VAI TRÒ Y HỌC CỦA TIẾT TÚC Tiết túc y học(hocvet cacbomon)

VAI TRÒ Y HỌC CỦA TIẾT TÚC


Tiết túc y học quan trọng
1.Muỗi
2.Bọ chét
3.Chí
4.Rận
5.Cái ghẻ
6.Rệp
7.Ve
8.Ruồi


1.MUỖI


4 giống muỗi liên quan đến y học:
Aedes spp: muỗi vằn
Anopheles spp: muỗi địn xóc
Culex spp: muỗi cỏ
Mansonia spp


Anopheles sp (Muỗi địn
xóc)

Culex sp (Muỗi cỏ)

Aedes sp (Muỗi vằn)

Mansonia sp


Các giống muỗi liên quan đến y học có thể
truyền các bệnh
1. Bệnh sốt rét
2.Giun chỉ gây bệnh phù chân voi
3.Arbovirus :Virus sốt vàng (YF) Virus
Sốt xuất huyết(Dengue)


1. Bệnh sốt rét
Chủ yếu Anopheles spp
- Các loài muỗi Anopheles spp được
coi là truyền bệnh chính KSTSR
phải hội đủ các điều kiện sau:
Muỗi sống gần người.
Muỗi ưa thích máu người.
Có sự cảm thụ (tương thích) KSTSR.


2. Giun chỉ
- Có 3 loại giun chỉ ký sinh ở người
được muỗi Wuchereria bancrofti; Brugia
malayi; Brugia timori.
- Có khoảng 40 loài muỗi truyền
giun chỉ thuộc cả 4 giống: Anopheles,
Aedes, Culex, Mansonia.
W.bancrofti do Culex quinquefaciatus.
B.malayi do Mansonia.

B.timori do Anopheles barbirostris.


Bệnh phù chân voi do giun chỉ


3. Arbo virus
Arbo virus phần lớn gây bệnh cho thú, một
phần nhỏ gây bệnh cho người.
-Virus sốt vàng (YF : yellow fever) : gây viêm gan,
thận xuất huyết và thường đưa đến tử vong.
-Virus Dengue : gây hội chứng sốt cấp tính ,
phát ban, đau bệnh có thể tiến triển lành tính
hoặc gây sốt xuất huyết shock, thường gặp ở
trẻ em.
(Muỗi truyền virus Dengue : Aedes aegypti, Ae.
albopictus)
-Virus viêm não Nhật Bản gây hội chứng viêm
não ở người do muỗi Culex tridaeniorhynchus.


2.BỌ CHÉT


Xenopsylla
cheopis
Bọ chét chuột

Pulex irritans
Bọ chét người

Bọ chét chó

Bọ chét mèo


4 loại bọ chét quan trọng
1.Xenopsylla cheopis : bọ chét chuột
2.Pulex irritans : bọ chét người
3.Ctenoceplalides felis : bọ chét mèo
4.Ctenoceplalides canis : bọ chét chó


Bọ chét
1.Truyền bệnh dịch hạch
2. Truyền Rickettsia
3. Ký chủ trung gian của sán dải
4. Bọ chét chích đốt người


1.Truyền bệnh dịch hạch
-Bệnh dịch hạch do vi khuẩn
Yersinia pestis
-Bọ chét Xenopsylla cheopis là
vectơ chủ yếu trong truyền bệnh
dịch hạch từ chuột qua người.
-Bọ chét Pulex irritans (vùng ôn
đới) truyền bệnh dịch hạch từ
người sang người.

2. Truyền Rickettsia
- Truyền R.typhi gây sốt phát ban.
- Vectơ chủ yếu : X.cheopis,
Nosopsyllus fasciatus, Lestosylla
segnis truyền qua phân.


3. Ký sinh trung gian của
Giun – Sán
Bọ chét là ký chủ trung gian (KCTG)
nhiều loại giun sán ở thú, ngẫu
nhiên gây bệnh cho người.
 
Ví dụ : Dipylidium caninum , Hymenolepis
nana
 Từ chó mèo 
người (Trẻ em)
Vectơ chính : Ctenocephalides canis ,
pulex irritans


. Ký chủ trung gian của
sán
Dipylidium caninum
Bọ chét
chó,
mèo

3. CHÍ = Head louses


CHÍ THÂN = BODY LOUSE


Chí cái

Chí đực

Gai giao hợp


1.Gây ngứa (chủ yếu)


2. Truyền Rickettsia
- Bệnh sốt phát ban ( R. prowazeki ) theo phân
chí nhiễm vào người qua vết trầy xước do
gãi hoặc niêm mạc mắt.
- Bệnh sốt chiến hào ( R.quintana ) : gây
dịch lớn cho lính trong thời chiến tranh.
3. Truyền Borrelia recurrentis
B. recurrentis gây sốt hồi qui. B.recurrentis
lưu thông trong dịch tuần hoàn của chí,
B.recurrentis chỉ thoát ra ngoài khi chí bị
nghiền nát. B.recurrentis nhiễm vào người
qua vết trầy xước do gãi, hoặc vào giác

mạc.