Vận dụng phương pháp flipper classroom lớp học đảo ngược trong dạy học ngữ văn 11 nhằm phát triển năng lực cho học sinh

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO YÊN BÁI
TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN

BÁO CÁO SÁNG KIẾN CẤP CƠ SỞ
Lĩnh vực: Giáo dục (Chuyên ngành Ngữ Văn)

TÊN SÁNG KIẾN
“VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP FLIPPED CLASSROOM- LỚP HỌC ĐẢO
NGƯỢC TRONG DẠY HỌC NGỮ VĂN 11 NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG
LỰC CHO HỌC SINH”

Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Anh Đào
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường THPT Chu Văn An
Huyện Văn Yên tỉnh Yên Bái

Yên Bái, ngày 30 tháng 1 năm 2022

1


CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN CẤP CƠ SỞ
Kính gửi: Hội đồng khoa học ngành giáo dục Tỉnh Yên Bái.
Tôi ghi tên dưới đây:

Số
TT

1

Họ và tên

Tỷ lệ (%)
đóng góp
vào việc
Trình tạo ra sáng
Ngày tháng Nơi cơng Chức
độ
kiến
năm sinh
tác
danh chun (ghi rõ đối
mơn
với từng
đồng tác
giả, nếu
có)

Trường
THPT
Giáo
Nguyễn Thị Anh Đào 27/10/1978
Chu Văn viên
An

Đại
học

100%

Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến:“Vận dụng phương pháp
Flipped classroom- Lớp học đảo ngược trong dạy học Ngữ văn 11 nhằm phát
triển năng lực cho học sinh ”
Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Không.
Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục (Chuyên ngành Ngữ Văn).
*Mô tả nội dung sáng kiến:
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn về phương pháp dạy học Flipper
classroom- Lớp học đảo ngược, sáng kiến tập trung vào việc đưa ra các giải pháp
để áp dụng có hiệu quả phương pháp dạy học mới vào giảng dạy Ngữ văn 11 nhằm
nâng cao hiệu quả, chất lượng và đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học
của chương trình phổ thơng 2018. Qua đó góp phần đổi mới phương pháp dạy học
2


môn Ngữ văn, nâng cao chất lượng hiệu quả dạy học, tăng cường kĩ năng, nghiệp
vụ sư phạm cho giáo viên và phát triển các năng lực cần thiết cho học sinh theo
thang đánh giá mới: Nhận biết, thông hiểu, vận dụng, phân tích, đánh giá, sáng tạo.
* Những điểm khác biệt, tính mới và bản chất của sáng kiến:
Qua việc nghiên cứu cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của phương pháp
Flipper classroom- Lớp học đảo ngược, tôi nhận thấy đây là một phương pháp dạy
học hay, hoàn toàn mới và rất phù hợp với việc phát triển năng lực của người học.
Điểm mới và tính khác biệt của phương pháp dạy học này là tạo ra một không gian
học tập môn Ngữ văn mới mẻ, hiện đại và khác với phương pháp dạy học môn
Ngữ văn truyền thống.
Một buổi lên lớp truyền thống của môn Văn sẽ bắt đầu với việc giáo viên
chuẩn bị bài giảng lên lớp và học sinh chuẩn bị làm bài tập về nhà buổi trước, soạn
các bài đã được giáo viên yêu cầu. Bài mới sẽ được giảng trong giờ học, ngay trên
lớp và nếu trong q trình dạy có thừa một chút thời gian thì sẽ sử dụng thời gian
đó làm bài tập luyện tập tại lớp. Như vậy, hầu hết việc giảng và nghe giảng ước

chừng đã tiêu tốn hết 90% thời gian của một buổi học, 10% còn lại là luyện tập
trên lớp của cả giáo viên và học sinh.
Vậy thì giải pháp mà “Flipped Learning” đưa ra chính là… hãy đảo ngược
q trình này. Nghĩa là học sinh áp dụng Flipped classroom sẽ xem bài giảng của
giáo viên trước ở nhà, nắm được nội dung chính và định hướng của bài giảng. Khi
vào lớp các em sẽ cùng giáo viên thảo luận, nghiên cứu sâu hơn về chủ đề đó.
Lớp học đảo ngược chuyển sự hướng dẫn học tập sang mơ hình lấy người
học làm trung tâm, trong đó thời gian lên lớp được sử dụng để khám phá sâu hơn
các chủ đề. Với 6 cấp độ học tập trong thang Bloom, trong lớp học đảo ngược,
người học sẽ chú trọng nhớ và hiểu ngoài lớp học. Khi đến lớp, giáo viên sẽ chú
trọng giúp người học ứng dụng, phân tích, đánh giá và sáng tạo. Điều này ngược
lại với lớp học truyền thống rất chú trọng giúp người học hiểu và nhớ lý thuyết tại
lớp.
* Về các giải pháp để thực hiện sáng kiến:
3


+ Hiểu đúng bản chất của phương pháp dạy học mới Flippped classroom- lớp
học đảo ngược trong sự so sánh với phương pháp dạy học truyền thống.
+ Các bước để tiến hành dạy một tiết học văn theo phương pháp dạy học mới
Flipped classroom- Lớp học đảo ngược.
+ Xây dựng kế hoạch dạy học áp dụng phương pháp mới Flipped classroomLớp học đảo ngược và không áp dụng phương pháp mới với tiết 36- Chí Phèo
(Phần một- Tác giả) trong chương trình Ngữ văn 11.
+ Tiến hành dạy thực nghiệm, phân tích, so sánh kết quả với lớp đối chứnglớp không dạy thực nghiệm để thấy được hiệu quả của phương pháp dạy học mới.
*Về khả năng áp dụng của sáng kiến:
Do đây là phương pháp mới, tôi tiếp cận trên tinh thần vận dụng thử
nghiệm kết hợp điều chỉnh và rút kinh nghiệm, tôi thấy rằng đây là phương pháp
có tính đột phá trong việc đổi mới phương pháp dạy học, hướng đến mục tiêu
phát triển phẩm chất và năng lực cho HS. Tôi thấy rằng, nếu như GV đầu tư thời
gian, công sức, tâm huyết xây dựng kế hoạch bài học phù hợp với mục đích yêu

cầu của nội dung kiến thức và thiết kế được những hoạt động tăng cường tính tích
cực chủ động trong q trình lĩnh hội kiến thức của HS, đồng thời có các phương
thức quản lí và đánh giá việc tự học ở nhà của HS thì phương pháp Lớp học đảo
ngược thực sự mang lại hiệu quả cao, không những đáp ứng được yêu cầu đổi mới
PPDH mà còn mang lại cho HS những trải nghiệm đầy hứng thú. Vì vậy, tơi cho
rằng mơ hình “Lớp học đảo ngược – Flipped classroom” có khả năng được áp
dụng rộng rãi cho HS khơng chỉ ở những lớp tôi giảng dạy mà cho bạn bè đồng
nghiệp trong và ngồi trường và có thể sẽ phát triển mở rộng trong tương lai.
* Những thông tin cần được bảo mật: không.
* Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Để phát triển năng lực cho HS khi vận dụng phương pháp Fipped classroom
vào dạy học, GV phải “lấy HS làm trung tâm” và thiết kế hoạt động theo hướng
tích cực hố hoạt động của HS đồng thời hướng dẫn HS những cách thức và
phương pháp tự học. Ngoài ra, xây dựng KHBD cần nêu các tình huống có vấn đề
để kích thích được hứng thú cũng như năng lực tư duy sáng tạo của HS, từng bước
hình thành một thói quen học tập, chủ động và sáng tạo, khả năng vận dụng kiến
thức vào thực tế đời sống. Quá trình dạy học với phương pháp Fipped classroom
4


đòi hỏi GV phải chuẩn bị kế hoạch bài dạy một cách chu đáo, cụ thể, chi tiết. Tùy
theo lượng kiến thức của từng phần, từng bài và tùy đối tượng HS mà GV vận
dụng một cách có hiệu quả, mỗi HS có một khả năng học tập khác nhau do đó cần
khuyến khích động viên các em phát huy hết khả năng của mình, nâng cao năng
lực tự học của bản thân. Không phải bất cứ bài học nào cũng áp dụng được phương
pháp Fipped classroom và phải có sự chọn lựa, nghiên cứu, trao đổi đồng nghiệp
để có hiệu quả cao. Bên cạnh đó, GV cần có sự linh hoạt, tuỳ vào năng lực, thái độ
học tập của HS, từng lớp mà GV cần có sự điều chỉnh hợp lí.
*Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
theo ý kiến của tác giả:

- Kết quả định tính.
* Ở lớp thực nghiệm: Đối với các em học sinh, dạy học theo mơ hình này đã
tạo ra một mơi trường tự học cá thể hóa, phù hợp với nhu cầu và nhịp độ học tập
riêng ở HS. Kiến thức HS tự thu nhận thông qua các hoạt động trở nên sâu sắc, bền
vững, có hệ thống hơn. Nhờ hoạt động nhóm, HS được rèn luyện các kĩ năng cần
thiết như tìm kiếm thơng tin, hợp tác, phản biện, trình bày trước đám đông giúp HS
phát triển thêm cả năng lực hợp tác và năng lực ngôn ngữ. Mặt khác, HS rất hào
hứng, tích cực, chủ động và sáng tạo hơn nên kết quả học tập cũng chất lượng hơn.
Bên cạnh đó, các em có thêm nhiều thời gian vận dụng những kiến thức lí luận về
nhà văn để giải các đề phần luyện tập nâng cao và đề thi học sinh giỏi. Đặc biệt,
thơng qua mơ hình Lớp học đảo ngược giáo viên còn phát hiện thêm được nhiều
khả năng còn tiềm ẩn của học sinh, nhất là ở những học sinh có năng khiếu mơn
văn.
* Ở lớp đối chứng: Các em tiếp thu kiến thức mà GV giao, không tự mình tìm
tịi, khám phá kiến thức mới ở nhà. Trong giờ học, các em khơng phân tích, tổng
hợp, đánh giá và sáng tạo như lớp TN. Vẫn còn tâm lý rụt rè, e ngại khi phát biểu
trước lớp. Các hoạt động được u cầu làm theo nhóm cịn mang tính đối phó,
chưa thật sự hiệu quả. Hầu hết các em cịn có tâm lí thụ động trong việc tiếp thu
kiến thức mới và việc rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề.
-Kết quả định lượng
* Kết quả bài kiểm tra nhanh sau khi dạy TN với lớp không dạy TN.
5


Lớp

Đối

Số

Điểm yếu,

Điểm trung

Điểm khá

Điểm Giỏi

tượng

lượng

kém

bình

(6,5-<8)

(8-10)

HS

(5<)

(5-<6,5)

SL
11A6

TN

39

11A1

ĐC

45

3

Tỉ lệ

SL

Tỉ lệ

SL

Tỉ lệ

SL

Tỉ lệ

0

8

20,5%

15

38,5%

16

41%

6,7%

15

33,3%

16

35,6%

11

24,4%

Từ kết quả xử lý số liệu thực nghiệm sư phạm cho thấy chất lượng học tập của
HS ở nhóm TN cao hơn nhóm ĐC tương ứng, cụ thể:
− Tổng tỷ lệ % HS trung bình,yếu, kém của nhóm TN ln thấp hơn nhóm đối
chứng là 19,5%.
− Tổng tỷ lệ % HS khá, giỏi của các nhóm TN ln cao hơn nhóm ĐC là 2,9%.
− Trong đó, tỉ lệ HS giỏi ở nhóm TN cao hơn hẳn ở nhóm ĐC là 15,6 % và ở lớp
TN khơng có HS yếu kém.

Điều này chứng tỏ khi áp dụng phương pháp Lớp học đảo ngược vào lớp TN
đã cho hiệu quả rõ rệt, dẫn đến kết quả học tập ở lớp TN cao hơn hẳn so với lớp
ĐC.
*Danh sách những người đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu: Không
Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và
hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Văn Yên, ngày 30 tháng 1 năm 2022
Người nộp đơn

Nguyễn Thị Anh Đào

6


I- THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: “Vận dụng phương pháp Flipped classroom – Lớp học đảo
ngược trong dạy học Ngữ văn 11 nhằm phát triển năng lực cho học sinh”
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục và đào tạo.
3. Phạm vi áp dụng sáng kiến: Sáng kiến được áp dụng cho giáo viên THPT
giảng dạy và học sinh THPT học tập môn Ngữ văn.
4. Thời gian áp dụng của sáng kiến:
Sáng kiến được thực hiện từ ngày 5/8/2020 đến ngày 30/1/2022.
5. Tác giả:
Họ và tên : Nguyễn Thị Anh Đào.
Năm sinh: 27/10/1978.
Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm Ngữ văn.
Chức vụ công tác: Giáo viên.
Nơi làm việc: Trường THPT Chu Văn An, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái.
Địa chỉ liên hệ: Trường THPT Chu Văn An, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái.
Điện thoại: 0986.729.568. Email:

6. Đồng tác giả: Khơng.
II. MƠ TẢ GIẢI PHÁP SÁNG KIẾN
1. Tình trạng giải pháp đã biết
Năm học 2021-2022 đã và đang đi được gần quá một nửa chặng đường. Đây
là năm học tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp Hành Trung
Ương Đảng “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng u cầu
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” đã được hội nghị trung ương 8 (khóa XI) thơng
qua. Đây cũng là năm học mà nền giáo dục Việt Nam tiếp tục ra nhập với nền giáo
dục thế giới với nhiều đóng góp quan trọng, với những thành tích xuất sắc mà học
sinh Việt Nam đạt được qua các kì thi cấp quốc tế. Vị thế của nền giáo dục Việt
7


Nam trên trường quốc tế đang ngày càng được củng cố và khẳng định được chỗ
đứng của mình. Một trong những yếu tố tạo nên sự thành cơng đó chính là việc đổi
mới phương pháp dạy học và giáo dục. Có đổi mới thì nền giáo dục Việt Nam mới
có thêm nhiều cơ hội để tiếp tục hội nhập với xu thế phát triển chung của thế giới,
của thời đại. Do vậy, một yêu cầu hết sức cấp bách đang đặt ra cho nền giáo dục
nước ta là phải liên tục đổi mới, hiện đại hoá nội dung và phương pháp dạy học.
Giáo dục phải tạo ra những con người có đầy đủ phẩm chất và năng lực, đầy tự tin,
chủ động, sáng tạo, có khả năng tự học và học tập suốt đời, dám chịu trách nhiệm
và có khả năng thích ứng cao với sự thay đổi khơng ngừng của thời đại. Nghị quyết
hội nghị Trung ương 8 khoá XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo
đã chỉ rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện
đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của
người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung
dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật
và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp
sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khoá,

nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông
trong dạy và học”. Vì vậy, việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát triển
phẩm chất, năng lực mà cốt lõi là phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và
năng lực tự học cho người học là nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn hiện nay,
nhất khi chúng ta đang trong lộ trình thực hiện chương trình giáo dục phổ thơng
2018 ở tất cả cấp học, bậc học.
Việc dạy học môn Ngữ văn hiện nay chủ yếu được thực hiện trên lớp theo
bài học trong sách giáo khoa theo phương pháp truyền thống. Thông qua các buổi
tập huấn, giáo viên đã chủ động hơn trong việc áp dụng các phương pháp, kĩ thuật
dạy học mới vào môn học nhưng chưa nhiều, chưa rõ nét. Cá biệt hơn vẫn còn tồn
tại các giờ học cơ đọc trị ghi theo một lối mịn, học sinh hoàn toàn thụ động trước
8


một lượng kiến thức vừa mới vừa nhiều mà thiếu hẳn sự tương tác cần thiết giữa
thầy và trò. Trong phạm vi một tiết học, thời gian cho các hoạt động học của học
sinh theo tiến trình sư phạm của các phương pháp dạy học tích cực có thể là khơng
đủ, dẫn đến những phương pháp dạy học tích cực cịn mang tính hình thức, đơi khi
cịn máy móc dẫn đến kém hiệu quả, thời gian để học sinh ôn tập, hệ thống hoá lý
thuyết, tư duy suy luận logic và vận dụng kiến thức chưa nhiều. Vì vậy, chỉ học
trên lớp học với những phương pháp truyền thống là chưa đủ, việc tự học ở nhà
của học sinh là rất quan trọng và cần thiết, sẽ đạt hiệu quả với lợi ích to lớn nếu
được giáo viên định hướng đúng cách. Trong khi đó, đa số các em đều có máy tính
hoặc điện thoại thơng minh kết nối mạng nhưng phần lớn sử dụng để giải trí. Có
một số em tìm kiếm các tài liệu tham khảo, tham gia học trực tuyến nhưng chưa
nhiều và chưa đạt hiệu quả cao. Nguyên nhân một phần là vì các em chưa được
định hướng, chỉ dẫn cách khai thác tài nguyên có ích trên mạng. Nhiều học sinh
chưa có tinh thần tự giác trong học tập, chưa hình thành được kỹ năng tự học, tự
tìm hiểu, tự nghiên cứu, phần lớn tiếp thu một cách thụ động với lượng kiến thức
giáo viên truyền đạt. Tuy nhiên, khi giảng dạy các lớp chất lượng mũi nhọn ban C

và ban D tơi thấy có một bộ phận không nhỏ học sinh đã tự học trước chương trình
và nắm bắt được phần nào kiến thức cơ bản của một số nội dung. Vì vậy khi đến
tiết học theo kế hoạch giáo dục, nếu GV không có sự đổi mới sẽ dẫn đến sự nhàm
chán, thiếu quan tâm, chú ý và dẫn đến tâm lý chủ quan của bộ phận học sinh này
do các em cho rằng mình đã lĩnh hội đủ từ trước.
Xuất phát từ thực tế giảng dạy môn Ngữ văn tại trường THPT Chu Văn An,
tơi nhận thấy vai trị của việc đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát
triển phẩm chất và năng lực của người học là rất quan trọng. Đổi mới phương pháp
dạy học chính là để khắc phục những hạn chế của phương pháp dạy học truyền
thống chỉ truyền thụ kiến thức một chiều sang phương pháp dạy học mới lấy học
sinh làm trung tâm. Qua nghiên cứu các phương pháp dạy học mới, tôi thấy rằng
9


dạy học theo mơ hình lớp học đảo ngược - Flipped classroom là một trong những
PPDH hiện đại, nó có thể giúp giáo viên thay đổi cách dạy học của mình để tăng
thêm hứng thú và tính chủ động cho người học, khắc phục được những vấn đề của
cả giáo viên và học sinh mà tôi nêu ra ở trên. Trên cơ sở học sinh đã tự tiếp cận
kiến thức từ nhà, giáo viên có thể tận dụng khoảng thời gian trên lớp dành cho các
hoạt động tương tác nhằm củng cố kiến thức cơ bản, luyện tập để rèn luyện kĩ
năng, tăng cường hoạt động tìm tịi khám phá, kết nối, trải nghiệm và sáng tạo.
Qua PPDH này, người học sẽ phải tự tiếp cận kiến thức ở nhà, tự mình trải nghiệm,
khám phá, tìm tịi các thơng tin liên quan về bài học thay vì tiếp thu kiến thức một
cách thụ động từ giáo viên. Mơ hình này giúp việc học tập hiệu quả hơn, giúp
người học tự tin hơn, làm chủ q trình học tập của chính bản thân mà khơng cịn
bị động, phụ thuộc trong q trình khám phá tri thức. Tơi thấy rằng mơ hình lớp
học đảo ngược - Flipped classroom là một lựa chọn thích hợp để tơi đổi mới
phương pháp dạy học, vì vậy tôi lựa chọn đề tài “Vận dụng phương pháp Flipped
classroom – Lớp học đảo ngược trong dạy học môn Ngữ văn 11 nhằm phát triển
năng lực cho học sinh” làm đề tài nghiên cứu cho sáng kiến kinh nghiệm của

mình.
2. Nội dung các giải pháp đề nghị cơng nhận là sáng kiến
2.1. Mục đích của các giải pháp
- Nghiên cứu lí luận và thực tiễn về phương pháp dạy học Flipped classroom
-Lớp học đảo ngược, thiết kế bài dạy theo hướng tiếp cận phương pháp dạy học
Flipped classroom- Lớp học đảo ngược nhằm phát triển năng lực cho học sinh.
- Đưa ra một số giải pháp như xây dựng kế hoạch dạy học, tiến thành thực
nghiệm sư phạm, phân tích đánh giá kết quả để chứng minh cho hiệu quả của
phương pháp Flipped classroom - Lớp học đảo ngược trong dạy học môn Ngữ văn
đối với sự phát triển phẩm chất, năng lực cho người học để vừa khắc phục thực

10


trạng đang diễn ra phổ biến ở các giờ dạy học văn như đã nêu ở trên vừa phát triển
năng lực tư duy, rèn luyện kĩ năng nêu và giải quyết vấn đề của người học.
2.2. Nội dung các giải pháp
2.2.1. Cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của PPDH Flipped classroom- Lớp học
đảo ngược.
a, Thế nào là lớp học đảo ngược?
Lớp học đảo ngược là tất cả các hoạt động dạy học được thực hiện “đảo
ngược” so với thông thường. Sự “đảo ngược” ở đây được hiểu là sự thay đổi với
các dụng ý và chiến lược sư phạm thực hiện ở cách triển khai các nội dung, mục
tiêu dạy học và các hoạt động dạy học khác với cách truyền thống trước đây của
người dạy và người học.
Ngược lại với mơ hình lớp học truyền thống, ở lớp học đảo ngược, giáo viên
thực hiện những bài giảng, những video về lí thuyết và bài tập cơ bản, chia sẻ qua
Internet cho các học sinh xem trước tại nhà, thời gian ở lớp dành cho việc giải đáp
thắc mắc của học sinh, làm bài tập khó hay thảo luận sâu hơn về kiến thức.
Lớp học đảo ngược (Flipped classroom) là một phương pháp đào tạo mới

trong đó cung cấp nội dung học tập cho người học học tập trước khi vào lớp. Ý
tưởng và mơ hình lớp học đảo ngược hình thành tại Mỹ từ những năm 1990. Với
hình thức đào tạo online, tài liệu học tập được giáo viên cung cấp trên hệ thống ELearning. Người học sẽ học tập ở hai không gian trong và ngoài phạm vi lớp học
làm tăng thời lượng và hiệu quả học tập.
Hoạt động của
người tham gia

Người dạy

Soạn tài liệu giảng dạy,
Ngồi khơng gian video bài giảng
lớp học
Chia sẻ với người học trên

Người học
Tự học, xem, tìm hiểu bài giảng
Ghi chú những điều chưa rõ,
chưa hiểu, chuẩn bị các câu hỏi
11


hệ thống quản lý học tập

dành cho người dạy

Điều phối lớp học

Chủ động tham gia lớp học

Trong không gian

Trả lời câu hỏi, tình huống Đặt câu hỏi, thực hành, thảo luận,
lớp học
thực tế của người học
ứng dụng các kiến thức

b, Đặc điểm của mơ hình lớp học đảo ngược
Theo mơ hình lớp học đảo ngược, học sinh xem các bài giảng ở nhà qua
mạng. Giờ học ở lớp sẽ dành cho các hoạt động hợp tác giúp củng cố thêm các khái
niệm đã tìm hiểu. Học sinh chủ động trong việc tìm hiểu, nghiên cứu lí thuyết hơn,
các em có thể tiếp cận video bất kì lúc nào, có thể dừng bài giảng lại, ghi chú kiến
thức, câu hỏi và xem lại nếu cần (điều này là không thể nếu nghe giáo viên giảng
dạy trên lớp). Công nghệ E-Learning giúp học sinh hiểu kĩ hơn về lí thuyết, từ đó
sẵn sàng tham gia vào các buổi học nhóm, bài tập nâng cao tại giờ học của lớp.
Như vậy, việc học tập của học sinh sẽ hiệu quả hơn, người học chủ động hơn, tự
tin hơn trong việc tích lũy kiến thức.
Điều này khác với lớp học truyền thống, học sinh đến trường nghe giảng bài
thụ động và hình thức này được giới chun mơn gọi là “Low thinking”. Sau đó,
các em về nhà làm bài tập và quá trình làm bài tập sẽ khó khăn nếu HS khơng hiểu
bài. Như vậy, nhiệm vụ truyền đạt kiến thức mới thuộc người thầy và theo thang tư
duy Bloom thì nhiệm vụ này chỉ ở những bậc thấp (tức là “biết” và “hiểu”). Còn
nhiệm vụ của HS làm bài tập vận dụng và nhiệm vụ này thuộc bậc cao của thang tư
duy (bao gồm “Ứng dụng”, “Phân tích”, “Tổng hợp” và “Đánh giá”). Điều trở ngại
ở đây, đó là nhiệm vụ bậc cao lại do HS và phụ huynh là những người không có
chun mơn đảm nhận.
Với lớp học đảo ngược, việc tìm hiểu kiến thức được định hướng bởi người
thầy (thông qua những giáo trình E-Learning đã được giáo viên chuẩn bị trước
12


cùng thơng tin do học sinh tự tìm kiếm), nhiệm vụ của học sinh là tự học kiến thức

mới này và làm bài tập mức thấp ở nhà. Khi ở lớp, các em được giáo viên tổ chức
các hoạt động để tương tác và chia sẻ lẫn nhau. Các bài tập bậc cao cũng được thực
hiện tại lớp dưới sự hỗ trợ của giáo viên và các bạn cùng nhóm.
Cách học này đòi hỏi học sinh phải dùng nhiều đến hoạt động trí não nên
được gọi là “High thinking”. Như vậy những nhiệm vụ bậc cao trong thang tư duy
được thực hiện bởi cả thầy và trị.

Hình 1. Mơ hình lớp học đảo ngược.
Cơ sở của mơ hình lớp học đảo ngược dựa trên sáu bậc thang đo nhận thức
của Bloom, từ thấp đến cao là: ghi nhớ, thông hiểu, vận dụng, phân tích, đánh giá
và sáng tạo. Trong lớp học truyền thống, thời gian ở lớp bị giới hạn, GV có thể
hướng dẫn HS nội dung bài học ở ba mức độ đầu của nhận thức là ghi nhớ, thông
hiểu và vận dụng. Để đạt đến các mức độ sau, HS phải nỗ lực tự học tập và nghiên
cứu ở nhà và đó là một trở ngại lớn với đa số HS. Mơ hình mới “đảo ngược” mơ
hình truyền thống, ba mức độ đầu được HS thực hiện ở nhà nhờ những video bài
giảng hướng dẫn của GV. Nhiệm vụ của HS là tự học kiến thức mới và làm các

13


nhiệm vụ ở nhà, khi ở lớp các em được GV tổ chức các hoạt động để tương tác và
chia sẻ, tìm tịi, khám phá và vận dụng kiến thức.
Bảng 1: Sự khác nhau giữa lớp học đảo ngược và lớp học truyền thống
Lớp học truyền thống
Lớp học đảo ngược
GV chuẩn bị kế hoạch bài dạy
GV cung cấp video bài giảng,
trước lên lớp.
chia sẻ tài liệu ở nhà đưa lên mạng và
chuẩn bị kế hoạch bài dạy.

HS xem bài giảng, video, tài liệu
ở nhà trước khi đến trường.
HS nghe GV giảng bài và ghi
HS lên lớp để tham gia các hoạt
chép lại vào vở. HS được giao bài tập về động như: trình bày sản phẩm học tập ở
nhà để luyện tập.
nhà, thảo luận với GV và bạn trong lớp;
thực hành, trải nghiệm, khám phá…
GV là trung tâm, HS nghe giảng
HS là trung tâm. HS tự tìm hiểu,
thụ động.
khám phá, trải nghiệm kiến thức. GV là
người định hướng và hướng dẫn cách
học.
Không phù hợp với thang tư duy
Phù hợp với thang tư duy Bloom
Bloom vì người thầy có nhiệm vụ truyền là do đã có sử đảo ngược. Nhiệm vụ của
đạt kiến thức, và theo thang tư duy HS là tìm hiểu các kiến thức ở những
Bloom thì nhiệm vụ này chỉ ở những bậc thấp “Biết” và “Hiểu”, còn GV thì
bậc thấp (tức là “biết" và “hiểu”). Cịn giúp đỡ HS trong quá trình khám phá và
nhiệm vụ của HS là làm bài tập vận mở rộng thông tin, đồng thời rèn luyện
dụng, nhiệm vụ này thuộc bậc cao của khả năng tư duy ở những bậc cao hơn
thang tư duy (vận dụng, phân tích, đánh gồm vận dụng, phân tích, đánh giá và
giá và sáng tạo).
sáng tạo.
Khả năng tư duy và hoạt động trí
Địi hỏi sự phân tích, tư duy và
não ít hơn.
phải dùng nhiều đến hoạt động trí não.
Ứng dụng cơng nghệ thơng tin,

Ứng dụng cơng nghệ thơng tin,
cơng nghệ dạy học vào dạy học cịn hạn công nghệ dạy học vào dạy học nhiều
chế.
hơn, hiện đại hơn.
HS khơng có nhiều thời gian để
HS chưa hiểu kĩ bài giảng có
trao đổi với GV nếu khơng hiểu kĩ bài nhiều thời gian hơn để trao đổi với GV.
giảng.
14


Hình 2. So sánh lớp học đảo ngược và lớp học truyền thống.
c, Tác dụng của mơ hình lớp học đảo ngược
-Tạo ra môi trường học tập mới, chủ động và linh hoạt: Mơi trường học tập có
tích hợp web 2.0 sẽ mang một cấu trúc mới đầy triển vọng với:
+ Hệ thống học tập tự tổ chức (có định hướng của người dạy)
+ Chuyển từ tư duy ngôn ngữ là chủ yếu sang tư duy tổng hợp nhờ đa giác quan
hóa trong q trình dạy học (người học có thể thao tác được với bài giảng có
kèm theo hình ảnh, âm thanh, mô phỏng sinh động...).

15


+ Cấu trúc ngang trong dạy học, không quan tâm tới thứ bậc, mức độ quan trọng
của một trong ba đỉnh của tam giác sư phạm: Người dạy - Người học - Nội dung
dạy học. Đây là điểm khác biệt rõ nét so với cách dạy học truyền thống.
+ Môi trường bình đẳng, dân chủ, tự nguyện giúp nâng cao hiệu quả chất lượng
quá trình dạy học nhờ việc cải tiến hoạt động nhận thức tích cực mang định
hướng cá nhân của người học, dạy học dựa trên năng lực và đánh giá thực.
+ Mơi trường học tập khơng có sự ràng buộc về thời gian, không gian đối với

quá trình dạy học. Người học có thể nghe, nhìn, học qua web 2.0 đã lập trình,
với số lần khơng hạn chế, mọi lúc, mọi nơi, với cấp độ và tốc độ tuỳ chọn.

Hình 3- Mơi trường học tập truyền thống và đảo ngược
-Tạo cơ hội đổi mới phương pháp và hình thức dạy học:
+ Chuyển từ chỗ người học chỉ chiếm lĩnh được một loại kiến thức (đơn ngành)
sang việc tích hợp nhiều loại kiến thức (đa ngành, đa lĩnh vực).
16


+ Chuyển từ hoạt động với những người học có học lực khá là chủ yếu sang làm
việc với toàn thể người học (thơng qua cá nhân, cặp hoặc nhóm nhỏ để thực hiện
các bài tập cụ thể với những chỉ dẫn và dữ liệu đã cho trên web 2.0).
+ Chuyển từ hoạt động thông báo và ghi nhớ kiến thức sang hoạt động độc lập
tìm kiếm, khám phá, nỗ lực hợp tác.
Đổi mới phương pháp dạy và học vừa là mục tiêu, vừa là yêu cầu của việc
áp dụng mơ hình lớp học đảo ngược vào dạy hiện nay. Dạy học theo nhóm nhỏ,
tranh luận và trình bày, nêu vấn đề và giải quyết, dạy học theo kiểu “dự án”... càng
ngày sẽ càng chiếm ưu thế trước hình thức thuyết giảng độc thoại một chiều. Do
giải quyết được vấn đề hạn chế không gian, thời gian học tập, nên người học và
người dạy có thể khơng cần giáp mặt thường xuyên trong quá trình tổ chức một nội
dung dạy học cụ thể. Chẳng hạn, chuẩn bị cho một giờ học sắp tới, người học có
thể đến thư viện, lên mạng để xem, phân tích, đánh giá bài giảng từ trước với số lần
khơng hạn chế.
- Học sinh có nhiều quyền kiểm soát hơn
Tất nhiên, trong một lớp học lấy học sinh làm trung tâm, thì đó chính là điều
kiện để học sinh có thể phát triển năng lực vốn có của mình và kiểm sốt việc
học của bản thân tốt hơn. Bằng cách giao các bài học ngắn về nhà, học sinh có
thể tự do điều phối các cơng việc và học tập theo tốc độ riêng của mỗi người, có
thể tạm dừng hoặc tua lại các bài đã đọc, note lại các câu hỏi cần lời giải đáp và sử

dụng các vấn đề cần quan tâm để làm chất liệu thảo luận với giáo viên, bạn bè
trong lớp.
Điều đó tạo thêm điều kiện để các học sinh có thời gian tìm hiểu về một số
khái niệm nhất định mà không bị chậm hơn so với nhịp tiếp thu của cả lớp, đồng
thời nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ phía bạn bè, giáo viên. Kết quả của quá trình

17


này là, khơng chỉ thành tích của học sinh được cải thiện, mà hành vi của học sinh
trong lớp cũng được nâng cao đến mức đáng kể.
-Khuyến khích việc học tập, lấy học sinh làm trung tâm và cộng tác
Lớp học đảo ngược có đặc trưng là dành nhiều thời gian để học sinh có thể
làm chủ các kỹ năng, thông qua các dự án và công tác thảo luận. Điểm mạnh của
việc này là nó khuyến khích học sinh cùng nhau dạy và học các khái niệm, dưới
sự dẫn dắt bài học của giáo viên. Thông qua việc làm chủ q trình học tập của bản
thân, họ có thể sở hữu những kiến thức đã đạt được chứ không chỉ học thuộc lịng
một dạng kiến thức sng, từ đó, tạo sự tự tin với những kiến thức đã tiếp tục.
Cũng phải nói thêm là bản thân giáo viên cũng có thể xác định vấn đề về
cách tư duy hoặc vận dụng khái niệm của học sinh hay khả năng tương tác trực tiếp
để đưa ra giải pháp hướng dẫn thích hợp.

-Những bài học và nội dung dễ dàng để tiếp cận hơn.

18


Miễn là bạn có quyền truy cập cơng nghệ, bạn sẽ dễ dàng tiếp cận với các
nội dung bài học mà không cần phải lo sợ bỏ lỡ các buổi học như các phương
pháp học tập truyền thống.

Nhờ các video bài giảng có sẵn, học sinh nghỉ học vì các lý do bất khả kháng
như đau ốm, tham gia các hoạt động thể thao, đi chơi hoặc các trường hợp khẩn
cấp khác,… có thể nhanh chóng bắt kịp tiến độ học tập. Điều này cũng đồng thời
tạo điều kiện để giáo viên linh hoạt hơn trong việc điểm danh học sinh.
-Tạo điều kiện cho phụ huynh biết tình hình trong lớp học
Khác với các lớp học theo phương pháp giảng dạy truyền thống, lớp học đảo
ngược cho phép phụ huynh có thể truy cập và xem các video bài giảng của học
sinh bất cứ khi nào. Điều này giúp phụ huynh có thể hỗ trợ việc học của con em
mình được tốt hơn, đồng thời giúp phụ huynh có cái nhìn sâu hơn về chất lượng
giảng dạy tại cơ sở mà con họ đang được tiếp nhận.
-Cải thiện việc học trở nên hiệu quả hơn
Nếu được thực hiện đúng cách, trong một lớp học đảo ngược Flipped
Classroom, HS sẽ có nhiều thời gian tận hưởng việc học hơn, hoặc là được vui
chơi hoặc thực hành nhiều hơn.
Hầu hết chúng ta ở thời điểm hiện tại đều tiếp nhận nền giáo dục với phương
pháp truyền thống. Và hẳn là chúng ta đều sẽ khơng xa lạ vì ai cũng đều trải qua
thời học sinh triền miên làm bài tập về nhà. Thực tế, một nghiên cứu tiến hành
quan sát các học sinh lớp 9-12 đã chỉ ra rằng học sinh dành đến 38 giờ/tuần để làm
bài tập về nhà. Đây là khối lượng công việc khổng lồ, không chỉ gây quá tải với
học sinh mà còn tạo ra áp lực đối với giáo viên, những người liên tục chỉ định và
giao việc. Nhờ có lớp học đảo ngược, các bài giảng online chỉ dài 10 phút, điều
này giúp cả học sinh lẫn giáo viên có thêm thời gian dành cho các mối quan tâm
khác như bạn bè, gia đình và sở thích cá nhân.
19


-Nội dung bài học được xây dựng có chủ ý
Học sinh có thể dừng lại ở những phần bài học trọng tâm, những phần
học sinh chưa hiểu để khái quát hơn về vấn đề, tránh lan man và dành thời lượng
không phù hợp cho bài học, lướt qua những ý đã nắm được.

Vì học sinh xem trước bài giảng và hướng dẫn ở nhà, họ sẽ có định hướng
trong việc đặt câu hỏi, thảo luận, đào sâu vấn đề khi lên lớp. Thời gian cần đến sự
tập trung cao độ được rút ngắn, giúp tinh thần học tập minh mẫn hơn.
Đây cũng là một giải pháp tiết kiệm năng lượng, thời gian cực hữu hiệu. Giờ
đây, chỉ cần 1 powerpoint/ video được thiết kế, quay dựng một lần và được chia sẻ
với các bạn khác để thay thế tất cả các yếu tố phụ đạo, dạy thêm cho những bạn
chưa theo kịp.
d, Những hạn chế và thách thức của PPDH Flipped classroom -Lớp học đảo
ngược
Có thể nói rằng việc tự học kiến thức và hoàn thành các nhiệm vụ học tập ở
nhà của HS là yếu tố quan trọng nhất để thực hiện thành công phương pháp Lớp
học đảo ngược. Làm sao để thiết kế các nhiệm vụ học tập phù hợp, thiết kế các
công cụ đánh giá và kiểm soát được hoạt động học ở nhà của HS là vấn đề gây rất
nhiều khó khăn cho GV. Nếu HS không xem bài giảng, không đọc tài liệu trước ở
nhà và đến lớp mà khơng chuẩn bị gì, khi đó lớp học đảo ngược sẽ khó thành cơng.
Thói quen học tập của HS cũng là vấn đề quan trọng ảnh hưởng lớn đến sự
thành công của phương pháp. Phần lớn HS đã quen với cách học truyền thống
khiến các em khá thụ động, tinh thần tự giác, khả năng tự học chưa cao. Nếu
khơng có sự giám sát và tinh thần kỷ luật cao, các em dễ mất tập trung hoặc thiếu
tính tự giác, dễ sa đà, mất thời gian vào các trò chơi, các kênh hấp dẫn khác trên
internet.
Giáo viên phải tốn nhiều thời gian, công sức để chuẩn bị bài giảng ở nhà cho
HS và thiết kế cả bài giảng trên lớp.
20


Các bài tập giao cho HS thực hiện ở nhà cũng đòi hỏi GV phải chuẩn bị cẩn
thận, vừa sức, phù hợp với trình độ nhận thức, tâm lý lứa tuổi HS. HS có thể cảm
thấy bất mãn hay quá tải nếu nhiệm vụ được giao quá nhiều hay quá khó dẫn đến
tâm lý thờ ơ hoặc chống đối và khơng cịn u thích mơn học.

e) Cơ sở để vận dụng thành công phương pháp dạy học Lớp học đảo ngược
Có rất nhiều yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến sự thành công
của phương pháp dạy học Lớp học đảo ngược. Các yếu tố khách quan là nội dung
kiến thức trong chương trình GV lựa chọn đã phù hợp với phương pháp Lớp học
đảo ngược hay chưa, điều kiện công nghệ thông tin để triển khai phương pháp,
nguồn tài liệu dạy học…Các yếu tố chủ quan là ở bản thân giáo viên và học sinh
tham gia phương pháp dạy học này. Trong đó vai trị của giáo viên là tối quan
trọng quyết định sự thành bại của phương pháp.
Vì vậy để đạt được thành cơng với mơ hình lớp học đảo ngược, cần xác định
mục tiêu và lên kế hoạch giảng dạy kĩ lưỡng trong đó thiết kế các hoạt động học
tập thật chi tiết và cần vận dụng đa dạng, linh hoạt các phương pháp, kĩ thuật dạy
học tích cực nhằm hạn chế những khuyết điểm của phương pháp. Để chuẩn bị cho
một tiết học dạy theo phương pháp Flipper classroom- Lớp học đảo ngược, GV cần
thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Xác định phạm vi nội dung kiến thức và thời gian sẽ áp dụng phương pháp
lớp học đảo ngược.
- Lựa chọn những nội dung kiến thức có vấn đề, thường là dài và khó cần nhiều
thời gian để tìm hiểu và chuẩn bị kiến thức.
- Lựa chọn những bài học phát triển đồng thời được nhiều năng lực cho HS và triển
khai được nhiều hoạt động học tập.
- Tiết học được lựa chọn có nội dung phải phù hợp với trình độ, năng lực HS bởi
không phải lớp học nào cũng áp dụng được PPDH này.
- Qua các tiết dạy thực nghiệm, nếu có hiệu quả thì giáo viên mới tiếp tục mở rộng
phạm vi và thời gian áp dụng phương pháp.
Bước 2: Tìm kiếm hoặc xây dựng nguồn bài giảng, tài liệu dạy học.
Có rất nhiều nguồn tài liệu có thể sử dụng cho phương pháp như: video,
sách, tạp chí, internet. Hiện nay có nhiều nguồn tài liệu có sẵn để dạy học theo
21

phương pháp này như kho bài giảng Elearning của BGD:
nhiều nguồn khác. Giáo viên cần xác định và
tìm kiếm nguồn tài liệu phù hợp với phần kiến thức cần dạy và phù hợp với học
sinh. Bên cạnh đó giáo viên có thể tự xây dựng những tài liệu này để phục vụ cho
mục đích giảng dạy của mình một cách hiệu quả nhất.
Bước 3: Chuẩn bị cho học sinh khi bắt đầu áp dụng phương pháp mới.
Trong khi học sinh đang không hứng thú với việc học tập môn học trên lớp
thì việc áp dụng một phương pháp dạy học mới có thể đem lại một trong hai hiệu
ứng: học sinh có thể sẽ cảm thấy hứng thú hơn hoặc là học sinh lo lắng phải thích
nghi thêm một phương pháp mới. Vì vậy việc chuẩn bị tâm thế cho học sinh cũng
khá quan trọng. Giáo viên cần tổ chức một buổi giới thiệu về phương pháp này,
lắng nghe những thắc mắc và trấn an được những lo lắng của học sinh, làm cho
học sinh thấy được những ưu điểm của phương pháp và cho học sinh biết những
việc mà các em cần thực hiện trong phương pháp này.
Bước 4: Cách hướng dẫn và kiểm sốt q trình tự học của HS trước khi đến lớp.
Giáo viên cần định hướng cũng như có một cơ chế kiểm sốt được hoạt động
của học sinh trước khi đến lớp bằng công cụ đánh giá chứ không phải chỉ cung cấp
các nguồn tài liệu cho học sinh và mong muốn học sinh có thể tự định hướng và tự
giác làm việc trước khi đến lớp.
Bước 5: Hoạt động trong tiết học trên lớp.
Điều quan trọng nhất trong bước này chính là việc các nội dung kiến thức
phải thống nhất trong các hoạt động trước và trong lớp học. Ngồi ra mục đích của
phương pháp này là đặt học sinh vào trung tâm của quá trình dạy học vì vậy tiết
học trên lớp có thể tổ chức theo hình thức học tập nhóm, giáo viên có thể đặt các
câu hỏi thảo luận, hoặc giao các chủ đề thảo luận, các bài tập vận dụng cho mỗi
nhóm, sau đó từng nhóm sẽ trình bày sản phẩm của nhóm mình cho cả lớp.
Hoạt động trong lớp có thể tổ chức theo nhiều hình thức khác nhau nhưng
nhất thiết khơng thể giống tiến trình của một lớp học truyền thống. Nếu tiết học
trên lớp lại là một buổi thuyết giảng thì đó khơng phải là phương pháp Flipped
classroom.

Bước 6: Đánh giá kết quả học tập của học sinh
22


Phương pháp Flipped classroom cung cấp cho GV thêm nhiều hình thức
đánh giá phong phú và đa dạng so với lớp học truyền thống. Bên cạnh đó GV cần
thiết kế bộ công cụ như bài kiểm tra trắc nghiệm, câu hỏi tự luận hay giao nhiệm
vụ học tập để học sinh thực hiện ở nhà và báo cáo kết quả trên lớp nhằm kiểm soát
việc học, xem video bài giảng ở nhà của HS.
Tóm lại, một kế hoạch bài dạy theo phương pháp Lớp học đảo ngược khơng
có một khn mẫu nhất định mà giáo viên cần linh hoạt, thay đổi cho phù hợp với
từng lớp hoặc từng diễn biến trong tiết học. Điều này vừa giúp nâng cao hiệu quả
giờ dạy vừa giúp giáo viên rút ra được những ưu điểm và hạn chế khi áp dụng
PPDH mới để có thể tiếp tục nhân rộng ở nhiều lớp và nhiều bài học hơn.
2.2.2. Xây dựng quy trình dạy học mơn Ngữ văn 11 theo mơ hình lớp học đảo
ngược nhằm phát triển năng lực cho học sinh.
Giai đoạn 1: Chuẩn bị trước tiết học
Trong tồn bộ chương trình của mơn Ngữ văn 11, khơng phải tiết học nào cũng
có thể vận dụng phương pháp lớp học đảo ngược. Giáo viên phải chọn những tiết học
chứa đựng nhiều kiến thức, khả năng ứng dụng cao vào việc hình thành các năng lực
Nghe- nói- đọc –viết cho học sinh và cũng phải tùy vào đối tượng học sinh của từng lớp
mà vận dụng phương pháp mới có hiệu quả.
*) GV phân tích mục tiêu của bài học:
- Mục tiêu về phát triển năng lực chung và năng lực riêng nào?
Với môn Ngữ văn:
+ Năng lực chung cần phát triển cho học sinh là năng lực đọc hiểu văn bản,
năng lực cảm thụ thơ văn, năng lực tự nhận thức, năng lực giải quyết một số vấn đề
đặt ra từ văn bản, năng lực viết đoạn hay bài văn nghị luận, năng lực thuyết trình...
+ Năng lực riêng cần phát triển cho học sinh như năng lực đọc hiểu văn bản
văn học theo đặc trưng thể loại (Thơ, truyện, kịch, văn nghị luận)

- Mục tiêu phát triển phẩm chất nào cho học sinh? Bồi dưỡng tình yêu quê hương
đất nước, lối sống có trách nhiệm…
- Mục tiêu phát triển tư duy cấp thấp: Nhận biết và thông hiểu.
- Mục tiêu phát triển tư duy cấp cao: Vận dụng, phân tích, đánh giá và sáng tạo.
23


*) Phân tích nội dung:
Mỗi tiết học, mỗi chủ đề GV phải phân tích được kiến thức trọng tâm cần
hình thành cho học sinh và kiến thức không trọng tâm để định hướng bài giảng đến
mục tiêu nào. Với mô hình lớp học đảo ngược, cho phép HS phát triển tư duy ở
mức độ cấp cao. Sau khi phân tích mục tiêu, GV xây dựng bài giảng hoặc tài liệu
cho HS tự học ở nhà, GV tập trung giao cho HS tìm hiểu nội dung nhận biết, thơng
hiểu (những nội dung này đã được trình bày ở trong sách giáo khoa, kết hợp với
video bài giảng của giáo viên), ở lớp GV dành thời gian đào sâu tìm hiểu những
mục tiêu phát triển tư duy cấp cao hoặc trọng tâm khó của bài cũng như vận dụng
vào phần luyện tập nâng cao kiến thức, chủ yếu dành cho các lớp mũi nhọn.
*) GV xây dựng kế hoạch bài dạy.
- Kế hoạch hướng dẫn HS tự học ở nhà: Giáo viên xây dựng video bài giảng,
học liệu, phiếu hướng dẫn tự học, phương án đánh giá tự học của HS,…
- Thiết kế kế hoạch bài dạy trên lớp: mục tiêu, kiến thức, PPDH, thiết bị dạy
học và học liệu, chuẩn bị của GV, chuẩn bị của HS, nội dung tiết học trên lớp, thiết
kế nhiệm vụ của HS, phiếu học tập, bài kiểm tra đánh giá HS. Tuy nhiên tập trung
vào mục tiêu phát triển năng lực tư duy ở cấp cao; còn mục tiêu cơ bản, dễ ở cấp
thấp GV xây dựng nhiệm vụ học tập cho HS hình thành trước khi đến lớp.
* Giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà:
- Nhiệm vụ tự học của HS: Xem bài giảng, đọc tư liệu, thực hiện nhiệm vụ
học tập, làm test đánh giá…
- Nhiệm vụ của GV khi HS tự học: hướng dẫn, kiểm tra, xem phản hồi HS…
Giai đoạn 2: Tổ chức hoạt động dạy học theo mô hình lớp học đảo ngược.

Tiến trình chung của tiết học trên lớp sử dụng mơ hình lớp học đảo ngược gồm các bước
sau:
Bước 1: Hoạt động khởi động/ giao nhiệm vụ học tập, tạo tâm thế cho HS khi vào tiết
học
Bước 2: Tổ chức kiểm tra đánh giá kết quả tự học ở nhà của HS nhằm hình thành
và củng cố kiến thức cơ bản mà HS cần đạt như mục đích yêu cầu đặt ra.
- GV nhận xét quá trình tự học của HS. HS trình bày kết quả học tập (nếu
có).
24


- Tổ chức cho HS thảo luận về vấn đề còn tồn tại trong phần tự học.
Bước 3: GV tổ chức hoạt động phát triển kiến thức trọng tâm khó, mức độ tư duy
cấp cao kết hợp các hoạt động vận dụng mở rộng cho HS nhằm đáp ứng mục tiêu
phát triển phẩm chất, năng lực như mục đích yêu cầu đặt ra.
- GV tổ chức thảo luận, mở rộng, thực nghiệm kiểm chứng kiến thức trọng
tâm khó của bài.
- Cho HS làm bài tập vận dụng, luyện tập để phát triển kĩ năng tư duy cấp
cao.
Bước 4: GV chốt lại kiến thức cho HS khắc sâu kiến thức.
Trong bước này GV có thể cho HS làm bài kiểm tra để vận dụng kiến thức
vào giải quyết nhiệm vụ học tập đặt ra trong bài.
Bước 5: Giao nhiệm vụ về nhà cho HS cho bài học tiếp theo.
GV có thể vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học trong bài để giải quyết các các
câu hỏi, bài tập gắn với thực tiễn và mở rộng kiến thức của HS.
Giai đoạn 3: Đánh giá tự rút ra bài học sau giờ học
GV tự đánh giá về tiết dạy, rút ra bài học kinh nghiệm cho những tiết dạy
tiếp theo. Đây là giai đoạn quan trọng để quyết định vận dụng phương pháp Lớp
học đảo ngược một cách hiệu quả và thành cơng cho những bài học sau.
2.2.3. Những điểm mới, tính khác biệt của sáng kiến

Qua việc nghiên cứu cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của phương pháp
Flipper classroom- Lớp học đảo ngược, tôi nhận thấy đây là một phương pháp dạy
học hay, hoàn toàn mới và rất phù hợp với việc phát triển năng lực của người học.
Điểm mới và tính khác biệt của phương pháp dạy học này là tạo ra một không gian
học tập môn Ngữ văn mới mẻ, hiện đại và khác với phương pháp dạy học môn
Ngữ văn truyền thống.
Một buổi lên lớp truyền thống của môn Văn sẽ bắt đầu với việc giáo viên
chuẩn bị bài giảng lên lớp và học sinh chuẩn bị làm bài tập về nhà buổi trước, soạn
các bài đã được giáo viên yêu cầu. Bài mới sẽ được giảng trong giờ học, ngay trên
lớp và nếu trong q trình dạy có thừa một chút thời gian thì sẽ sử dụng thời gian
đó làm bài tập luyện tập tại lớp. Như vậy, hầu hết việc giảng và nghe giảng ước
25