PHÁT HUY VAI TRÒ CHỦ ĐẠO CỦA BAN CÁN SỰ LỚP TRONG TIẾT HỌC THỂ DỤC Ở TRƯỜNG THCS NINH ĐIỀN

BẢN TÓM TẮT ĐỀ TÀI
- Tên đề tài: PHÁT HUY VAI TRÒ CHỦ ĐẠO CỦA BAN CÁN SỰ LỚP
TRONG TIẾT HỌC THỂ DỤC Ở TRƯỜNG THCS NINH ĐIỀN.
- Họ và tên tác giả : PHẠM HOÀNG MINH
- Đơn vị công tác : Trường THCS Ninh Điền
1. Lí do chọn đề tài:
Dạy học thể dục hướng học sinh làm trung tâm, tăng cường các hoạt động rèn
luyện sức khỏe. Vì vậy, việc tổ chức và điều hành giờ học có một tầm quan trọng, bảo
đảm đúng, đầy đủ nội dung, kế hoạch của giáo án của từng tiết học, đảm bảo lượng vận
động (Số lần, khối lượng, cường độ vận động), tránh được sự vận động quá sức, hợp lí
hóa điều kiện cụ thể của từng trường về dụng cụ, sân tập, tránh được điều kiện thời tiết
xấu, bảo đảm an toàn trong tập luyện
Chính vì vậy, khi dạy học môn thể dục, giáo viên cần chú trọng nâng cao thể chất,
bồi dưỡng năng khiếu, ý chí của học sinh, ngoài ra còn giáo dục và rèn luyện học sinh về
nhân cách, đạo đức cho học sinh theo chủ trương đổi mới giáo dục của Đảng hiên nay.
2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
Đối tượng : Học sinh khối lớp 8 - Trường THCS Ninh Điền - năm học : 2010-2011
Phương pháp : Phương pháp trực quan
Phương pháp giảng giải
Phương pháp dạy học tích cực
Phương pháp phân nhóm
Phương pháp kiểm tra đánh giá
3. Đề tài đưa ra giải pháp mới:
Giáo viên dạy thể dục phải là người nhạy bén trong vịêc lựa chọn đội ngũ cán sự
thể dục, giáo viên có thể giữ nguyên hay cũng có thể thay đổi đội ngũ cán sự. Giáo viên
nên quan sát, phân tích các yêu cầu cần đạt được để lựa chọn các cán sự có năng lực chỉ
đạo điều hành lớp trong tiết thể dục. Môt yếu tố để các thành viên khác trong lớp, tổ,
nhóm thực hiện tốt các hoạt động dưới sự chỉ đạo của Ban cán sự lớp đó là sự tin tưởng,
sự đồng ý vào khả năng chỉ huy của ban cán sự. Chính vì vậy người giáo viên nên định
Trang 1
hướng cho học sinh bầu ra ban cán sự để tù đó vai trò chỉ đạo của ban cán sự có hiệu quả

cao.
4. Hiệu quả áp dụng:
khi thực hiện tối thấy việc phát huy vai trò chỉ đạo của học học sinh đã phần nào
có có hiệu quả, các em luyện tập với tinh thần tự giác cao, học sinh hưng phấn luyện tập
kể cả khi luyện tập nhóm, đa số thực hiện tốt theo sự chỉ huy của ban cán sự lớp phát
huy tính vai trò chỉ đạo của người chỉ huy, giáo viên đóng vai trò hướng dẫn và nhắc
nhở các em luyện tập, không mất thời gian để đi sữa sai từng cá nhân hoặc từng nhóm
mà mang tính bao quát tập thể học sinh trong quá trình luyện tập để khi tổng quát tiết
học từ đó giáo viên có thể đánh giá nhân xét đúng về quá trình luyện tập của học sinh và
từng cá nhân trong lớp.
5. Phạm vi ứng dụng:
Áp dụng vào thực tế giảng trong giờ học Thể Dục Trường THCS Ninh Điền và
các trường trong huyện.
Ninh Điền, Ngày 26 tháng 10 năm 2010
Người thực hiện
Phạm Hoàng Minh
Trang 2
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
Dạy học thể dục là một hoạt động giáo dục nhằm mục đích giáo dục và giáo
dưỡng cho thế hệ trẻ để các em có được những kiến thức văn hóa thể chất, sức khỏe và
tri thức văn hóa khoa học kỹ thuật để áp dụng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa
nước nhà.
Vì thế giáo dục thể chất trong nhà trường góp phần quan trọng trong việc hình
thành nhân cách, phát triển thể chất, rèn luyện ý trí, phẩm chất đạo đức, độc lập tự chủ
sáng tạo, năng động trong tổ chức các hoạt động, tạo động lực cho các em xây dựng kế
hoạch tổ chức. Đổi mới, sáng tạo, mạnh dạn tự tin hơn trong việc làm của mình.
Dạy học thể dục hướng học sinh làm trung tâm, tăng cường các hoạt động rèn
luyện sức khỏe ( Kể cả học tập và rèn luyện trên lớp, cũng như việc hoạt động ngoại
khóa, ở nhà). Vì vậy, việc tổ chức và điều hành giờ học có một tầm quan trọng, bảo

đảm đúng, đầy đủ nội dung, kế hoạch của giáo án của từng tiết học, đảm bảo lượng vận
động( Số lần, khối lượng, cường độ vận động), trách được sự vận động quá sức, hợp lí
hóa điều kiện cụ thể của từng trường về dụng cụ, sân tập, tránh được điều kiện thời tiết
xấu, bảo đảm an toàn trong tập luyện
Trong thực trạng hiện nay, đổi mới phương pháp dạy học nói chung, đổi mới
phương pháp dạy học môn thể dục nói riêng đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ giáo dục.
tuy nhiên, chiều sâu của công tác giáo dục vẫn chưa được coi trong ở một số môn học,
công tác giáo dục chỉ chú trọng dạy kiến thức, chưa quan tâm đến công tác rèn luyện đạo
đức con người. Chính vì vậy, khi dạy học môn thể dục, giáo viên cần chú trọng nâng cao
thể chất, bồi dưỡng năng khiếu, ý chí của học sinh, ngoài ra còn giáo dục và rèn luyện
học sinh về nhân cách, đạo đức cho học sinh theo chủ trương đổi mới giáo dục của Đảng
hiên nay.
Nâng cao khả năng vận động, năng khiếu cho học sinh, phát triển nhân cách tư
duy, sáng tạo, độc lập, chủ động trong các tình huống các lĩnh vực trong cuộc sống,
trong học tập, trong sinh hoạt tập thể. Đặc biệt nhất trong đó là tạo ra cho học sinh có
tính mạnh dạn, có tư duy sáng tạo trong tổ chức các hoạt động tập thể, phát triển khả
năng hoạt động và làm chủ hoạt động trước tập thể, được thể hiện khả năng tư duy của
mình trong tập luyện thể dục thể thao, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ của giáo viên đề
ra. Đây cũng là một động lực phát triển tốt làm tiền đề cho học sinh có được ý chí, tự tin
phát huy các khả năng khác trong học tâp các môn học khác, là động lực thức đẩy và
phát triển nhân cách, tu dưỡng đạo đức.
Một số hình thức tổ chức trong hoạt động nhằm tổ chức giờ học có hiệu quả,
phát triển khả năng điều khiển của học sinh trong tổ chức tập luyện giờ thể dục, đây là
phần quan trọng để tiết học thể dục thành công và đạt hiệu quả cao. Theo tôi phát triển
khả năng điều khiển của học sinh nhằm:
* Học sinh làm chủ được giờ học.
* Nâng cao tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau trong giờ học.
Trang 3
* Phát triển tư duy, sự sáng tạo của học sinh trong tổ chức học tập nhằm giải
quyết các vấn đề, yêu cầu, nội dung giờ học mà giáo viên đưa ra.

* Cụ thể hóa tiết dạy, có phương pháp giảng dạy thích hợp phù hợp vời khả
năng vận động của học sinh trách được lượng vận đồng quá sức cũng như nội dung
không cần thiết trong từng tiết học cụ thể.
* Giáo viên làm tốt được công việc là người chỉ đạo hướng dẫn giữa học
sinh với kiến thức, yêu cầu, lượng vận động cần và đủ của tiết học.
* Đáp ứng được sự ham mê, hưng phấn trong tập luyện, nâng cao khả năng
tự học, tự bồi dưỡng và thể hiện khả năng của học sinh trong sinh hoạt tập thể, góp phần
đổi mới phương pháp giáo dục, giáo dục nhân cách, đạo đức học sinh trong thời đại mới.
Ngày nay, trong bối cảnh toàn ngành giáo dục đang nổ lực đổi mới phương pháp dạy
học, cùng với các môn khoa học khác giáo dục thể chất cũng được quan tâm đổi mới.
Với chương trình đổi mới đòi hỏi phải có sự đổi mới về phương pháp giáo dục : Giảm lý
thuyết tăng thực hành, phát huy khả năng của học sinh trong đó có sự tự quản lý chỉ đạo
và tự đánh giá nhận xét của các em.
Quan sát thực tế tôi thấy việc phát huy hết vai trò chỉ đạo của Ban cán sự lớp
trong tiết học thể dục còn ít nên giáo viên thường mệt mỏi đồng thời tạo tâm lý căng
thẳng cho học sinh, ít gây hứng thú học tập nên chất lượng tiếp thu của học sinh chưa
cao
Với khả năng hiện có của mình và những lí do trên, tôi mạnh dạn chọn và viết
sáng kiến kinh nghiệm “ Phát huy vai trò chủ đạo của Ban cán sự lớp trong tiết học
thể dục ”
2. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng : Học sinh khối lớp 8 - Trường THCS Ninh Điền - năm học : 2010-
2011
3. Mục đích nghiên cứu:
Tìm hiểu vai trò chỉ đạo của Ban cán sự trong việc chỉ đạo lớp học thể dục và
biện pháp thúc đẩy vai trò đó.
4. Phạm vi ứng dụng:
Áp dụng vào thực tế giảng trong giờ học Thể Dục Trường THCS Ninh Điền và
các trưởng trong huyện.
5. Phương pháp nghiên cứu:

Phương pháp trực quan
Phương pháp giảng giải
Phương pháp dạy học tích cực
Phương pháp phân nhóm
Phương pháp kiểm tra đánh giá
Trang 4
B. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
1.1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi học sinh THCS
Học sinh THCS thuộc lứa tuổi từ 11 đến 14 là tuổi thiếu niên, chuyển tiếp từ
thời thơ ấu lên trưởng thành vẩn mang tính trẻ con nhưng lại muốn làm người lớn. Đây
chính là thời kì phát triển mạnh mẽ đến mức thiếu cân đối cả về cơ thể, thể chất, tâm lý
lẫn trí tuệ. Do đó việc đổi mới phương pháp dạy - học ở THCS theo hướng phát huy tích
cực chủ động cần chú ý những điểm sau.
1.1.1. Động cơ học tập
Hoạt động học tập dần được các em xem như để thỏa mãn nhu cầu về
nhận thức. Tuy nhiên động cơ học tập rất đa dạng và chưa bền vững, biểu hiện ở những
thái độ nhiều khi mâu thuẫn từ rất tích cực đến thờ ơ lười biếng, tù nổ lực học tập sang
thụ động học tập.
Để các em có động cơ, thái độ đúng đắn thì giáo viên phải biết gợi ý cho
học sinh nhu cầu tìm hiểu, giúp các em có phương pháp học tập phù hợp để tránh bị thất
bại gây tâm lý chán nản.
1.1.2. Về chú ý
Chú ý có chủ định, bền vững được hình thành dần dần. Mặt khác chú ý
dễ bị phân tán, không bền vững. Biện pháp tốt để gây sự chú ý của các em là phải thành
thạo về thuật ngữ trong TDTT, tổ chức tốt các họat động học tập cho hợp lí, không có
nhiều thời gian nhàn rổi để chú ý bị phân tán. Tạo ra các hoạt động học tập hào hứng
mới thu hút sự chú ý của các em.
1.1.3. Về ghi nhớ
Ghi nhớ máy móc ngày càng nhường chổ cho ghi nhớ có chủ định dựa

trên sự trên sự so sánh, phân loại, hệ thống hóa. Tốc độ và khối lượng cần ghi nhớ tăng
lên đã có khuynh hướng tái hiện lại kiến thức đã học theo cách diễn đạt của mình.
Giáo viên cần dạy cho học sinh kĩ năng ghi nhớ lôgic, biết tìm ra điểm
tựa để nhớ, kĩ năng ghi nhớ bằng hành động.
1.1.4. Về tư duy
Tư duy có trừu tượng hóa, khái quát hóa càng phát triển giúp cho việc
lĩnh hội bản chất các khái niệm khoa học về môn học. Tuy nhiên tư duy hình tượng cụ
thể vẫn giữ vai trò quan trọng.
1.1.5. Quan hệ giao tiếp
Ở độ tuổi này thường nảy sinh cảm giác về sự trưởng thành và nhu cầu
thừa nhận đã là người lớn, các em mong muốn được người lớn tôn trọng nhân cách, tin
tưởng và mở rộng tính dộc lập của mình. Nếu người lớn không thừa nhận nhu cầu này
để thay đổi quan hệ giao tiếp thì sẽ gây ra những phản ứng bất lợi như bướng bỉnh,
không vâng lời, xa vắng.
Học sinh THCS có nhu cầu lớn trong giao tiếp với bạn bè, khao khát
được hành động chung với nhau, muốn được bạn bè tôn trọng, công nhận năng lực của
mình.
Trang 5
Chính vì vậy giáo viên phải nắm chắc đặc điểm này thì mới có tác dụng
tốt đến giáo dục, tạo cho học sinh phát triển tốt quan hệ giao tiếp hợp tác với nhau trong
họat động tập thể và uốn nắn các em hoạt động theo hướng phục vụ các mục tiêu giáo
dục.
Tóm lại, đặc điểm tâm sinh lý của học sinh THCS có những yếu tố
thuận lợi cho phương pháp dạy học tích cực mà giáo viên khai thác nhưng cũng có yếu
tố bất lợi mà giáo viên cần nắm vững đẻ chủ động phòng tránh.
Trong môn thể dục đổi mới phương pháp dạy học trong đó có đổi mới
phương pháp tổ chức lên lớp( tổ chức điều khiển các hoạt động trong giờ học, phương
pháp sắp xếp đội hình và phương pháp di chuyển đội hình có hiệu quả nhằm hiệu quả
nội dụng, yêu cầu giờ học). Tổ chức lên lớp một cách có khoa học, hợp lí, phong phú,
tạo cho học sinh có nhiều thời gian tập luyện, có tinh thần hưng phấn trong tập luyện.

Để tổ chức tập luyện thể dục có hiệu quả, giáo viên cần nắm được
các hình thức tổ chức tập luyện, cách bố trí đội hình theo yêu cầu, nội dung cụ thể của
từng tiết học, dự kiến các phương án xử lí các tình huống có thể xảy ra, bảo đảm thực
hiện hết và đủ yêu cầu nội dung bài học, rèn luyện học sinh khả năng điều khiển chỉ huy
để phụ giúp giáo viên, thay thế lớp trưởng khi cần thiết.
Khả năng điều khiển hoạt động luôn là một vấn đề cần được quan
tâm, nhằm phát huy được sự phong phú trong hoạt động của học sinh.
Khả năng tổ chức hoạt động của học sinh là một tiềm năng phong
phú giúp giáo viên điều chỉnh về lượng vận động ( tăng hay giảm), yêu cầu ( Cao hay
thấp) theo nội dung của bài học, làm sinh động, đa dạng hoạt động làm cho tiết học
thành công.
Trong giờ học thể dục, việc điều kiển, bố trí đội hình và di chuyên
đội hình trong tập luyện trong điều kiện sân tập cụ thể để thực hiện đầy đủ yêu cầu nội
dung tiết học là vấn đề cần được quan tâm.
Giáo viên phải có kế hoạch xây dựng và phát triển khả năng tổ chức
điều khiển cho học sinh ngay từ đầu năm học. Làm như vậy các em có điều kiện phát
triển suy nghĩ, sáng tạo của mình, các em tự tin , mạnh dạn hơn, biết so sánh và đánh giá
công việc của mình, làm chủ các hoạt động của mình theo chiều hướng tích cực, từ đó
các em có ý thức trong việc học tập và rèn luyện, nâng cao tinh thần đoàn kết, giúp đỡ,
xây dựng tập thể thân thiện, tạo ra sự thi đua lớn trong học tập, nâng cao chất lượng giáo
dục chung.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
Việc áp dụng phương pháp tích cực vào dạy học và phát huy tích cực vai trò của
Ban cán sự lớp trong tiết dạy thể dục không những giúp cho học sinh tự giác chiếm lĩnh
những kiến thức, kĩ năng mà từ hình thành cho học sinh tính tự giác trong học tập, biết
sai và tự sữa sai. Qua thực tế ở trường quan sát một số tiết dạy của đồng nghiệp và của
chính bản thân tôi thấy viếc phát huy vai trò chỉ đạo của ban cán sự lớp chiếm tới 70%.
Trang 6
Như vậy việc phát huy vai trò chỉ đạo của ban cán sự lớp đòi hỏi giáo viên phải biết lựa
chọn và bồ dưỡng đội ngũ ban cán sự lớp, xây dựng thói quen tập luyện của học sinh

dưới sự chỉ đạo của ban cán sự lớp, bên cạnh đó giáo viên cần phải đổi mới về cách sọan
giáo án, thay đổi về cách nhận xét đánh giá học sinh tránh tình trạng nhận xét chung
chung. Giáo viên phải xây dựng cho học sinh về những khái niệm về kiến thức động tác
khi ôn động tác cũ cũng như khi học động tác mới, khi xây dựng giáo viên thị phạm về
động tác mẫu và phân tích kĩ từng chi tiết động tác để từ đó học sinh có thể tự hình
thành và nắm bắt rõ từng chi tiết của động tác để quản lí và nhận xét đánh giá một cách
toàn diện hơn.
III. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN:
1. Nhiệm vụ 1: Xác định vai trò chỉ đạo của Ban cán sự lớp và biện pháp phát
huy vai trò đó.
1.1. So sánh phương pháp dạy - học giáo viên làm trung tâm và học sinh làm
trung tâm
GIÁO VIÊN HỌC SINH
Mục tiêu
- Quan tâm trước hết là lợi ích của giáo
viên
- Giáo viên chăm lo đén việc truyền đạt
hết nội dung chương trình, chuẩn bị tốt
cho học sinh những mảng kiến thức mới.
- Tôn trọng lợi ích, nhu cầu và tiềm năng
của học sinh
- Chuẩn bị cho học sinh sớm thích ứng,
thích ứng với đời sống xã hội, hòa nhập và
phát triển cộng đồng.
Nội dung
- Chú ý hệ thống kiến thức lí thuyết, sự
phát triển tuần tự của các khái niệm, định
luật và thuyết khoa học.
- Không chỉ quan tâm đến kiến thức lí
thuyết mà còn chú trọng đến các kĩ năng

thực hành vận dụng kiến thức năng lực ,
phát hiện và giải quyết các vấn đề thực tiễn.
Phương pháp
- Chủ yếu thuyết trình, giải thích, minh
họa.
- Giáo viên trình bày cặn kẽ nội dung bài
học, tranh thủ truyền thụ vốn hiểu biết và
kinh nghiệm của mình.
- Trên lớp giáo viên chủ động thực hiện
theo giáo án đã chuẩn bị.
- Hoạt động theo nhóm, tổ qua đó học sinh
tự nắm các tri thức mới đồng thời rèn luyện
được phương pháp tự học, tập dượt tìm tòi
nghiên cứu.
- Những dự kiến của giáo viến chủ yếu tập
trung vào các họat động của học sinh, cách
thức tổ chức các hoạt động đó cùng với
những khả khăn diễn bíen để khi lên lớpcó
thể linh họat điều chỉnh thực hiện giờ học,
phân hóa trình độ năng lực của học sinh tạo
điều kiện cho sự bộc lộ và phát triển tiềm
năng của mỗi em.
Trang 7