Tài liệu chưa có tiêu đề (2)

Chiếu dời đơ
Lý Cơng Uẩn (974-1028), hay cịn gọi là Lý Thái Tổ - vị vua đầu tiên của triều Lý. Quê gốc ở
châu Cổ Pháp, lộ Bắc Giang (nay là tỉnh Bắc Ninh). Ơng là người thơng minh, tài năng, lại
có chí lớn khi cịn làm quan dưới triều Lê từng lập được nhiều chiến công, khi lên ngôi vua
lại trở thành vị vua anh minh, sáng suốt, có tầm nhìn xa trơng rộng. Trong suốt thời gian trị
vì việc dời đô về Đại La là một trong những sự kiện tiêu biểu thể hiện tài năng và đức độ
của Lý Công Uẩn. Chiếu dời đô viết năm 1010, là bài chiếu được đích thân Lý Thái Tổ viết
nhằm cơng bố rộng rãi quyết định dời đơ đến tồn thể nhân dân, với những lý lẽ và dẫn
chứng thuyết phục, phản ánh khát vọng của nhân dân về một dân tộc được độc lập thống
nhất và Tổ quốc đang trên đà lớn mạnh.
Chiếu dời đơ của Lí Cơng uẩn là văn kiện có ý nghĩa lịch sử to lớn. Chính văn bản này đã
góp phần khai sinh ra kinh đô của nước ta trong quá khứ và hiện nay.
Phần đầu của Chiếu dời đơ nói lên mục đích sâu xa, tầm quan trọng của việc dời đơ. Đó là
để đóng đơ nơi trung tâm, mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên theo
mệnh trời, dưới theo ý dân. Nói một cách khác, việc dời đơ là một việc lớn, vừa hợp mệnh
trời, vừa hợp lòng dân, là để xây dựng đất nước cường thịnh, đem lại hạnh phúc cho mn
dân.
Việc dời đơ khơng cịn là chuyện xưa nay hiếm, nó đã được thực hiện bởi các vị vua trước
đó ở Trung Hoa. Tác giả đã nêu lên những dẫn chứng cụ thể để thuyết phục mọi người.
Chuyện các vị vua Trung Hoa dời đô để xây dựng đất nước phồn thịnh, chuyện các vị vua
Việt Nam thời Đinh - Lê đóng đơ ở Hoa Lư làm cho triều đại khơng vững bền, nhân dân đói
kém... Lí Cơng Uẩn đau xót khi chứng kiến vận số ngắn ngủi của nhà Đinh, nhà Lê và cảm
thấy việc dời đô là một việc làm cấp thiết.
Phần mở đầu của Chiếu dời đơ có lí lệ sắc bén, dẫn chứng cụ thể, giàu sức thuyết phục.
Tác giả đã lồng cảm xúc vào bài chiếu, tạo nên những ấn tượng đẹp: Trẫm rất đau xót về
việc đó, khơng thể khơng dời đổi.
Tác giả đã chỉ ra được những điểm thuận lợi của kinh đô mới so với kinh đô cũ. Đại La
khơng có gì xa lạ đối với mỗi người dân Việt lúc đó, nó được Cao Biền đời nhà Đường xây
dựng vào thế kỉ thứ IX. Những điểm mạnh của kinh đơ đã được Lí Cơng Uẩn chỉ rõ trong bài
chiếu. Vị trí của nó ở vào nơi trung tâm của trời đất ... đã đúng ngôi nam bắc đông tây. Địa
thế của Đại La rất đẹp, rất hùng vĩ, là thế rồng cuộn hổ ngồi, lại tiện hướng nhìn sơng dựa

núi, địa thế rộng mà bằng phẳng; đất đai cao mà thoáng.
Rõ ràng đây là một vùng đất lí tưởng thích hợp cho việc đóng đơ và quần tụ cư dân. Nó
khơng bị ngập lụt mà mn vật cũng rất mực phong phú, tốt tươi.
Tóm lại, Đại La là thắng địa, là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của cả nước. Đại La
xứng đáng là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.
Phần thứ hai của Chiếu dời đơ cho thấy tầm nhìn chiến lược của vị vua mở đầu triều Lí, một
cái nhìn tồn diện, sâu sắc và chính xác về tất cả các mặt. Điều này hồn tồn khơng phải
là một ý kiến chủ quan mà chính là khả năng nhìn nhận và tính tốn một cách chính xác,


quyết đốn. Sau một nghìn năm, Thăng Long xưa nay là Hà Nội đã trở thành kinh đô của
hầu hết các triều đại trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Đây chính là cống hiến vĩ đại của Lí
Cơng Uẩn cho lịch sử Việt Nam như câu nói của ơng lúc dời đơ: mưu toan nghiệp lớn, tính
kế mn đời cho con cháu.
Về mặt văn chương, phần thứ hai của Chiếu dời đô rất đặc sắc. Cách viết hàm súc, giàu
hình ảnh và biểu cảm. Vế đối trong các câu rất chuẩn và đạt hiệu quả cao về mặt nghệ
thuật.
Phần cuối của bài Chiếu là lời bày tỏ của nhà vua trước quần thần về ý định dời đô, điều
này cho thấy nhà vua rất công minh, đức độ trong việc trị nước:
"Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?"
Việc dời đơ của Lí Cơng uẩn là một kì tích, kì cơng đối với đất nước. Sau một ngàn năm,
Thăng Long - Hà Nội đã trở thành kinh đô của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam;
là trung tâm kinh tế, quốc phịng, văn hóa lớn của cả nước.
Chiếu dời đô là áng văn xuôi cổ độc đáo, đặc sắc của tổ tiên để lại. Ngôn từ trang trọng
đúng như khẩu khí của bậc đế vương. Nó là kết tinh vẻ đẹp tâm hồn và trí tuệ Việt Nam. Nó
khơi dậy trong nhân dân ta lịng tự hào và ý chí tự cường mạnh mẽ.