lượng giáo dục toàn diện của đội ngũ cán bộ QLGD, giáo viên là đúng
đắn; chứng tỏ trong công tác KTNBTH cần căn cứ vào kết quả đánh giá các mặt
hoạt động chủ yếu: Số lượng, chất lượng học sinh; việc thực hiện quy chế chuyên
môn của giáo viên; việc xây dựng, sử dụng cơ sở vật chất thiết bị dạy học; công tác
tự kiểm tra của Hiệu trưởng để điều chỉnh nhà trường đi tới mục tiêu.
Ngồi những khảo sát trên, chúng tơi trực tiếp phỏng vấn một số CBQL, giáo
viên về các vấn đề sau :
- Hiệu trưởng và các thanh tra viên có giúp đỡ anh (chị) giải quyết những
vướng mắc trong cơng tác giảng dạy hay khơng ?
- Anh (Chị) có biết mục đích của kiểm tra nội bộ là gì khơng ?
- Sau mỗi đợt kiểm tra tồn diện một giáo viên, hoạt động dạy học của những
giáo viên đó có thay đổi gì khơng ?
- Anh (chị) đã được nghe nói hoặc biết có trường hợp nào bị kỷ luật về
chun mơn chưa? Trường hợp đó do đồn thanh tra hay kiểm tra lập biên bản?
Tổng hợp kết quả trả lời, chúng tôi đã đưa ra những đánh giá sau :
- Đa số CBQL nhận thức được vai trò của công tác kiểm tra nội bộ trường
học trong quản lý giáo dục nói chung, trong quản lý nhà trường nói riêng. Ngược
lại, đa số GV nhận thức chưa đúng vai trị của cơng tác KTNB; khơng ít người
chorằng mục tiêu chính là đánh giá, xếp loại đơn vị, tổ chức, cá nhân trong một
năm học; có người lại cho rằng, kiểm tra một giáo viên là để tìm cái sai trong thực
hiện qui chế chuyên môn để kỷ luật giáo viên đó. v.v. Những nhận thức chưa chính
xác trên có ngun nhân từ cơng tác tun truyền giáo dục, bồi dưỡng trong đội
ngũ về hoạt động quản lý giáo dục cịn hạn chế và từ thực trạng cơng tác kiểm tra ở

đơn vị chưa đáp ứng được các yêu cầu của kiểm tra nội bộ.
- Để tăng cường nhận thức của đội ngũ cán bộ QLGD và giáo viên THPT về
hoạt động KTNB nhằm hỗ trợ, hợp tác để nâng cao chất lượng các cuộc kiểm tra,
Hiệu trưởng cần thực hiện tốt các yêu cầu về KTNB trong các năm học. Kiểm tra
14


phải được tiến hành đúng trình tự, kết luận đúng người đúng việc và phải được tiến
hành bởi những cán bộ kiểm tra có phẩm chất và năng lực.
2.2. Thực trạng về nghiệp vụ kiểm tra nội bộ ở trường THPT Nguyễn
Duy Trinh của các thành viên tham gia công tác KTNBTH
Đội ngũ cán bộ quản lý và cộng tác viên kiểm tra của trường THPT Nguyễn
Duy Trinh vẫn còn nhiều người chưa được bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ
thanh tra, kiểm tra một cách bài bản, do đó gặp nhiều khó khăn trong q trình thực
thi nhiệm vụ. Cán bộ quản lý chưa nắm vững những phương pháp, biện pháp kỹ
thuật nghiệp vụ mang tính chất khoa học để xem xét, đánh giá, khẳng định xem các
bộ phận, cá nhân trong trường có hoạt động theo đúng mục tiêu, quyết định và kế
hoạch đã đề ra hay không để đưa ra các biện pháp uốn nắn, giúp đỡ cần thiết; chưa
có kỹ năng kiểm tra theo mục tiêu, kế hoạch và hệ thống. Trình độ nghiệp vụ của
đội ngũ kiểm tra trong trường còn thấp; coi kiểm tra giảng dạy chỉ dựa vào kết quả
của việc dự vài giờ lên lớp là chủ yếu, chỉ kiểm tra khía cạnh tổ chức bài học, thiếu
đi sâu vào nội dung, phương pháp, phân tích bài học hời hợt, thiếu liên hệ giữa việc
thực hiện chương trình và tri thức, ít phân tích tác dụng của bài học,…
Cán bộ quản lý ít chú ý đến việc nghiên cứu và phổ biến kinh nghiệm sư
phạm trước và sau kiểm tra. Công tác kiểm tra của Hiệu trưởng được thực hiện chủ
yếu bằng kinh nghiệm, thiếu cơ sở khoa học.
Việc nâng cao chuyên môn nghiệp vụ nhằm phục vụ công tác thanh tra,
kiểm tra càng trở nên vất vả khi công tác kiểm tra nội bộ được đặt ra đúng mức và
thường xuyên. Đồng thời, công cuộc đổi mới giáo dục phổ thông - đặc biệt là
những thay đổi về nội dung chương trình, phương pháp dạy học, đổi mới về trang

thiết bị ... bắt buộc về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng của người cán bộ thực hiện
kiểm tra phải tương ứng để hoàn thành nhiệm vụ.
2.3. Thực trạng về quản lý công tác kiểm tra nội bộ trường học ở trường
THPT Nguyễn Duy Trinh.
Trong những năm gần đây, công tác kiểm tra nội bộ ở các trường tuy có
được chú trọng hơn nhưng chưa đầy đủ, chỉ tập trung chủ yếu vào một số hoạt động
như kiểm tra hồ sơ, dự giờ… và không thường xuyên. Các công tác kiểm tra chủ
yếu tập trung vào các đợt thi đua trong năm, chuẩn bị kết thúc học kỳ và kết thúc
năm học.
- Việc lập kế hoạch kiểm tra: Hoạt động kiểm tra thường thiếu kế hoạch cụ
thể, rõ ràng đến từng công việc, hoặc nếu có kế hoạch cũng rất sơ lược, chung
chung, nhiều khi mang tính hình thức, đối phó với cấp trên.
- Việc tổ chức chỉ đạo kiểm tra: Hiệu trưởng chưa thật sự chú trọng việc tổ
chức, chỉ đạo kiểm tra, chưa hướng dẫn cách làm cụ thể cho cán bộ, giáo viên, nhân
15


viên trong trường, chưa đôn đốc họ thực hiện. Tổ chức chỉ đạo kiểm tra đơi khi cịn
chưa kịp thời so với kế hoạch đề ra, nhiều khi chồng chéo công việc
- Việc phân công, phân cấp trong kiểm tra chưa triệt để, chưa cụ thể, rõ ràng.
Ban giám hiệu cịn ơm đồm cơng việc khơng phát huy được vai trị của lực lượng
kiểm tra viên trong trường.
- Cơng tác tự kiểm tra của Hiệu trưởng: Trong quá trình quản lý, người hiệu
trưởng không những cần nắm được các thông tin trong các hoạt động, trong mọi
đối tượng quản lý của nhà trường một cách chính xác mà cịn phải thường xuyên tự
kiểm tra, kiểm điểm và đánh giá đúng mình.
* Để thu nhận những thơng tin phản hồi trong đánh giá công tác KTNB,
đánh giá Hiệu trưởng, đội ngũ kiểm tra viên của nhà trường, chúng tôi dùng phiếu
trưng cầu và lấy ý kiến của 50 CBQL, GV của trường THPT Nguyễn Duy Trinh.
Kết quả những đánh giá đã được thống kê trong những bảng sau :

Bảng thực trạng đội ngũ cộng tác viên kiểm tra nội bộ trường học
TT

Nội dung

Rất tốt

Tốt

Chưa tốt

1

Phẩm chất đạo đức

37

13

0

2

Trình độ chun mơn

28

20

2

3

Kỹ năng đánh giá (nghiệp vụ kiểm
tra nội bộ)

24

23

3

Đây là sự đánh giá trung thực đội ngũ cộng tác viên KTNB trường THPT
Nguyễn Duy Trinh. Những người trong Ban kiểm tra nội bộ trong các năm học
2018-2019 đến 2021-2022 đa số có trình độ chun mơn và đạo đức tốt; tận tình
giúp đỡ đồng nghiệp khi cần thiết, nhưng trong cơng việc KTNB đã bộc lộ những
mặt hạn chế (chưa được bồi dưỡng, đào tạo nghiệp vụ); do vậy, đối tượng kiểm tra
và đồng nghiệp đã đánh giá như trên.
Vì vậy, để nâng cao hiệu quả hoạt động KTNB thông qua đó để quản lý, chỉ
đạo chun mơn, quản lý nhà trường, Hiệu trưởng cần bồi dưỡng nâng cao năng
lực, nghiệp vụ kiểm tra cho CBQL và các cộng tác viên trong Ban kiểm tra nội bộ
trường học.
Bảng đánh giá phẩm chất, năng lực của các thành viên
trong ban kiểm tra nội bộ trường học.
TT

Nội dung

Rất tốt

Tốt

Chưa
tốt
16


SL

%

SL

%

SL

%

1

Phẩm chất của người cán bộ kiểm tra

35

70

14

28

1

2

2

Tinh thần, trách nhiệm cao trong cơng
việc

32

64

16

32

2

4

3

Trình độ chun mơn, nghiệp vụ của
người cán bộ kiểm tra

34

68

15

30

1

2

Thông tin thu được từ kết quả điều tra trên cho ta thấy hai mặt :
- Thực trạng đội ngũ Hiệu trưởng và cộng tác viên kiểm tra của các nhà trường
(như phân tích cấu trúc đội ngũ ở trên) là những người có phẩm chất chính trị tốt;
những tố chất của người cán bộ kiểm tra có trong đội ngũ cũng được đánh giá tương
đối tốt. Tuy vậy, tinh thần trách nhiệm, thái độ trong quá trình thực thi nhiệm vụ kiểm
tra cần phải được xem xét, chú trọng để thực hiện tốt.
- Đây là hình ảnh người cán bộ kiểm tra trong mong đợi của CBGV trong
nhà trường, họ mong muốn có những cán bộ kiểm tra có phẩm chất chính trị tốt,
làm việc cơng minh và thân thiện giúp đỡ họ, khi họ khó khăn, sai lầm; người cán
bộ ấy phải có trình độ chun mơn, nghiệp vụ vững vàng và có kỹ năng KTNB
trường Trung học phổ thông. Như vậy, KTNB mới thực sự có hiệu quả, thúc đẩy
chun mơn phát triển và tăng cường hiệu lực quản lý nhà trường .
- Để thực hiện cơng tác KTNB có hiệu quả, Hiệu trưởng cũng như đội ngũ
kiểm tra viên cần được đào tạo, bồi dưỡng để có phẩm chất tốt, có tinh thần trách
nhiệm cao và năng lực vững vàng.
3. Những tồn tại cần khắc phục:
3.1. Về nhận thức: Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên chưa nhận thức rõ
vị trí vai trò, chức năng, tầm quan trọng của kiểm tra nội bộ, hiểu kiểm tra nội bộ
chỉ như một hoạt động phối hợp nằm trong biện pháp động viên thi đua, coi đó chỉ
là biện pháp để đánh giá. Kiểm tra để dẫn tới kiểm điểm, do đó hạn chế hiệu lực
của kiểm tra nội bộ trường học.

Cán bộ quản lý chưa nắm được chức năng cơ bản của quá trình quản lý, nên
chưa nhận thức đúng chức năng kiểm tra, từ đó việc lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo
thực hiện hoạt động kiểm tra chưa nghiêm túc, việc kiểm tra chỉ mang tính đại khái,
chung chung, hình thức, thậm chí cịn biểu hiện tính quan liêu, xa vời, khơng sát
thực tế. Do đó hoạt động kiểm tra chưa trở thành công cụ sắc bén tăng cường hiệu
lực quản lý trường học, chưa góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục và
đào tạo.
17


Giáo viên, học sinh chưa có nhận thức đúng về hoạt động kiểm tra nên
thường có ý thức đối phó hoạt động kiểm tra của các cấp quản lý, chưa biến các
quá trình kiểm tra của các cấp quản lý thành q trình tự kiểm tra của chính mình.
Do đó hiệu quả của công tác kiểm tra đạt thấp.
3.2. Về hoạt động:
Công tác kiểm tra nội bộ chưa đầy đủ, chỉ tập trung chủ yếu vào một số hoạt
động như kiểm tra hồ sơ, dự giờ... và không thường xuyên: các hoạt động kiểm tra
chủ yếu tập. trung vào các đợt thi đua trong năm, chuẩn bị kết thúc học kỳ và kết
thúc năm học.
Công tác kiểm tra thường thiếu kế hoạch cụ thể, hoặc nếu có kế hoạch thì
cũng rất sơ lược, chung chung, nhiều khi mang tính hình thức, đối phó với cấp trên.
Chưa gắn kế hoạch kiểm tra nội bộ với kế hoạch năm học.
3.3. Về nghiệp vụ:
Cán bộ quản lý chưa nắm được những phương pháp, biện pháp kỹ thuật
nghiệp vụ mang tính chất khoa học để xem xét, đánh giá, khẳng định xem các bộ
phận, cá nhân trong trường có hoạt động theo đúng mục tiêu, quyết định và kế
hoạch đã đề ra hay không để đưa ra các biện pháp uốn nắn, giúp đỡ, cần thiết; chưa
có kỹ năng kiểm tra theo mục tiêu, kế hoạch và hệ thống; trình độ nghiệp vụ của
đội ngũ kiểm tra trong trường còn yếu; coi kiểm tra giảng dạy chỉ là dự vài giờ lên
lớp, chỉ kiểm tra khía cạnh tổ chức bài học, thiếu đi sâu vào nội dung, phương

pháp, phân tích bài học hời hợt, thiếu liên hệ giữa việc thực hiện chương trình và tri
thức, chất lượng học sinh, ít phân tích tác dụng của bài học....
Lãnh đạo ít chú ý đến việc nghiên cứu và phổ biến kinh nghiệm sư phạm
trước và sau kiểm tra. Công tác kiểm tra của Hiệu trưởng được thực hiện chủ yếu
bằng kinh nghiệm, thiếu cơ sở khoa học.
3.4. Về chỉ đạo:
Hiệu trưởng chưa thật sự chú trọng việc tổ chức, chỉ đạo, bồi dưỡng nghiệp
vụ kiểm tra nội bộ trường học và hướng dẫn cách làm cụ thể cho cán bộ, giáo viên,
nhân viên trong trường,việc phân cấp trong kiểm tra chưa mạnh dạn và rõ ràng.
III. Một sô giải pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm tra nội bộ trường
học ở trường THPT Nguyễn Duy Trinh, huyện Nghi Lộc
1. Giải pháp về nhận thức tư tưởng
Bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú làm cho cán bộ, giáo viên, nhân
viên nhận thức rõ vị trí, vai trị, chức năng, nhiệm vụ, ngun tắc, hình thức,
phương pháp và quy trình của kiểm tra nội bộ trường học. Từ đó thấy rõ kiểm tra
nội bộ khơng chỉ đơn thuần là một hoạt động phối hợp nằm trong biện pháp động
18


viên thi đua hay chỉ đơn thuần là một biện pháp quản lý, kiểm tra để đánh giá, kiểm
tra để dẫn đến kiểm điểm.
Tuyên truyền cho các thành viên, tổ chức, đoàn thể trong nhà trường hiểu rõ
quan điểm, đường lối của Đảng và nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong
cơng tác tổ chức kiểm tra nội bộ. Giúp cho việc phối hợp các lực lượng, các cấp,
các ngành tổ chức kiểm tra nội bộ được tiến hành một cách đồng bộ, chặt chẽ và có
hiệu quả.
Chi bộ Đảng: Xây dựng kế hoạch tuyên truyền về công tác tổ chức kiểm tra
nội bộ, phân công, giao trách nhiệm cụ thể tới Đảng viên, CBQL, giáo viên chủ
nhiệm, giáo viên bộ môn để thực hiện.
Chuyên môn phối hợp với các tổ chức trong nhà trường: Giáo dục chính trị

tư tưởng, đạo đức cho cán bộ viên chức và học sinh. Thường xuyên quán triệt chủ
trương, đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước; các chỉ thị, nghị
quyết của cấp trên; mục tiêu nhiệm vụ của ngành, vị trí, vai trị và tầm quan trọng
của hoạt động kiểm tra nội bộ đến cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường.
Kết quả tuyên truyền cần đạt được: Kiểm tra là một trong những chức năng
cơ bản của quản lý. Đó là cơng việc - hoạt động nghiệp vụ mà người quản lý ở bất
kỳ cấp nào cũng phải thực hiện để biết rõ những kế hoạch, mục tiêu đề ra trên thực
tế đã đạt được đến đâu và như thế nào. Từ đó đề ra những biện pháp động viên,
giúp đỡ, uốn nắn và điều chỉnh nhằm thúc đẩy các cá nhân và tổ chức phát triển.
Kiểm tra nội bộ trường học là hoạt động xem xét và đánh giá các hoạt động
giáo dục, điều kiện dạy – học, giáo dục trong phạm vi nội bộ nhà trường nhằm mục
đích phát triển sự nghiệp giáo dục nói chung, phát triển nhà trường, phát triển
người giáo viên và học sinh nói riêng.
Làm cho cán bộ, giáo viên, nhân viên hiểu và nắm vững cơ sở khoa học, sự
cần thiết của cơng tác kiểm tra nội bộ, từ đó tích cực tham gia các nhiệm vụ được
phân cơng trong quá trình kiểm tra, biến các quá trình kiểm tra thành q trình tự
kiểm tra. Chỉ có thực hiện hoạt động kiểm tra và tự kiểm tra thật sự nghiêm túc,
khoa học thì mới hồn thành có chất lượng nhiệm vụ giáo dục và đào tạo của nhà
trường, đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp cơng nghiệp
hố, hiện đại hố đất nước.
Giải pháp 2: Lựa chọn và bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho lực
lượng kiểm tra nội bộ.
* Lựa chọn lực lượng kiểm tra:

19


- Trường học có nhiều đối tượng phải kiểm tra. Bởi vậy lực lượng kiểm tra
nhiều thành phần, đảm bảo tính khoa học, tính dân chủ. Yêu cầu của việc lựa chọn
lực lượng kiểm tra là:

+ Hiệu trưởng quyết định thành lập ban kiểm tra, trưởng ban kiểm tra phải là
Hiệu trưởng hoặc Phó hiệu trưởng.
+ Thành viên ban kiểm tra phải là người thơng thạo chun mơn nghiệp vụ,
có uy tín, sáng suốt và linh hoạt trong cơng việc.
+ Các thành viên trong ban kiểm tra được phân công cụ thể phần việc được
giao, xác định rõ quyền hạn, trách nhiệm.
* Bồi dưỡng lực lượng kiểm tra
- Bồi dưỡng Hiệu trưởng: Hiệu trưởng phải lập kế hoạch cho mình một cách
khoa học; ưu tiên dành quỹ thời gian để Hiệu trưởng tham quan học tập kinh
nghiệm ở các trường bạn tổ chức hiệu quả hoạt động kiểm tra nội bộ, có chất lượng
giáo dục cao.
- Bồi dưỡng cho các thành viên kiểm tra: Việc bồi dưỡng kiến thức kiểm tra
nội bộ cho thành viên Ban kiểm tra là một việc làm cần thiết. Nếu thành viên Ban
kiểm tra không có kiến thức, phương pháp, kỹ năng thì hiệu quả của việc kiểm tra
chắc chắn khơng tốt. Vì vậy, cần tổ chức, tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm tra
cho các thành viên để việc kiểm tra được chính xác, khách quan, hiệu quả, thường
xuyên, kịp thời, công khai.
Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm tra cho các thành viên trong ban kiểm tra
của nhà trường thực hiện các nội dung kiểm tra.

20


Ảnh tập huấn triển khai các văn bản cho Ban kiểm tra nội bộ trường học
3. Giải pháp về kế hoạch hóa cơng tác kiểm tra nội bộ gắn với kế hoạch năm
học.
Đây là biện pháp vô cùng quan trọng, sự thành công hay thất bại đều phụ
thuộc và kế hoạch. Vì vậy từ đầu năm học Hiệu trưởng cần phối hợp với các tổ
chức đoàn thể căn cứ vào kế hoạch năm học, năng lực của lực lượng kiểm tra, tình
hình giáo viên, học sinh, kinh phí cho kiểm tra để xây dựng kế hoạch cho có tính

khả thi.
Cần lựa chọn những hoạt động cụ thể phù hợp với đối tượng kiểm tra mà xác
định nội dung, phương pháp, thời gian kiểm tra.
Ngoài kế hoạch chung cho cả năm học, cần xây dựng kế hoạch cụ thể cho
từng tháng, từng tuần, từng nội dung. Kế hoạch càng chi tiết, cụ thể thì sự thành
cơng càng cao.
Để có được một kế hoạch kiểm tra nội bộ trường học mang tính khả thi cần
xây dựng qua các bước sau:
- Bước 1: Chuẩn bị.
Bước này người Hiệu trưởng phải nắm được các văn bản phải có giá trị pháp
lý dựa vào các văn bản của các cấp về công tác thanh tra, kiểm tra, các quy định
mới về chuyên môn để làm căn cứ, xác định mục đích yêu cầu, nhiệm vụ, phân tích
21


đánh giá thực trạng về công tác kiểm tra nội bộ nhà trường trong thời gian qua, tìm
ra điểm mạnh, điểm yếu để xây dựng và điều chỉnh trong kế hoạch mới phù hợp
với tình hình, điều kiện cụ thể cho phép của nhà trường mình và có tính khả thi.
- Bước 2: Xây dựng kế hoạch sơ bộ.
Phải thể hiện rõ được các công việc cần kiểm tra sao cho các đối tượng được
kiểm tra ý thức và chủ động tự kiểm tra phần việc của mình.
Bước 3: Xây dựng kế hoạch chính thức.
Từ kế hoạch sơ bộ, cho thảo luận tập thể (Ban giám hiệu, ban kiểm tra nội bộ)
thống nhất và lập kế hoạch cụ thể cho việc thực hiện kiểm tra nội bộ, cuối cùng
thông qua hội nghị công nhân viên chức đầu năm.
Kế hoạch kiểm tra nội bộ trường học được thiết kế dưới dạng sơ đồ hóa và
treo ở văn phịng nhà trường trong đó ghi rõ thời gian (học kỳ, tháng, tuần); nội
dung kiểm tra, đối tượng kiểm tra và người kiểm tra.
Bản chất của quản lý nằm trong kỹ năng lập kế hoạch, kỹ năng điều chỉnh có
mục đích bản thân các hoạt động kiểm tra. Soạn thảo kế hoạch kiểm tra có nghĩa là

trù liệu cả một số tổ hợp những nội dung, biện pháp và định hướng thời gian cho
hoạt động này. Kế hoạch kiểm tra của trường phải là một bộ phận hữu cơ của kế
hoạch năm học, đồng thời là một mắt xích trọng yếu của chu trình quản lý mà hiệu
trưởng phải giành thời gian thỏa đáng cho hoạt động kiểm tra.
Việc xây dựng kế hoạch kiểm tra nội bộ trường học phải dựa trên các cơ sở
pháp lý đó là các nghị quyết, chỉ thị, cơng văn hướng dẫn của các cấp chính quyền,
của ngành giáo dục. Phải căn cứ vào nghị quyết của đại hội chi bộ, đại hội cán bộ
cơng chức, nhiệm vụ chính trị được giao. Phải phù hợp với tình hình, điều kiện cho
phép của nhà trường và có tính khả thi.
Việc lập kế hoạch kiểm tra nội bộ trường học phải có cơ sở khoa học dựa trên
lý luận về kế hoạch hố, phải đảm bảo ngun tắc, quy trình và phương pháp lập kế
hoạch.
Kế hoạch kiểm tra nội bộ trường học cần được thiết kế dưới dạng sơ đồ hoá
và được treo ở văn phòng nhà trường. Kế hoạch phải nêu rõ: Mục đích, yêu cầu,
nội dung, phương pháp tiến hành, hình thức, đơn vị và cá nhân được kiểm tra, thời
gian tiến hành kiểm tra ...
Kế hoạch kiểm tra phải đảm bảo tính ổn định tương đối và được công khai
ngay từ đầu năm học.
Nội dung kiểm tra phải có tính thuyết phục, hình thức kiểm tra phải gọn nhẹ
không gây tâm lý căng thẳng, nặng nề cho đối tượng, cần huy động được nhiều lực
lượng tham gia kiểm tra và giành thời gian cần thiết thích đáng cho kiểm tra.
22


Hằng năm hiệu trưởng cần phải xây dựng các loại kế hoạch kiểm tra: Kế
hoạch kiểm tra toàn năm học, kế hoạch kiểm tra từng học kỳ, Kế hoạch kiểm tra
hàng tháng, Kế hoạch kiểm tra hàng tuần... với những lịch biểu cụ thể.
3.1. Kế hoạch kiểm tra năm học
Kế hoạch kiểm tra toàn năm học được ghi nhận toàn bộ các đầu việc theo trình
tự thời gian từ tháng 9 năm trước đến tháng 8 năm sau. Người quản lý dựa vào kế

hoạch năm để tiến hành chỉ đạo kiểm tra từng học kỳ, từng tháng và từng tuần.
Biểu mẫu 1: Kế hoạch kiểm tra nội bộ trong năm học ... của trường THPT...
Tháng

Tuần 1/ Công
việc

Tuần 2/ Công
việc

Tuần 3/ Công
việc

Tuần 4/ Công
việc

9
10
11
12
01
02
03
04
05
06
07
08
3.2. Kế hoạch kiểm tra tháng
Kế hoạch kiểm tra tháng dựa trên kế hoạch kiểm tra năm nhưng phải chi tiết về

công việc, đối tượng, thời gian kiểm tra.
Biểu mẫu 2: Kế hoạch kiểm tra tháng... năm...
Nội dung kiểm tra
Tuần

Thứ
Dự giờ

Hồ sơ

Các
mặt

Ghi
chú

23


Môn

Lớp

Giáo
viên

Lớp

Tổ

Giáo
viên

khác

2
3
1

4
5
6
7
2
3

2

4
5
6
7
2
3

3

4
5
6

7
2
3

4

4
5
6
7
3.3. Kế hoạch kiểm tra tuần

24


Được ghi chi tiết, cụ thể về đối tượng (cá nhân, đơn vị) được kiểm tra, nội dung
kiểm tra cụ thể, lực lượng kiểm tra, thời gian kiểm tra, thời gian hồn thành và
được thơng báo cơng khai ở văn phòng nhà trường.
4. Giải pháp 4: Tổ chức, chỉ đạo công tác kiểm tra nội bộ.
- Phân cấp trong kiểm tra: Hiệu trưởng có thể kiểm tra trực tiếp hay gián tiếp
các hoạt động trong nhà trường. Khi kiểm tra gián tiếp phải ủy nhiệm phân cấp rõ
ràng (cho Phó hiệu trưởng; tổ chuyên môn hoặc các thành viên trong ban kiểm tra).
- Hiệu trưởng định hướng cho các thành viên trong Ban kiểm tra nội bộ
trường học tìm hiểu, thâm nhập các văn bản pháp quy, các quy định, hướng dẫn của
các cấp, ngành để có căn cứ đối chiếu khi kiểm tra.
- Căn cứ kế hoạch kiểm tra đã được phổ biến công khai, Ban kiểm tra nội bộ
trường học cụ thể hóa kê hoạch kiểm tra trong năm học bằng việc lập kế hoạch cho
các nhóm thành viên theo từng tháng hoặc theo từng đợt. Mỗi nội dung kiểm tra
nhất thiết phải lập biên bản kiểm tra, đề xuất sau kiểm tra để làm căn cứ đánh giá,
lưu trữ hồ sơ theo quy định.

- Hàng tháng, hiệu trưởng phải đưa nội dung đánh giá công tác kiểm tra nội
bộ trường học vào chương trình cơng tác, đồng thời điều chỉnh, bổ sung các kế
hoạch cho sát thực tế.
- Cuối học kỳ và cuối năm học, hiệu trưởng phải báo cáo sơ kết, tổng kết
công tác kiểm tra nội bộ trường học trước toàn thể giáo viên, nhân viên nhà trường
và lãnh đạo cấp trên theo quy định.
Tất cả các biện pháp trên là cơ sở và điều kiện cần thiết để tổ chức kiểm tra
nội bộ đạt hiệu quả tốt. Nếu khơng tổ chức thực hiện thì các giải pháp trên cũng
khơng có tác dụng.
Sau đây là một số nội dung ban kiểm tra nội bộ trường học đã thực hiện trong
năm học 2021 – 2022. Trong năm học, ban kiểm tra nội bộ trường học đã thực hiện
hoạt động kiểm tra với các nội dung sau đây:
- Kiểm tra trình độ chun mơn nghiệp vụ thơng qua việc dự giờ. Hình thức dự
giờ có thể được báo trước hoặc đột xuất hay dự báo cáo chuyên đề. Việc dự giờ
đánh giá cần kết hợp với các tiết dạy thao giảng hay dạy theo nghiên cứu bài học.
Khi dự giờ đánh giá kết quả cần quán triệt rõ quan điểm của người kiểm tra, góp ý
động viên đồng nghiệp một cách tích cực.
Một số hình ảnh hoạt động của ban kiểm tra nội bộ trường học

25


Ảnh dự giờ thao giảng môn Lý

Ảnh dự giờ thao giảng môn Ngữ văn
26